Frenk Üzümü Faydaları Nelerdir?

Frenk üzümü faydaları nelerdir? Besin açısından zengin, çok yönlü ve sağlığa yararlı olan Frenk üzümü dünya çapında pek fazla bilinmez ancak kesinlikle bilinmesi gereken bir meyvedir. Frenk üzümü antioksidan, antibakteriyel ve antiviral özelliklere sahiptir ve kanser hücrelerinin çoğalmasını yavaşlatmada, bağışıklığı güçlendirmede ve hatta göz hastalıklarını önlemede faydalıdır. Bu ekşi meyve herkesin mutlaka denemesi gereken bir meyvedir. Frenk üzümü unlu mamullere veya başka tariflere katılarak yemekleri lezzetli hale getirebilmektedir.

Frenk Üzümü Nedir?

Bilimsel adı Ribes nigrum olan Frenk üzümü (bazen siyah frenk üzümü olarak da adlandırılır) bektaşi üzümü bitki ailesine aittir. Bu küçük çalı meyvesi, Sibirya’nın yanı sıra kuzey ve orta Avrupa’nın belirli bölgelerine özgüdür ve bu bölgelerde görülen soğuk hava şartlarında yetişir.

Yarım yüzyıldan fazla bir süredir, siyah Frenk üzümü yetiştirmek ve ithal etmek Amerika Birleşik Devletleri’nin birçok yerinde yasaklanmış ve ona yasak meyve adı verilmiştir. Bunun nedeni ise kereste endüstrisini tehdit eden bir mantar yaydığına inanılmasıdır. Bu durumdan etkilenen ağaçlar bu tür tehditlere direnmesi amacıyla ile yetiştirilmeye başlandığı için bugün Frenk üzümünün ticari olarak büyümesine izin verilmez.

Frenk üzümü çalısı, her yıl 4.5 kg’a kadar koyu mor yenilebilir meyveler üretir. Meyveler ekşi bir tada sahiptir ve çiğ olarak tüketilebilir veya lezzetli reçeller, jöleler ve meyve suları yapmak için kullanılabilir.

Frenk Üzümü Faydaları Nelerdir?

Frenk üzümünün koyu mor pigmenti, yüksek antosiyanin içeriğe sahiptir. Antosiyaninler, pH’larına bağlı olarak kırmızı, mor veya mavi renk tonu üreten bitki pigmentleridir.

Frenk üzümü, çok çeşitli antosiyaninler içerir. Bazı araştırmalar, antosiyaniblerin 15 çeşide kadar benzersiz tür içerdiğini gösterir. {1*}

Antosiyaninler ayrıca sağlığı geliştirici birçok özelliğe sahiptir. Araştırmalar antosiyaninlerin kalp sağlığının geliştirilmede önemli rol oynayabileceğini öne sürer ve bunların obeziteyi ve hatta diyabeti iyileştirebileceğini gösterir. {2*}, {3*}

Antosiyaninler ayrıca, hücre hasarını ve kronik hastalıkları önlemek için zararlı serbest radikallerin oluşmasını engelleyen antioksidanlar olarak da işlev görür.

Frenk üzümüne ek olarak, diğer antosiyanin açısından zengin besinler arasında çilek, patlıcan, kırmızı lahana ve üzüm bulunur. Beslenme programınıza bu besinleri dahil etmek, sağlığınız üzerinde kalıcı yararlı etkiler görmenizi sağlayabilir.

Kanser Yayılımını Engeller

Frenk üzümü faydalarından biri kanser üzerindeki potansiyel etkisidir. Yüksek antosiyanin içeriği sayesinde, bazı araştırmalar Frenk üzümü özünün kanserin büyümesini yavaşlatmaya yardımcı olabileceğini gösterir.

