CoQ10 Nedir? Koenzim Q10 Faydaları Nelerdir?

Koenzim Q10 faydaları nelerdir? Koenzim Q10 insan vücudunda doğal olarak üretilebilen ve hücrelerde enerji üretimine destek olan bir bileşiktir. Koenzim Q10’a sıklıkla “CoQ10” kısaltması ile de rastlayabilirsiniz. Koenzim Q10’un birçok hastalığın tedavisini destekleyici ve birçok hastalığa karşı önleyici etkisi bulunmaktadır. CoQ10, insan vücudunda doğal olarak üretilebilir ama yaş arttıkça üretimi azalmaktadır. Bu yüzden sıklıkla eksikliği görülebilmektedir. Ancak dışarıdan takviyeler ve gıdalar ile de alınması mümkündür.

Koenzim Q10 (CoQ10) Nedir?

CoQ10, vücut hücrelerinde enerji üretmekten sorumlu olan mitokondri organelinde depolanan bir bileşiktir. Ayrıca vücutta CoQ10 üretimi yaş arttıkça azalmaktadır. Bu yüzden yaşlı insanlarda CoQ10 eksikliği sıklıkla görülmektedir.

CoQ10 eksiliğinin diğer görülme nedenleri şu şekilde sıralanabilir: {1*} {2*}

• Beslenme yetersizliğine bağlı B6 vitamin eksikliği
• Mitokondri ile ilişkili hastalıklar
• Bir hastalık sonucu dokuların artan talepleri
• Yaşlanmaya bağlı oksidatif stres
• Statin tedavilerinin yan etkileri
• CoQ10 sentezi ya da kullanımındaki genetik problemler

Yapılan araştırmalar CoQ10’un vücutta çeşitli görevleri olduğunu göstermektedir.

Başlıca görevlerinden biri, hücreler içi enerji iletiminde görevli olan adenozin trifosfatın (ATP) yapımında yer alarak enerji üretimine destek olmasıdır. Bu yüzden vücudumuzun her bir hücresinde yer almaktadır. Özellikle de enerji ihtiyacı ve tüketimi fazla olan kalp, karaciğer, akciğerler ve böbrekler gibi organlarda daha yüksek miktarlarda bulunmaktadır. {1*} {3*} Diğer bir görevi ise antioksidan özelliği ile hücreleri oksidatif hasardan korumaktır. {1*} {4*}

ATP’nin yani enerjinin vücudumuzun tüm hücreleri için olmazsa olmaz olduğu ve aynı zamanda oksidatif hasarın vücut için zararları göz önüne alındığında CoQ10’un önemi tartışmasızdır. Bu yüzden bazı kronik hastalıkların CoQ10 eksikliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. {4*}

CoQ10 Günde Ne Kadar Alınmalı?

Koenzim Q10 Faydaları Nelerdir?

CoQ10, enerji üretimindeki desteği ve oksidatif hasara karşı olan etkisi sayesinde vücutta önemli bir yere sahiptir. Yapılan çalışmalar da CoQ10’un faydalarını kanıtlar niteliktedir.

Diyabeti Önler

Oksidatif stresin hücreye zarar vermesi ve anormal mitokondriyal fonksiyonun insülin direncine neden olması gibi sebepler ile diyabet hastalığı gelişebilmektedir. {5*} CoQ10 kullanımı ise insülin duyarlılığını iyileştirerek ve kan şekeri seviyelerini dengede tutarak diyabet hastalığının seyrini olumlu yönde etkilemektedir. {6*}

Yapılan bir çalışmada tip 2 diyabeti olan bireylere 12 haftalık CoQ10 takviyesi uygulanmış ve sonucunda açlık kan şekerlerinin ve son iki ila üç aydaki kan şekeri düzeylerinin ortalaması olan HgA1c değerlerinin düştüğü görülmüştür. {7*}

Ayrıca CoQ10, yağların parçalanmasını uyararak ve yağ hücrelerinin depolanmasını azaltarak hem obezite hem de diyabet gelişme riskini azaltabilmektedir. {8*}

Kalp Yetersizliğinin Tedavisine Yardımcı Olur

Koroner arter hastalığı ya da hipertansiyon gibi kalp hastalıkları kalp yetmezliğine neden olabilmektedir. Bu problemler kalbin normal çalışma performansını olumsuz yönde etkilemeye başladığında yani kalp düzenli olarak kasılamadığı veya vücuda yeteri kadar kan pompalayamadığı durumlarda kalp yetmezliği görülmeye başlar. {9*}
Yapılan bir çalışmada kalp yetmezliği olan 420 bireye iki yıl boyunca CoQ10 takviyesi verilmiş ve sonucunda semptomların iyileştiği, kalp hastalıkları sebebiyle ortaya çıkan ölüm riskinin azaldığı görülmüştür. {10*}

Başka bir çalışmada da CoQ10 kullanan ve kalp yetmezliği olan hastaların ciddi komplikasyonları daha az yaşadığı belirtilmiştir. {11*} CoQ10 tedavisinin enerji üretimine olan desteği ve oksidatif hasarın azaltılmasını sağlaması yoluyla kalp yetmezliği tedavisini desteklediği görülmektedir. {9*}

