Testosteron Hormonu Nasıl Artırılır? Testosteron, her iki cinsiyet için de önemli bir hormondur. Testosteron, genellikle erkek ile ilişkili olarak bilinmesine rağmen her iki cinsiyette de görülür. Dişi olarak hayata gelen bireylerde testosteron, cinsel dürtü, enerji ve fiziksel güçte rol oynarken, erkek bireylerde ise cinsel gelişimin başlamasını uyarır ve yaşam boyu sağlıklarının korunmasına yardımcı olur.
SAĞLIK TÜYOLARI İÇİN TIKLAYINIZ.
Ergenlikte ve yetişkinlikte artan ve değişim gösteren testosteron seviyesi, birçok durumda önemli rol oynar:
- Kemik ve kas kütlesi
- Yağ depolama
- Kırmızı kan hücrelerinin üretimi
- Cinsel ve fiziksel sağlık
Yaşlandıkça testosteron seviyeleri doğal olarak düşmeye başlar. Sert düşüşler ya da testosteron üretiminde durma, düşük testosteron semptomlarına yol açar. Amerikan Üroloji Derneği’ne göre, düşük testosteronun genel yaygınlığı yaklaşık %2,1’dir. Bununla birlikte, bu sağlık durumu yaşla birlikte artar ve düşük testosteron, 80 yaş ve üzerindeki erkeklerin tahmini %50’sini etkiler. {1*}
Yüksek ölçüde azalan testosteron seviyeleri birçok soruna yol açar:
- Azalmış libido
- Erektil disfonksiyon
- Artan vücut yağı
- Kas kütlesi kaybı
- Azalmış kemik yoğunluğu
- Vücut kıllarının dökülmesi
- Tükenmişlik
- Sinirlilik veya depresyon gibi ruh hali değişiklikleri
- Hafıza ve konsantrasyon ile ilgili zorluklar
- Düşük kırmızı kan hücresi sayımı (anemi)
- Doğurganlık ile ilgili sorunlar
- Göğüslerde şişme
Bununla birlikte, çeşitli faktörler, bu beklenmedik değişikliklere neden olabilir:
- Sağlık koşulları
- İlaç yan etkileri
- Aşırı alkol veya uyuşturucu kullanımı
Testosteron Artıran Besinler Nelerdir?
Enjeksiyonlar, implantlar ve jeller gibi geleneksel testosteron tedavileri vücutta testosteron seviyelerini artırmak için yapılan çalışmalardan birkaçıdır. Bitkiler ve takviyeler ise vücudunuzun testosteron üretmesine yardımcı olur. Bazı şifalı bitkiler ve takviyeler, düşük testosteron semptomlarını hafifletir.
Düşük testosteron veya semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olduğuna inanılan birçok farklı bitki, vitamin ve takviye vardır. Bununla birlikte, çoğu durumda, insanlarda bu tedavilerin güvenliği ve etkinliğine ilişkin araştırmalar hala çok sınırlıdır.
Bazı alternatif düşük testosteron tedavileri umut vaat etse de risk de oluşturabilmektedir. Düşük testosteron için bazı şifalı bitkiler, vitaminler veya takviyelerin, aldığınız diğer ilaçlar veya takviyelerle etkileşime girmesi veya diğer temel sağlık koşulları üzerinde olumsuz bir etkisi olması mümkündür.
Bu nedenle, düşük testosteron için olası tedavi seçenekleri hakkında daima doktorunuza danışmanız gerekmektedir. Doktorlar, durumunuz için hangi tedavilerin uygun olduğuna karar vermenize yardımcı olacaktır.
Vitamin ve takviye almayı düşünüyorsanız Vitamin ve Mineral Takviyeleri Kullanım Rehberi yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.
Ashwagandha (Withania somnifera)
Geleneksel Hint tıbbı, cinsel işlev bozukluğu ve kısırlık dahil olmak üzere birçok sağlık sorunu için Ashwagandhayı önerir. Bu bitkinin kökleri ve meyveleri, çay, öz ve ilaç yapmak için kullanılır.
