Bağırsak sağlığı, bağışıklık sisteminin düzgün çalışması için çok önemlidir. Vücudu enfeksiyonlardan korumak ve sağlıklı tutmak için güçlü bir bağışıklık sistemine ihtiyaç vardır. Bağışıklık sistemi sürekli devriye gezen özel hücrelere sahip olduğu için patojenleri kolaylıkla tespit edebilmektedir. Dolayısıyla bağışıklık sistemi, oluşan tehdidi, sağlığı daha fazla etkilemeden önce engelleyebilmektedir.
Bağırsak Sağlığı Neden Önemli?
Bağırsak sağlığının ilk ve en önemli koşulu, bağırsak mikrobiyomu denilen bakteri dengesinin korunmasıdır. Bağırsakların içinde iyi ve kötü olarak tanımlanan trilyonlarca bakteriden bulunmaktadır. Bağırsak sağlığı için iyi bakterilerin (probiyotikler) kötü bakterilerden (patojenler) daha fazla olması gerekmektedir. Bu da genel sağlığı korumaya yardımcı olmaktadır. {1*}
Bağırsaklarda bulunan probiyotikler, bağışıklık sistemine destekleyici besinler ve iyileştirici bileşikler sağlamaktadır. Bağışıklık sistemi hücrelerinin yüzde 70’inden fazlası bağırsaklarda bulunmaktadır. Bu nedenle sağlıklı bağırsak dengesi, insan vücudu için önemlidir.
Bağırsak mikrobiyomunun dengesinin bozulması durumunda, kötü bakterilerin sayısı iyi bakterilerden fazla olmaktadır. Kötü bakterilerin sayısının artışı, bağışıklık sistemini olumsuz yönde etkilemesi demektir. Bu duruma disbiyozis denmektedir.
Disbiyozis, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesine, iltihaplanmasına ve kendi sağlık hücrelerine saldırmasına neden olmaktadır. Ayrıca bağışıklık sisteminin yetersiz tepki vermesine yol açmaktadır. Bu da vücudu daha savunmasız bırakmaktadır. {2*}
Ayrıca bağırsaklar, vücuttaki toksinleri ve zararlı maddeleri uzaklaştırarak nörolojik sağlığı korumaktadır.
Bağışıklık Güçlendiren Vitaminler, Mineraller, Besinler, Çaylar, Çorbalar ve Takviyeler
Bağırsak Sağlığı Neden Bozulur?
Bağırsak disbiyozisi, bağışıklık sistemine ve bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara tepki verme biçimine zarar vermektedir. {3*} Bu yüzden bağırsak mikrobiyomunu sağlıklı bir dengede tutmak çok önemlidir. Günlük hayatta bağırsak sağlını bozan sebepler şunlardır;
- Proton pompa inhibitörleri, beta blokerler ve antidepresanlar dahil olmak üzere antibiyotikler ve diğer ilaçlar, bağırsak sağlığını bozmaya neden olmaktadır.
- Glifosat da dahil olmak üzere bazı pestisitler, faydalı bağırsak bakterilerini öldürmektedir. {4*}
- Şeker ve sağlıksız yağlarla dolu işlenmiş gıdalar, patojenin aşırı büyümesine sebep olmaktadır. Bu durum prebiyotik bakteriler üzerinde gelişen probiyotik bakterileri aç bırakmaktadır.
- Stres ve kaygı, bağırsak-beyin bağlantısı eksikliğine neden olarak bağırsak mikrobiyomunu olumsuz etkilemektedir. Duygusal stres disbiyozisa neden olmakta ve disbiyozis stresi artırmaktadır. {5*}
- Çevresel toksinler, bağırsak mikrobiyomunun yapısını ve işlevini olumsuz etkilemektedir.
- Hareketsiz yaşam tarzı, patojenik bağırsak bakterilerinin artmasına ve bağırsak mikrobiyomunun çeşitliliğinin azalmasına yol açarak kronik hastalık ve enfeksiyon riskini artırmaktadır.
- Yetersiz uyku ve kötü uyku kalitesi, bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve disbiyozise neden olmaktadır. {6*}
Geçirgen Bağırsak Sendromu Belirtileri ve Doğal Tedavisi
Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Sistemini Nasıl Etkiler?
