Yara İyileşmesini Hızlandıran Besinler Nelerdir?

Yara iyileşmesini hızlandıran besinler nelerdir? Yara, cilt üzerindeki hasar olarak tanımlanır. Yeni yaralara akut yara, uzun süre geçmeyen yaralara ise kronik yara denir. Yaralar genel olarak zararsız olmasına rağmen enfekte olan yaralar vücut için zararlı olabilir.

Yara Türleri Nelerdir?

Yaralar akut, kronik, açık ve kapalı olarak sınıflandırılır.  Bu sınıflandırmanın altında birçok alt kategori de bulunur. Bazı yaygın yara türleri:

• Kesikler
• Yanıklar
• Sıyrıklar
• Delinme ve basınç yaraları

Kağıt kesiği gibi küçük yaralar birkaç gün içerisinde iyileşir ancak bazı derin yaraların iyileşmesi 6-8 hafta sürebilir. Bu iyileşme süreleri bazı faktörlere bağlı olabilir. Yara iyileşme sürecini etkileyen faktörler:

• Enfeksiyon
• Şeker hastalığı
• Zayıf kan dolaşımı
• Obezite
• İlerleyen Yaş
• Alkol
• Sigara
• Stres
• Kortikosteroidler, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler)  ve bazı kanser ilaçları

Ayrıca bilinenin aksine vazelin yaraların iyileşmesine yardımcı olmaz. Vazelin vücudun nemlenmesine yardımcı olur. Vazelin yerine yara iyileşmesine yardımcı olan uçucu yağların kullanılması daha faydalıdır.

Yara ve yara izlerine iyi gelen uçucu yağlar hakkında bilgi almak için Yara İzlerine İyi Gelen Uçucu Yağlar Hangileridir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Yara İyileşme Aşamaları Nelerdir?

Yara iyileşmesi 4 aşamada gerçekleşir:

• Aşama-1: Birinci aşama kanamanın durduğu hemostaz aşamasıdır. Kanda bulunan proteinler, trombositlerin bir araya toplanmasını sağlar ve kan damarındaki açıklığa yapışarak bir pıhtı oluşturur. Pıhtı, yara bölgesindeki kanamayı durdurmaya yardımcı olur.
• Aşama-2: İkinci aşama iltihap aşamasıdır. Kan trombositleri, iltihaplanmaya neden olan özel kimyasallar salgılar. Bu da genellikle yara bölgesinde şişme ve kızarıklığa neden olur. Bu aşamada enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücreleri de herhangi bir bakteriden kurtulmak için yara bölgesine doğru yol alır ve yara bölgesini onarmaya yardımcı olan büyüme faktörlerinin üretilmesine yardımcı olur. Bu aşama genellikle 4-6 gün sürer.
• Aşama-3: Üçüncü aşama poliferatif aşamadır. Bu aşama, vücudun yaraya oksijen ve gerekli olan besinleri sağladığı aşamadır. Aynı zamanda bu aşamada cilt hücreleri yenilenir.
• Aşama-4: Dördüncü aşama olgunlaşma aşamasıdır. Bu aşama derinin yenilendikten sonra güçlendiği aşamadır.

Yara İyileşmesine Yardımcı Olan Doğal Yollar

Yaraların iyileşmesine yardımcı olan birçok doğal yöntem vardır.

Yara İyileşmesini Hızlandıran Yiyecekler Tüketin

Vücutta hücrelerin yenilenmesini ve yaraların iyileşmesini sağlayan birçok gıda vardır:

• Yeşil yapraklı sebzeler: Lahana, brokoli, ıspanak ve diğer yeşillikler kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan K vitamini içerir.
• Protein: Protein vücutta zarar gören dokuların yenilenmesine yardımcı olur.

Yara İyileşmesini Yavaşlatan Gıdalardan Uzak Durun

Yara iyileşmesini hızlandıran gıdalar olduğu gibi bu süreci yavaşlatan gıdalar da bulunur:

• Alkol: Vücutta bulunan iltihabı artırır.
• Şeker: Şekerli gıdalar, vücutta iltihabın artmasına neden olur.
• Trans yağlar: Trans yağlar vücutta bulunan iltihabı artırır ve yara iyileşme sürecini yavaşlatır.