2010 yılına ait bir çalışmada, kısırlık yaşayan 75 erkekte Ashwagandha takviyesi kullanılmıştır. Ashwagandha’nın bazı cinsel problemleri iyileştirmeye yardımcı olduğu gözlemlenmiştir: {2*}
- Testosteron seviyeleri
- Sperm sayısı
- Sperm hareketliliği
- Sperm antioksidan seviyeleri
A2019 çalışmasında ise plasebo etkisinde olan ve Ashwagandha özü alan 43 kilolu erkek kontrol edilmiştir. Ashwagandha’nın DHEA ve testosteron miktarında önemli artışlara yardım ettiği BAK gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, yorgunluk veya cinsel işlev bozukluğu gibi semptomlar için plasebo ile arasında hiçbir fark bulunmamaktadır. {3*}
Bir diğer 2019 çalışmasında araştırmacılar, Ashwagandha’yı 60 yetişkinde değerlendirmiştir. Ashwagandha alan erkeklerde başlangıca kıyasla testosteron seviyelerinde önemli bir artış görülmüştür. Ancak bu artış, plasebo alanlara göre istatistiksel olarak yeterli seviyede değildir. {4*}
D vitamini
Kolekalsiferol olarak da adlandırılan D vitamini vücutta birçok konuda etkili olur:
- Bakteri ve virüslerle savaşmak
- Kemikleri osteoporoza karşı korumak
- Kalsiyumun kemiklere geçmesi
Bunların yanı sıra D vitamini, testosteron düzeylerini artırmaya da yardımcı olur. 12011 çalışmasına göre, 1 yıl boyunca günde 3,332 uluslararası birim (IU) D vitamini alan erkeklerin, D vitamini eksikliği problemleri ortadan kalkmış ve testosteron seviyelerinin önemli ölçüde arttığı görülmüştür. {5*}
Bununla birlikte, D vitamini takviyeleri yalnızca D vitamini ciddi şekilde eksik olan erkeklerde işe yaramaktadır. Yapılan çalışmalarla, D vitamini eksikliği olmayan erkeklerin D vitamini aldıktan sonra testosteron düzeylerinde artış olmadığı gözlemlenmiştir. {6*}
2017’den daha sonra yapılan bir çalışma da bu bulguyu desteklemektedir. Çalışmada, D vitamini eksikliği olmayan 98 sağlıklı erkek, 12 hafta boyunca ya plasebo ya da D vitamini takviyesi almıştır. Plasebo grubuyla karşılaştırıldığında, D vitamini takviyesi alan erkeklerde toplam testosteron seviyelerinde önemli bir artış görülmemiştir. {7*}
Çoğu insan için D vitamininin maksimum günlük alım miktarı 4.000 IU güneş ışığıdır. Güneşte kalmak vücudun ihtiyaç duyduğu D vitaminini üretmesine yardımcı olmaktadır. Güneş kremi kullanmak D vitamini emilimini azaltırken, sizi cilt kanserinden korur. {8*}
D vitamini eksikliği yaşıyorsanız D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.
Çinko Takviyeleri
Çinko, temel bir mikro besindir. Vücuda pek çok konuda yardımcı olur:
- İstilacı bakteri ve virüslerle savaşmak
- DNA ve genetik materyal üretmek
- Yaraları onarmak
Çinko eksikliği, düşük testosteron ile ilişkilendirilmektedir. Bunun nedeni, çinkonun testosteron üretiminde yer almasıdır. Ek olarak çinko, sperm kalitesini korumak için de oldukça önemlidir.
