Tarçının faydaları nelerdir? Tarçın, eski zamanlardan bu yana güzel kokusu ve aromatik tadı ile mutfaklarda ön sırada kendisine yer bulan baharatların başında gelir. Ancak tarçını özel yapan sadece tadı ve kokusu değildir. Cinnamomum verum (Cinnamomum zeylanicum ) ağacının kabuğundan elde edilen tarçın tam bir şifa kaynağıdır. Antibakteriyel, antifungal ve antidiyabetik özelliklere sahip olan tarçının sağlığa sayısız faydası vardır.
Tarçının Faydaları Nelerdir?
Tarçın tarih boyunca insanların çeşitli hastalıkların tedavisinde destekleyici olarak kullandığı baharatlardan bir tanesidir.
Güçlü Antioksidan Özelliğe Sahiptir
İnsan vücudundaki çeşitli tepkimeler sonucunda serbest radikaller ortaya çıkar. Antioksidanların en önemli özelliği serbest radikallerle ve serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stres ile savaşmasıdır. Tarçın güçlü bir antioksidandır. {1*} Çeşitli besinlerdeki antioksidan miktarını ölçmek için kullanılan ORAC ölçeğine göre tarçının en güçlü antioksidanlar içerisinde 7. sıradadır. Bu da tarçının güçlü antioksidan özellikleri ile bilinen kekik, sarımsak gibi bitkilerden daha güçlü bir antioksidan olduğu anlamına gelir. Bazı araştırmalar tarçının bileşiğinde en az 41 farklı madde olduğunu göstermektedir. {2*}
Yapılan araştırmalara göre tarçının içerisinde başta polifenoller, fenolik asit ve flavonoidler olmak üzere pek çok antioksidan bulunur. Bu antioksidan maddeler vücuttaki oksidatif stresle savaşarak hastalıkları önlemeye yardımcı olur. {3*} Tarçının bileşiğinde bulunan antioksidanlar serbest radikallerle savaşırken nitrik oksit oluşumunu da engellemeye yardımcı olur. Bu sayede kalp hastalıklarının, kanserin, zihinsel işlev bozukluklarının görülme riskini en aza indirir.
İltihap Giderici Etkilere Sahiptir
Tarçının içerisinde bol miktarda flavonoid bulunur. Flavonoidler vücuttaki iltihabı azaltmaya yardımcı olur. {4*} Ayrıca, tarçın anti-enflamatuar özelliği sayesinde ödem giderici ve ağrı kesici etki de gösterir. Yapılan bazı araştırmalara göre tarçının adet ağrılarından, kas ağrılarını azaltmaya, alerjiye bağlı semptomları hafifletmeye kadar pek çok önemli görevi vardır. {5*}
Kalp Sağlığını Destekler
Tarçının en önemli faydalarından bir tanesi de kalp sağlığı üzerinedir. Tarçın kan dolaşımını artıran ve doku onarımına yardımcı olan bir baharattır. Bu özelliği sayesinde kalp dokusunun onarılmasına yardımcı olur. Yapılan bilimsel araştırmalara göre tarçın; yüksek kolesterol, yüksek trigliserit, yüksek tansiyon gibi kalp sağlığı için temel risk faktörlerini kontrol altına almaya yardımcı olur. {6*} {7*} {8*} Tarçın aynı zamanda kan pıhtılaşmasında da etkili olduğu bilinen bir baharattır. Bu özelliği sayesinde çeşitli nedenlere bağlı aşırı kanama durumunda kanamayı durdurmaya yardımcı olur.
Fazla Limonlu Su İçmenin Zararları Nelerdir?
