K2 Vitamini Nedir?🍁

K2 vitamini, K vitamininin en yaygın 2 formundan biridir. K vitamini, yağda eriyen esansiyel bir vitamindir. K vitamininin 3 formu bulunmaktadır;

• K1 (Filokinon) ve K2 (Menakinon), K vitamininin doğal 2 formudur.
• Menadion (K3 vitamini) ise K vitamininin sentetik formudur.

Çoğu insan K2 vitaminini duymamıştır ve insanlar tarafından diğer vitaminler kadar ilgi görmemektedir. K vitamini kanın pıhtılaşma etmeni olarak bulunduğu için isminin de ‘‘Koagülation Vitamin’’ olması önerilmiş ve koagülasyon sözcüğünün baş harfi alınarak vitaminin adlandırılması yapılmıştır.

Bununla birlikte K vitamininin sağlık etkileri sadece kanı pıhtılaştırma üzerine değildir. Kalp ve kemik sağlığından, diş sağlığına kadar birçok faydası bulunmaktadır. K vitamininin kalsiyum metabolizmasında rol alması onu kemik sağlığı için oldukça gerekli kılmaktadır.

K2 Vitamini Nedir?💊

K vitamini 1929 yılında kanın pıhtılaşma etmeni olarak keşfedilmiştir. 20. yüzyılın başlarında ise beslenme ve hastalıklar arasındaki ilişkiyi inceleyen diş hekimi Weston Price, diş çürümesine ve kronik hastalıklara karşı koruma sağlayan bazı besinlerde bir bileşiğin yüksek olduğunu keşfetmiştir ve şu anda K2 vitamini olduğuna inanılan bu bileşiğe ‘‘aktivatör X’’ adını vermiştir.(1*)

K vitamininin K1 ve K2 vitamini olmak üzere 2 ana formu vardır.

K2 vitamini, hayvansal besinlerde ve fermente gıdalarda bulunur. (2*) K2 vitamini kalın bağırsaklardaki bakteriler tarafından da sentezlenmektedir.

K vitamininin diyetle alınan asıl formu ise K1’dir. K1 vitamini en çok yeşil yapraklı sebzeler olmak üzere bitkisel gıdalarda bulunmaktadır. Vücudumuz kısmen de olsa K1 vitaminini K2’ye dönüştürebilir. Klasik bir beslenme düzeni ile alınan K1 vitamini miktarı, K2 vitamininin on katıdır. Bu nedenle K1 vitamininin K2 vitaminine dönüşmesi vücudumuz için yararlı bir durumdur.

Bununla birlikte, mevcut kanıtlar, K1 vitamininin K2 vitaminine dönüşme işleminin verimsiz olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, doğrudan K2 vitaminini tüketmek daha faydalı olacaktır.

K2 vitamininin emilimi hakkında net bilgiler yoktur. Yine de K vitamininin yağda eriyen bir vitamin olması ve K2 vitamininin de genellikle yağ içeren gıdalarda bulunması nedeniyle uzmanlar, K2’nin K1’den daha iyi emilebileceğini öngörmektedir. (3*)

K2 vitamininin uzun yan zinciri, kanda K1’den daha uzun süre dolaşımda kalmasını sağlamaktadır. K1 vitamini kanda birkaç saat kalabilirken, bazı K2 formları kanda günlerce kalabilmektedir. (4*)

Bazı araştırmacılar, K2 vitamininin daha uzun süre dolaşımda kalmasının K2’nin vücutta bulunan dokularda daha iyi kullanılmasını sağladığını düşünmektedir. K1 vitamini dolaşımda kalmaz, öncelikle karaciğere taşınır ve karaciğer tarafından kullanılır.  (5*)

K2 vitamini kalın bağırsaktaki bağırsak bakterileri tarafından üretilebilirken bazı kanıtlar, geniş spektrumlu antibiyotiklerin bağırsaktaki bakterileri öldürdüğü için K2 vitamini eksikliğine neden olduğunu göstermektedir. (6*) (7*)

K vitamininin K1 formunu, günlük beslenme ile yeterli düzeyde alabilirken, K2 formunun alımı normal beslenme ile genellikle yetersizdir. K2 vitamini asıl olarak çoğu insanın fazla tüketmeyi tercih etmediği bazı hayvansal ve fermente gıdalarda bulunur.

