Geçirgen Bağırsak Sendromu Diyeti

Geçirgen bağırsak sendromu diyeti nasıl yapılır? Geçirgen bağırsak sendromu milyonlarca insanda bulunan bir hastalıktır. İnsanların birçoğu bu hastalığı fark edemeyebilir. Geçirgen bağırsak sendromu sadece sindirim sistemini etkilemez. Alerji, eklem ağrısı ve tiroid gibi sağlık sorunlarına da neden olabilir. Geçirgen bağırsak sendromu diyeti kemik suyu, fermente süt ürünleri, meyveler ve sağlıklı yağlar gibi belirli gıdaların tüketilmesi ile yapılır. Glüten içeren ürünler tüketilmez. Geçirgen bağırsak sendromu diyeti ile benzer özelliklere sahip olan eliminasyon diyeti de yapılır.

Geçirgen bağırsak sendromu, bağırsak bariyeri görevi gören bağırsak astarının bütünlüğünü etkileyen bir sağlık sorunu olarak bilinir. Bağırsak geçirgenliği olarak da adlandırılan bu durum, bağırsak duvarı hasar gördüğünde ortaya çıkar ve bileşiklerin emilememesine yol açar. Bu durum bazı zararlı bileşiklerin kana karışmasına sebebiyet verir. Sindirilemeyen proteinler ve yağlar, bağırsak astarından sızarak kan dolaşımına girer ve alerjik bir tepkiye neden olur.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Geçirgen bağırsak sendromu nasıl anlaşılır? Geçirgen bağırsak sendromunun en büyük belirtilerinden biri, birden fazla gıda alerjisine neden olmasıdır. Geçirgen bağırsak sendromu belirtileri şunlardır;

• Şişkinlik
• Tiroid sorunları
• Yorgunluk
• Eklem ağrısı
• Baş ağrısı
• Akne gibi cilt sorunları
• Sindirim problemleri
• Hızlı kilo alımı

Geçirgen bağırsak sendromu tedavi edilmezse ne olur? Geçirgen bağırsak sendromu tedavi edilmez ise daha ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Bu sağlık sorunlarından bazıları şunlardır;

• İnflamatuar bağırsak hastalığı 
• Artrit
• Egzama
• Sedef hastalığı
• Depresyon
• Endişe
• Migren
• Kas ağrısı
• Kronik yorgunluk

Geçirgen bağırsak sendromu nelere yol açar? Yapılan araştırmalar, geçirgen bağırsak sendromunun tip-1 diyabet gibi otoimmün hastalıklarla bağlantılı olduğunu ortaya koymuştur. {1*} Geçirgen bağırsak sendromu bu durumların dışında çinko, B12 ve demir gibi minerallerin emilimini de bozar. Bu semptomları yaşıyorsanız geçirgen bağırsak sendromu testi yaptırmanız gerekir.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Geçirgen Bağırsak Sendromu Neden Olur?

Geçirgen bağırsak sendromunun birden çok nedeni olabilir. Bu nedenler şunlardır;

• Lif oranı düşük, şeker oranı yüksek besinlerle beslenmek
• Sigara içmek
• Alkol kullanımı
• Çok sık ilaç kullanmak
• Genetik eğilim

Geçirgen bağırsak sendromuna neden olan yiyecekler vardır. Bu yiyeceklerden bazıları şunlardır;

• Lektinler: Lektinler sadece tahıllarda bulunmaz. Birçok gıda lektin içerir. Lektin içeren gıdaların az miktarda tüketilmesi vücut için zararlı değildir. Buğday, pirinç ve soya gibi bol miktarda lektin içeren besinler geçirgen bağırsak sendromuna neden olabilir.
• Süt: Sütte bulunan A1 kazein proteini bağırsaklara zarar verebilir. Bunun yanı sıra pastörize işlemi bazı enzimleri yok ederek laktoz gibi şekerlerin sindirimini zorlaştırır. (A2 kazein içeren sütler tercih edilmelidir. Örneğin keçi, koyun ve manda sütü)
• Glüten içeren tahıllar: Bu tahıllar genel olarak insan vücudunda reaksiyonlara neden olur. Geçirgen bağırsak sendromuna sahip kişilerin glütenli tahılları tüketmesi önerilmez.
• Şeker: Şeker fazla tüketildiğinde sindirim sistemine zarar verir. Şeker, bağırsağa zarar veren mantarların ve zararlı bakterilerin büyümesine yardımcı olur.