Kan Şekerini Dengeler
Halk arasında tarçının kan şekerini düşürmeye yardımcı olduğu uzun yıllardan bu yana bilinmektedir. Bazı araştırmalara göre kan şekerinin yükselmesine neden olan karbonhidratlı besinler tüketildikten sonra tarçın kullanmak kandaki şeker emilimini yavaşlatmaya, sindirim enzimlerini bloke etmeye ve insülin hormonuna duyarlılığın artmasına yardımcı olur. {9*} {10*}
Beyin Fonksiyonunu Korumaya Yardımcı Olur
Yapılan bazı araştırmalar; tarçının içerisinde bulunan güçlü antioksidanların beyin fonksiyonlarını korumaya yardımcı olduğunu ve Parkinson, Alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskini en aza indirdiğini göstermektedir. Laboratuvar ortamında gerçekleştirilen bazı çalışmalar sonucunda tarçının beyinde birikerek Alzheimer hastalığına neden olduğu düşünülen bir çeşit proteinin birikmesine engel olduğu da görülmektedir. {11*} Aynı zamanda tarçının içerisinde bulunan güçlü antioksidanlar beyindeki nöronları oksidatif strese karşı koruyarak bilişsel gerileme riskini en aza indirir. {12*}
Kanser Riskini Azaltır
Tarçın güçlü antioksidan özelliği sayesinde DNA hasarını önlemeye de yardımcı olur. Bu sayede başta kolon kanseri olmak üzere kanser riskini en aza indirir. Ayrıca yapılan bazı araştırmalar tarçının içerisinde bulunan sinnamaldehit adı verilen bir maddenin de DNA hasarını engellemeye ve kanserli hücreleri öldürmeye yardımcı olduğunu ortaya koymaktadır. {13*}
Enfeksiyonla Savaşmaya Yardımcı Olur
Tarçın eski zamanlardan bu yana soğuk algınlığı, nezle gibi hastalıkların tedavisinde destekleyici olarak kullanılmaktadır. Tarçının bileşiğinde bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olan önemli maddeler bulunur. Bu maddeler sayesinde tarçın doğal antimikrobiyal, antibakteriyel ve antifungal görevi görür. Özellikle tarçından elde edilen tarçın yağı öksürük, yüksek ateş, zatürre gibi hastalıklara neden olan enfeksiyonlarla savaşmakta oldukça etkilidir. {14*}
Öksürük Tedavisinde Kullanılan 8 Uçucu Yağ
Ağız ve Diş Sağlığını Destekler
Güçlü antibakteriyel ve antimikrobiyal özelliği sayesinde tarçın, ağızdaki bakterilerle savaşarak ağız ve diş sağlığını korumaya yardımcı olur. {15*} Herhangi bir kimyasal madde içermeyen tarçın, ağız hijyenine özen gösterenlerin rahatlıkla kullanabileceği baharatlardan bir tanesidir.
Candidaya Karşı Etkilidir
Tarçın antimikrobiyal ve antibakteriyel özelliklerinin yanında güçlü antifungal özelliklere sahiptir. Yapılan bazı araştırmalar tarçının, bir çeşit maya olan ve bağırsaklarda çoğaldığında pek çok sindirim sistemi problemine ve otoimmün hastalıklara neden olabilen kandidanın bağırsaklarda birikmesini engellediğini ileri sürmektedir. {16*} {17*} Candida dahil olmak üzere pek çok maya çoğalabilmek için şekere ihtiyaç duyar. Tarçın kan şekerini dengeleyici etkisi sayesinde de kandida riskini azaltmaya yardımcı olur. {18*}
Cilt Sağlığını Korumaya Yardımcı Olur
Tarçın güçlü antimikrobiyal ve antibakteriyel özelliği sayesinde ciltte kızarıklık, kaşıntı, alerji gibi sorunların önlenmesine yardımcı olur. Bazı araştırmalara göre tarçından elde edilen yağ doğrudan cilde uygulandığında ciltteki ödem, İltihaplanma, kızarıklık gibi semptomları azaltmada oldukça etkilidir. {19*} Tarçın, bal ile birlikte kullanıldığında cilt sağlığı üzerinde çok daha etkili sonuçlar verir.
Alerjiye Bağlı Semptomları Azaltmaya Yardımcı Olur
Yapılan bazı araştırmalar tarçının içerisinde bulunan önemli bileşiklerin alerjiye ve histamin intoleransına bağlı ortaya çıkan semptomları hafifletmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. {20*}
Doğal Tatlandırıcı Görevi Görür
Tarçının doğal ve lezzetli aroması başta tatlılar olmak üzere yemeklerde de yaygın olarak tercih edilmesinin sebebidir. Ayrıca kan şekerini düşürmeye yardımcı olması da yemeklerde tarçın kullanımının tercih edilmesinin nedenleri arasında sayılabilir.