Northeastern Ohio üniversitesi Tıp ve Eczacılık Kolejleri tarafından yürütülen bir çalışmada, Frenk üzümü özünün, karaciğer kanseri hücrelerinin büyümesini engellemeye yardımcı olduğu tespit edilmiştir. {4*}

Japonya’da yapılan bir başka araştırma, Frenk üzümü özütünün meme ve endometriyal (rahim) kanseri hücrelerinin yayılmasını engellediğini bulmuştur. {5*}

Journal of Medicinal Food’da yayınlanan diğer bir araştırma, Frenk üzümü özünün mide ve yemek borusu kanseri hücrelerini öldürmede de etkili olabileceğini göstermiştir. {6*} 

Kanser hücrelerinin oluşmasını ve yayılmasını önleyen besinler hakkında daha fazla bilgi almak için Kanser Savaşçısı Mantarlar yazımızı okuyabilirsiniz.

Göz Sağlığını İyileştirir

Glokom, bulanık ve çarpık görmeye neden olabilen ve hatta körlüğe yol açabilen bir grup göz hastalığıdır. Bu tipik olarak, beyni gözlere bağlayan sinir olan optik sinire verilen hasarın bir sonucudur. Bazı araştırmalar, siyah Frenk üzümünde bulunan bileşiklerin glokomu önlemeye ve göz sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Japonya’da yürütülen ve Journal of Ocular Pharmacology and Therapeutics’te yayınlanan bir araştırma, glokom (göz tansiyonu) hastalarını Frenk üzümü özü ile desteklemenin glokom gelişimine katkıda bulunduğu düşünülen endotelin-1 hormonu düzeylerini düzenleyebildiği sonucuna varmıştır. {7*}

Yine Japonya’da Sapporo Tıp üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yürütülen bir başka çalışmada, Frenk üzümü antosiyaninlerinin glokomlu hastalarda görme kaybını azaltmaya ve gözlere giden kan akışını iyileştirmeye yardımcı olduğu bulunmuştur. {8*}

Geleneksel tedavilerle birlikte kullanıldığında, Frenk üzümü göz sağlığını geliştirmede ve görme kaybını önlemede etkili olabilir.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Frenk üzümü yüksek oranda C vitami içerir. Sadece bir fincan çiğ siyah Frenk üzümü, tüm gün için ihtiyacınız olan C vitamini miktarının üç katını sağlar.

C vitamini, bağışıklığı güçlendirmesiyle bilinir ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Araştırmalar, C vitamininin solunum yolu enfeksiyonlarının süresini kısalttığını ve sıtma, zatürre ve ishal enfeksiyonlarına karşı koruma sağladığını göstermektedir. {9*}

Finlandiya’daki Helsinki üniversitesi Halk Sağlığı Departmanı C vitamini takviyesinin soğuk algınlığını %91 ve pnömoniyi (zatürre) ise %80-100 oranında azalttığını göstermiştir. {10*}

C vitaminin ayrıca, zararlı serbest radikallerin dokulara verdiği zararı önlediği ve kanser, kalp hastalığı ve felç riskini azaltabilen bir antioksidan görevi gördüğü kanıtlanmıştır. Frenk üzümü faydalarından yararlanmak için  Frenk üzümü diğer yüksek C vitamini içeren besinler ile birlikte tüketilmelidir. {11*}

Frenk üzümü, antioksidan olarak güçlü özelliklerine ek olarak, zararlı bakteri ve virüslere karşı korunmaya yardımcı olabilecek antimikrobiyal özellikler de içerir.

