Zeytinyağının Faydaları Nelerdir? Zeytinyağı Cilde Nasıl Uygulanır?
Zeytinyağının faydaları nelerdir? Zeytinyağı, sağlık tutkunları tarafından kullanımı en çok önerilen yağ olarak bilinir. Zeytinyağının faydaları eski çağlardan beri bilinir ve bu faydaları sayesinde ona sıvı altın unvanı verilmiştir.
Zeytinyağı, kilo vermeye yardımcı olur, artrit, kanser riskini azaltır, kan şekeri ve kolesterol seviyelerini olumlu yönde etkiler. Daha çok Akdeniz’de üretildiği için bu yörenin insanları tarafından da sıkça tüketilir. Akdeniz’de bulunan insanların zeytinyağını beslenmelerinin bir parçası haline getirmesi sayesinde dünyanın diğer bölgelerindeki insanlara göre kardiyovasküler hastalıklara yakalanma oranları oldukça düşüktür.
Zeytinyağı Nedir?
Zeytinyağı, yerel üretim yeri Akdeniz havzası olan zeytin meyvesinden, soğuk sıkım yöntemleri ile elde edilir. Mutfaktan kozmetik sektörüne kadar uzanan geniş bir yelpazeye sahiptir ve zeytinyağının 4 ayrı çeşidi bulunur.
- Erken hasat zeytinyağı: En popüler zeytinyağı çeşididir. Asit içeriği oldukça düşüktür ve bilinen en iyi yemeklik yağdır. Erken hasat zeytinyağı için zeytinler Eylül sonuna kadar hasat edilir. Zeytinin rengi yeşil iken soğuk sıkım yöntemleri uygulanarak yağ haline getirilir. Ekim ayından sonra toplanan zeytinlerin asit oranı artar ve polifenol içeriği azalır.
- Natürel sızma zeytinyağı: Zeytin meyvesinden soğuk sıkım yöntemleri kullanılarak elde edilir. Zeytinyağının bu çeşidi vücut sağlığı için en uygun olanıdır. Ancak maliyeti oldukça yüksektir.
- Saf zeytinyağı: Rafine ve sızma zeytinyağının bir karışımıdır. Asidik içeriği yüksek olduğu için doğrudan tüketilemez.
- Lampante yağı: Yakıt olarak kullanılan bir zeytinyağıdır. Yemek pişirmek için uygun değildir.
Zeytinyağının Faydaları Nelerdir?
Sağlıklı yağlar kategorisinde yer alan zeytinyağı hem cilt sağlığı hem de vücut sağlığı için oldukça faydalıdır. Zeytinyağı piyasadaki bazı pahalı kozmetik ürünleri ile aynı etkiye sahiptir. Bu yüzden kimyasal içerikli cilt bakım ürünleri yerine zeytinyağı tercih edilmelidir.
Cildi Nemlendirir
Zeytinyağı içerisinde bulunan E vitamini sayesinde cildi zararlı güneş ışınları ve rüzgâr gibi dış etkenlerden korur. {1*} Hafif dokusu zeytinyağının her cilt tipine uygun olmasını, uzun süre ciltte kalmasını ve yapış yapış bir his bırakmamasını sağlar. {2*}
Duş sonrası hafif nemli vücuda, 1 kaşık sızma zeytinyağı masaj yaparak uygulanır. 15 dakika bekletilir ve ılık suyla durulanır. Kuru cilt tipine sahip bireyler yatmadan önce cildine zeytinyağı sürüp gece boyunca bekletebilir ve sabah ılık su ile durulayabilirler.
Doğal Cilt Bakımında Etkili 13 Yöntem
Cilt Sağlığını İyileştirir
İçerdiği E vitamini sayesinde ciltteki iltihabı ve akneyi giderir. Ayrıca yine bu içeriği sayesinde sedef hastalığı ve cilt kanserine karşı cildi korur. {3*}
Makyaj Temizleyici Olarak Kullanılır
Kozmetik ürünlere nazaran zeytinyağı daha uygun fiyatlıdır. Ayrıca cilde de zarar vermez. Ufak bir pamuğa zeytinyağı damlatılır ve cilde uygulanır. Bu yöntem göz makyajını temizlemek için de kullanılabilir.
