Hormonal akne, diğer sivilce türleri gibi tıkanmış gözenekler yüzünden meydana gelmektedir. Yetişkin aknesi olarak da adlandırılan bu aknelerin engellenmesi için dengeli beslenmek, stresi azaltmak ve düzenli uyumak oldukça önemlidir. Ayrıca, cilt tipine uygun temizleyicilerin ve doğal ürünlerin kullanılması gerekmektedir.
Hormonal Akne Nedir?
Hormonal akne, ağırlıklı olarak ergenlik ve gençlik yıllarından sonra ortaya çıkmaktadır. Genetik yatkınlık ve hormonal faktörler gibi nedenlere bağlı olarak yaşanan bu sorun aynı zamanda kadınlar arasında oldukça yaygındır. Östrojen, progesteron ve testosteron gibi üreme hormonlarının düzensiz çalışmasından kaynaklanmaktadır. Özellikle menopoz, hamilelik ve adet döngüsü gibi önemli hormonal değişikliklerine bağlı olduğu için kadınların bu dönemlerde sağlıklarına özen göstermesi daha da önem kazanmaktadır. {1*}
Hormonal Aknenin Belirtileri Nelerdir?
Ciltte oluşan her akne, hormon dengesizliğinden kaynaklanmamaktadır. Cildinizde oluşan akne, eğer hormonal sorunlara bağlı olarak ortaya çıkmışsa belirtileri şöyledir:
- Cilt yüzeyinin altındaki ufak şişliklerin kolayca geçmemesi ve ağrılı kistlere dönüşmesi
- Yüzün alt kısmı ile çene, boyun, omuz ve sırt bölgesinde gelişen ağrılı kistlerin çıkması
- Cildin yağlı ve parlak olması
- Sivilcelerin tekrar etmesi
Hormonal aknelerin bu belirtileri vermesinin temel nedeni cilt gözeneğinin genişlemesi ve iltihaplanmasıdır. Bunun yanı sıra, kadınların adet döngüsüne denk gelen ve her ay tekrarlayan sivilceler de ağırlık olarak hormonal aknedir.
Hormonal Akne ve Kistik Akne Arasındaki Benzerlikler
Kistik ve hormonal aknelerin birçok ortak noktası bulunmaktadır. Her ikisi de derinin altında ağrılı ve hassas sivilcelere neden olmaktadır. Bu akneler, siyah noktalardan ve küçük beyaz noktalardan farklıdır. Her iki aknenin oluşum nedeni, enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkmalarından kaynaklanmaktadır.
Hormonal Akne Neden Olur?
Hormonal sorunlara bağlı olarak ortaya çıkan bu tip akneler östrojen, progesteron ve testosteron hormonlarının düzenli çalışmamasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca kortizol gibi stres hormonları da düzenli salgılanmadıkları taktirde aknelere sebep olabilmektedir.
Kadınlarda görülme sıklığı, erkeklere oranla daha fazla olan hormonal akne, 20’li ve 30’lu yaşlarındaki kadınlar arasında yaygındır. Bunun temel nedeni ise kadınların bu yaş aralığında, üreme hormonlarının çok daha yoğun çalışmasıdır.
Hormonal akneyi tetikleyen en yaygın nedenler şöyledir; {2*}
- Kadınların adet döngüsü nedeniyle yaşadıkları hormonal değişiklikler
- Gözeneklerde yağ üretiminin artmasına ve gözeneklerin tıkanmasına neden olan hormonal değişiklikler
- Hamilelik, doğum ve emzirme dönemleri
- Östrojen ve progesteron üretimini azaltan menopoz
- Genetik yatkınlık
- Stres hormonlarının fazla çalışması
- Doğum kontrol tedavileri
- Hızlı kilo alıp vermek
- Egzersiz rutininin bozulması
- Kortizol seviyesi ve diğer hormonları etkileyecek ilaçlar kullanılması
Hormonal Aknenin Doğal Tedavisi
Hormonal akneler için alınacak önlemler ve uygulanacak tedaviler şunlardır;
Cildin Düzenli Olarak Temizlenmesi
Hormonal akneler daha çok hormonal değişimlere ve strese bağlı olsa da cilt temizliği oldukça önemlidir. Bu nedenle yüz bölgesinin düzenli temizlenmesine ve günde en az iki kere, bol suyla yıkanmasına özen gösterilmelidir.
Hormonal akne tedavisi için salisilik ve glikolik asitler içeren ürünlerin kullanılması tavsiye edilmektedir. Ayrıca, ciltteki zararlı bakterilerin temizlenmesi ve sağlıklı cilt mikrobiyomunun desteklemesi için probiyotik içeren cilt temizleyicileri tercih edilmelidir. Probiyotik içeren temizleyiciler aynı zamanda pH derecesinin dengelemesinde ve iltihabın azaltılmasında etkilidir.
