CoQ10 günde ne kadar alınmalı? Koenzim Q10, vücutta doğal olarak üretilen bir bileşiktir. Yağda çözünür ve antioksidan özellikler gösterir. Mitokondride konsantrasyonu en yüksek olan bileşiktir. Mitokondri, hücrelerin ana enerji kaynağı olan ATP’yi üreten özel hücre birimleridir. {1*}
Koenzim Q10’in enerji üretimi ve oksidatif hücre hasarından koruma gibi hayati görevleri vardır. Çeşitli hastalıkların tedavisinde de takviye formunda kullanılabilir. Hastalığa bağlı olarak önerilen dozlar farklılık gösterir.
Vücudumuzda iki farklı Koenzim Q10 formu bulunur. Ubiquinone formu, vücutta aktif form olarak kullanılan ve kolayca emilen ubiquinol’e dönüştürülür. {2*} Vücutta üretilen bu formların yanı sıra yumurta, yağlı balıklar, sakatat, kuruyemiş ve kümse hayvanları da CoQ10 kaynağıdır. {3*}
CoQ10, güçlü bir antioksidandır ve serbest radikal oluşumunu önleyerek hücre hasarının önüne geçer. {4*}
Bazı koşullarda, vücudumuz CoQ10 üretse de kalp hastalıkları ve bilişsel gerileme gibi yaşa bağlı durumlarda düşüş görülür. {5*} Bu seviye düşüşlerinin diğer nedenleri arasında statin ilaç kullanımı, kalp hastalığı, besin eksiklikleri, genetik mutasyonlar, oksidatif stres ve kanser yer alır. {6*}
CoQ10 takviyelerinin, bu bileşikteki eksiklik sonucu yaşanan hasarı önlediği ve iyileştirdiği görülmüştür. Ayrıca, CoQ10 enerji üretiminde rol oynadığı için, takviyelerinin kullanılması ile atletik performansı artırmak da mümkündür. Sağlıklı insanlarda kullanımında iltihap azaltıcı etkiler gözlemlenmiştir. {7*}
CoQ10 Günde Ne Kadar Alınmalı? Hastalıklar ve Önerilen CoQ10 Dozları
Normalde günde 90-200 mg CoQ10 kullanılması tavsiye edilir. Bu dozlar kişiye, hastalıklara veya egzersiz sıklığına ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. {8*}
Statin İlaç Kullanımı
Statinler, yüksek kan kolesterolü veya trigliserit seviyelerini düşürmek için kullanılan ilaç grubudur. {9*} Bu grupta yer alan ilaçlar genelde iyi tolere edilseler de bazı olumsuz yan etkiler gösterirler. Bu etkiler arasında ciddi kas hasarı ve karaciğer hasarı yer alır. Statinler, ayrıca CoQ10 üretiminde kullanılan mevalonik asit üretimini inhibe ederler. Bu durumun kan ve kas dokularındaki CoQ10 seviyelerini ciddi düzeyde azalttığı kanıtlanmıştır. {10*}
Yapılan çalışmalarda, CoQ10 takviyesinin statin grubu ilaç kullanan hastalarda kas ağrısını azalttığı gözlemlenmiştir. Yapılan bir diğer araştırmada, statin grubu ilaç kullanan 50 kişilik hasta grubu belirlenmiş ve 30 gün boyunca günde 100 mg CoQ10 takviyesi verilmiştir. Araştırma sonucunda hastaların %75’inin statin ile ilişkili kas ağrılarının önemli ölçüde azaldığı görülmüştür. {11*} Yapılan diğer çalışmalarda herhangi bir etki görülmemiştir. Bu sebeple daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. {12*} Statin grubu ilaç kullananlar için önerilen CoQ10 dozajı günde 30-200 mg’dır. {13*}
Yüksek Kolesterole Ne İyi Gelir?