İnce bağırsak ne işe yarar? Sağlıklı bir sindirim sistemi için kilit noktalardan biri incebağırsaktır, çünkü sindirimin büyük bir bölümü burada gerçekleşir. İnce bağırsak 6 metreden daha uzundur ve bir tenis kortunu kaplayacak yüzey genişliğine sahiptir. İnce bağırsağın iç kısmında villus olarak bilinen küçük çıkıntılar bulunur. Besinler ince bağırsaktan geçerken bu küçük tüylü parmaklara benzeyen çıkıntılara takılır. Villusların üstündeki bu küçük kıllara mikrovillus adı verilir ve incebağırsağın bu kısmının genel adı fırçamsı yüzey olarak bilinir. Çünkü görüntü olarak devasa büyüklükte bir fırçaya benzer.

Sindirim nasıl gerçekleşir? Sindirim nasıl çalışır? Sindirim önce gıdayı görmeniz ve kokusunu almanız anında tükürük bezlerinin harekete geçmesi ile başlar. Tükürük bezleri tükürük üretmeye başlar ve tükürükteki enzimler (nişastalı gıdalarda bulunan) basit karbonhidratları parçalar. Yemeği yerken çiğner ve daha da küçük parçalara ayırarak yutarız. Yemek borusuna ve mideye inen besinler, çeşitli kimyasallar, özellikle de hidroklorik asit (HCI) tarafından daha da parçalanır. Tüm gıdalar, besinlerin asıl sindirilmeye başlandığı yer olan incebağırsağa geçer. İncebağırsak pankreas, karaciğer ve safra kesesine sindirimi başlatmaları için sinyal göndermeye yarayan hormonları salgılar. Çözünmez lif ve su, son emilim süreci için kalınbağırsağa ilerler. Kalan diğer tüm atıklar ise anüs ile vücuttan atılır.

Villus nedir? Mikrovillus ne işe yarar? Villus ile mikrovillus, yani küçük kıllar, yeni sindirilmiş gıdanın akışı esnasında besinleri süpürmeye başlar. Daha sonra besinler, epitel duvarının hücrelerini sıkıca bir arada tuttuğu özel kanallar olan sıkı bağlara yönlendirir. (Bu hücrelere enterosit de denir) Sıkı bağlardan geçen besinler, vücudun her noktasına besin taşıyan kan dolaşımına karışır. 

Geçirgen bağırsak sendromu nasıl oluşur? Sindirim sistemi iyi çalıştığında sıkı bağlar, bağırsak duvarından geçen en küçük gıda molekülleri dışında her şeyi tutabilir. Ancak bağırsak sağlığı bozulduğunda geçirgen bağırsak sendromu olarak bilinen hastalık ortaya çıkar. Geçirgen bağırsak sendromu, incebağırsağın besinleri emme becerisini sekteye uğratan bir rahatsızlıktır. İncebağırsak yüzey alanı ne kadar büyük olursa o kadar fazla besin emilimi gerçekleşir. Villus ve mikrovillusların hasar görmesi incebağırsağın yüzeyini daraltır ve besinleri emme kabiliyetini azaltır. 

Geçirgen bağırsak sendromu sadece besin emilimini engellemekle kalmaz, bağırsak duvarlarının geçirgenleşmesine ve sıkı bağların birbirinden ayrılmaya başlamasına sebep olur. Bu durumun sonucunda istenmeyen tüm unsurlar bağırsaklardan geçerek kan dolaşımına girer. Bu unsurlar arasında toksinler, zararlı mikroplar ve sindirilememiş gıdalar bulunur. Yapılan son araştırmalarda, geçirgen bağırsak sendromunun, kanser hastalıklarının bir önkoşulu olup olmadığı araştırılmaktadır.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Diyeti Nasıl Yapılır?

Geçirgen bağırsak sendromu olanlar ne yemeli? Bazı besinler bağırsaklarda kolay sindirilir, bağırsak astarının onarılmasına yardımcı olur ve geçirgen bağırsak sendromu için oldukça yararlıdır. Bu besinlerden bazıları şunlardır;

Kemik Suyu

Kemik suyu, kolajen ve hasarlı hücre duvarlarınızı iyileştirmeye yardımcı olabilecek aminoasitler olan prolin ve glisin içerir. Geçirgen bağırsak sendromu ve otoimmün hastalıkların tedavisine yardımcı olur.

Çiğ Süt Ürünleri

Çiğ süt, fermente edildiğinde faydalı bakteriler ve bağırsağı iyileştirmeye yardımcı olabilecek kısa zincirli yağ asitleri içerir. Pastörize kefir, yoğurt, tereyağı ve çiğ peynir geçirgen bağırsak sendromu tedavisine yardımcı olur. (Süt ürünleri özellikle keçi, koyun ve manda sütünden yapılmış olmalıdır – A2 kazein içeren sütler yararlıdır.)