Yaşlanma Karşıtıdır
Ciltte sarkma ve kırışıklık gibi yaşlanma belirtileri zeytinyağı ile geciktirilebilir. Her gün birkaç damla zeytinyağı ile cilde masaj yapmak yeterli olacaktır.
Dudakları Nemlendirir
Zeytinyağı dudaklara esneklik katar. Dudakların daha bakımlı ve güzel gözükmesini sağlar.
Topuktaki Çatlakları Giderir
Isıtılan limon suyu topuktaki çatlaklara sürülerek pul pul dökülmesi sağlanır. Ardından zeytinyağı ile masaj yapılır. Bu sayede topuktaki çatlaklar iyileşir, nemini geri kazanır ve pürüzsüz bir görünüme sahip olur.
Saç Sağlığına Faydalıdır
Zeytinyağı içindeki E vitamini sayesinde saç dökülmesini engeller. {4*} Zeytinyağı ile birlikte kullanılan birkaç malzeme ile saçların sağlıklı kalması sağlanabilir. Yumurta sarısı, bal ve zeytinyağı karışımı uygulanarak güzel sonuçlar elde edilir. Bal saçı nemlendirir. Ayrıca magnezyum, çinko, kükürt, kalsiyum ve saç uzamasına yardımcı olan B vitaminlerini de bünyesinde barındırır. {5*} Yumurta ise saç için gerekli olan proteine sahiptir. {6*} Tüm malzemeler karıştırılarak pürüzsüz bir kıvama getirilir ve tüm saça uygulanır. 20 dakika bekletildikten sonra ılık su ile durulanır. Daha sonra saçları yumuşak tutacak bir saç kremi kullanılabilir.
Gün içinde saçlar şampuanla yıkanmadan önce zeytinyağı ile saçlara masaj yapılabilir. Bu sayede zeytinyağı saçlarınızı nemlendirir, saç derisi tahrişini önler, saça parlaklık ve güç kazandırır.
Zeytinyağı sadece cilt ve saça değil, bütün vücuda faydalıdır. Günlük beslenme rutinine eklenen zeytinyağı pek çok hastalığın tedavi edilmesine ve vücudun sağlıklı olmasına yardımcı olur.
Tırnak Sağlığını İyileştirir
Tırnaklar beden sağlığının bir göstergesidir. Donuk, solgun, kırılgan tırnaklar vücutta bir problem olduğuna işaret ediyor olabilir. Zeytinyağında bulunan E vitamini tırnak görünümünü iyileştirir. {7*} 2-3 yemek kaşığı zeytinyağı tırnaklara masaj yapılarak uygulanır ve 30-60 dakika bekletilir. Bu işlemle tırnaklar daha sağlıklı görünecektir.
Kırılgan Tırnakların Sebebi Nedir?
