Endokardit Nedir? Endokardit Belirtileri Nelerdir?

Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl yaklaşık 34.000 hasta infektif endokardit nedeniyle hastaneye kaldırılmaktadır. Kalbin iç astarını etkileyen bu hastalık çok yaygın değildir fakat diş eti hastalığı, enfeksiyonlar, otoimmün bozukluklar gibi çeşitli sağlık sorunları endokardit oluşumunu tetikleyebilmektedir. Endokardit genellikle altında yatan nedene bağlı olarak yavaş gelişir (Kronik endokardit). Bazı durumlarda ise aniden gelişerek, hastanın hayatını tehlikeye sokar (Akut endokardit). {1*} 

Endokardit hastalığının tedavisi vardır. Tedavi için antibiyotik ve cerrahi işlemler gerekebilir fakat bunun yanında tedaviyi iyi bir ağız bakımı, sağlıklı beslenmek, vücudun günlük su ihtiyacını karşılamak gibi doğal yöntemlerle desteklemek olası komplikasyonları azaltabilmektedir. Ancak bazı durumlarda kalp yetmezliği ve felci tetikleyebilecek kadar şiddetli hale gelme eğilimi de bulunmaktadır.  

Endokardit Nedir? 

Kalbin odacıklarının ve kapakçıklarının iç astarı olan endokardın iltihaplanmasına endokardit denir. Bakterilerin vücudun herhangi bir yerinden kan yoluyla kalbe girmesi ile bakteriyel endokardit oluşmaktadır. {2*} 

Endokardit üç ana kalp iltihabı türünden biridir. Diğer ikisi ise miyokardit (Kalp kası iltihabı) ve perikardittir (Kalp etrafındaki kese dokusunun iltihabı). Bu tarz kalp sorunlarına kadınlara kıyasla erkeklerde daha sık rastlanır. Çalışmalar, endokardit ve perikarditin erkeklerde kadınlara göre iki kat fazla görüldüğünü göstermektedir. Bununla birlikte genetik, ileri yaş, tıbbi geçmiş ve yaşam tarzı alışkanlıkları da kişinin endokardit geliştirme riskini etkilemektedir. 

Endokardit Belirtileri 

Endokardit belirtileri, kalpteki iltihabın ne kadar yoğun olduğuna bağlı olarak büyük ölçüde değişiklik göstermektedir. En yaygın endokardit semptomları aşağıda sıralanmıştır. {3*} 

• Ateş ve titreme 
• Nefes darlığı 
• Göğüs ağrıları 
• Kalp üfürümleri ve düzensiz kalp atışları (Anormal derecede hızlı veya yavaş) 
• İdrarda kan bulunması 
• Genellikle karnın sol üst kısmında yer alan hazımsızlığa veya yemek yerken rahatsızlık hissetmeye, ağrı ve hassasiyete neden olabilen genişlemiş dalak 
• Kollarda ve bacaklarda ödem oluşumu (Periferik ödem) 
• Ellerde ve ayaklarda meydana gelen kırmızı veya mor lekeler 
• Karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı 
• Yorgunluk, kas ağrıları, eklem ve sırt ağrıları 
• Gece terlemeleri 
• Enfeksiyonun nerede başladığına bağlı olarak gelişen diş eti kanamaları ya da diğer oral enfeksiyon belirtileri 
• Hastalık virüs kaynaklıysa, öksürük, burun akıntısı gibi semptomlar 

Nefes Darlığına Ne İyi Gelir?

Endokardite Bağlı Gelişen Komplikasyonlar 

Bakteriyel endokardit sonucu hastada birçok semptom görülebilmektedir. Endokardit, kalp kapakçıklarına zarar verebilir ve uygun bir şekilde tedavi edilmediğinde hayati tehlike oluşturabileceği için ciddi bir hastalık olarak kabul edilmektedir.  

Endokardit kaynaklı semptomlar tedavi edilmezse kalp aritmisi, kan pıhtıları, artan felç veya kalp yetmezliği riski ve sepsis gibi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bazen hasarlı kalp kapakçıklarında bir emboli veya bakteri yığını oluşur ve bu yığın bir zaman sonra parçalanır. Parçaların beyine ulaşması sonucu felç, menenjit veya beyin apsesi meydana gelebilir.  

