Vücudunuzdaki C-reaktif protein (CRP) seviyesi, yaşadığınız iltihaplanma durumuna göre artar veya azalır. Rahatsızlık vücutta kızarıklık, şişme, ağrı veya ateş hissi olarak tanımlanır. Bu, dokuların yaralanmasına, hastalığına veya tahrişine karşı koruyucu bir tepkidir. [1*] Eğer hasta veya yaralı değilseniz CRP seviyeniz düşük görülecektir. Ama vücudunuzda iyileşmesi gereken bir bölge olduğunda bunun tamiri için CRP seviyesi yükselecektir. Birçok hastalıkta iyileşmeyi takip etmek için CRP seviyesi kontrol edilir.
C-Reaktif Protein (CRP) Nedir?
C-reaktif proteini, Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün verilerine göre vücuttaki iltihaplanmaya karşı karaciğer tarafından üretilip kan dolaşımına gönderilen bir proteindir. [2*] CRP, pentraksin protein ailesindendir. Vücuttaki enfeksiyon veya enflamasyon durumuna göre CRP 1000 kat artış gösterebilmektedir. [3*] [4*] Karaciğerin yanı sıra kas hücreleri, makrofajlar, endotel hücreleri, lenfositler ve adipositler tarafından da üretilmektedir.
C-Reaktif Protein Neden Yükselir?
Vücudumuzda CRP değerinin yükselmesinin nedeni nedir? CRP nasıl yükselir? CRP değerinin yükselmesiyle ilgili bilinen öncelikli sebepler; yaralanma, enfeksiyon ve iltihaplanmadır. Detaylı incelemek gerekirse araştırmalar başka sebeplerden de bahsetmektedir; [5*]
- Bakteriyel enfeksiyonlar (tüberküloz, pnömoni, sepsis)
- Mantar veya viral enfeksiyonlar
- Otoimmün hastalıklar
- Enflamatuar bağırsak hastalığı
- Kemik enfeksiyonları
- Baş ve boyun bölgesindeki damarların şişmesi
- Şeker hastalığı
- Obezite
- Gıda alerjisi
- Hamilelik
- Hareketsizlik
- Sigara kullanımı
- Alkol kullanımı
CRP Yüksekliği Nasıl Anlaşılır?
Vücudunuzda CRP seviyesi yükseldiğinde bazı durumlar ortaya çıkar;
- Ağrı
- Kızarıklık
- Şişlik
- Hızlı nefes alma
- Kalp atışında hızlanma
- Mide bulantısı
- Kusma
- Yorgunluk
- Kilo kaybı
- Ateş
- Diğer kronik hastalıkların gelişimi
Yüksek CRP kanser belirtisi midir? Her zaman kanser ile sonuçlanmasa da lenfoma (lenf düğümleri) kanserinin belirtisi olabilmektedir. Peki CRP değeri yükseldiğinde kalp krizi gerçekleşir mi? Vücudunuzda C-reaktif protein seviyesinin artması kalp arterlerinde iltihaplanma olduğunu gösterebilir. Bu da kalp krizi, damar sertliği veya felç gibi rahatsızlıkların riskini artırır.
CRP Testi Nasıl Yapılır?
CRP testi nasıl yapılır? Öncelikle kolunuzdan kan örneği alınarak başlanır. Test yapılmadan 8-12 saat önce herhangi bir şey yememeniz ve içmemeniz gerekmektedir. Yetişkinlerde ve çocuklarda hatta bebeklerde dahi kullanılabilen bu test ile kandaki CRP seviyesine bakılır.
CRP seviyelerindeki değişiklikler, aldığınız tedavilerin iltihabı yönetmek için çalışıp çalışmadığını göstermektedir. Siz iyileşene kadar değer yükselir ve düşmeye başlaması ise enfeksiyon, yaralanma vb. durumların düzeldiğinin işaretidir. Ancak test vücutta nerede iltihaplanma olduğunu ve buna neyin sebep olduğunu göstermez. Sonuçlar çıktıktan sonra CRP seviyesinde anormal bir durum gözlenirse buna sebep olabilecek hastalığın tanısı için beyaz kan hücresi sayımı, eritrosit ve trombosit sayımı, kan şekeri ölçümü, göğüs radyografisi yapılır.
Bir başka CRP testi ise hs-CRP testtir. Daha ayrıntılı inceleme için kullanılmakta olup çok düşük CRP seviyelerini dahi tespit edebilmektedir. Hs-CRP testi öncelikle kalp hastalığını taramak için kullanılmaktadır. Amerikan Kalp Derneği önümüzdeki 10 yıl içinde kalp krizi geçirme riski yüksek kişilerde hs-CRP testinin kullanılmasını önermektedir. [6*]
CRP Değeri Ne Olmalı?
Birçok sağlık hizmeti tarafından kullanılan C-reaktif protein seviyesi; [7*]
- Litre başına 10 miligramın altındaki bir CRP seviyesi normal kabul edilir. Ancak son zamanlarda yapılan bazı araştırmalar, 1-2 mg/L’nin üzerindeki herhangi bir seviyenin, özellikle kalp sağlığı ile ilgili bir soruna işaret edebileceğini göstermektedir.
