Ihlamurun faydaları nelerdir? Ihlamur orta çağlardan beri insanlar tarafından çeşitli sağlık sorunlarını gidermek için kullanılmıştır. Ihlamur ağacının belli kısımları, terlemeyi sağlama, ağrıyı azaltma, sakinleştirme ve vücudu toksinlerden arındırma özellikleri bulundurur. Bu sebeple doğal bir ilaç olarak kullanılabilir. Çayı, toniği, çözeltisi ya da topikal solüsyonu hazırlanabilir. Uçucu yağ oranı yüksektir. İçerisindeki flavonoid, kuersetin, kamferol gibi antioksidan maddeler sayesinde vücuttaki iltihabın ve ödemin atılmasını sağlar.
BESLENME TÜYOLARI İÇİN TIKLAYINIZ.
Ihlamur Nedir?
Ihlamur, Tilia cinsi ağaçlardan biridir. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’da yetişir. Çeşitli ıhlamur türlleri vardır aralarından en güçlü etkileri olan Tilia Cordata’dır. Tilia Cordata halk arasında “küçük yapraklı ıhlamur” ya da “kış ıhlamuru” olarak da bilinir. {1*}
İngilizcesi Linden” olan ıhlamur son yıllarda İngiltere’de en çok tercih edilen erkek isimlerden biridir. Bunun nedeni ıhlamurun “sağlam, yüzyıllarca yaşayabilen” anlamına gelmesidir. Bu sağlam ağacın koyu gri renkte kabukları, kalp şeklinde yaprakları ve sarı-yeşil renkte çiçekleri vardır. Ihlamur ağacının çeşitli kısımları toplanıp kurutulur ve saklanır. Daha sonra, toplanan kısımlardan çay, tentür ve tonik hazırlanabilir.
Ihlamurun en yaygın kullanılan kısmı çiçekleridir. Ihlamur çiçekleri, diğer kısımlara göre daha fazla etken madde içerir. Ihlamur çiçeğinin çayının güçlü aromatik kokusu vardır. Hastaların terlemelerini ve vücuttan iltihap atmalarını sağlar. {2*}, {3*}
Ihlamur Çayının Faydaları
Farklı kullanım şekilleri olsa da ıhlamur bitkisinin en çok tercih edilen kullanım şekli çay olarak tüketilmesidir.
Etkili Bir Antioksidandır
Ihlamur ağacı sağlığı olumlu yönde etkileyen birçok kimyasal bileşen içerir:
- Kaempferol, kuersetin, mirisetin ve glikozitler gibi flavonoidler
- Alkan, fenolik alkol ve ester gibi uçucu yağlar
- Sitral, sitronellal, sitronellol, öjenol, limonen, nerol gibi terpenler
- Saponin, tanen ve tokoferol gibi bileşenler
- Alanin, sistein, sistin, izolösin, lösin, fenilalanin ve serin gibi amino asitler
- Arabinoz, galaktoz, ramnoz gibi müsilaj polisakkarit formundaki karbonhidratlar
Zengin besin içeriğinde özellikle flavonoidler; tilirozit, kuersetin, kamferol vardır. Bu kimyasal bileşenler vücutta dolaşan ve hücrelere zarar verebilecek serbest radikalleri yakalayabilir, hücreleri oksidatif strese karşı koruyabilir. {4*},{5*},{6*} Ihlamurda bulunan faydalı kimyasal bileşenler ayrıca göz, kalp, cilt sağlığını desteklemeye yardımcı olur. Düzenli kullanımında bazı kronik hastalıkların riskini azaltır. {7*}
Kaygıyı Azaltır
Ihlamurun faydalarından biri de histeriyi bastırmasıdır. Ihlamurda bulunan yüksek antioksidan içeriği sinir sistemi aktivitesini düzenlemeye yardımcı olur. {8*} Hazımsızlık, kalp çarpıntısı ve kusma gibi kaygıyla ilişkili hastalıkların belirtilerini azaltır. Son araştırmalara göre ıhlamurun etken maddesinin, sinir sistemindeki sakinleştirici etkiyi sağlayan nörotransmitter GABA’yı taklit ettiği ve ıhlamur çayı tüketiminin bu sebeple rahatlatıcı etki sağlayacağı düşünülmektedir. {9*}
Sindirim Kolaylaştırır ve Detoks Sağlar
Ihlamur doğal bir idrar söktürücüdür ve terletici etkiye sahiptir. Ihlamur bitkisindeki kuersetin, kamferol ve kumarik asit etken maddeleri olduğu düşünülmektedir. {1*} Ihlamur ağacının iç kabuğu vücuttan fazla sıvı atılmasını sağlar. Vücudun sıvı tutmasını engeller ve şişkinliği azaltır. Ayrıca balgam söktürücü özelliği bulunur. Öksürük, grip, bronşit belirtilerini ve diğer solunum yolu rahatsızlıklarını azaltır. Şişkinlik, kabızlık ya da kramp gibi sindirim sistemi problemlerinde hastayı rahatlatır, yiyeceklerin uygun şekilde sindirilmesini ve atılmasını sağlar.