Gıda Koruyucu Görevi Görür
Tarçının az bilinen faydalarından bir tanesi de antibakteriyel özellikleri sayesinde koruyucu görevi görmesidir. Yapılan araştırmalara göre tarçın; herhangi bir koruyucu maddeye gerek duymadan gıdaların bozulmadan saklanabilmesine yardımcı olur. {21*} Güncel bir araştırmaya göre tarçın yaprağı ekstresi ile kaplanan bir meyve pektini uzun süre bozulmadan saklanabilir. {22*}
Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Tarçının kilo vermeye etkisi üzerinde ayrıca durmak gerekir. Uzun yıllardan bu yana antidiyabetik, antikanser, antioksidan, anti-inflamatuar özellikleri ile bilinen tarçın baharatı, kilo vermeye de yardımcı olan baharatlardan bir tanesidir. {23*} {24*} {25*}
- Vücuttaki yağ dokusunun kararmasına yardımcı olur: İnsan vücudunda beyaz ve kahverengi olmak üzere iki çeşit yağ dokusu bulunur. Birçok lipid ve mitokondri içeren kahverengi yağ, iyi yağ olarak bilinir. Bu mitokondrilerin içerisinde de yağa kahverengini veren bol miktarda demir bulunur. Kahverengi yağ dokusu besinlerin enerjiye dönüştürülmesine yardımcı olurken, soğuk havalarda vücudun ısı üretmesini ve vücudun sıcak kalmasını sağlar. Beyaz yağ dokusu genellikle göbek ve bel çevresinde bulunur. Araştırmalara göre tarçın; vücuttaki kahverengi yağ dokusunun artmasına, göbek ve bel çevresindeki yağın kahverengi yağa dönüşmesine yardımcı olarak kilo verme sürecini destekler. {26*}
- İnsülin direncini azaltmaya yardımcı olur: İnsülin direnci; kilo vermeyi zorlaştıran sağlık problemlerinden bir tanesidir. Yapılan araştırmalara göre özellikle polikistik over sendromu bulunan kadınlarda tarçın, insüline duyarlılığı arttırarak kilo vermeye yardımcı olur. {27*}
- Bel çevresini inceltmeye yardımcı olur: Araştırmalara göre düzenli tarçın kullanımı, bel çevresini inceltmeye ve zayıflamaya yardımcı olur. {28*}
Kilo Vermek İçin Spor Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı? Spor Öncesi ve Sonrası Beslenme
Tarçın Nasıl Kullanılır?
Tarçın toz baharat halinde kullanılabileceği gibi kabuk tarçın formunda da kullanılabilir. Tarçın kullanılarak evde kolaylıkla hazırlanabilen ve kilo vermeye yardımcı olan tarifler;
Tarçınlı Ballı Çay
Yarım çay kaşığı tarçın kaynamış 1 bardak suyun içerisine eklenir. 1 çay kaşığı bal ve 1 yemek kaşığı limon eklenerek tüketilir. Güçlü bir C vitamini kaynağı olan limon bağışıklık sistemini güçlendirirken ; bal güçlü antioksidan özellikler gösterir. {29*}
Tarçın ve Elma Sirkesi
Halk arasında kilo vermeye yardımcı etkisi uzun yıllardan bu yana bilinen elma sirkesi aynı zamanda diyabet riskini azaltan, sinüzit ve boğaz enfeksiyonu gibi sağlık sorunlarında etkili olan bir besin maddesidir. {30*}
1 bardak kaynamış suya, yarım çay kaşığı tarçın ve 1 çay kaşığı elma sirkesi eklenerek tüketildiğinde kilo vermeye yardımcı olur.
Yağ Yakıcı Tarçın Detoksu
4-5 dilim limon, 1 adet tarçın kabuğu ve bir miktar taze nane yaprağı karıştırılarak hazırlanan içecek düzenli olarak tüketildiğinde yağ yakımını hızlandırır.
Tarçın ve Yulafla Hazırlanan Kahvaltı
Sabah kahvaltısı en önemli öğünlerden bir tanesidir. Sabah kahvaltısında yarım çay kaşığı toz tarçın, potasyum bakımından zengin olan ve enerji verici özelliği ile bilinen muz, yarım su bardağı yağsız süt ve yulaf ile karıştırılarak tüketilir. {31*} Hazırlanan bu karışım uzun süre tok kalmanıza yardımcı olur. Yulaf lif bakımından zengin bir besindir. Aynı zamanda karın ve bel çevresindeki yağların yakımına yardımcı olur. {32*}
Tarçınlı ve Sebzeli Esmer Pirinç Pilavı
Diyet yapanlar veya beslenmesine dikkat edenler farklı sebzeler kullanılarak hazırlanan tarçınlı tarifi öğünlerinde tercih edebilirler.
2 yemek kaşığı zeytinyağı bir tavada ısıtılır. 1 adet kakule, 1 adet kabuk tarçın ve 2 adet karanfil tavaya atılır. Ardından yemeklik doğranan 1 adet soğan da eklenerek pembeleşinceye dek kavrulur. Soğanlar pembeleşince, ezilmiş sarımsak ve zencefil de eklenir ve yaklaşık bir dakika boyunca karıştırılır. Çeyrek fincan havuç ve bezelye eklenerek yaklaşık 2 dakika daha pişirilir. Üzerine yarım su bardağı esmer pirinç eklenir ve bir süre kavrulduktan sonra su ve az miktarda tuz eklenerek pirinçler yumuşayana dek kapağı kapalı şekilde pişirilir. İstenirse üzerine bir miktar kişniş konularak tüketilebilir.