Meme Kanserini Önlemeye Yardımcı Olur
Yapılan yemeklere zeytinyağı eklemek veya yemekleri zeytinyağı ile pişirmek meme kanserini önlemeye yardımcı olur. Yapılan bir çalışmada zeytin yaprağında bulunan doğal bir bileşik olan oleuropeinin, meme kanserine karşı koruyucu özelliklere sahip olduğu savunulmuştur. {8*} Yine yapılan başka bir klinik çalışmada ise zeytinyağı tüketen kadınların meme kanserine yakalanma olasılığının %62 daha az olduğu görülmüştür. {9*}
Diyabetin Önlenmesine Yardımcı Olur
Beslenmeye eklenen zeytinyağı kan şekerini kontrol altında tutmada oldukça etkilidir. Harvard Halk Sağlığı Okulu, zeytinyağı gibi tekli ve çoklu doymamış yağlar bakımından zengin beslenmenin diyabetin önlenmesine yardımcı olduğunu savunmaktadır. {10*} Kadınlarla yapılan bir çalışmada zeytinyağı tüketimi ile diyabet riskinin azaldığı görülmüştür. {11*}
Alzheimer’ı Önler
Yapılan çalışmalarda zeytinyağındaki oleocanthal içeriğinin Alzheimer hastalığını önlemeye yardımcı olduğu savunulmaktadır. {12*} Yine Amerika’da yapılan bir çalışmada sızma zeytinyağının hayvanlarda öğrenmeyi ve hafızayı iyileştirdiği, bu açıdan Alzheimer’dan muzdarip insanlarda da replikasyon olasılığını desteklediği bulunmuştur. {13*}
Kemikleri Güçlendirir
Akdeniz diyeti uygulayan erkeklerle yapılan bir çalışmada, zeytinyağının kemikleri güçlendirmeye katkıda bulunabileceği savunulmuştur. Bu bireylerin kanlarında sağlıklı kemik oluşumunun bir göstergesi olan yüksek seviyelerde osteokalsin bulunmuştur.
Depresyona İyi Gelir
Zeytinyağı antidepresan etkilere sahip bir besindir. Bu özelliği sayesinde depresyonu tedavi etmede etkilidir. Zeytinyağının tüketilmesi ile vücuttaki serotonin düzeyi artar. Bazı antidepresan ilaçlarla da benzer etkiler göstermektedir.
Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Harvard Halk Sağlığı Okulu’nda yayınlanan bir araştırmada zeytinyağının kilo vermeye yardımcı olduğu savunulmuştur.
Kolesterol Seviyelerini Düzenler
Zeytinyağı minimum düzeyde doymuş ve çoklu doymamış yağ asidi içerir. Bu özelliği sayesinde vücuttaki kan kolesterol seviyelerini kontrol altına almaya yardımcı olur. Zeytinyağı içeriğindeki %75-80 tekli doymamış yağ asitleri sayesinde vücutta iyi kolesterol adı verilen HDL kolesterolü artırmaya yardımcı olur.
Minnesota Üniversitesi’nde yürütülen araştırmada, Yunan, Girit ve Akdeniz bölgelerinde tüketilen zeytinyağının, kalp hastalığına yakalanma riskini önemli ölçüde azalttığı görülmüştür. Yapılan başka bir çalışmada, sızma zeytinyağı tüketmenin vücuttaki kötü kolesterol olan LDL seviyelerini düşürdüğü bulunmuştur. Ayrıca insan vücudundaki HDL (iyi) kolesterolün artmasıyla da ilişkilendirilmiştir.
Kolesterol Düşürücü Etkileri Olan Beta-Sitosterol Nedir?
Kabızlığı Giderir
Zeytinyağı gastrointestinal sistem sağlığı için faydalıdır. {14*} Zeytinyağı kıvamı ve dokusu sayesinde sindirim sistemini uyarmaya yardımcı olur ve yiyeceklerin kolondan sorunsuz bir şekilde geçmesini sağlar. Zeytinyağı düzenli olarak tüketildiğinde kabızlığın tamamen önlenmesine yardımcı olur. İçerdiği tekli doymamış yağ asitleri sayesinde kolon geçişini hızlandırır. Bu sayede kabızlığı önler.
Zeytinyağı E ve K vitaminleri, demir, omega-3 ve omega-6 yağ asitleri ve antioksidanlar açısından zengindir. Bu besin ögeleri, sindirim sistemi sağlığını ve genel vücut sağlığını iyileştirir ve kabızlık sorununu önlemeye yardımcı olur.
Kabızlık tedavisinde zeytinyağı birkaç farklı şekilde kullanılabilir;
- Sızma zeytinyağı günde iki kez bir çorba kaşığı tüketilir. Kabızlık geçene kadar bir ölçek sabah aç karnına, ikinci ölçek yatmadan bir saat önce tüketilmelidir.
- Zeytinyağını çiğ şekilde tüketmek istemeyen kişiler lif bakımından zengin meyveler veya sebzeler ile zeytinyağını karıştırarak tüketebilir.