Kalp Hastalığı
Kalp yetmezliği ve anjina gibi kalp rahatsızlığı olan hastalarda CoQ10 takviyesi faydalı sonuç vermektedir. Kalp yetmezliği olan hastalarla yapılan 13 çalışmada, 12 hafta boyunca günde 100 mg CoQ10 takviyesinin kalpteki kan akışını iyileştirdiği bulunmuştur. {14*} Ayrıca, takviye kullanımının kalp yetmezliği olan hastalarda hastanede yatış süresini ve ölüm oranlarını azalttığı gözlemlenmiştir. {15*} Kalp kasının yetersiz oksijen alması sonucu oluşan göğüs ağrılarında da CoQ10 takviyesinin faydalı sonuç verdiği ve göğüs ağrılarını azalttığı görülmüştür. {16*} Tüm bunlara ek olarak, LDL (kötü) kolesterolü düşürerek kalp hastalıklarına karşı koruyucu etkisi olduğu bilinmektedir. {17*} Kalp yetmezliği veya anjinası olan bireyler için günlük CoQ10 önerisi 60-300 mg’dır. {18*}
Migren
CoQ10’in, tek başına veya magnezyum ve riboflavin gibi diğer mikroelementlerle kullanıldığında migren semptomlarını iyileştirdiği bilinmektedir. Ayrıca migreni tetikleyen oksidatif stres ve serbest radikal üretimini azaltarak baş ağrılarını hafifletmeye yardımcı olur. CoQ10, vücuttaki iltihabı azaltmaya ve mitokondriyal fonksiyonu iyileştirmeye yardımcı olduğu için migrenle ilgili semptomları iyileştirmeye de fayda sağlar. {19*} 45 kadın üzerinde 3 ay boyunca yapılan bir çalışmada, günde 400 mg CoQ10 ile tedavi edilen hastaların migren sıklığı, şiddeti ve süresinin plasebo grubuna kıyasla önemli ölçüde azaldığı kanıtlanmıştır. {20*} Migren tedavisi için, günde 300-400 mg CoQ10 önerilmektedir. {21*}
Yaşlanma
CoQ10 seviyeleri yaşla beraber doğal olarak azalır. Kan CoQ10 seviyeleri daha yüksek olan yaşlı yetişkinler, fiziksel olarak daha aktiflerdir ve daha düşük antioksidan stres seviyelerine sahip olabilirler. Bu da yaşla beraber riski artan kalp hastalıkları ve bilişsel gerilemeyi önlemeye yardımcı olmaktadır. {22*} CoQ10 takviyelerinin yaşlı yetişkinlerde kas gücü, canlılık ve fiziksel performansı iyileştirdiği görülmektedir. {23*} CoQ10’in yaşa bağlı düşen seviyesini karşılamak için yaşlılarda günde 100-200 mg CoQ10 takviyesi alınması önerilmektedir. {24*}
Yaşlanma Karşıtı Yağlar Nelerdir?
Diyabet
Diyabet komplikasyonlarının başlaması ve ilerlemesinde, oksidatif stres ve mitokondriyal disfonksiyon büyük rol oynar. {25*} Bununla birlikte anti-diyabetik ilaçlar CoQ10 seviyelerinin düşüşüyle ilişkilendirilmiştir. {26*} CoQ10, diyabetli bireylerde insülin direncini artırmaya ve kan şekeri düzeylerini dengelemeye yardımcı olur. Diyabeti olan 50 kişiyle yapılan 12 haftalık bir çalışmada, günde 100 mg CoQ10 alımının kan şekerinde, oksidatif stres belirteçlerinde ve insülin direncinde kontrol grubuna göre ciddi düşüşler olduğunu göstermiştir. {27*} Günde 100-300 mg CoQ10 takviyesinin diyabet semptomlarını iyileştirdiği bildirilmiştir. {28*}
Kısırlık
Oksidatif stres, sperm ve yumurta kalitesini olumsuz etkiler. Kadın ve erkeklerde kısırlığın ana nedenlerinden biridir. {29*} {30*} Oksidatif stres, sperm DNA’sına zarar vererek erkekte kısırlığa, kadınlarda ise tekrarlayan düşüklere neden olabilir. {31*} Yapılan çalışmalar, CoQ10 dahil olmak üzere alınan diğer antioksidanların erkek ve kadınlarda oksidatif stresi azaltmaya ve doğurganlığı iyileştirmeye yardımcı olabileceğini kanıtlamıştır. Günde 200-300 mg CoQ10 takviyesinin, erkeklerde sperm konsantrasyonunu, yoğunluğunu ve hareketliliğini artırdığı görülmüştür. {32*} Bu takviyelerin, yumurtalık tepkisini uyararak kadın doğurganlığını iyileştirmesi ve yumurtalıkların yaşlanmasını yavaşlattığı bilinmektedir. {33*} 100-600 mg CoQ10 dozu, doğurganlığı arttırmaya yardımcıdır. {34*}
Egzersiz Performansı
CoQ10 enerji üretim sürecinde de rol aldığı için, sporcular ve fiziksel performansını arttırmak isteyen bireyler arasında popüler bir takviyedir. CoQ10 takviyesi, şiddetli ve ağır egzersizle ilişkili iltihabı azaltmaya yardımcı olur ve iyileşmeyi hızlandırır. {35*}
100 Alman sporcu üzerinde yapılan 6 haftalık bir çalışmada, günde 300 mg CoQ10 takviyesi kullananların plasebo grubuna kıyasla fiziksel performansta ciddi pozitif etkiler yaşadığı görülmüştür. {36*}
Sporcu olmayan bireylerde ise CoQ10, yorgunluk belirtilerini azaltır ve kas gücünü artırır. {37*} Yapılan araştırmalar, günde 300 mg dozunda CoQ10 takviyesinin atletik performans arttırma konusunda en etkili seçenek olduğunu belirtmiştir. {38*}
Donuk Omuz Doğal Tedavileri ve Donuk Omuz Egzersizleri
CoQ10 ve Statinlerin İlişkisi
Statinler, yüksek kolesterolü düşürmek için kullanılan reçeteli bir ilaç sınıfıdır. Çok etkili ilaçlar olmasına rağmen, herkes için uygun değildir. Statinlerin bazı yan etkileri şunlardır:
- Kas ağrısı
- Mide bulantısı ve ishal
- Karaciğer ve böbrek hasarı
- Kan şekeri düzeyinin artması ve tip 2 diyabet
Bu etkilerinin yanı sıra statinler, CoQ10 seviyelerini düşürür. Seviyeler düştükçe statinlerin vücuttaki yan etkileri artar.