Detoks yapmayı düşünüyorsanız Hindistan Cevizli Detoks İçeceği Nasıl Yapılır? yazımızı okuyabilirsiniz.
İltihabı Azaltır
Bazı araştırmalara göre, ıhlamurda bulunan tilirozit ve kuersetin etken maddeler vücuttaki iltihabı ve şişmeyi azaltarak ağrıyı hafifletir. Özellikle gerginlik, artrit ve gut hastalığı sebepli ağrılarda olumlu etki gösterir. Solunum yollarındaki ve kan damarlarındaki iltihaplanmayı giderir. Baş ağrısına neden olabilen kılcal damarları temizleyerek dokularda iltihap birikmesini engeller. {10*}
Kan Basıncını Düşürür
Ihlamur içerisinde bulunan tirozit, rutozit, klorojenik asit gibi maddelerin kan basıncını düşürmeye yardımcı olduğu düşünülmektedir. Yapılan bir araştırmada bu maddelerin kalbin kasılıp gevşemesinde görev alan kalsiyumun kanallardan giriş çıkışını etkilediği ve kan basıncını belirli bir düzeye düşürdüğü görülmüştür. Ihlamur çayı, geleneksel tıpta da uzun zamandır damar genişletici olarak kullanılmaktadır. {11*}
Uykuyu Düzenler
Uyku sağlığı, direkt olarak beden sağlığını etkiler. Ihlamur çayı, geleneksel tıpta uykuyu düzenlemeye yardımcı olmak için kullanılmaktadır. İçerisinde bulunan sakinleştirici maddeler kişinin rahatlamasına neden olur ve uykuya dalmasını kolaylaştırır. {1*, 12*}
Yapılan bir araştırmada Meksika ıhlamurundan elde edilen maddelerin sedasyona sebep olduğu yani sakinleştirici etki gösterdiği tespit edilmiştir. Etkinin sebebi Meksika ıhlamurunda bulunan bir etken maddenin merkezi sinir sistemini baskılaması ve kişide uyuşukluğa sebep olmasıdır. {13*}
Soğuk Algınlığı ve Gribe İyi Gelir
Ihlamur, terlemeyi teşvik ederek yüksek ateşin düşmesini sağlar. Ağız ve solunum yollarındaki iltihabı gidererek soğuk algınlığı ve gribin daha hızlı iyileşmesini sağlar. Solunum yollarındaki iltihabın giderilmesi, öksürüğü azaltır ve böylece de boğazda oluşacak tahriş en aza iner. Bu nedenle ıhlamur çayı, boğaz ağrısını gidermek ve öksürüğü dindirmek için de kullanılmaktadır. Bağışıklık sistemini güçlendirir, soğuk algınlığı ve gripte ilk akla gelen doğal tedavi yöntemlerinden biridir.
Limon ve zencefil çayı hakkında bilgi sahibi olmak isterseniz Limon Zencefil Çayı Faydaları Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.
Ihlamurun Zararları Nelerdir?