Baş Ağrılarını Azaltır

Anormal mitokondriyal fonksiyon, hücrelerin kalsiyum alımının artmasına, antioksidan korumanın azalmasına ve buna bağlı olarak serbest radikal üretiminde artışa sebep olmaktadır. Bu durumda beyin hücrelerinin enerjisinin yetersiz kalmasına ve migren ataklarına neden olabilmektedir. {12*} CoQ10, mitokondride depolanan bir bileşik olduğundan alınması ile mitokondriyal fonksiyonun iyileştiği ve migren atakları sırasında oluşabilecek iltihapların azaldığı gösterilmiştir. {13*}

Yapılan bir çalışmada CoQ10 takviyesinin migren oluşum sayısını azaltmada üç kat daha etkili olduğu gösterilmiştir. {14*} Başka bir çalışmada ise CoQ10 seviyeleri düşük olan bireylere CoQ10 takviyesi yapıldıktan sonra bireylerin baş ağrılarının şiddetinin ve sıklığının azaldığı görülmüştür. {15*} Ayrıca migreni olan kişilerde CoQ10 eksikliğinin çok sık görüldüğü bilinmektedir. Alınan CoQ10 takviyesi ise sadece migreni tedavi etmekle kalmayıp migren atakları oluşmadan da önleyebilmektedir. {16*}

Baş Ağrısı ve Migrende Etkili 5 Uçucu Yağ

Doğurganlığı Artırır

Kadın bireylerin doğurganlık yetisi yaş ilerledikçe yumurta sayısının ve kalitesinin azalmasına bağlı olarak azalmaktadır. Benzer şekilde CoQ10’un miktarı da yaş ilerledikçe azalmaktadır. Buna bağlı olarak CoQ10’un yumurta hücrelerini oksidatif hasardan koruma etkisi de azalmaktadır. {17*}

CoQ10 takviyesi ise bu durumu engelleyerek yumurta hücrelerinin korunmasına destek olabilmektedir.

Erkek spermlerinde de benzer durum söz konusudur. Oksidatif stres etkisi ile sperm kalitesinde azalma ve kısırlık gibi problemler görülebilmektedir. {18*} {19*} Bu konuda yapılan bazı çalışmalar, CoQ10 takviyesi ile oksidatif hasara karşı koruma sağlanarak sperm kalitesi, aktivitesi ve yoğunluğunda iyileşmeler olduğu sonucuna varmıştır.

Egzersiz Performansını Artırır

Anormal mitokondriyal fonksiyon ve oksidatif hasar kasların fonksiyonunu olumsuz yönde etkileyebilir ve buna bağlı olarak da egzersiz performansında düşüler görülebilmektedir. {20*} {21*}

CoQ10 alımı ise oksidatif stresi azaltıp mitokondriyal fonksiyonları iyileştirerek egzersiz performansını olumlu yönde iyileştirmektedir. {22*}

Egzersiz sırasında gücün artması ve yorgunluğun azalması ile de CoQ10 alımının egzersiz performansında artış sağladığı görülebilmektedir. {23*} {24*} {25*} CoQ10’un fiziksel aktivite üzerine olan etkilerini araştıran bir çalışmada 60 gün boyunca 1.200 mg CoQ10 alımının oksidatif stresi azalttığı gösterilmiştir. {26*}

Beyin İçin Faydalıdır

Beyin, yüksek yağ asidi içeriği ve oksijen ihtiyacının fazla olması nedeniyle oksidatif strese karşı hassastır. Oluşan oksidatif hasar da hafızayı, bilişsel ve fiziksel aktiviteleri olumsuz yönde etkilemektedir. {27*} {28*} Ayrıca beyin enerji ihtiyacı çok olan organlardan biridir. Anormal mitokondriyal fonksiyondan kaynaklı olarak beyin hücreleri hasar görebilir ve Alzheimer, Parkinson gibi hastalıklar görülebilmektedir. {29*}

Beyinde oluşabilecek oksidatif hasara karşı ve mitokondriyal disfonksiyonun önlenmesi için CoQ10’un yeterli miktarda alınması gerektiği görülmektedir. CoQ10, zararlı bileşiklerin oluşumunu engelleyerek Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların oluşumunu ya da ilerlemesini de önleyebilmektedir. {30*} {31*}

Kanseri Önlemeye Yardımcı Olur

Vücudumuzun oksidatif stresle yeterli seviyede savaşamaması sonucunda hücre yapıları zarar görebilir ve bu durum sonucunda kanser riski artabilmektedir. {32*} {33*} CoQ10, oksidatif strese karşı etkisi ve enerji üretimine desteği sayesinde kanser hastalarının sağlıklarını olumlu yönde etkileyebilmektedir. {33*} {34*}