Daha eski araştırmalara göre çinko takviyelerinin, çinko eksikliği olan erkekler için testosteron seviyelerini artırmaya yardımcı olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte, yeni araştırmalar sınırlıdır ancak araştırmalar hala devam etmektedir. {9*}
Vücudunuzdaki bu önemli mikro besini sağlıklı seviyelerde tutmak ve korumak için gerekli olan çinkoyu alabileceğiniz gıdalar vardır:
- Kırmızı et
- Kümes hayvanları
- Deniz ürünleri
- Fasulyeler
- Fındık
- Süt Ürünleri
- Güçlendirilmiş kahvaltılık gevrekler
Yetişkin erkekler için önerilen günlük çinko dozu 11 mg’dır. Birçok günlük vitamin ve takviye, günlük çinko değerlerinden fazlasını içerir. {10*}
Çok fazla çinko hem kısa hem de uzun vadeli yan etkilere yol açar. Kısa vadeli etkiler, mide bulantısı, kramplar ve baş ağrılarından oluşmaktadır. Uzun vadeli etkiler arasında ise bağışıklık fonksiyonunun azalması, bakır eksikliği ve daha fazlası bulunur. Çinko takviyesi almadan önce dozaj miktarları hakkında uzman bir doktorla konuşmak oldukça önemlidir.
Sarımsak (Allium sativum)
Sarımsak, bazı durumlar için doğal bir terapi olarak kullanılır:
- Sertleşmiş arterler veya aterozkleros
- Yüksek tansiyon
- Kalp hastalığı
- Kanseri önleme
- Zayıf bir bağışıklık sistemi
Daha eski bir araştırmaya göre, sıçanlarda, sarımsak tozu takviye edilmiş yiyecekleri yedikten sonra testislerinde testosteron seviyelerinin arttığı görülmüştür. 2015’te yapılan yeni araştırmalara göre de sarımsak ve karanfil ile beslenen sıçanların kanlarında testosteron düzeylerinin yükseldiği görülmüştür. {11*}
Çoğu sarımsak takviyesi taze veya kurutulmuş sarımsaktan yapılır. Bazı takviyelerde, sarımsak yağı ve eski sarımsak özleri kullanılmaktadır. Dozaj, kullandığınız sarımsağın şekline göre değişir.
Sarımsağın diğer faydalarını öğrenmek için Sarımsağın Sağlık, Cilt ve Saç İçin Faydaları yazımızı okuyabilirsiniz.
Dehidroepiandrosteron (DHEA)
Bazı düşük testosteron vakalarında, vücudunuz yeterince dehidroepiandrosteron (DHEA) üretemez. Dehidroepiandrosteron (DHEA), acil durumlarda östrojen ve testosterona dönüşen bir hormondur.
Ancak DHEA takviyesi ve testosteron hakkındaki incelemeler karışıktır. Çoğu çalışma, tekrarlanamayan önemsiz değişiklikler veya sonuçlar gösterdiği için henüz net bir sonuç yoktur.
Yapılan incelemelere göre DHEA takviyesi ile ilgili çeşitli çalışmaların sonuçları özetlenmiştir. DHEA’nın ruh hali değişiklikleri, düşük cinsel işlevsellik gibi düşük testosteron semptomlarını potansiyel olarak iyileştirebileceğini tespit etmesine rağmen, kanıtların çoğu tutarsız veya yetersiz sayılmıştır. {12*}
Genel olarak, DHEA’nın güvenliği veya etkinliği hakkında yeterli kanıt yoktur. Hormon, HDL seviyelerini veya “iyi” kolesterolü düşürebilir ve hormonla ilgili diğer durumların kötüleşmesine neden olabilir. DHEA takviyeleri almadan önce doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
Çam kabuğu özü (Pinus pinaster)
Çam kabuğu özü, proantosiyanidinler adı verilen doğal bileşikler içerir ve Pinaster’dan elde edilen ağaç kabuğu özü birçok sağlık sorununa yardımcı olmaktadır:
- Düşük kolesterol
- Kardiyovasküler sağlık problemi
- Kan akışını iyileştirmek
- Erektil disfonksiyon (ED) semptomlarını azaltmak
Bazı tıbbi araştırmalarda, çam kabuğu özütü, L-arginin aspartat adı verilen bir bileşikle eşleştirilir. Bu bileşikler birlikte testosteron ve ED üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Genel olarak, ED için çam kabuğu ekstresinin etkinliğini belirlemek veya testosteron seviyelerini yükseltmek için daha fazla araştırmaya ve çalışmaya ihtiyaç vardır.