Oluşan emboli beyin yerine akciğerlere, dalağa ve böbreklere de ulaşabilir. Bunun sonucunda ise akciğer hasarı, akciğer apsesi oluşabilmekte veya organlara giden kan akışının sağlanamamasına neden olabilmektedir. Bakteriyel endokardit böbrek sorunlarına neden olduğunda ise kan hücrelerinin idrara sızmasına neden olabilir. Endokarditin tetiklediği böbrek sorunları, enfeksiyon, antibiyotiklere yanıt vermezse yaşamı tehdit edebilir. {4*} Bakteriyel endokardit ayrıca pulmoner emboli ve sıklıkla öksürük ve göğüs ağrıları gibi pnömoniye benzer solunum sorunlarını beraberinde getirebilir. {5*} 

Kalp Damar Hastalıkları Tedavisi

Endokardit Nedenleri ve Risk Faktörleri 

Bakteriyel, viral ya da mantar enfeksiyonu kalbin iç zarının iltihaplanmasının bir numaralı nedenidir. Endokardit, kan dolaşımına giren ve farklı doku ya da organlara giden patojenler nedeniyle oluşur. {6*} Semptomlar viral ya da bakteriyel bir enfeksiyon geçirilmesinden bir ya da iki hafta içerisinde gelişmektedir. 

Enflamasyon bağışıklık sisteminden dolayı ortaya çıkmakta ve viral veya bakteriyel enfeksiyonlara ya da kalbe zarar veren diğer tıbbi durumlara yanıt olarak gelişmektedir. Bu durum vücudun kendini onarma ve iyileştirmeye çalışma şeklidir. Bakteriyel endokarditin en yaygın nedeni enfeksiyon olduğu bir durumda, enfeksiyonun ağızda başlayıp kalbe gitmesidir. Bazen bakteriler deriden, solunum sisteminden veya idrar yolundan da geçebilmektedir.  

Endokardit olan bir kişide bakteri, mantar ve kan hücrelerinin kümeleri endokardda, genellikle kalp kapakçıklarında ve kalp odalarında birikir. Bu kümelerin kopması, kan dolaşımına katılması ve vücudun diğer bölgelerine taşınması enfeksiyonlara neden olabilmektedir. 

Endokardit nedenleri ve risk faktörleri şunlardır: {6*} 

• Kalbe yayılabilen bir virüse ya da enfeksiyona sahip olmak endokardit riskini arttırmaktadır. Hastalığı tetikleyebilen virüsler arasında adenovirüs, herpes, influenza gibi virüsler örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca yaşlılar bakteri kaynaklı enfeksiyonların neden olduğu endokardit hastalığında gençlere göre daha fazla risk altındadırlar. Stafilokoklar, endokardite neden olan en yaygın bakteri türüdür.  
• Kokain ve amfetamin gibi uyuşturucu kullanmak 
• Doğuştan gelen kalp kusuru ya da kalp kapakçığının hasar görmüş olması 
• Kalp pili ya da kalpte yapay implantların bulunması 
• Fazla alkol kullanmak 
• Ağız bakımını aksatmak (Bakteri oluşumunu tetikler) 
• Kanser, diyabet, yeme bozukluğu, soluk veya yemek borusunda yaralanma, AIDS gibi tıbbi durumlara veya hastalıklara sahip olmak  
• Bakır, kurşun ve radyasyon gibi bağışıklık sisteminin kalbe saldırmasına neden olan çevresel tetikleyici maddelere maruz kalmak 
• Bağışıklık sistemi arttırıcı ve kalbe zarar veren miyokardit veya perikardite neden olabilen ilaçlar almak. Örneğin antibiyotikler, antidepresanlar, nöbet ilaçları vs. 
• Romatoid artrit ya da lupus hastalığı gibi kalbe zarar verebilen otoimmün bir hastalığa sahip olmak 
• Hemodiyaliz, kanser tedavisi için radyasyon tedavileri ve iskemik kalp hastalığı tedavileri görmüş olmak 

Endokardit Tanısı Nasıl Konur 

Doktorlar endokardite nadir rastlanması nedeniyle direkt olarak hastalarda endokardit aramazlar. Bunun yerine oluşan semptomları inceleyip, gerekli test sonuçlarını inceleyerek endokardit teşhisini koymaktadırlar. Tanıyı doğrulamaya yarayan kalp testleri aşağıda sıralanmıştır. 