Virüslerle Savaşır

Japonya’da Microbiology and Immunology’de yayınlanan 2012 tarihli bir araştırmaya göre, Frenk üzümü özünün %1’den daha az bir konsantrasyonu, adenovirüs ve gripten sorumlu olanlar da dahil olmak üzere çeşitli virüs türlerinin oluşmasını %50’nin üzerinde bir oranla engelleyebilir. %10’luk bir özüt ise bu virüslerin %95’inin hücre yüzeylerine yapışmasını engelleyebilir. {12*}

Japonya’daki Asahikawa Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Bölümü’nde yapılan bir başka araştırma, grip suşlarının bir miktar Frenk üzümü çekirdeği ekstresi ile tedavi edilmesinin virüs büyümesini tamamen baskılayabildiğini göstermiştir. {13*}

Diğer araştırmalar, Frenk üzümü yağının mide ülseri, karın ağrısı ve mide bulantısına neden olabilen bir bakteri türü olan H. pylori’ye karşı etkili olabileceğini göstermiştir. {14*}

Herpes, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir viral enfeksiyondur. Semptomlar bazı insanlarda ağızda veya çevresinde kabarcıklara ve diğer insanlarda ağrılı, kaşıntılı genital yaralara neden olabilir. Bazı araştırmalar Frenk üzümünde bulunan bileşiklerin hem oral hem de genital uçuklara neden olan virüsü öldürmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Fitoterapi Araştırması’nda yayınlanan bir çalışma, Frenk üzümü ekstraktının uçuk virüsünün hücrelere yapışmasını durdurduğunu ve virüsün yayılmasını önlediğini göstermiştir. {15*}

Frenk Üzümü Besin Değerleri Nelerdir?

Siyah Frenk üzümü besin ögeleri açısından yoğun bir besindir, yani kalorisi düşüktür ancak birçok önemli besini içerir. Özellikle C vitamini bakımından zengindir. Frenk üzümü faydalarından yararlanmak için sadece bir porsiyonla günlük C vitamini ihtiyacınızdan daha fazlasını karşılayabilirsiniz.

Bu meyve, aynı zamanda, anti-inflamatuar ve sağlığı geliştirici etkilere sahip bir omega-6 yağ asidi olan gama linolenik asit (GLA) bakımından da zengindir. Tüm yağ asitleri gibi, linoleik asit de bir enerji kaynağı olarak kullanılır ve kan akışını, bağışıklık fonksiyonunu, iltihabı ve daha pek çok hastalığı iyileştirmeye yardımcı olur.

ABD Tarım Bakanlığı, bir bardak ham Avrupa Frenk üzümünün yaklaşık 112 gram olduğunu bildirir. Frenk üzümü besin değerleri: {16*}

• 70,5 kalori
• 17,2 gram karbonhidrat
• 1,6 gram protein
• 0,5 gram yağ
• 203 miligram C vitamini
• 0,3 miligram manganez
• 7 miligram demir
• 361 miligram potasyum
• 9 miligram magnezyum
• 66,1 miligram fosfor
• 1,1 miligram E vitamini
• 61,6 miligram kalsiyum
• 258 IU (Uluslararası standart ölçü) A vitamini
• 0,1 miligram bakır
• 0,1 miligram tiamin (B1 vitmini)
• 0,1 miligram B6 vitamini
• 0,4 miligram pantotenik asit (B5 vitamini)

Protein içeren diğer besinler hakkında bilgi almak için Hastalıklarla Savaşan ve Kilo Kaybını Kolaylaştıran En Etkili Bitkisel Kaynaklı Proteinli Gıdalar yazımızı okuyabilirsiniz.

Frenk Üzümü Nasıl Yenir?

Frenk üzümü meyveleri yoğun ekşi bir tada sahiptir ve çiğ olarak tüketilebilir veya hem tatlı hem de tuzlu yemeklerin pişirilmesinde kullanılabilir. Ekşi tadı nedeniyle, birçok kişi Frenk üzümünü biraz tatlandırmayı tercih eder. Ayrıca Frenk üzümü çay olarak tüketilebilir veya meyve sularına, reçellere, soslara ve unlu mamullere lezzet katmak için kullanılabilir.

Siyah Frenk üzümü faydalarından yararlanmak için Frenk üzümü yağı da tüketilebilir. Sıklıkla kapsül şeklinde bulunan Frenk üzümü yağı, omega-6 kaynağıdır ve cilt ve saç sağlığını desteklemek için alınabilir.