Retinoid İçeren Ürünler Kullanmak
Hem reçetesiz hem de reçeteli olarak satılan ve retinoid içeren cilt ürünleri, hafif ve orta dereceli aknelerin tedavisinde kullanılmaktadır. Aynı zamanda retinoid içerikli bu ürünler, ölü hücrelerin temizlemesi, gözeneklerin açılması ve cildin genel dokusunun yenilenmesi gibi önemli faydalara da sahiptir.
Retinoid içeren ürünlerin yanı sıra günlük cilt temizliğinde aloe vera veya nergis içeren ürünler de kullanılabilmektedir. Aynı zamanda çay ağacı ve lavanta yağları da cilt dokusunun yenilenmesinde etkili olmaktadır. Ancak kuru ve hassas cilt tiplerinde bu yağların, jojoba ve hindistan cevizi yağı ile karıştırılarak kullanılması tavsiye edilmektedir.
Anti-İnflamatuar Diyet Uygulamak
Yapılan diyetler, bağırsaklardaki mikrobiyal dengeyi etkilemektedir. Bu nedenle sivilce tedavisi boyunca bol miktarda antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip gıdalar tüketilmelidir.
Yapılacak diyetlerde bulunması gereken gıdalar şunlardır;
- Probiyotik Gıdalar: Bağırsakların sağlıklı çalışması için yoğurt, kefir ve sebzelerin tüketilmesi gerekmektedir. Bağırsak içinde, akne oluşumuna neden olabilecek iltihaplanmanın en iyi tedavisi probiyotikli gıdalardır.
- Yüksek Çinkolu Gıdalar: Çinko, yaraların iyileşmesini ve bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlamaktadır. Akne problemi yaşayan insanların çinko değerleri genelde düşüktür. Nohut, kabak çekirdeği ve kaju gibi yiyecekler çinko değerini yükseltmeye yardımcı olmaktadır.
- C ve A vitamini açısından zengin besinler: A ve C vitamini bakımından yüksek besinler olan çilek, lahana ve ıspanak gibi yeşillikler ile tatlı patates, havuç, biber ve turunçgillerin tüketilmesi akne tedavisinde önemlidir. Bu tip gıdalar, özellikle enfeksiyon, iltihap ve stres gibi tetikleyici nedenlerin zararlarını engellemektedir.
- Lif açısından zengin besinler: Sebzeler, meyveler, kabuklu yemişler, tohumlar, baklagiller ve tam tahıllı ürünler bağırsakların temizlenmesine ve bağırsakta bulunan iyi bakterilerin artmasına yardımcı olmaktadır.
- Yüksek proteinli gıdalar: Kırmızı et, organik tavuk, yumurta ve balık gibi gıdalar, yüksek protein içerdiğinden hormonal dengenin sağlanmasında etkilidir.
- Karaciğere yararlı gıdalar: Hormonların işlevlerini tam olarak yerine getirebilmesi için karaciğerin düzenli çalışması gerekmektedir. Brokoli, karnabahar gibi sebzeler ile elma, armut, çilek gibi meyveler karaciğerin temizlenmesini sağlamaktadır.
Tüketilen gıdalar, insanın vücut dengesini ve özellikle cilt sağlığını önemli ölçüde etkilemektedir. Hormonal dengeyi bozan ve akne oluşumuna zemin hazırlayan bazı gıdalar şöyledir:
- Süt ürünleri
- Çikolata
- Rafine tahıllar
- İlave şeker
- Alkol
- İşlenmiş et ürünleri
- Trans yağ içeren yiyecekler
Stresi Yönetmek ve Düzenli Uyku Uyumak
Stresli ve uykusuz olmak adrenalin hormonundan daha fazla kortizol salgılamasına neden olmaktadır. Bu durum ise cildin yağ üretimini etkilemektedir. Artan yağ üretimi, cildin alt katmanlarında iltihaplı kistlerin gelişmesini ve ağrılı sivilcelerin ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır.
Cildi sağlıklı tutmak ve stresi azaltmak için yapılabilecekler şunlardır;
- Düzenli egzersiz yapmak
- Yoga ve meditasyon yöntemleriyle rahatlamak
- Günlük ve benzeri yöntemlerle yazı yazmak veya kitap okumak
- Doğada zaman geçirmek
Hormonal Akne Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hormonal akne tedavisi için ilk olarak yapılması gereken şey uzman bir doktora başvurmaktır. Kortizol ve tiroid seviyeleri gibi hormon sorunlarının yapılan testlerle ortaya çıkması önemlidir. Ayrıca, testosteronun etkisini azaltarak akne sorununu çözen ilaçların birçok yan etkisi bulunmaktadır.
Cilde doğrudan uygulanan bazı ürünler başlangıçta kuruma, kızarma, pul pul dökülme ve ağrıya neden olabilmektedir. Retinoid içeren bazı ürünler ise egzama, dermatit veya rozasea gibi sağlık sorunlarında tavsiye edilmemektedir. Hamile ve emziren kadınların da bu tip ürünleri kullanmadan önce doktora başvurması gerekmektedir.