• Kalp kapakçığı problemlerini, kalbin yapısındaki problemleri veya perikardın kalınlaşmasını araştırmak için ekokardiyografi (EKO) 
• Anormal kalp ritimlerini saptamak için EKG testleri 
• Kalbin büyüyüp büyümediğini anlamak veya endokardiyum biyopsisi yapmak için görüntüleme çalışmaları 
• Endokardit komplikasyonlarını kontrol etmek için bilgisayarlı tomografi veya kardiyak MR 
• Endokarditte enfeksiyona neden olan bakteri, virüs ve mantarı tanımlamak için kan kültürleri 
• Artan inflamasyonu belirlemek için CRP veya ESR testleri 
• Enfeksiyon olabileceğini gösteren, daha yüksek beyaz kan hücresi seviyesini anlayabilmek için tam kan sayımı 

Endokardit prognozu ile ilgili daha iyi tanısal testler ve tedaviler sayesinde son yıllarda iyileşme oranı oldukça artmıştır. Bir çalışma endokardite bağlı genel ölüm oranının 1995 yılında %25 iken günümüzde %12-17 seviyelerine kadar indiğini göstermiştir. Bununla birlikte son altı yılda yapılan araştırmalarda, genel ölüm oranının %28, aktif hastalıktan kurtulma oranının ise %80 olduğu görülmüştür. {7*} 

Troponin Nedir? Troponin Yüksekliği Nasıl Düşürülür?

Konvansiyel Endokardit Tedavisi 

Miyokardit ve perikardit bazen kendi kendine yok olabilir ve her zaman tedavi gerektirmeyebilir. Ancak endokardit ciddi komplikasyon oluşturabileceğinden hemen tedavi edilmesi gerekir. Tedavi, kişinin endokarditinin ne kadar şiddetli olduğuna ve kalbin iltihaplı veya enfekte olan belirli bölümlerine bağlı gerçekleşir. Endokardit tedavisi işe şu şekilde yapılmaktadır: 

• Enfeksiyonu kontrol etmeye yardımcı antibiyotik  
• Mantar enfeksiyonlarını önlemek ve yeniden oluşmasını önlemek için mantar giderici ilaç  
• Bazı endokardit türlerini tedavi etmek için kan sulandırıcılar 
• Bazı durumlarda gerekli olan hasarlı ya da işlevsiz kalp kapakçığını düzeltmek için ameliyat 

Endokardit Semptomlarını Önlemede 5 Doğal Yol 

Ağız ve Diş Sağlığına Dikkat Etmek 

Kişide diş eti hastalığı, kalp hastalığı veya diğer risk faktörleri geçmişi bulunuyorsa düzenli diş muayenesi yaptırılmalı ve diş eti enfeksiyonlarını önlemenin yolları hakkında doktordan bilgi alınmalıdır. Bazı doktorlar enfeksiyon riskini sıfıra indirmek için diş tedavisi veya belirli ameliyatlardan önce antibiyotik kullanımını önerebilmektedirler.  

Ağız ve diş sağlığının yanında cilde de gereken temizliği göstermek oldukça önemlidir. Eller düzenli bir şekilde yıkanmalı, ev ve kıyafetler temiz tutulmalı, günlük duş alınmalı, yaralar ve kesikler dikkatli bir biçimde tedavi edilmelidir. Bu uygulamalar zararlı bakterilerin üremesini engeller. Ayrıca viral ya da bakteriyel enfeksiyonu bulunan kişilerle yakın temastan kaçınmalı ve her zaman korunarak seks yapılmalıdır. Bununla birlikte partner sayısı sınırlanarak güvenli bir şekilde seks yapılmalıdır. Böylelikle başka kişilerden enfeksiyon ve virüs kapma ihtimali en aza indirilebilir. 

Aşırı Alkol Tüketimi ve Uyuşturucudan Kaçınmak 

Yasa dışı intavenöz ilaçların, amfetaminlerin, kokain, alkol ve tütün gibi sağlığa zararlı maddelerin kullanımından kaçınarak endokardit ve diğer kalp ile ilgili sorunların riskleri azaltılabilmektedir. Aşırı alkol tüketiminden kaçınmak adına kadınlar günde bir, erkekler ise günde ikiden fazla içki içmemelidir. 

Kalp sorunu risklerini arttıran ilaçlar (antidepresan, diüretikler vs.) kullanılıyorsa tıbbi geçmişe ve risk faktörlerine bağlı kalınarak tedaviye daha uygun olabilecek alternatif ilaçlar hakkında doktora danışılmalıdır. 

Ateş ve Ağrıyı Yönetmek 

Ateş semptomlarını gidermek için dinlenmek çok önemlidir. Bol sıvı tüketmek, yağsız beslenmek, probiyotik tüketmek, günlük olarak ılık duş almak ve çok kalın giyinmemek önerilmektedir.  