Yara iyileşmesini hızlandıran yeşil yapraklı sebzeler hakkında daha fazla bilgi almak için Yeşil Yapraklı Bitkiler Nelerdir? Sağlığa Faydaları Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Kolajen

Kolajen, vücutta en çok bulunan proteinlerden biridir. Kolajeni dahili olarak yara üzerinde kullanmak yara bölgesini onarır ve iyileşmeyi hızlandırır. Ayrıca kolajen yeni cilt hücrelerinin oluşmasını hızlandırır. Yapılan araştırmalar, kolajenin basınç yaralarını ve kronik yaraları iyileştirdiğini ortaya koymuştur. {1*}

Bal

Bal, yarayı temizlemeye, irin ve kokular dahil enfeksiyon belirtilerini azaltmaya, ağrıyı azaltmaya ve hatta iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olur. Yapılan araştırmalar, balın etkili bir antiseptik olduğunu ortaya koymuştur. Bal hidrojen peroksit oluşturmak için vücut sıvılarıyla etkileşime girer. Bu da bakterilerin ölmesine neden olur. Vücutta oluşan hidrojen peroksit ise vücuttaki yaraların iyileşmesine yardımcı olur. Bal, bütün yara türlerinin iyileşmesine yardımcı olabilir. Bazı durumlarda ameliyat yaralarında da kullanılabilir. {2*}

Uçucu Yağlar

Çay ağacı ve biberiye yağı gibi yağlar bakteri ve mantarlara karşı antibakteriyel özellikler gösterir. Bu uçucu yağlar kullanılmadan önce hindistan cevizi yağı gibi yağlarla seyreltilebilir. Yaraların iyileşmesi için yara bölgesinin nemli olması gerekir. Ayrıca bir yaranın üzerini açık bırakmak yara bölgesinde ağrıya neden olabilir. {3*}

Çinko

Çinko, bağışıklık sistemini korur ve cilt hücrelerinin yenilenmesini sağlar. Çinko eksikliği yara iyileşme sürecini yavaşlatır. Çinko, içerdiği kofaktörlerle birlikte çalışarak yaraların iyileşmesine büyük ölçüde yardımcı olur. Kuzu eti, kabak çekirdeği ve kaju bol miktarda çinko içerir.

Çinko hakkında daha fazla bilgi almak için Çinko Eksikliğinde Ne Yenmeli? Çinko İçeren Besinler Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

C Vitamini

C vitamini cilt dokularındaki ve kan damarındaki hasarın önlenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda vücutta kolajen üretimini de hızlandırır. Yani C vitamini yara iyileşmesinin her aşamasında önemli rol oynar. C vitamini, turunçgiller, biber çilek ve domates gibi besinlerde bol miktarda bulunur. {4*}

Yara Bakımında Alınacak Önlemler Nelerdir?

Yaralar genel olarak zararsızdır. Ancak enfekte olan yaralar vücut için zararlı olabilir. Bunun dışında zararlı olan diğer durumlar:

• Yarada aşırı kanama
• Bir hayvanın ya da insanın ısırmasından meydana gelen yaralar
• Dikiş gerektiren yaralar
• Yarada uyuşma. Uyuşma sinirlerde hasar belirtisi olabilir

Yara iyileşirken oluşan kabuklar soyulmamalıdır. Bu kabukların soyulması vücutta iz kalmasına ve yaranın enfekte olmasına neden olabilir.

Enfekte yara belirtileri şunlardır;

• Artan kızarıklık ve şişlik
• Zamanla artan ağrı
• Yara etrafındaki cildin sıcak olması
• Yaradan meydana gelen kötü koku
• Drenaj
• Ateş ve titreme

Yara iltihaplanmasını önlemek için İltihaba İyi Gelen Bitkiler Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.