“Hormonal akne neden olur?” sorusunun yanıtı biraz karmaşıktır. Hormonal akne diğer sivilce türleri gibi tıkanmış gözenekler yüzünden meydana gelir. Yetişkin aknesi olarak da adlandırılan bu aknelerin engellenmesi için dengeli beslenmek, stresi azaltmak ve düzenli uyumak oldukça önemlidir. Ayrıca, cilt tipine uygun temizleyicilerin ve doğal ürünlerin kullanılması gerekir.
Hormonal Akne Nedir?
Hormonal akne ağırlıklı olarak ergenlik ve gençlik yıllarından sonra ortaya çıkar. Genetik yatkınlık ve hormonal faktörler gibi nedenlere bağlı olarak yaşanan hormonal akne sorunu özellikle kadınlar arasında oldukça yaygındır. Hormonal sivilce genellikle östrojen, progesteron ve testosteron gibi üreme hormonlarının düzensiz çalışmasından kaynaklanır. Özellikle menopoz, hamilelik ve adet döngüsü gibi önemli hormonal değişikliklerine bağlı olduğu için kadınların bu dönemlerde sağlıklarına özen göstermesi daha da önem kazanır. {1*}
Hormonal Akne Belirtileri Nelerdir?
Her aknenin nedeni hormonal dengesizlik değildir. Cildinizde oluşan akne eğer hormonlarla ilgili sorunlara bağlı olarak ortaya çıkmışsa sıklıkla tekrarlayabilir. Buna göre başlıca hormonal sivilce belirtileri şunlardır:
- Cilt yüzeyinin altındaki ufak şişliklerin kolayca geçmemesi ve ağrılı kistlere dönüşmesi,
- Yüzün alt kısmı ile çene, boyun, omuz ve sırt bölgesinde gelişen ağrılı kistlerin çıkması,
- Cildin yağlı ve parlak olması,
- Sivilcelerin tekrar etmesi.
Hormon dengesizliği cilt gözeneklerinin genişlemesine ve iltihaplanmasına yol açabilir. Hormonal sivilce belirtileri özellikle belirli dönemlerde daha fazla hissedilebilir. Örneğin kadınların adet döngüsüne denk gelen ve her ay tekrarlayan sivilceler de ağırlık olarak hormonal aknedir.
Hormonal Akne ve Kistik Akne Arasındaki Benzerlikler
Kistik ve hormonal aknelerin birçok ortak noktası bulunmaktadır. Her ikisi de derinin altında ağrılı ve hassas sivilcelere neden olmaktadır. Bu akneler, siyah noktalardan ve küçük beyaz noktalardan farklıdır. Her iki aknenin oluşum nedeni, enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkmalarından kaynaklanmaktadır.
Hormonal Akne Neden Olur?
Hormonal sorunlara bağlı olarak ortaya çıkan bu tip akneler östrojen, progesteron ve testosteron hormonlarının düzenli çalışmamasından kaynaklanır. Ayrıca kortizol gibi stres hormonları da düzenli salgılanmadıkları taktirde aknelere sebep olabilir.
Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere oranla daha fazla olan hormonal akne 20’li ve 30’lu yaşlarındaki kadınlar arasında yaygındır. Bunun temel nedeni ise kadınların bu yaş aralığında, üreme hormonlarının çok daha yoğun çalışmasıdır. Buna göre başlıca hormonal sivilce nedenleri şu şekilde sıralanabilir: {2*}
- Adet döngüsü nedeniyle yaşanan hormonal değişiklikler,
- Gözeneklerde yağ üretiminin artmasına ve gözeneklerin tıkanmasına neden olan hormonal değişiklikler,
- Hamilelik, doğum ve emzirme dönemleri,
- Menopoz ile birlikte östrojen ve progesteron üretiminin azalması,
- Genetik yatkınlık,
- Stres hormonlarının fazla çalışması,
- Doğum kontrol tedavileri,
- Hızlı kilo alıp vermek,
- Egzersiz rutininin bozulması,
- Kortizol seviyesi ve diğer hormonları etkileyecek ilaçlar kullanılması.
Hormonal akne her yaş grubundan ve cinsiyetten insanı etkileyebilir. Buna karşın özellikle üreme çağında olan kadınlarda hormonal akneye daha sık rastlanır.
Hormonal Akne Nasıl Tedavi Edilir?
Hormonal akne tedavisi için öncelikle sorunun nedeninin iyi belirlenmesi gerekir. Yaşam tarzı değişiklikleri, stres gibi faktörler hormon dengesizliklerine neden olabileceği gibi polikistik over sendromu gibi sağlık sorunları da hormonal akne nedeni olabilir. Hormonal sivilce çoğu zaman hormon düzensizliklerinin giderilmesi ile kendiliğinden geçer. Bununla birlikte akne için evde uygulanabilecek bazı yöntemler de vardır. Hormonal akneler için alınacak önlemler ve uygulanacak yöntemler aşağıda detaylandırılmıştır.
Cildin Düzenli Olarak Temizlenmesi
Hormonal sivilce tedavisi için salisilik ve glikolik asitler içeren ürünlerin kullanılması tavsiye edilir. Ayrıca ciltteki zararlı bakterilerin temizlenmesi ve sağlıklı cilt mikrobiyomunun desteklemesi için probiyotik içeren cilt temizleyicileri tercih edilmelidir. Probiyotik içeren temizleyiciler aynı zamanda pH derecesinin dengelemesinde ve iltihabın azaltılmasında etkilidir.