Kullanılan esmer pirinç insülin direncini ve yüksek kolesterolü kontrol altında tutmaya yardımcı olur. {33*} Kakule ise serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresi ve karaciğer yağlanmasını azaltmaya yardımcı olur. {34*} İçerisinde bulunan karanfil güçlü bir anti-inflamatuardır. Bu özelliği sayesinde soğuk algınlığı gibi hastalıkların semptomlarını en aza indirir. {35*} Havuç fenolik bileşikler açısından zengindir. Bu özelliği sayesinde uzun süre tokluk hissi sağlayarak kilo verme sürecini hızlandırır. Aynı zamanda içinde bulunan güçlü antioksidanlar ve fenolik bileşenler sayesinde havuç, kalp damar hastalıkları riskini de en aza indirir. {36*}
Bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi ile bilinen zencefil de aynı zamanda sindirim sistemini destekler ve kolorektal kanser riskini en aza indirir. {37*} Sarımsak bilinen en güçlü doğal anti-enflamatuarlardan bir tanesidir. Bu sayede kanser, kalp damar hastalıkları gibi sağlık sorunlarını engellemeye yardımcı olur. {38*} Üzerine konulan kişniş ise anti-enflamatuar ve antimikrobiyal özelliklerinin yanında kandaki kötü yağ oranını düşürmeye yardımcı olan değerli bir besin maddesidir. {39*}
Tarçın ve Zerdeçallı Süt
Yatmadan önce içilen bir bardak tarçın ve zerdeçallı süt hem rahat uyumaya yardımcı olur hem de metabolizmayı hızlandırır. Zerdeçal antioksidan, anti-enflamatuar ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Bu özellikleri sayesinde kanser, obezite gibi sağlık sorunlarına yakalanma riskini azaltır. {40*} Süt ise kalsiyum, potasyum, magnezyum gibi mineraller, D vitamini ve B vitaminleri açısından zengindir. Osteoporozu önlemeye, dişleri güçlendirmeye ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. {41*}
Vitamin ve Mineral Takviyeleri Kullanım Rehberi
Tarçın Çeşitleri Nelerdir?
Tarçının birbirinden değerli pek çok çeşidi bulunur. Ancak bunlar içerisinde Seylan tarçını ve Çin tarçını olarak adlandırılan tarçın türleri dünya genelinde en yaygın kullanım alanına sahip tarçın çeşitleridir. Çin tarçını olarak adlandırılan tarçın türü Çin’de yetiştirilen ağaçlardan elde edilir, maliyet olarak daha ucuzdur. Bu nedenle Seylan tarçınına kıyasla daha çok rağbet görür. Ancak bazı araştırmalar Seylan tarçının sağlığa Çin tarçınından daha fazla katkısı olduğunu ileri sürmektedir. {42*} Ancak Seylan tarçını içerisinde bulunan kumarin adı verilen bileşik, aşırı miktarda tarçın tüketildiğinde karaciğere zarar verebilir.
Tarçının Besin Değerleri
Tarçın; içerisinde pek çok vitamin ve mineral barındırır. 1 yemek kaşığı toz tarçının besin değerleri: {43*}
- Enerji: 19 kcal
- Karbonhidrat: 6,2 gr
- Protein: 0,3 gr
- Yağ: 0,2 gr
- Diyet lifi: 4,1 gr
- Manganez: 1,4 mg (Günlük ihtiyacın %68’i)
- Kalsiyum: 77,7 mg (Günlük ihtiyacın %8’i)
- Demir: 0,6 mg (Günlük ihtiyacın %4’ü)
- K vitamini: 2,4 mcg (Günlük ihtiyacın %3’ü)
Tarçının Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?
Önerilen günlük tüketim miktarı aşılmadığı sürece tarçının yan etkileri yok denilecek kadar azdır. Ancak aşırı miktarda tüketildiğinde içerisindeki kumarin adlı bileşiğin karaciğerlere zarar verebileceğini, kanser riskini artırabileceğini ileri süren çalışmalar da mevcuttur. {44*} {45*}
Tarçın güvenilir dozlarda tüketildiğinde alerjiye neden olma ihtimali az olan baharatlardan bir tanesidir. Ancak diğer baharatlara alerjisi olanlar kişiler, hamileler, emziren anneler veya yakın zamanda ameliyat olanlar, tarçın kullanmadan önce doktora danışmalıdır.
Kaynaklar
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10641152/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4003790/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614697/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25629927/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23717759/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20854384/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27774415/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28887086/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21538147/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3767714/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19433898/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24946862/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12860272/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25369660/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22783715/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21761153/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2553850/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2553850/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5518441/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8765991/
- ttps://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2621.1977.tb12677.x
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16190627/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30799194/
- https://www.sciencedaily.com/releases/2017/11/171121095145.htm
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4466762/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5446408/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2901047/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30799194/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3609166/
- https://jonbarron.org/herbal-library/foods/apple-cider-vinegar
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22616015/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23371785/,
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23930929/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5557534/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3819475/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3192732/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92775/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16035690/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25776008/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5664031/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5122229/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3326760/
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/171320/nutrients
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20024932/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12616289/