Bir kapsül, en az 45 miligram omega-6 içerir ve günde iki kez 500 miligram şeklinde alınır.

Frenk Üzümünün Tarihte Nasıl Kullanılmıştır?

Frenk üzümü zengin bir tarihe sahiptir ve gut tedavisinden PMS (menstüral döngü öncesi dönem) semptomlarının giderilmesine kadar her alanda kullanılmıştır. 1800’lerde, Frenk üzümü Amerika Birleşik Devletleri’nde son derece popülerdi. 1920 nüfus sayımında, Birleşik Devletleri’ndeki çiftçilerin 7.400 dönüm Frenk üzümü ve bektaşi üzümü yetiştirirdi. Ancak, bugün pek çok Amerikalı, Frenk üzümünün adını duymamış ve tadını da bilmemektedir.

Bunun nedeni, siyah Frenk üzümünün, yavaş yavaş beyaz çam ağaçlarını öldürmeye başlayan bir tür beyaz çam mantarının yayılmasından sorumlu olduğunun keşfedilmesidir. Ak çam ağaçları kereste endüstrisinin önemli bir bileşeni olduğu için frenk üzümü zamanla bu büyük bir sorun haline gelmiştir.

1920’lere gelindiğinde, milyonlarca beyaz çam ağacı, Frenk üzümünün yaydığı mantar tarafından yok edilmiş ve federal hükümetin Frenk üzümünü yasaklamasına ve kökünü kurutmasına sebep olmuştur. Bugün, çoğu beyaz çam ağacı çam mantarına direnebilecek şekilde yetiştirilmiştir. Siyah Frenk üzümünün ticari olarak yetiştirilmesi artık yasak değildir ancak bazı eyaletlerde büyümesinin kısıtlanması için hala düzenlemeler vardır.

Avrupa’da, siyah Frenk üzümü yıllar boyunca popülerliğini korumuştur. Hatta İngiltere’de portakal, limon ve misket limonu gibi turunçgillerin ithalatının engellenmesinden sonra C vitamini eksikliğini önlemek için 2. Dünya Savaşı sırasında çocuklara Ribena adlı Frenk üzümü suyu verilmiştir.

Frenk üzümü, Avrupa’da meyve suları, reçeller ve jölelerin yapımında kullanılan popüler bir içeriktir Amerika Birleşik Devletleri’nde Frenk üzümü eskisi kadar yaygın değildir ancak Connecticut, Oregon ve New York gibi bölgelerde yeniden yetiştirilmeye başlanmıştır. Son zamanlarda hastalığa daha az duyarlı, daha fazla meyve veren ve zararlı mantar ve bakterilere karşı daha dayanıklı Frenk üzümü çeşitleri yetiştirilmeye başlanmıştır.

Frenk Üzümü Yan Etkileri Nelerdir?

Nadiren de olsa, Frenk üzümü bazı bitkilerde bulunan bir bileşik olan salisilata karşı hassasiyeti olanl kişilerde alerjik reaksiyona neden olabilir. Frenk üzümü yedikten sonra kızarıklık, kurdeşen veya şişlik gibi belirtiler yaşarsanız, kullanmayı hemen bırakmalısınız.

Frenk üzümü tohumu yağı, bazı kişilerde gaz, baş ağrısı ve ishal gibi yan etkilere neden olabilir.

Bir antipsikotik ilaç sınıfı olan fenotiyazin kullananlar, nöbet riskini artırabileceğinden siyah Frenk üzümü tüketmemelidir.

Ek olarak, Frenk üzümü kanın pıhtılaşmasını yavaşlatır. Kanama bozukluğunuz varsa veya varfarin gibi kan pıhtılaşması için bir ilaç kullanıyorsanız, Frenk üzümü almadan önce doktorunuza danışmalısınız.

Ameliyattan önce kanama riskini artırabileceğinden dolayı Frenk üzümü tüketmemelisiniz.