Disbiyozis, sağlıklı bağırsak sistemi aktivitesine birkaç farklı şekilde müdahale etmektedir. Zararlı bakteriler, lipopolisakkaritler (LPS toksinleri) gibi zararlı toksinler üretmektedir. Kötü bakteriler ve toksin maddeler, bağırsakların içindeki koruyucu dokuya saldırmaktadır.
Bağırsak bariyeri, patojenleri ve toksinleri bağırsak içinde kilitli tutarak besinlerin kan dolaşımına girmesine izin vermektedir. Zararlı bakteriler, LPS toksinleri ve diğer zararlı bileşikler bağırsak bariyerine zarar vererek kan dolaşımına girmektedir. Böylece vücuda daha fazla zarar vermektedir. {7*}
Bağışıklık sistemi, bağırsak bariyerindeki değişikliği fark edip yanıt vermeye başlamaktadır. Bağışıklık sistemi, enflamasyonu ana savunma silahı olarak kullanmaktadır. Tehditler bağırsak bariyerinden sürekli olarak sızdığından, bağışıklık sistemi tepki vermekte zorlanmaktadır. Bu, birçok otoimmün ve kronik hastalıklara yol açmaktadır.
Aynı zamanda bağırsaktaki kötü bakterilerin sayısının artması, iyi bakterilerin gelişmesini engellemektedir. Bu durum bağırsak içindeki probiyotik dengesini bozmaktadır. Probiyotik bakteriler, bağışıklık sisteminde önemli rol oynamaktadır. Bu roller şunlardır;
- Besinlerin tamamen sindirilmesine yardımcı olmak ve besin emilimini artırmak
- B vitaminleri ve K vitaminleri gibi temel besinleri üretmek
- Bağışıklık hücresi işlevini düzenlemeye yardımcı olan kısa zincirli yağ asitleri (SCFA) üretmek
- Anti-inflamatuar bileşikler oluşturmak
- Patojenlere karşı korumak
- Bağırsak bariyerini korumak
Bağırsak Sağlığı Nasıl Düzelir?
Günlük rutin içerisinde yapılacak bazı değişiklikler, bağırsaklardaki bakteri dengesini korumaktadır. Bu durum sağlıklı bir bağırsağa sahip olmak ve uzun vadede bağışıklık sisteminin güçlenmesi demektir. Yapılabilecek oldukça kolay ve önemli değişiklikler şunlardır;
Bağırsakların Detoksifikasyonu
Probiyotik bakterilerin hayatta kalması için onları tehdit eden toksinleri vücuttan atmak gerekmektedir. Bunun için “Narenciye Pektini” gibi doğal detokslar kullanmak, vücudun toksiklerden arınmasını sağlamaktadır. Bu detoks, aktif olarak bağırsak sağlığını desteklemekte ve hücre işlevini korumaktadır.
Kefirin Vücut İçin Faydaları Nelerdir? Bağırsaklar İçin Kefir Tüketimi Nasıl Olmalı?
Probiyotik Almak
Yüksek kaliteye sahip probiyotikler, sağlıksız bir bağırsaktaki bakteri dengesini yeniden normal seviyeye getirmek için önemlidir. Her gün taze bir probiyotik almak, bağırsakları ve bağışıklık sistemini desteklemektedir.
Sağlıklı Beslenmek
Şekerli, yağlı ve işlenmiş gıdaları tüketmek, bağırsak mikrobiyomuna zarar vermektedir. Taze ve doğal gıdalar bağırsağın sağlıklı bir dengede kalması için ihtiyaç duyduğu besinleri ve lifleri sağlamaktadır.
Düzenli Spor Yapmak
Düzenli olarak yapılan spor ve egzersiz, probiyotik dengesini ve bağırsak içi bakteri çeşitliliğini artırmaktadır. Bu durum genel vücut sağlığı ve bağışıklık sisteminin güçlenmesi açısından hayati öneme sahiptir.
Kaynaklar
{1*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32323185/
{2*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28556916/
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30158926/
{4*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30744700/
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29016169/
{6*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27900260/
{7*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7033038/