Fermente Gıdalar

Fermente süt ürünlerine ek olarak, fermente sebze ve meyveler probiyotik bakımından oldukça zengindir. Bu meyve ve sebzeler, bağırsak pH’ını dengeleyen organik asitler ve bağırsak sağlığını destekleyen probiyotikler içerir.

Toprak Bazlı Probiyotikler

Hindistan Cevizi

Hindistan cevizinin içerdiği orta zincirli yağ asitleri diğer yağ asitlerine göre daha kolay sindirilir. Bu nedenle bağırsak sağlığı için daha yararlıdır. Ayrıca Hindistan cevizi sütünden yapılan kefir bol miktarda yararlı bakteri içerir.

Filizlenmiş Tahıllar

Filizlenmiş chia, keten tohumu ve kenevir tohumu, faydalı bakterilerin büyümesine yardımcı olur. Aynı zamanda bu tohumlar bol miktarda lif içerir. Lif içermesi açısından geçirgen bağırsak sendromu için oldukça faydalı besinlerdir.

Sağlıklı Yağlar

Yumurta sarısı, avokado ve hindistan cevizi yağı gibi besinleri tüketmek faydalıdır. Bunun nedeni bu besinlerin içerdiği yağ asitlerinin sindiriminin kolay olmasıdır. Ayrıca omega-3 yağ asidi içeren besinler de bağırsaklar için faydalıdır.

Meyveler

Meyve tüketmek, vücudun mineral ve vitamin ihtiyacı için çok önemlidir. Meyveler sabah tüketildiğinde vücut için daha yararlıdır. Ancak çok fazla meyve tüketilmemelidir.

Geçirgen bağırsak sendromu tedavisinde kullanılan gıda takviyeleri de vardır. Bu gıda takviyeleri bağırsak astarının iyileşmesine yardımcı olur. Bu takviyelerden bazıları şunlardır;

• Probiyotikler: Probiyotikler iyi bakterilerin yenilenmesine ve kötü bakterilerin vücuttan atılmasına yardımcı olur. {2*} Yapılan araştırmalar, probiyotiklerin zararlı bakterileri yok ettiğini kanıtlamıştır. {3*}
• Sindirim enzimleri: Sindirim enzimi kapsülleri gıdaların tamamen sindirilmesine yardımcı olur. Aynı zamanda bu enzimler sindirilmeyen gıdaların bağırsaklara zarar vermesini engeller.
• L-Glutamin: L-Glutamin anti-inflamatuar özelliklere sahip olan bir aminoasittir. {4*} Aynı zamanda bağırsak astarının onarılmasına ve yenilenmesine yardımcı olur.
• Meyan kökü: Meyan kökü, kortizol seviyelerini dengelemeye yardımcı olur. Aynı zamanda midede asit üretimini artırır. Mide ve mukoza astarını koruyan doğal süreçleri destekler. Bu bitki kortizol seviyesini dengelediği için geçirgen bağırsak sendromuna neden olan stresi azaltabilir. {5*}
• Shilajit: Shilajit, geleneksel tıpta kullanılan yararlı bir bitkidir. Bu yararlı bitki vücudu ülserden korur ve geçirgen bağırsak sendromuna neden olan iltihabı azaltır. {6*}
• Hatmi kökü: Hatmi kökü, antioksidan ve antihistaminik özelliklere sahiptir. {7*}

Geçirgen Bağırsak Sendromu Olanlar Ne Yememeli?

Geçirgen bağırsak sendromu diyeti uygularken alerjenik ve iltihaba neden olan gıdalardan kaçınılması gerekir. Bu gıdalardan bazıları şunlardır;

• Filizlenmemiş tahıllar, özellikle glüten içerenler
• İlave şeker içeren işlenmiş gıdalar
• GDO’lu gıdalar (GDO’lu gıdalar bol miktarda lektin içerir)
• Rafine yağlar
• Konvansiyonel süt ürünleri
• Alkol

Geçirgen Bağırsak Sendromu İçin İpuçları

Alkol, sigara, ağrı kesici ve antibiyotik kullanımına dikkat edilmelidir. Bazı ilaçlar içeriğinde bağırsak sağlığını olumsuz etkileyen bakteriler barındırabilir. Ayrıca gıda alerjisinin olup olmadığı tespit edilmelidir. Gıda alerjisini tespit etmek için yumurta gibi besinleri bir süre tüketmeyin. Yumurta yerine et, balık, tavuk ve kolajen içeren besinler tüketin.