K vitamininin yan zincirlerinin uzunluğuna göre adlandırılan ‘‘menaquinones’’ (MK’ler) adı verilen birçok alt tipi vardır.

Bunlardan en önemlisi MK-4 ve MK-7’dir.

• MK-4: Karaciğer, tereyağ, yumurta sarısı ve peynir gibi hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur.
• MK-7: Bakteriyel fermantasyon ile oluşur ve natto, miso ve lahana turşusu gibi fermente gıdalarda bulunur. Aynı zamanda bağırsak bakterileri tarafından da üretilir. (8*) (9*)

MK-7’nin yarılanma ömrü diğer K vitamini formlarına göre daha uzundur. MK-7 daha uzun süre dolaşımda kalabilir ve diğer formlara göre daha yüksek etkinliğe sahiptir. (10*)

K2 Vitamini Ne İşe Yarar?

K vitamini, kanın pıhtılaşmasında, kalsiyum metabolizmasında ve kalp sağlığında rol oynayan proteinleri aktive etmektedir. Bu işlevlerden, kanın pıhtılaşmasını sağlayan K1 vitamini iken, kalsiyum metabolizması, kalp ve kemik sağlığında rol oynayan ise K2 vitaminidir. K2 vitamininin en önemli işlevi kalsiyum birikimini düzenlemektir. Bu sayede kemiklere kalsiyum akışını sağlayarak, kan damarlarının ve böbreklerin kireçlenmesini engeller. (11*) (12*)

Bazı araştırmalar, K1 ve K2 vitaminlerinin rollerinin oldukça farklı olduğunu desteklemektedir ve çoğu bilim insanı, K1 ve K2 vitamininin tamamen ayrı vitaminler olarak sınıflandırılması gerektiğini düşünmektedir.

Yapılan bir çalışmada, K2 vitamini (MK-4) kan damarı kireçlenmesini azaltırken K1 vitamini ise böyle bir etki göstermemiştir. (13*)

İnsanlar üzerinde yapılan kontrollü araştırmalar, K2 vitamininin genel olarak kemik ve kalp sağlığını iyileştirdiğini, K1 vitamininin ise bu konuda önemli bir faydası olmadığını göstermektedir. (14*)

Bununla birlikte, K1 ve K2 vitaminlerinin işlevleri ve fonksiyonel farklılıklarının tam olarak anlaşılabilmesi için daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç vardır.

K Vitamini Eksikliği Nedenleri

K vitamini eksikliği yaygın olmasa da bazı insanlar risk altındadır.

K vitamini eksikliği açısından risk grupları:

• Varfarin gibi antikoagülan grubu ilaç (kan sulandırıcı) kullananlar
• Antibiyotik tedavisi görenler
• Vücutta yağların düzgün bir şekilde emilmemesine (yağ emilim bozuklukları) neden olan hastalıklara sahip olan kişiler
• K vitamininden yoksun bir beslenme tarzı olan bireyler

Yeni doğan bebekler de çeşitli nedenlerle K vitamini eksikliği açısından risk altındadır.

Bebeklerde K vitamini eksikliği sebepleri;

• Anne sütü K vitamini içeriği bakımından düşüktür.
• Bebeğe, annenin plasentasından K vitamini transferi yeterli değildir.
• Yeni doğan bir bebeğin karaciğerleri K vitaminini verimli kullanamaz.
• Yeni doğanlar yaşamlarının ilk birkaç gününde kendi başlarına K2 vitamini üretemezler.

K2 Vitamini Faydaları Nelerdir?🍀

K2 vitamini kanın pıhtılaşmasını sağlayan, kemik mineralizasyonunda ve kalsiyum metabolizmasında görev alan esansiyel bir vitamindir. Yumuşak doku fizyolojisinde ve nörolojik gelişimde önemli rol oynar. Kemik ve kalp sağlığını iyileştirmek gibi vücuttaki birçok mekanizmaya faydaları bulunmaktadır.

K2 Vitamininin Faydaları;

Kalp Hastalığını Önlemeye Yardımcı Olabilir💖

Kalbin etrafındaki atardamarlarda kalsiyum birikmesi kalp hastalığı açısından büyük bir risk faktörüdür. (15*) (16*) (17*)

K vitamininin, atardamarlardaki kalsiyum birikmesini önleyerek kalp hastalığına karşı koruyucu olduğu düşünülmektedir. (18*)

7-10 yıl süren bir çalışmada, en yüksek K2 vitamini alımına sahip kişilerin damarlarında kalsiyum biriktirme olasılığı %52 daha az bulundu ve bu kişilerin kalp hastalığından ölme riskinin %57 daha düşük olduğu saptandı. (19*)

16.057 kadın üzerinde yapılan bir araştırmada, en yüksek K2 vitamini alımına sahip katılımcıların kalp hastalığı riskinin çok daha düşük olduğu kanıtlandı. Bu kişilerin günde tükettikleri her 10 mcg K2 vitamini için kalp hastalığı riskinin %9 azaldığı görüldü (20*)

Bununla birlikte, bu çalışmalarda K1 vitamininin hiçbir etkisi olmadığı gözlemlendi.

K2 vitamininin kalp hastalığı üzerindeki etkilerine dair daha fazla çalışmaya ihtiyaç olmakla birlikte mevcut araştırmalar K2 vitamininin kalp sağlığına olumlu etkisini desteklemektedir. Kalp hastalığını önlemede K1 vitamini etkisiz veya daha az faydalı görünmektedir.

Diş Sağlığını İyileştirebilir😁

Uzmanlar, yapılan araştırmalar doğrultusunda, K2 vitamininin diş sağlığını etkileyebileceğini düşünmektedirler. Bununla birlikte, bu konuda insan üzerinde yapılmış hiçbir çalışma bulunmamaktadır. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalara ve K2 vitamininin kemik metabolizmasındaki rolüne dayanarak, K2 vitamininin diş sağlığını da etkilediğini varsaymak mantıklıdır. Diş sağlığındaki ana düzenleyici proteinlerden biri osteokalsindir. Osteokalsin, K2 vitamini tarafından aktive edilmektedir. (21*)

Ek Bilgi: Osteokalsin, diş minesinin altındaki kalsiyum içeren bir doku olan yeni dentinin büyümesini sağlamaktadır. (22*) (23*)

A ve D vitaminlerinin de burada önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Bu vitaminler K2 vitamini ile sinerjistik olarak çalışmaktadır. (24*)

Kemik Sağlığına Katkı Sağlar🦴

Osteoporoz, Batı ülkelerinde yaygın bir sorundur. Özellikle yetişkin kadınlarda görülür ve kırık riskini artırır. K2 vitamini, kemiklerinizde ve dişlerinizde bulunan ana mineral olan kalsiyum metabolizmasında merkezi bir rol oynar.

Kemik Sağlığınızı Kuvvetlendirmek İçin ‘İlikli Kemik Suyu’ Tarifimizi Buradan İnceleyebilirsiniz.

Kemiklerin inşasına ve korunmasına yardımcı olan matris GLA proteini ve osteokalsinin kalsiyum bağlama eylemlerini, K2 vitamini harekete geçirir.  (25*) (26*)

K2 vitamininin kemik sağlığı için büyük faydalar sağlayabileceğine dair kontrollü çalışmalardan elde edilen önemli kanıtlar vardır. Menopoz sonrası dönemde olan 244 kadın üzerinde yapılan 3 yıllık bir çalışma, K2 vitamini takviyesi alanların yaşa bağlı kemik mineral yoğunluğunda çok daha yavaş düşüşler olduğunu bulmuştur. (27*)

Japon kadınlarda yapılan uzun süreli araştırmalarda benzer faydalar gözlemlenmiştir ancak bu araştırmalarda çok yüksek dozlarda K vitamini kullanılmıştır. Bu kapsamda yapılan 13 çalışmadan sadece biri önemli bir gelişme gösterememiştir. Kemik kırıklarını dikkate alan bu çalışmalardan yedisi, K2 vitamininin omurga kırıklarını %60, kalça kırıklarını %77 ve tüm omurga dışı kırıkları %81 oranında azalttığını bulmuştur. (28*) Japonya’da osteoporozun önlenmesi ve tedavisi için K vitamini takviyeleri resmi olarak tavsiye edilmektedir. (29*)

Bununla birlikte, iki büyük inceleme çalışması, kemik sağlığı için K vitamini takviyesi önerme konusunda kanıtların yetersiz olduğu sonucuna varmıştır. (30*) (31*)

Kanserle Mücadeleye Yardımcı Olabilir🦾

Kanser, Batı ülkelerinde yaygın bir mortalite nedenidir. Modern tıpta kanser tedavisinde birçok yol bulunmuş olsa da yeni kanser vakaları artmaya devam etmektedir. Bu nedenle etkili kanser önleme stratejileri bulmak son derece önemlidir. K2 vitamini ve belirli kanser türleri üzerinde çeşitli çalışmalar yapılmıştır. İki klinik çalışma, K2 vitamininin karaciğer kanserinin yeniden ortaya çıkmasını azalttığını ve insanların hayatta yaşam sürelerini arttırdığını göstermektedir. (32*) (33*)

11.000 erkekte yapılan bir çalışma, yüksek K2 vitamini alımının %63 daha düşük ilerlemiş prostat kanseri riski ile bağlantılı olduğunu saptamıştır. Bu araştırmada K1 vitamininin hiçbir etkisinin olmadığı bulunmuştur. (34*) Bununla birlikte K vitamini ve kanser ilişkisi ile ilgili daha çok çalışmaya ihtiyaç vardır.

K2 Olmadan D Vitamini Zararlı mıdır?

K2 vitamininin kemik sağlığına etkisinin olması için D vitamini ile birlikte kullanılması gerektiği görüşü yaygındır ve K2 vitamini olmadan D vitamini almanın zararlı olduğu düşünülmektedir. K vitamini ve D vitamininin kemik metabolizmasında rol alması, bu iki vitaminin birlikte kullanımının daha faydalı olacağı görüşünü ortaya çıkarmıştır ve yapılan araştırmalar bu durumu desteklemektedir. Bu iki vitaminin sinerjik etkileri olduğundan, K2 takviyesinin faydaları, bir D vitamini takviyesi ile birleştirildiğinde daha da artabilir. (35*) Bununla birlikte bazı uzmanlar, yüksek D vitamini alımının K vitamini düşük olan bireylerde damar kireçlenmesine ve kalp hastalığına neden olabileceğine dair endişe duymaktadır.

D Vitamini İle İlgili Detaylı Bilgi Almak İçin Tıklayınız

Yapılan araştırmalardan elde edilen bulgular, bu fikri kısmen desteklemektedir:

• D vitamini toksisitesi hiperkalsemiye (kalsiyum birikimi) neden olur: Aşırı yüksek D vitamini seviyelerinin (toksisite) bir belirtisi, kanda aşırı yüksek kalsiyum seviyeleri ile karakterize bir durum olan hiperkalsemidir. (36*)
• Hiperkalsemi, kan damarı kireçlenmesine (BVC) yol açar: Hiperkalsemide, kalsiyum ve fosfor seviyeleri çok fazla yükselir, kan damarlarında kalsiyum fosfat birikmeye başlar.
• BVC kalp hastalığı ile ilişkilidir: Uzmanlara göre, kan damarı kireçlenmesi kalp hastalığının altında yatan ana nedenlerden biridir. (37*) (38*)
• K vitamini eksikliği BVC ile ilişkilidir: Yapılan çalışmalar, düşük K vitamini düzeylerini kan damarı kireçlenmesi riskinin artmasıyla ilişkilendirmiştir. (39*)
• Yüksek doz K vitamini takviyeleri hayvanlarda BVC’yi önledi: Yüksek kireçlenme riski taşıyan farelerde yapılan kontrollü bir çalışma, yüksek doz K2 vitamini takviyesinin BVC’yi önlediğini gösterdi. (40*)
• K vitamini takviyeleri insanlarda BVC’yi azaltabilir: Yaşlı insanlarda yapılan kontrollü bir çalışma, üç yıl boyunca her gün 500 mcg K1 vitamini takviyesinin BVC’yi %6 yavaşlattığını gösterdi. (41*)
• Yüksek K vitamini alımı kalp hastalığı riskini azaltabilir: Diyetlerinde yüksek miktarda K2 vitamini alan kişilerde kan damarı kireçlenmesi ve kalp hastalığı riski azalır. (42*) (43*) (44*)

Özetleyecek olursak, D vitamini takviyesi kan damarı kireçlenmesine neden olabilirken, K2 vitamini kireçlenmeyi önlemeye yardımcı olabilir. Bu konuda daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Aşırı yüksek dozlarda D vitamini, yüksek kalsiyum seviyelerine ve kan damarı kireçlenmesine yol açabilse de daha düşük D vitamini dozlarının uzun vadede zararlı olup olmadığı belirsizdir. (45*) (46*) (47*)

Bir beslenme uzmanı, yüksek dozlarda D vitamininin K vitamini eksikliğine neden olabileceğini öne sürdü. Bu teorinin geçerliliğinin doğrulanabilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. (48*) Yeterli miktarda K vitamini alınmadan orta düzeyde D vitamininin zararlı olduğunu kanıtlayan güçlü bir kanıt yoktur.

K2 Vitamini Nelerde Var?🧀

K2 vitamininin besin kaynakları alt tiplerine göre değişmektedir. Bir alt tip olan MK-4, bazı hayvansal besinlerde bulunur ve bakteriler tarafından üretilemeyen tek formdur. Tavuk, yumurta sarısı ve tereyağı MK-4 bakımından zengindir.

MK-5 ila MK-15 arası formlar, daha uzun yan zincirlere sahip K2 vitamini formlarıdır. Bu formlar bakteriler tarafından üretilmektedir ve genellikle fermente gıdalarda bulunurlar. Fermente soya fasulyesinden yapılan popüler bir Japon yemeği olan Natto, MK-7’nin en iyi kaynağıdır.

Bazı yumuşak ve sert peynirler ise MK-8 ve MK-9 formlarını içerirler.

Bazı besinlerin 100 gramındaki K2 vitamini içerikleri: (49*) (50*)

• Natto(Soya Fasulyesi):062 mcg
• Sert peynirler:76 mcg
• Tavuk(bacak/uyluk):60 mcg
• Yumuşak peynirler: 57 mcg
• Yumurta sarısı:32 mcg

K2 Vitamini Ne Kadar Alınmalı?

Sağlık otoriteleri tarafından önerilen günlük alınması gereken K vitamini miktarları, K1 ve K2 formu ayırt edilmeden yapılmıştır. Günlük alınması gereken miktar yaşa ve cinsiyete göre değişebilmektedir. Günlük beslenmesinde yeterli düzeyde K2 vitamini alamayanların bir takviye kullanması faydalı olacaktır. Bununla birlikte, K2 vitamininin bir alt formu olan MK-7 K vitamininin biyo yararlanımı en yüksek olan formudur. K vitamini takviyesi almayı düşünenlerin bu formu içeren K vitamini takviyelerini seçmeleri önerilmektedir.

Günlük alınması önerilen K vitamini miktarları:(51*)