Yeterli miktarda tüketilen ıhlamurun sağlık açısından herhangi bir zararı yoktur. Aşırı tüketilmediği sürece vücut ıhlamurun yan etkilerini tolere edebilir. Günde iki-dört gram ıhlamurun çay olarak tüketilmesi yeterli olarak kabul edilmektedir, bu da yaklaşık üç-dört fincana denk gelmektedir. Fazla ıhlamur çayı tüketimi, kan basıncı ve sindirimde istenmeyen yan etkiler gösterebilir.
Ihlamur Çayı Hamilelere Zararlı Mı?
Ihlamur çayının hamileler üzerindeki etkisi hakkında yeterince çalışma yapılmadığı için hamile kadınların doktorlarına danışmadan ıhlamur çayı tüketmesi önerilmez.
Hamileyseniz Hamilelikte Beslenme Nasıl Olmalı? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.
İlaç Kullanırken Ihlamur İçilir Mi?
Ihlamurun içinde bulunan bileşenler idrar söktürücü olarak bilinen diüretiklerle ve lityum içeren ilaçlarla etkileşime girer. Bu ilaçları kullanan kişiler ıhlamur tüketmemelidir. Ayrıca kalp hastalığı öyküsü olanlar kişiler ıhlamur çayı tüketmeden önce mutlaka doktorlarına danışmadırlar.
Ihlamur Çayı Nasıl Yapılır?
Ihlamur çayı yapmak için ıhlamurun yaprak, çiçek ve kabuk kısımları kurutulur. Kuruyan kısımlar kaynamış suda bekletiliir. Kullanacak kişilerin ıhlamur bitkisi satın alırken doğru ve güvenli bir markayı tercih etmeleri önemlidir. Hazır poşet çay kullanmak yerine yakın zamanda kurutulmuş ıhlamur kullanmak ıhlamur çayının etki gücünü artırır.
Ihlamur Nasıl Kokar?
Ihlamur çayının kokusu papatya çayına benzer. Hafif aromatik ve çiçeksi bir kokuya, tatlı acı bir tada sahiptir. İçerisindeki tanen oranı arttıkça ve müsilaj oranı azaldıkça, ıhlamur çayı daha aromatik ve lezzetli hale gelir.
Ihlamur Başka Hangi Amaçlarla Kullanılır?
Ihlamur ağacının pek çok faydası bulunur ve günlük hayatta kolaylıkla kullanılabilir.
- Öksürük tedavisi için ıhlamur damlası yapılabilir.
- Ihlamur suyu veya ıhlamur yağı yapılabilir.
- Epilepsi tedavisinde yardımcı olarak kullanılabilir.
Ihlamur Kaynatılır Mı? Demlenir Mi?
Ihlamur çiçekleri, ebegümeci veya ayva çekirdeği gibi bitkilerin içerisinde bulunan ve ‘müsilaj’ adı verilen kayganlaştırıcı maddelerin suya geçebilmesi için en az yarım saat – 45 dakika kadar süre gereklidir. Solunum yollarını, mide bağırsak yüzeyini rahatlatmaya yarayan müsilaj, sıcak suda daha kolay ortaya çıkar. Eski zamanlarda ıhlamur soba üzerinde demlenirken büyüklerimiz ‘ağdalaşınca için’ derlerdi. Ağdalaşması demek içerisindeki müsilajın suya geçmiş olması demektir. Ihlamur çiçeklerinden çay yapılırken çiçeklerin iyice ezilmesi gerektiği söylenir. Bu sayede müsilaj suya daha rahat geçer. Ihlamur yaprakları için ise aynı durum geçerli değildir. Yaprakların 10 dakika demlenmesi yeterlidir ve ıhlamur yaprağında müsilaj bulunmaz.
Ihlamur çayı dünyadaki en önemli eski herbalizm kitaplarında da “ıhlamur nektarı” olarak geçer. Bunun sebebi meyve nektarı kıvamında olmasıdır. Tariflerde de çay 15 dakikada hazırlanacaksa çiçekler iyice toz edilmelidir. Müsilajlar ancak bu şekilde suya geçer.
Uzm. Dr. Elif Güveloğlu
İlaçsız Market‘de ıhlamur, çiçek olarak satılır, yapraklarından ayrılmıştır. Çünkü size lazım olan kısım öncelikle müsilajdır.