- Bir bardak portakal suyu içine bir çay kaşığı zeytinyağı eklenerek tüketilebilir.
- Bir yemek kaşığı zeytinyağı ve bir çay kaşığı limon suyu karıştırılır ve tüketilir.
- Aç karnına bir bardak ılık süte bir yemek kaşığı sızma zeytinyağı eklenerek tüketilebilir.
Böbrek Taşlarını Yok Eder
Zeytinyağı tüketimi böbrek taşlarının çözülmesine de yardımcı olur. {15*}
Kulak Kirini Yumuşatır
Kulak kiri temizlenmeye çalışıldığında, sertleşmiş kulak kiri parçaları kulak kanalına geri döner. {16*} Kulak kirinin çıkarılmasını kolaylaştırmak için kirin yumuşatılması gerekir. Yeterince yumuşadığında, temizleme esnasında daha küçük parçalara ayrılır ve kulaktaki hava kanalının dış kenarına doğru hareket eder. Kulak kirinin yumuşaması ve rahat temizlenmesi için zeytinyağı kullanılmalıdır. Dikkat edilmesi gereken nokta ise zeytinyağının ılık olmasıdır. Çok sıcak veya soğuk zeytinyağı kullanılmamalıdır.
Felci Önler
Beyinde pıhtı atması veya beynin bir kısmına giden kan akışının azaldığı durumlarda, beyin dokusunun oksijen ve besin almasını önleyen duruma inme (felç) adı verilir. Bu durum yaşandığında beyin hücreleri dakikalar içinde ölmeye başlar ve felcin oluştuğu bölgede, geçici veya kalıcı fonksiyon kayıpları meydana gelir. Bir araştırmada, düzenli olarak zeytinyağı tüketen yaşlı kişilerin, felç geçirme riskinin %41 daha az olduğu görülmüştür. {17*}
Cinsel Sağlığı İyileştirir
Zeytinyağı mükemmel bir afrodizyak etkiye sahiptir. {18*}. Zeytinyağı ile masaj yapılması, cinsel organlar ve vücudun tüm bölgelerine kan dolaşımını artırır.
Ağrı Kesici Etkilere Sahiptir
Dış veya iç yaralanmalarda, sızma zeytinyağının ağrıyı hafiflettiği bilinir. Oleocanthal adı verilen bileşik, zeytinyağının dahili ve harici her türlü kullanımında hastalık tedavi edebilmesini sağlayan anti-inflamatuar etkili bir besin haline getirir. {19*}
Boyun Düzleşmesi Ağrısı Nasıl Anlaşılır? Boyun Ağrısı Tedavisi
Zeytinyağı Alırken Nelere Dikkat Edilmeli
Zeytinyağı seçerken dikkat etmeniz gereken şeyler;
- Satın alınacak ürün koyu renkli cam şişede olmalıdır. Şeffaf cam şişelerde veya pet şişelerde satılan ürünler alınmamalıdır.
- Zeytinyağı şişesinin kapağı contalı veya vidalı olmalıdır. Mantar kapaklı olan şişeler hava geçirebileceği için zeytinyağının oksidasyona uğramasına ve bozulmasına sebep olur.
- Zeytinyağının rengine bakılarak karar verilmemelidir. Yağın kalitesini rengi belirlemez. Yağda çözünebilen klorofil veya gıda boyası eklenmiş ürünler yanıltıcı olabilir.
- Satın alınacak olan ürün marketlerde güneş ışığı gören bir rafta bekletiliyorsa bu yağlar tercih edilmemelidir. Güneş ışığı gören zeytinyağı çok çabuk oksidasyona uğrar, bozulur ve kötü kokar.
- Etiketsiz ürünler satın alınmamalıdır. Sızma zeytinyağının üretim ve hasat yılı, dolum tarihi, son kullanma tarihi, zeytin çeşidi ve yetiştiği bölge etiket üzerinde yer almalıdır.
- Sızma zeytinyağı taze tüketilmesi gereken yağlardan biridir. Zeytinyağı bekledikçe bozulur ve içerisindeki faydalı fenolik bileşikler kaybolur. Bu sebeple her dönem yeni bir zeytinyağı alınmalıdır.
- Sızma zeytinyağı +4°C’nin altında donabilir. Farklı çeşitlerde üretilen sızma zeytinyağları içerdikleri fenolik bileşiklerden dolayı daha geç donabilir. Sızma zeytinyağının donma noktası zeytin yağının saf olup olmadığını belirlemez.
- Satın alınacak ürünün ambalajı, yine ürünün tüketim miktarına göre belirlenmelidir. Çok kısa bir sürede tüketilmeyecekse küçük şişeler (250ml, 500ml, 750ml,1000ml) tercih edilmelidir. Fiyatı düşük olan ancak büyük bidonlarda satılan zeytinyağları satın alınmamalıdır. Eğer zeytinyağı fazla alınmışsa koyu renkli 1lt’lik cam şişelere paylaştırılarak saklanmalıdır.
- Satın alınan bir ürün serin, karanlık ve kuru bir yerde saklanmalıdır. Mutfakta veya banyoda, sabun, deterjan veya temizlik malzemelerinin yanında saklanmamalıdır. Sızma zeytinyağı, çevredeki kokuları çok çabuk çeker ve bünyesine alır. Zeytinyağının saklanma sıcaklığı 15°C-22°C olmalıdır.
- Satın alınacak ürünün şişesi ve ambalajı kontrol edilmeli, ezilmiş veya çatlamış şişeler alınmamalıdır.
Zeytinyağı Yemeklerde Nasıl Kullanılır?
Zeytinyağının diğer yağlara kıyasla yanma noktası (yağın bozulmaya başladığı, faydalı özelliklerini kaybettiği sıcaklık) daha düşüktür. Ayrıca sızma zeytinyağı, normal zeytinyağından daha düşük yanma noktasına sahiptir. Bu nedenle, orta/düşük ısıda (120-170°C) yemek pişirmek için sızma zeytinyağı kullanılmalıdır.
Zeytinyağı genellikle salata ve çorbalara eklenerek kullanılır. Zeytinyağlı yemekler yapılırken ilk önce eklenen zeytinyağının fazla yanmamasına dikkat edilmelidir. Ancak yemeklere sonradan eklenerek kullanılması daha sağlıklıdır.
Zeytinyağının Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?
Zeytinyağının pek çok faydası olmasına rağmen, görmezden gelinmemesi gereken bazı yan etkileri vardır.
- Zeytinyağı bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Zeytinyağına alerjisi olan biri zeytinyağını cildine sürdüğünde bağışıklık sistemi ona saldırmak için harekete geçer. Bu durum, vücudun antikor üretmesine neden olarak yaygın gıda alerjisi semptomlarının ortaya çıkmasına sebep olur. Zeytinyağına alerjisi olan kişilerde kaşıntıya neden olabilecek egzama ve deri döküntüleri gelişebilir. Bu nedenle, yağ topikal (cilt üzerine) olarak kullanılmadan önce cildin ufak bir bölümünde test edilmelidir. Herhangi bir alerjik reaksiyon görülmesi durumunda derhal bir alerji uzmanına veya dermatoloğa danışılmalıdır.
- Zeytinyağı kalori bakımından zengin olduğu için aşırı tüketimi kalp hastalıkları riskine neden olabilir. Günde 2 yemek kaşığından fazla zeytinyağı tüketilmemelidir.
- Şeker hastası olan ve düzenli ilaç kullanan kişiler zeytinyağı tüketmeden önce doktoruna danışmalıdır. Zeytinyağı ilaçlarla etkileşime girebilir ve kan şekeri sevilerini ölümcül düzeylere kadar düşürebilir.
- Tavsiye edilen miktardan daha fazla zeytinyağı tüketilmesi, kan basıncı seviyelerinde çok fazla düşüşe ve safra kesesi tıkanıklığına sebep olabilir.
- Çok fazla zeytinyağı tüketmek kontrolsüz kilo alımına sebep olabilir.
- Zeytinyağı çok uzun süre (20-30 saniyeden fazla) ısıtılmamalıdır. Çünkü zeytinyağının yanma noktası oldukça düşüktür ve faydalı bileşikler kaybolur.
- Zeytinyağı bir uzmanın onayı olmadan yara ve kesik olan bölgelerin üzerine uygulanmamalıdır.
- Hamile veya emziren kadınlar zeytinyağını yemeklerde kullanırken yağın miktarını azaltmalıdır.
Kaynaklar
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7633944/
- https://books.google.co.in/books?id=w2_1CAAAQBAJ&pg=PA12&dq=why+olive+oil+can+be+used+as+a++moisturizer&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=why%20olive%20oil%20can%20be%20used%20as%20a%20%20moisturizer&f=false
- https://books.google.co.in/books?id=FGlW1NnsZWIC&pg=PA157&dq=why+vitamin+e+is+good+for+skin&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=why%20vitamin%20e%20is%20good%20for%20skin&f=false
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3819075/
- https://books.google.co.in/books?id=JUPAAAAAQBAJ&pg=PT122&dq=olive+oil+hair+growth&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjXz7KIxu_MAhXBuo8KHb9PBw04ChDoAQhTMAY#v=onepage&q=olive%20oil%20hair%20growth&f=false
- https://nycollege.edu/blog/?p=338
- https://books.google.co.in/books?id=X4abBgAAQBAJ&pg=PA231&dq=vitamin+E+nails&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwitvJral63JAhVG1I4KHRgGDDAQ6AEILTAC#v=onepage&q=vitamin%20E%20nails&f=false
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23261678/
- https://books.google.co.in/books?id=DUsLwR1iV7oC&pg=PT80&dq=olive+oil+and+breast+cancer+spain&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwidxLyjoqrOAhULro8KHV54AFMQ6AEIOjAB#v=onepage&q=olive%20oil%20and%20breast%20cancer%20spain&f=false
- https://books.google.co.in/books?id=DUsLwR1iV7oC&pg=PT80&dq=olive+oil+and+breast+cancer+spain&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwidxLyjoqrOAhULro8KHV54AFMQ6AEIOjAB#v=onepage&q=olive%20oil%20and%20breast%20cancer%20spain&f=false
- https://academic.oup.com/ajcn/article-abstract/61/6/1402S/4651234
- https://www.scientificamerican.com/article/olive-oil-compound-makes-throat-itch-prevent-alzheimers/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21955812/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16753843/
- https://books.google.co.in/books?id=e-1BApgi5usC&pg=PA53&dq=olive+oil+for+kidney+stones&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiw_anlo6rOAhXLvo8KHS6dAQgQ6AEILjAA#v=onepage&q=olive%20oil%20for%20kidney%20stones&f=false
- https://books.google.co.in/books?id=w2_1CAAAQBAJ&pg=PA9&dq=olive+oil+for+ear+wax&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjCk5X_o6rOAhUJu48KHSGPAvwQ6AEINTAA#v=onepage&q=olive%20oil%20for%20ear%20wax&f=false
- https://books.google.co.in/books?id=UtmDAgAAQBAJ&pg=PT117&dq=olive+oil+for+strokes&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwicj52UpKrOAhUML48KHeOBCx8Q6AEIPDAC#v=onepage&q=olive%20oil%20for%20strokes&f=false
- https://books.google.co.in/books?id=MGbnAwAAQBAJ&pg=PA157&dq=olive+oil+aphrodisiac&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjek_ispKrOAhXMvY8KHeirDIAQ6AEIQjAF#v=onepage&q=olive%20oil%20aphrodisiac&f=false
- https://books.google.co.in/books?id=ZP1dwkMj_ZYC&pg=PA1054&dq=olive+oil+anti+inflammatory&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiP__3MpKrOAhUITI8KHeMrDDEQ6AEILDAB#v=onepage&q=ol