Retinoid İçeren Ürünler Kullanmak
Günümüzde hem reçetesiz hem de reçeteli olarak satılan retinoid içeren cilt bakım ürünleri hafif ve orta dereceli aknelerin tedavisinde sıklıkla tercih edilir. Retinoid içeren ürünler denildiğinde aslında A vitamini bazlı ürünlerden bahsedilmektedir. Retinoid içerikli cilt bakım ürünleri ölü hücrelerin temizlemesi, gözeneklerin açılması ve cildin genel dokusunun yenilenmesi gibi pek çok işleve sahip olabilir.
Retinoid içeren ürünlerin yanı sıra günlük cilt temizliğinde aloe vera veya nergis içeren ürünler de kullanılabilmektedir. Aynı zamanda çay ağacı ve lavanta yağları da cilt dokusunun yenilenmesinde etkili olabilir. Kuru ve hassas cilt yapısına sahip kişiler bu yağları jojoba yağı ve hindistan cevizi yağı gibi ile karıştırılarak kullanılması tavsiye edilmektedir.
Hormonal Akne Diyeti Nedir?
Tüketilen gıdalar bağırsak flora dengesi üzerinde doğrudan etkilidir. Bağırsak flora dengesinin bozulması ise cilt sağlığı da dahil genel sağlığı olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle hormonal sivilce tedavisi boyunca bol miktarda antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip gıdalar tüketilmelidir.
İşte hormonal akne diyeti için tüketilebilecek besinler:
- Probiyotik gıdalar: Bağırsakların sağlıklı çalışması için yoğurt, kefir, lahana turşusu gibi probiyotik gıdaların tüketilmesi önemlidir. Bağırsak flora dengesinin korunması sivilce dahil iltihaplanmaya iyi gelebilir.
- Çinko içeren gıdalar: Çinko normal cildin korunmasından bağışıklık sisteminin desteklenmesine kadar pek çok metabolik süreçte görev alır. Akne problemi yaşayan insanların çinko değerleri genelde düşüktür. Nohut, kabak çekirdeği ve kaju gibi yiyecekler çinko seviyesini yükseltmeye yardımcı olabilir.
- C ve A vitamini açısından zengin besinler: Hormonal akne diyeti denildiğinde ilk akla gelen vitamin ve mineral bakımından dengeli bir beslenme planıdır. A ve C vitamini bakımından yüksek besinler olan çilek, lahana ve ıspanak gibi yeşillikler ile tatlı patates, havuç, biber ve turunçgillerin tüketilmesi akne tedavisinde önemlidir. Bu tip gıdalar özellikle enfeksiyon, iltihap ve stres gibi tetikleyici nedenlerin zararlarını engelleyebilir.
- Lif açısından zengin besinler: Sebzeler, meyveler, kabuklu yemişler, tohumlar, baklagiller ve tam tahıllı ürünler bağırsakların temizlenmesine ve bağırsakta bulunan iyi bakterilerin artmasına yardımcı olabilir.
- Yüksek proteinli gıdalar: Kırmızı et, organik tavuk, yumurta ve balık gibi gıdalar, yüksek protein içerdiğinden hormonal dengenin sağlanmasına katkıda bulunabilir.
- Karaciğere yararlı gıdalar: Hormonların işlevlerini tam olarak yerine getirebilmesi için karaciğerin düzenli çalışması önemlidir. Brokoli, karnabahar gibi sebzeler ile elma, armut, çilek gibi meyveler karaciğerin temizlenmesini destekleyebilir.
Tüketilen gıdalar insanın vücut dengesini ve özellikle cilt sağlığını önemli ölçüde etkilemektedir. Hormonal dengeyi bozan ve akne oluşumuna zemin hazırlayan bazı gıdalar şöyledir:
- Süt ürünleri,
- Çikolata,
- Rafine tahıllar,
- Rafine şeker,
- Alkol,
- İşlenmiş et ürünlerii
- Trans yağ içeren yiyecekler
Stresi Yönetmek ve Düzenli Uyku Uyumak
Hormonal akne tedavisi için stres kontrolü çok önemlidir. Stresli ve uykusuz olmak adrenalin hormonundan daha fazla kortizol salgılamasına neden olmaktadır. Bu durum ise cildin yağ üretimini etkileyebilir. Artan yağ üretimi, cildin alt katmanlarında iltihaplı kistlerin gelişmesini ve ağrılı sivilcelerin ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.
Cildi sağlıklı tutmak ve stresi azaltmak için yapılabilecekler şunlardır;
- Düzenli egzersiz yapmak,
- Yoga ve meditasyon yöntemleriyle rahatlamak,
- Günlük ve benzeri yöntemlerle yazı yazmak veya kitap okumak,
- Doğada zaman geçirmek
Hormonal Akne Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hormonal akne tedavisi için ilk olarak yapılması gereken şey uzman bir doktora başvurmaktır. Kortizol ve tiroid seviyeleri gibi hormon sorunlarının yapılan testlerle ortaya çıkması önemlidir. Ayrıca, testosteronun etkisini azaltarak akne sorununu çözen ilaçların birçok yan etkisi bulunmaktadır.
Cilde doğrudan uygulanan çeşitli ürünler başlangıçta kuruma, kızarma, pul pul dökülme ve ağrıya neden olabilmektedir. Retinoid içeren bazı ürünler ise egzama, dermatit veya rozasea gibi sağlık sorunlarında tavsiye edilmemektedir. Hamile ve emziren kadınların da bu tip ürünleri kullanmadan önce doktora başvurması gerekmektedir.
Doğal kozmetik ürünlerimizi buradan inceleyebilirsiniz.