- 1 mg/L’den az olması, kardiyovasküler hastalık riskinin düşük olduğunu gösterirken, 1 ile 3 mg/L arasındaki bir seviye, sağlık sorunları riskinde artış olduğu anlamına gelir. 3 mg/L’nin üstü artık “kardiyovasküler hastalık için yüksek risk” göstergesi olarak kabul edilmektedir.
- Viral enfeksiyonlar CRP seviyesinin yaklaşık 20-40 mg/L’ye kadar yükselmesine neden olmaktadır.
- Ciddi bakteriyel enfeksiyonlar CRP seviyesinin 150-350 mg/L arasında yükselmesine neden olmaktadır.
- Adenovirüs, sitomegalovirüs ve grip, kızamık ve kabakulak hastalığına neden olan virüsler 100 mg/L’den yüksek CRP seviyesi oluşturabilmektedir.
- American Family Physician dergisinde yayınlanan bir makale yetişkinler ve çocuklar için aynı değerlerin geçerli olduğunu belirtmiştir.
C-reaktif protein değeri neden düşük olur? Aspirin, steroid ve steroidal olmayan anti-enflamatuar ilaçların kullanımı CRP seviyesinin düşük olmasına neden olabilir.
CRP Yüksekliği Tedavisi
Yüksek CRP değerini doğal yollarla tedavi etmek için temel nedeni ortaya çıkarılır ve buna göre yaşam tarzı değişikliği veya doğal ilaçların kullanımı önerilir.
Anti-inflamatuar Beslenme
Vücudunuzdaki iltihaplanmalardan korunmak için içerisinde bol sebze, meyve, balık, kepekli tahıllar, baklagiller ve fındık içeren Akdeniz diyetini tercih etmelisiniz. Ayrıca C, A ve E vitamini açısından zengin antioksidan ve probiyotik gıdalar bağışıklık sisteminizi güçlü tutmaya yardımcı olacaktır. Bir çalışmada, yüksek C vitamini alımının (1000 mg/gün) CRP değeri 1 mg/L’den yüksek kişilerde seviyenin düşmesine yardımcı olduğu belirtilmiştir. Ayrıca iltihaplı bağırsak rahatsızlığınız var ise, glüten, süt ürünleri, kafein ve alkolden uzak durmalısınız.
Düzenli Egzersiz
Yetişkinler için haftada en az 150 dakika orta dereceli egzersiz inflamasyon seviyelerini düzenler, yüksek tansiyon ve obezite ile mücadele etmeye yardımcı olur. Bu da CRP için risk faktörlerini azaltmanız anlamına gelmektedir.
CRP İçin Diğer Risk Faktörleri
Sağlığınıza genel olarak zarar veren şeylerden kaçınarak iltihaplanma riskinizi azaltmalısınız. Sigara, uyuşturucu, alkol kullanımını bırakmak, sağlıklı kiloyu korumak ve diyabet veya enfeksiyon gibi diğer sağlık durumlarını tedavi etmek yapabilecekleriniz arasındadır.
Önlemler
Saraçoğlu CRP Düşüren Dut Kürü
Kanda oluşan iltihaplanmaya karşı nasıl bir kür uygulanır? Prof. Dr. Saraçoğlu’nun kandaki iltihaplanmalara karşı beyaz dut kurusu kürü;
- 1 buçuk bardak su
- 1 buçuk yemek kaşığı beyaz kuru dut (tepeleme)
Suyun içine eklediğiniz dut kurularını bir demlik içerisinde 6-7 dakika kadar kaynatın. Kaynadıktan sonra ılımaya bırakın. Yaptığınız bu kürü sabah ve akşam aç karnına günde 2 defa tüketmelisiniz. Kandaki yüksek CRP seviyesini dur kurusu kürü ile kolaylıkla düşürebilirsiniz.
Önemli Bilgi: Şeker hastalığı olan kişiler beyaz dut kurusu kürünü yapmamalıdır. Dut içerisinde yüksek miktarda şeker bulunduğu için şeker hastalarının bu kürü uygulamaları önerilmemektedir.*Beyaz dut kurusu kürü 3 yaş ve üzerindeki kişilere uygulanabilir.
Egzama Yaralarına Karşı Beyaz Dut Kürü
Ellerinde egzaması bulunan ve her tedaviyi uygulamasına rağmen bu hastalıktan kurtulamayan kişiler için dut kurusu kürü oldukça faydalıdır. Egzama hastalığına sahip olan bir çok kişi vücutlarında oluşan yaralardan, lekelerden şikayet etmektedir. Özellikle ev hanımları ellerinde oluşan egzamalar yüzünden çoğu zaman ellerini suya bile değdirememektedirler.
Dut kurusu kürü egzama tedavisi için oldukça faydalıdır. Birçok kişi egzamaları için yaptıkları Saraçoğlu beyaz dut kurusu kürü sayesinde, birkaç gün içerisinde egzama yaralarının kapandığını, birkaç hafta içerisinde ise tamamen yok olduğunu ve ellerinin egzama olmadan önceki haline dönerek yumuşak ve pürüzsüz bir hal aldığını söylemektedir.