CoQ10 Takviyesinin Faydaları Nelerdir?
Koenzim Q10 hücre membran yapısının korunmasına ve hücrelerde enerji dönüşümünün sağlanmasına yardımcı olur. Dokular üzerindeki serbest radikallerin etkisini azaltan faydalı bir antioksidandır.
Kas Ağrısına Faydaları
Yapılan çalışmalarda, statin kullanan ve CoQ10 takviyesi alan bireylerin kas yıkımının, ağrısının ve rahatsızlığının azaldığı gösterilmektedir.
Kalp Sağlığına Faydaları
CoQ10 takviyesi, kolesterolü düşürmede ve kalp sağlığını geliştirmede doğal bir yardımcıdır. Yapılan bir çalışma, CoQ10 takviyesi kullanan ve kalp yetmezliği sorunu olan hastaların, plasebo grubuna göre daha az semptom ve komplikasyon yaşadığını öne sürüyor. Yayınlanan bir başka incelemede ise, CoQ10’un kalp sağlığını hasta veya sağlıklı fark etmeksizin olumlu etkilediğini gösteriyor. Bu konuda hala çalışmalar sürdürülmektedir.
Koenzim Q10 takviyelerinin bilinen yan etkileri çok azdır. En yaygın bilinen yan etkisi mide rahatsızlığıdır. Fakat bazı ilaçlarla etkileşime girebilir ve bazı hastalık durumlarında etkileri değişebilir. Bu yüzden doktor onayı olmadan kullanılması önerilmez.
Kalp Üfürümü Nedir? Kalp Sağlığını Korumak İçin Neler Yapılmalıdır?
CoQ10 Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?
Günde 1000 mg üzeri ve hatta daha yüksek dozlarda bile CoQ10 vücutta başarılı bir şekilde tolere edilir. {39*} Fakat duyarlılığı bulunan bazı kişilerde ishal, baş ağrısı, mide bulantısı ve deri döküntüsü gibi yan etkiler görülebilir. {40*} CoQ10 takviyesini uyumadan önce almak, uykusuzluğa neden olabilir. Bu yüzden takviyenin sabah veya öğle saatlerinde alınması tavsiye edilir. {41*} Ayrıca takviyeler, kan sulandırıcı, antidepresan ve kemoterapi ilaçlarıyla etkileşime girebileceği için doktor kontrolünde kullanmak gerekir. {42*} {43*}
Yağda çözünen bir bileşik olduğu için CoQ10 takviyesi kullananlar, yağ içeriği yüksek besinleri tüketmelidir. En kullanılabilir ve aktif form olan ubiquinol formunda CoQ10 takviyeleri satın almaya dikkat etmek gerekir.{44*}
Kaynaklar
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3390067/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2533152/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20301015/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3178961/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5557856/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3096178/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26526835/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4112525/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430940/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3096178/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4226312/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4298455/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24170646/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23221577/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25282031/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4329748/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26836888/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28244289/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21586650/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29298622/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23076895/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24384733/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26482687/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29641571/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3856020/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4939545/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29111905/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25913756/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2749720/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28508879/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24745838/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22704112/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27255570/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5870379/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4476212/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3661336/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19644406/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK299046/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12374491/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2785862/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK65890/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3534595/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5874849/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24979483/