A2010 çalışması, 6 ay boyunca çam kabuğu özütü ve L-arginin aspartat alan erkekleri değerlendirmiştir. Çalışma, takviye alan erkeklerin, plasebo etkisi altında olan kişilere göre ED semptomlarını iyileştirdiğini ve toplam plazma testosteron düzeylerinin daha yüksek olduğunu bulmuştur. {13*}
A2012 çalışmasında ise 8 hafta boyunca Pycnogenol ve L-arginin aspartat alan ED’li erkeklere bakılmıştır. Plasebo etkisi olan kişiler ile karşılaştırıldığında, takviye alan erkeklerin ED semptomlarında iyileşmeler görülmüştür ve tükürüklerinde ölçülen testosteron seviyeleri daha yüksek olarak saptanmıştır. {14*}
Ancak bazı tedavileri zaten alıyorsanız bu takviyelerden kaçınmanız gerekmektedir:
- Kemoterapi
- Antikoagülanlar
- Immünosupresif ilaçlar
Dozunuz, sağlık geçmişinize bağlı olacaktır, bu nedenle çam kabuğu özü kullanmadan önce doktorunuzla konuşmanız gerekmektedir.
Arginin (L-arginin)
İnsan vücudu, amino asit arginini doğal olarak üretmektedir. Vücut erektil disfonksiyona da yardımcı olabilecek kan akışı için L-arginin kullanır. L-argini birçok gıdada bulunmaktadır:
- Kırmızı et
- Kümes hayvanları
- Balık
Bazı araştırmalar, L-argininin bazı hayvan türlerinde testosteron seviyelerini yükseltmeye yardımcı olduğunu göstermektedir. {15*} Bununla birlikte, insanlarda L-arginin, bir kişinin testosteron seviyesini doğrudan artırmamaktadır. Bunun yerine L-arginin, ED gibi düşük testosteron semptomlarının tedavisine yardımcı olur.
L-arginin için dozaj limiti belirlenmemiştir. ED gibi düşük testosteron semptomları için L-arginini denemekle istiyorsanız, önerilen doz hakkında doktorunuzla konuşmanız gerekmektedir.
Çocuk sahibi olmayı düşünüyorsanız Hamile Kalmak İçin Cinsel İlişki Nasıl Olmalı? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.
Chrysin (Passiflora enkarne)
Chrysin, balda bulunan bir flavonoid özüdür. Chrysin, çay veya takviye şeklinde alınabilmektedir. 2012 yılında yapılan bir çalışmaya göre, sıçanlarda chrysininin, sperm hareketliliğini, sperm konsantrasyonunu ve testosteron seviyelerini artırdığı gözlemlenmiştir. {16*}
Ancak daha yaşlı insanlarda 21 günlük chrysin takviyesinin, testosteron düzeylerini artırmadığı bulunmuştur. İnsan vücudunun chrysini çok iyi emmemesi olasıdır, bu da bu özün faydasını azaltan bir durumdur. {17*}
Saw palmetto (Serenoa repens)
Palmetto’nun testosteron üzerindeki etkileri ile ilgili sonuçlar karışıktır. Libidoyu artırmaya, sperm üretimini artırmaya ve düşük testosteron semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olan Palmetto’nun, bu sağlık sorunlarında cidden işe yarayıp yaramadığı kesin olarak bilinmemektedir. Palmetto, testosteron prostatının büyümesine neden olmaktadır. {18*}
Malezya ginsengi (Eurycoma longifolia)
Malezya ginsengi, Tongkat veya Eurycoma ongifolia olarak da bilinir. Bu ginseng birçok özelliğe sahip yerli bir Güneydoğu Asya bitkisidir: {19*}
- Antimalaryal
- Antidiyabetik
- Antimikrobiyal
- Ateş düşürücü
- Afrodizyak
A2014 çalışmasına göre Malezya ginsenginin sıçanlarda testosteron düzeylerini artırdığı ve sperm sağlığını iyileştirdiği bulunmuştur. {20*}
Ek olarak, 2013 yılında yapılan bir çalışmaya göre, Malezya ginsengi ile takviyenin hipogonadizmli erkeklerde, testosteron düzeylerini iyileştirdiği bulunmuştur. A2014 çalışmasında ise Malezya ginsenginin hem erkeklerde hem de kadınlarda toplam serbest testosteronda ve kas gücünde artışa yol açtığı gözlemlenmiştir. {21*}
A2013 çalışması ise Malezya ginsenginin kadın ve erkeklerde ruh hali üzerindeki etkilerini kontrol etmiştir. 4 hafta boyunca Malezya ginsengi alan kişilerde, öfke, gerginlik ve kafa karışıklığı gibi duyguların azaldığı keşfedilmiştir. Ayrıca bu ginseng, tükürükteki testosteron seviyelerini artırmıştır. {22*}
2012 yılında yapılan bir araştırmaya göre de bu bitkinin vücudun osteoporoz da dahil olmak üzere testosteronla ilgili diğer sorunların üstesinden gelmesine yardımcı olabileceğini öne sürmüştür.
Bir kişinin alması gereken kesin dozaj için bir standart yoktur. Malezya ginsengi takviyelerini kullanmadan önce rehberlik için doktorunuzla konuşmak, sizin için yararlı olacaktır.
Hint ıspanağı (Basella alba)
Hint ıspanağı, doğurganlık amacıyla geleneksel tıpta kullanılmaktadır. Bu bitkinin alkol özleri oldukça faydalıdır.
Sıçanlarda yapılan çalışmalarda, Hint ıspanak özünü takviye olarak alan sıçanlarda testosteron üretimi artmıştır. Bununla birlikte, şu anda bu bitki ve testosteron seviyeleri hakkında insan çalışmaları henüz bulunmamaktadır.{23*}
Diğer Doğal Testosteron Arttırıcılar Nelerdir?
Testosteronu artırmak için belli gıdalar tüketilmesinin yanı sıra yaşam tarzındaki değişiklikler de testosteronun artmasında yardımcı olabilmektedir.
Aralıklı Oruç
Doğal testosteron güçlendiricilerin ilki aralıklı oruçtur. Aralıklı olarak oruç tutmanın, testosteron seviyesini yaklaşık %200 oranında arttırdığı bilinmektedir. Buna ek olarak, Virginia Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yapılan bir çalışmada; 24 saat boyunca hiç kalori almayan erkeklerin büyüme hormonu düzeylerinin arttığı ve bu hormonun da testosteron ile uyumlu olduğu görülmektedir.
Aralıklı oruç, başta testosteron olmak üzere diğer hormonları da doğal yolla dengelediği ve özellikle karaciğerin dinlenmesini sağladığı bilinmektedir.
Aralıklı oruç hakkında daha fazla bilgi almak için Aralıklı Oruç Diyeti Nedir? IF Diyeti Nasıl Yapılır? yazımızı okuyabilirsiniz.
Ağırlık Antrenmanı ve Interval Antrenmanı
Testosteron ve büyüme hormonunu doğal yollarla artırmayı sağlayan bir diğer yol; ağırlık antrenmanını interval antrenman ile birleştirmektir. Haftada en az üç gün spor salonuna giderek ağırlık kaldırmak; vücudun maksimum kas kütlesine sahip olmasında yardımcı olmaktadır.
Ball State Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada, ağırlık antrenmanlarının büyüme hormonunu ve testosteronu normal seviyede tutmaya katkı sağladığı görülmüştür.
Nebraska Üniversitesi Tıp Merkezi’nde yapılan bir başka araştırmada, ağırlık kaldırmanın serum testosteron seviyeleri üzerindeki akut etkilerini araştırmış ve sonuç olarak, orta düzeyde ve hafif düzeyde ağırlık kaldırmanın serum testosteron düzeylerini artırdığı görülmüştür.
Ağırlık antrenmanına ek olarak, interval antrenman yapmak, büyüme hormonunun gelişmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu iki antrenman aynı anda yapıldığında, testosteron seviyesini artırmakla kalmayıp, bu seviyeyi yüksek tutmaya ve düşüşünü önlemeye yardımcı olduğu bilinmektedir.
İnterval antrenman; vücutta depolanmış şekeri (glikojen) yakmaya, testosteron seviyesinin artmasına, istirahat halindeki kalp atış hızının düşmesine, dolaşımın artmasına ve lenfatik sistemi uyararak detoksifikasyona yardımcı olmaktadır.
Karaciğer Detoksu
Karaciğer, testosteron seviyesi için büyük önem arz etmektedir çünkü testosteronun 17beta-hidroksil grubunu konjuge eden bir enzime sahiptir. Yapılan araştırmalar, karaciğerin normal çalışmadığı zamanlarda testosteron üretimini olumsuz etkilediğini göstermektedir.
Journal of Gastroenterology and Hepatology’de yayınlanan bir araştırmada, siroz hastası erkeklerin %90’lık kısmında testosteron azlığı görülmektedir ve hastalık ilerledikçe bu hormon seviyesi daha da azalmaktadır.
Stresi Azaltma
Kronik stres, yaşam kalitesini düşüren en büyük sebeplerden biridir ve testosteron seviyesi düşük olan erkeklerde, hayal kırıklığı, affedememe ve öfke gibi sorunlar görülmektedir.
Zihinsel ve fiziksel stres, doğal karşılanabilir düzeyde olabilir ancak kronik stres vücutta kortizol sağlanmasına sebep olarak vücuda zarar vermektedir.
Hormones and Behavior dergisinde yayınlanan 2010 tarihli bir araştırmada, ilk kez “çift hormon hipotezi” ni klinik olarak değerlendirilmiştir. Kortizol yükseldiğinde, testosteronun da yükselerek tepki verdiği, ancak kortizol dibe vurduktan kısa bir süre sonra çok daha düşük bir seviyede olduğu keşfedilmiştir.
Bu durum, testosteron seviyesinin normal değerlerde olması için kronik stresten uzak durulması gerektiğini göstermiştir.
Uyku Düzeni
Uyku düzeni, testosteron salgılanmasında önemli rol oynamaktadır. Çoğu insan her gece yaklaşık yedi saat uykuya ihtiyaç duymaktadır. Testosteron seviyesinin düşmesine sebep olan kortizol, vücuttan gece uykusu esnasında salınmaktadır. Hormon dengesi için ideal uyku aralığı gece 22.00 ile sabah 06.00 arasındadır.
Sürekli uyku vaktinizi erteliyorsanız Uyku Vaktini Erteleme Nedir? Nasıl Engellenir? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.
Vücuttaki Yağ Oranı
Avustralya’daki Adelaide Üniversitesi Tıp Fakültesi Başkanı Dr. Gary Wittert, kilonun testosteron ile öngörülebilir ve doğrusal bir ilişkisi olduğunu belirtmiştir. İnsülin direncinin ve kötü uyku alışkanlıklarının testosteron üzerindeki olumsuz etkilerini bertaraf etmek için kötü yağları ve işlenmiş şekerleri tüketmemek gerekmektedir.
Testosteron Hormonu Düşüren Yiyecekler
Testosteronu düşürmesinin yanı sıra genel sağlık durumunuzu da olumsuz etkileyen ve hayatınızdan çıkarmanız gereken bazı besinler vardır.
Şeker
Şeker oranı yüksek bir besin tüketildiğinde kan şekeri yükselir. Kan şekeri seviyelerinin normale dönmesi için insülin hormonu salgılanır ve kan dolaşımındaki şekerin hücrelere geçişi sağlanır. Ancak bu durum süreklilik halinde devam ederse hücreler uzun süre insüline maruz kaldığı için insüline duyarsızlaşır ve tip II diyabete neden olan insülin direnci gelişmesine zemin hazırlar. Diyabet geliştiğinde ise vücut olması gerektiği gibi testosteron üretemez.
Amerikan Diyabet Derneği’ne (ADA) göre, tip II diyabetlilerin düşük testosteron seviyeleri geliştirme olasılığı iki kat daha fazladır. {24*}
Şeker hakkında daha fazla bilgi almak için Şekerli İçeceklerin Zararları Nelerdir? Şekerli İçecekler Yerine Ne İçilmelidir? yazımızı okuyabilirsiniz.
Rafine Tahıllar
Rafine tahılların besin değeri oldukça düşüktür ve yapılan araştırmalar rafine tahılların kan şekeri düzeylerini yükseltebileceğini ve insülin direncine yol açabileceğini göstermektedir. {25*}
Kaçınılması gereken rafine tahıllar şunlardır:
- Beyaz ekmek
- Beyaz un
- Beyaz makarna ve pirinç
Alkol
Alkol tüketimi, üreme fonksiyonları için gerekli olan hormonların üretimini azaltabilir ve hipotalamusta hormon üretimine müdahale edebilmektedir. Çalışmalar, fazla alkol tüketiminin testosteron seviyelerini azaltabileceğini bildirmektedir. {26*} Ayrıca alkol sperm olgunlaşmasında önemli rol oynayan testis sertoli hücrelerinin işlevini de bozmaktadır.
Testosteron Takviyeleri Ne Zaman Kullanılmalıdır?
Testosteron seviyelerini doğal olarak ve basitçe artırmak için bazı takviyeleri kullanmak faydalı olmaktadır. Bu ürünler özellikle düşük testosteron seviyeleri veya doğurganlık sorunları olan kişiler için daha çok işe yaramaktadır.
Bununla birlikte, düşük enerji seviyeleri, libido azalması veya kas kaybı gibi ciddi düşük testosteron belirtileri yaşıyorsanız, ek tedavi almanız gerekir. Bu durumda, testosteron enjeksiyonları veya reçeteli ilaçlar gibi başka tedavilerin gerekli olup olmadığını öğrenmek için doktorunuzla konuşmayı unutmayın.
Testosteron Takviyesi Nasıl Seçilir?
Testosteron seviyenizi artırmanıza yardımcı olacak bir takviye satın alırken göz önünde bulundurulması gereken birkaç önemli faktör vardır:
- İçindekiler: Artan testosteron seviyeleri söz konusu olduğunda, bazı bileşenler diğerlerinden daha fazla araştırma gerektirir. Araştırılmış bileşenler içeren ürünleri aradığınızdan emin olun.
- Doz: Güvenli ve etkili olduğu gösterilen dozlarda içerik içeren takviyeleri seçin.
- Kalite: Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından belirlenen mevcut İyi Üretim Uygulamalarını (cGMP’ler) takip eden saygın şirketlerden yapılan ürünleri arayın. Mümkün olduğunca, saflık ve doğruluk sağlamak için üçüncü taraflarca test edilmiş ürünleri tercih edin.
En önemlisi, herhangi bir yeni takviye almadan önce bir sağlık uzmanıyla konuşun. Uzmanlar, sadece bireysel ihtiyaçlarınız için en iyi takviyeyi seçmenize yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda aldığınız diğer ilaçlarla etkileşime girebilecek herhangi bir içerik hakkında sizi uyarırlar.
Ne Zaman Doktora Görünmek Gerekir?
Düşük testosteron seviyeniz olabileceğinden şüheleniyorsanız veya aşağıdaki gibi belirtileri yaşıyorsanız doktorunuzla konuşmanız gerekir:
- Azalmış cinsel dürtü
- Erektil disfonksiyon
- Kas kaybı
- Sıcak basmalar
- Tükenmişlik
Doktorunuz testosteronunuzun düşük olup olmadığını belirlemek için kan seviyenizi test edebilir ve ihtiyaçlarınızı karşılayacak bir tedavi planı geliştirebilmektedir. Ayrıca bu sayede ele alınması gerekebilecek düşük testosteron seviyelerinize başka faktörlerin veya koşulların neden olup olmadığı da değerlendirilir.
Özellikle altta yatan herhangi bir sağlık sorununuz varsa veya bitkisel takviyelerle etkileşime girebilecek başka ilaçlar alıyorsanız, rutininize herhangi bir takviye eklemeden önce doktorunuza danışmalısınız.
Testosteron Neden Düşer?
Düşük testosteron seviyeleri, çeşitli farklı faktörlerden kaynaklanabilmektedir. Yaş, düşük testosteronun en yaygın nedenlerinden biridir. Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde üroloji doçenti olan Dr. Joseph M. Brito’ya göre, testosteron seviyeleri 30 yaşından itibaren düşmeye başlamaktadır.
Ek olarak, testis kanseri ameliyatı geçirmiş veya prostat kanseri gibi durumlar için evde tedavi gören erkeklerde testosteron seviyeleri daha düşük olmaktadır. Bu tarz durumlarda, hipofiz anormallikleri veya beyin tümörleri de bir neden olmaktadır. Ayrıca diğer birkaç faktörün de düşük testosterona katkıda bulunabilmektedir:
- Stres
- Beslenme eksiklikleri
- Obezite
- Yeterince uyku alamamak
Obezite hakkında daha fazla bilgi almak için Obezite İçin Kilo Sınırı Kaçtır? Çocuklar Hangi Kiloda Obez Sayılırlar? yazımızı okuyabilirsiniz.
Testosteron Takviyeleri İşe Yarar Mı?
Yukarıda listelenen bileşenlerin birçoğunun testosteron seviyelerini yükselttiği veya erkek cinsel işlevini iyileştirdiği gösterilmiş olsa da reçetesiz satılan (OTC) takviyelerin FDA tarafından değerlendirilmediğini akılda tutmak gerekir.
Bu nedenle tüm ürünler eşit değildir ve bazıları etkili olmayabilir. Araştırmalara göre, beş OTC testosteron güçlendirici kullandıktan sonra insanların sadece %30’unun testosteron seviyelerinde bir artış yaşadığı gözlemlenmiştir. {27*}
Klinik olarak incelenmiş bileşenlerin kullanılmasına ek olarak, güvenilir bir tedarikçiden yüksek kaliteli ürünleri ve üçüncü taraflarca test edilmiş takviyeleri seçmek daha sağlıklıdır. Ayrıca bazı kişilerin, özellikle başka ilaçlar alıyorlarsa veya altta yatan sağlık sorunları varsa, bu tarz takviyeleri kullanırken dikkatli olmaları gerekir.
Testosteron Testi Nedir?
Basit bir kan testi, testosteron seviyelerini belirlemekte yardımcı olur. Kan dolaşımında dolaşan çok çeşitli normal ve sağlıklı testosteron seviyeleri bulunmaktadır. Rochester Tıp Merkezi Üniversitesi’ne göre, normal erkek testosteron seviyeleri yetişkin erkekler için desilitre başına 280 ile 1100 nanogram (ng/dL) arasında ve yetişkin kadınlar için 15 ile 70 ng/dL arasında değişmektedir. {28*}
Aralıklar farklı laboratuvarlar arasında farklılık gösterebilir, bu nedenle sonuçlarınız hakkında doktorunuzla konuşmanız oldukça önemlidir.
Amerikan Üroloji Derneği’ne göre, yetişkin bir erkeğin testosteron seviyeleri 300 ng/dL’nin altındaysa düşük testosteron seviyesi olarak kabul edilir ve düşük testosteronun nedenini belirlemek için uzmanlar tarafından çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. {29*}
Yetişkin bir erkekte düşük testosteron testi sonucu, hipofiz bezinin düzgün çalışmadığı anlamına gelir. Ancak düşük testosteron düzeyine sahip bir genç, gecikmiş ergenlik yaşıyor da olabilir. