Kişniş Tohumu Ne İşe Yarar?

Kişniş tohumu ne işe yarar? Kişniş tohumu, çok eski zamanlardan beri yetiştirilen gür yapraklı ve taneli bir baharattır. Yüzyıllardır yemeklerde baharat olarak ve gıda zehirlenmelerinin önlenmesi amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kişniş tohumu çeşitli farmakolojik aktivitelere yol açan çok sayıda biyoaktif bileşik içerir. {1*} Bu sayede kan akışını iyileştirdiği ve kalp sağlığını koruduğu, irritabl bağırsak sendromu gibi ciddi sindirim sorunlarının iyileştirilmesinde etkili olduğu da kanıtlanmıştır. Antimikrobiyal, anti-epileptik, antidepresan, antimutajenik, anti-inflamatuar etkilere de sahiptir. Ayrıca anksiyete semptomlarını önlemeye yardımcı olduğu da bilinmektedir.

Kişniş Tohumu Nedir?

Kişniş (Coriandrum sativum) bazı kaynaklarda Çin maydanozu olarak adlandırılan, sık yapraklı ve tohumlu bir bitkidir. Batı Asya ve Güney Avrupa’nın geniş bir bölgesinde yabani olarak yetişmektedir. Arkeolojik bulgularda, eski Mısırlılar tarafından yetiştirildiği de gözlemlenmiş, ilk olarak 1670 yılında Kuzey Amerika’nın İngiliz kolonileri tarafından ekilen ilk baharatlardan biri olmuştur. Binlerce yıldır sindirime yardımcı şifalı bir bitki olarak kullanılmış, Sanskritçe metinlerde, eski Mısır papirüslerinde, Eski Ahit’te ve Yunan Hekim Hipokrat’ın yazılarında da bahsedilmiştir. Roma orduları tarafından Avrupa’ya getirilen kişniş, etlerin korunması için kullanılmış ve Çinliler tarafından gıda zehirlenmesini önlemesi amacıyla tüketilmiştir.

Kişniş Tohumu Besin Değerleri

Bir yemek kaşığı kişniş tohumunda bulunan besin maddeleri;

• Kalori: 15
• Karbonhidrat: 2.8 gr
• Lif: 2.1 gr
• Şeker: 0
• Yağ: 0.9 gr
• Protein: 0.6 gr
• Demir: 0.8 gr (Günlük alınması gereken değerin yüzde 4.6’sı)
• Magnezyum: 16 mg (Günlük alınması gereken değerin yüzde 4’ü)
• Kalsiyum: 35 mg (Günlük alınması gereken değerin yüzde 3.5’i)
• Fosfor: 20 mg (Günlük alınması gereken değerin yüzde 2’si)
• C vitamini: 1 mg (Günlük alınması gereken değerin yüzde 1.7’si)

Kişnişten elde edilen uçucu yağların da oldukça etkili ve kuvvetli bileşenleri vardır. Karvon, geraniol, limonen, borneol, kafur, elemol ve linalool gibi bitkisel besin maddeleri bunlardan bazılarıdır. Ayrıca quercetin, kaempferol, rhamnetin ve apigenin gibi flavonoidler ile kafeik ve klorojenik asit gibi aktif fenolik asit bileşiklerini de bünyesinde barındırır.

Kişniş Tohumu Ne İşe Yarar?

Kişniş tohumu kullanımı M.Ö. 5000 yılına kadar uzanmaktadır. Sağlığa ve özellikle sindirim sistemine faydalı olan kişniş tohumu, kan şekerini ve kolesterolü de düşürmek gibi faydalı birçok etkiye sahiptir.

Kan Şekerini Düşürür

Kişniş tohumu kan şekerini düşürmede oldukça etkili olan bitki tohumlarından bir tanesidir. Etkileri fazlaca kuvvetli olduğundan kan şekeri düşürücü ilaç kullanan kişilerin kişniş tohumu kullanması son derece tehlikelidir.
Diyabeti doğal yollarla iyileştirmek ve kan şekerini düşürmek isteyen kişiler günlük beslenmelerinde kişniş tohumuna yer vermelidir. Yapılan çok sayıda çalışma sonucunda kişniş tohumunun insülin salgısının düzenlenmesinde ve kan şekeri düzeylerinin normale döndürülmesinde etkili olduğu anlaşılmıştır. {2*}

Sindirim Sorunlarını Azaltır

Araştırmacılar, kişniş tohumunun antispazmodik etkilere sahip olduğunu ve bu sayede IBS ve diğer bağırsak sorunlarının giderilmesinde etkili olduğunu keşfetmişlerdir.

Sindirim Hastalıkları dergisinde yayınlanan bir araştırmada, Amerikalıların %20’sini etkileyen ve kronik sindirim şikayeti olan IBS’li 32 kişi incelenmiştir. 8 hafta sonunda kişniş kullanan kişilerde karın ağrısı ve bağırsak problemi şiddetinin azaldığı, mide şişkinliğinin giderildiği gözlemlenmiştir. {3*}

Karın Şişkinliğine Ne İyi Gelir? 10 Etkili Yöntem

Kan Basıncını Düşürür

Hipertansiyon problemi olan kişilerde kişniş tohumu kullanımının, yüksek kan basıncını dengelediği gözlemlenmiştir. {4*} Sadece bağırsak problemlerini gidermeye değil aynı zamanda tansiyonu dengelemeye ve idrar söktürmeye de yardımcı olmaktadır. Bu etkiler yüksek tansiyonu olan kişilerde kan pıhtılaşması ve felç gibi ölümcül durumlara karşı koruma sağlar.

Gıda Zehirlenmesini Önler

Yapılan çeşitli çalışmalar sonucu kişniş tohumunun gıda kaynaklı patojenlere karşı güçlü antimikrobiyal etkilere sahip olduğu gözlenmiştir. Yemeklere yarım çay kaşığı kadar eklenen kişniş tohumu bile kişiyi gıda zehirlenmesine karşı korumaya yardımcı olur.

Kişniş tohumu özellikle Salmonella Choleraesuis’e karşı savaşabilen antibakteriyel bileşiklere sahiptir. Dünyada her yıl 1 milyon kişinin gıda kaynaklı zehirlenmesinden sorumlu olan salmonella karşısında koruyucu etkileri oldukça yüksektir.

Tarım ve Gıda Kimyası Dergisi’nde yapılan bir araştırma, kişnişin özellikle Salmonella ’ya karşı antibakteriyel aktivitesini kanıtlar niteliktedir. {5*} İçeriğinde yüksek miktarda bulunan dodesenal adlı bileşik salmonella gibi patojenlere karşı savaşmada son derece etkilidir.

Kolesterolü Düzenler

Kişniş tohumu kolesterolü düzenlemede oldukça başarılıdır. Yapılan araştırmalar sonucunda kişniş tohumunun kötü kolesterol (LDL) düzeyini azalttığı ve iyi kolesterolü (HDL) artırdığı görülmüştür. {6*}

İdrar Yolu Enfeksiyonlarını Önler

Kişniş tohumu, idrar yolu enfeksiyonuna neden olan bakterilerle savaşarak semptomları hafifletmeye yardımcı olur. 1,5 çay kaşığı kişniş tohumunu bir gece boyunca yaklaşık 2 su bardağı kadar suda bekletin ve sabah süzerek için. Bu yöntem ile idrar yolu enfeksiyonu sonucu ortaya çıkan idrar yanması ve kasık ağrısını azaltabilirsiniz. {7*}

Hapşırırken İdrar Kaçırmanın Sebepleri Nelerdir? Kadınlarda İdrar Kaçırma

Regl Dönemini Düzenler

Kişniş tohumu ne işe yarar? Kişniş tohumu endokrin bezi fonksiyonlarını ve adet döngülerini düzenlemeye yardımcı olur. Özellikle menorajinin (ağır kanama) tedavisinde etkilidir. Adet döneminde yaygın olarak görülen şişkinlik, kramp ve ağrıyı azaltmak için de kullanılmaktadır. {8*}

Nörolojik Enflamasyonu ve Nörolojik Hastalıkları Önler

Alzheimer, Parkinson, Multipl skleroz, beyin tümörü ve menenjit gibi nörodejeneratif hastalıklar kronik inflamasyon ile ilişkili olan rahatsızlıklardır. Moleküler Nörobiyoloji dergisinde yayınlanan bir araştırma, zerdeçal, biber, karanfil, zencefil, sarımsak, tarçın ve kişniş açısından zengin şekilde beslenmenin inflamasyonu (iltihabı) ve nörodejeneratif hastalıkları önlemeye yardımcı olduğunu göstermektedir. {9*}

Kişniş Tohumu Nasıl Kullanılır?

Kişniş bitkisinin tüm kısımları tüketilebilir. Yaprakları ve kuru toz haline getirilen tohumları genellikle yemeklerde baharat olarak kullanılmaktadır. Güney Asya, Hint, Orta Doğu, Kafkas, Orta Asya, Akdeniz, Teksas-Meksika, Latin Amerika, Brezilya, Portekiz, Çin ve Afrika mutfağında kullanımı yaygındır.

Kişnişi toz halinde bulabileceğiniz gibi, bütün olan tohumları alıp evde kendiniz de öğütebilirsiniz. Evde öğütülen kişniş tohumu daha taze ve daha yoğun bir tada sahip olacaktır. İstenilirse tohumlar yemeklere bütün olarak da eklenebilir.

Kişniş tohumu veya kişniş tozu genellikle balık, kuzu eti ve hindi ile yapılan yemeklerde kullanılır. Dolmaların, mercimeğin ve domatesli yemeklerin içerisine de eklenebilir. Toz haline getirilen kişniş ayrıca et ve balığı marine etmek, salamura yapmak ve salata sosları hazırlamak için kullanılır.

Hamilelikte Beslenme Nasıl Olmalı?

Kişniş Tohumunun Zararları Nelerdir?

Normal miktarlarda tüketilen kişniş tohumunun herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Anason, kimyon, dereotu, rezene, pelin vb. bitkilere karşı alerjisi olan kişilerin kişniş tohumuna da alerjik reaksiyon gösterme ihtimali oldukça yüksektir. Bu sebeple tüketilirken dikkatli olunmalıdır.

Kan şekeri seviyesini düşürme etkisiyle bilinen kişniş tohumu, şeker hastaları için kullanılacağı zaman dikkatli olunmalı ve kan şekeri seviyeleri iyi gözlenmelidir. Kan basıncı seviyesini de düşüreceği için düşük tansiyonu olan ve ilaç kullanan kişilerin kullanması önerilmez.

Hamile ve emziren annelerin, devam eden sağlık sorunları olan kişilerin veya düzenli ilaç kullananların kişniş tohumu kullanmadan önce doktorlarına danışması önerilmektedir.