CoQ10 seviyelerinin düşük olması kanser riskini %53,3 oranında artırır ve bazı kanser türlerinde de hastalığın seyrini olumsuz yönde etkilemektedir. {34*} {35*} {36*} Yapılan başka bir çalışmada da CoQ10 takviyesinin kanserin tekrarlama ihtimalini azaltacağı ileri sürülmüştür. {37*}

Termografi Nedir? Termografi ve Kanser Teşhisi

Akciğerleri Korur

Vücudumuzdaki diğer organlar ile kıyaslandığında akciğerler oksijen ile teması en çok olan organdır. Bu da onu oksidatif strese karşı daha da hassas hale getirmektedir.
Akciğerlerde görülen oksidatif hasar ve CoQ10 eksikliğine bağlı olarak görülen düşük antioksidan aktivesi, astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi bazı akciğer hastalıklarına neden olabilmektedir. {38*}

Bu hastalıklara sahip bireylerin CoQ10 seviyelerinin düşük olması da hastalık ile CoQ10 seviyelerinin ilişkili olduğunu doğrulamaktadır. {39*} {40*} Bu konuda yapılan bir çalışma, CoQ10 takviyesinin hastalığın seyrini olumlu etkilediğini ve ilaç tedavisine olan ihtiyacı azalttığını göstermiştir. {41*} Başka bir çalışmada ise CoQ10 alımının KOAH’lı hastalarda egzersiz performansını artırdığı ve doku oksijenasyonu ile kalp atış hızını iyileştirdiği gösterilmiştir. {42*}

Cildin Genç Kalmasını Sağlar

Cilt, insan vücudunun en büyük organıdır. Ayrıca dışarıyla teması olan yani zararlı etmenlere fazlasıyla maruz kalan bir organdır. Dışarıda maruz kalınan UV ışınları gibi çevresel faktörlerin etkisinde, içeriden ise hücresel hasarlar ve hormonal dengesizliklerin etkisi altındadır. Bu zararlı etmenler cildin neminin azalması ve cilt katmanlarının incelmesine neden olabilmektedir. {43*} {44*}

CoQ10’un doğrudan cilde uygulanması ile cilt hücrelerinde enerji üretiminin artması, antioksidan korumanın sağlanması, oksidatif hasarın azalması ve varsa kırışıklık ve çizgi derinliklerinin azalması gibi etkiler görülebilmektedir. {45*} {46*}

Ayrıca CoQ10 seviyesi düşük olan bireylerde cilt kanseri görülme ihtimalinin de yüksek olduğu bilinmektedir. {47*}

Koenzim Q10 Kullanım Dozu, Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?

CoQ10, dokulardaki formuna göre ubikinol ve ubikinon olmak üzere ikiye ayrılır. Ubikinol, kanda bulunan CoQ10’un %90’ını oluşturmaktadır. Emilimi daha kolaydır ve bu yüzden takviye olarak alınırken ubikinol formunda olanların tercih edilmesi tavsiye edilir. {48*} {49*}

CoQ10 günde ne kadar alınmalı? Genel olarak günlük alınması gereken CoQ10 dozu 90 mg ila 200 mg arasında değişmektedir. 500 mg’a kadar tolere edilebildiği ve hatta daha fazlasının bile yan etki göstermediği belirtilmiştir. {50*} {51*} {52*} Yapılan bazı çalışmalarda 16 ay boyunca günlük 1.200 mg CoQ10 alımının hiçbir yan etki göstermediği görülmüştür. {31*} Kişiye bağlı olarak yan etkiler görülmesi durumunda ise günlük dozun iki ila üç doza bölünerek tüketilmesi tavsiye edilmektedir.

CoQ10 yağda çözünen bir bileşiktir ve bu yüzden emilimi yavaş ve sınırlıdır. Ancak yiyecekler ile birlikte alındığında üç kat daha hızlı emildiği görülmüştür. {1*} {53*}
Bazı takviyelerde ise emilimi artırmak için çözünmüş halde ya da yağlar ile kombinasyon yapılmış halde CoQ10 verilmektedir. Takviye alınırken bu duruma dikkat ederek alınmalıdır. {54*} {55*} {56*}

CoQ10 takviyesinin vücut tarafından tolere edilebildiği ve toksisite ihtimalinin düşük olduğu görülmektedir. Ayrıca CoQ10 vücutta depolanmadığı için faydasının görülmesi için sürekli alınması gerektiği unutulmamalıdır. {50*} {57*}

Koenzim Q10 Hangi Besinlerde Bulunur?

CoQ10, dışarıdan takviye yoluyla alınabildiği gibi gıdalardan da alınabilir.

CoQ10 içeren gıdalar:

• Baklagiller: Soya fasulyesi, mercimek ve yer fıstığı
• Etler: Kalp, karaciğer, böbrek, sığır eti, tavuk
• Yağlı balıklar: Alabalık, ringa balığı, uskumru ve sardalya
• Meyve: Portakal ve çilek
• Sebzeler: Ispanak, karnabahar ve brokoli
• Kuruyemiş ve tohumlar: Susam ve Antep fıstığı
• Yağlar: Soya fasulyesi ve kanola yağı