Egzersiz yapmak, oluşan eklem ağrılarını azaltır. Ancak egzersiz öncesinde, oluşabilecek herhangi bir kalp sorunu riski için doktora danışılmalıdır. Doktor onay verdiğinde tempolu yürüyüş, bisiklete binme, yüzme, yoga, bahçe işleriyle uğraşma gibi fiziksel aktiviteler yapılabilmektedir. Nefes darlığı veya yorgunluk durumlarında fiziksel aktiviteye ara verip dinlenmek gerekebilmektedir. Eklem ağrılarıyla başa çıkmanın diğer yolları ise nane yağı kullanımı, buz veya ısı uygulamaları, masaj, akupunktur, karyopraktik tedavi yöntemleri ve ayaklarda oluşan şişlikleri gidermek için ayakları havaya kaldırmaktır. Nane yağı dolaşımı iyileştirmek ve kas gerginliğini azaltmak için cilt üzerine uygulanarak kullanılabilmektedir. Lavanta yağı ise gerginliği azaltıp, gevşemeye teşvik eder ve uykuya dalmayı kolaylaştırır. 

Magnezyum takviyesi de daralmış veya spazmı olan kasları gevşetmek için yardımcı olmaktadır. Ancak düşük tansiyon rahatsızlığı ve böbrek hastalığı olan bireylerde magnezyum, doktora danışılarak kullanılmalıdır. 

Nefes darlığı ve öksürük gibi durumlarda ise geceleri hava nemlendiricisi kullanmak mukusu gevşetmeye, solunumu kolaylaştırmaya ve hırıltıyı gidermeye yardımcı olarak uyku düzenine katkı sağlar. 

Günlük Su İhtiyacını Gidermek ve Anti-inflamatuar Diyet Yapmak 

Kalbi korumak ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için bol miktarda sebze, meyve, yüksek lifli gıdalar, protein, sağlıklı yağlar içeren bir beslenme programı oluşturulmalıdır. Rafine olarak tüketilen bitkisel yağlar, işlenmiş gıdalar, trans yağlar, kızarmış yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Sağlıklı beslenme türüne ait öneriler şunlardır: 

• Her öğünde tabağın yarısı taze gıdalarda doldurulmalıdır. Örneğin yeşillikler, havuç, kabak, brokoli, karnabahar vs. 
• Kalp sağlığı için diğer sağlıklı gıdaların tüketimi de oldukça etkilidir. Örneğin keten tohumu, chia tohumu, badem, fındık, fıstık, bitter çikolata, fasulye, baklagiller, taze otlar, yeşil çay. 
• Tuz alımı mümkün olduğunca sıfırlanmalıdır. Çünkü tuz alımı ödemi kötüleştirerek endokardit semptomlarını daha şiddetli hale getirebilir. Tuz alımını azaltmanın en iyi yolu hazır gıdalar, işlenmiş etler, peynir, çeşni gibi yiyeceklerin tüketiminden kaçınmaktır.  

• Temel vitamin ve mineralleri sağlayan kemik suyu günlük olarak tüketilmelidir. 
• Bağışıklık sistemini güçlendiren ve bağırsaktaki sağlıklı bakterileri yenileyen probiyotikler düzenli olarak tüketilmelidir. 

Antibiyotik tedavisi görülüyorsa ve ishal, mide bulantısı, baş dönmesi gibi yan etkiler varsa bol sıvı alınmalıdır. Tüketilen kafein ve alkol miktarı sınırlandırılmalıdır. Çünkü kafein içerikli içecekler kalbin daha hızlı atmasına neden olur ve bu da düzensiz kalp atışına sahip kişilerde tehlikeye yol açabilmektedir. 

Düzenli Olarak Doktor ile Hastalık Takibi Yapmak 

Endokardit teşhisi konduktan sonra hastalığın seyrini incelemek oldukça önemlidir. Ulusal Kalp, Kan ve Akciğer Enstitüsü’ne göre “Endokarditli kişilerde yaşam boyu risk vardır. Ve tedaviden sonraki ilk 18 ayda tekrarlayan perikardit olayları yaygındır.” Hasta, doktoruyla konuşarak ek tedaviye başlayabilmektedir.  

Kişi kendini, gösterdiği semptomları daima takip etmelidir. Çünkü endokardit yeniden oluşma eğilimi olan bir hastalıktır. Endokardite neden olan etkenleri incelemek için gerekli testler düzenli olarak yaptırılmalıdır. Kronik stres ve kaygı, kardiyovasküler sistemlerini olumsuz yönde etkilediğinden iyileşme sürecinde hasta yorgun ve stresli hissettirecek durumlardan, stresin yaratacağı risk faktörlerinden kaçınmalıdır. Stres seviyesini düşürmek için egzersiz ve meditasyon yapmak, günlük tutmak, kitap okumak gibi aktiviteler önerilmektedir. {8*} 

Tibet Meditasyon Kasesi ve Ses Banyosu Nedir? Faydaları Nelerdir?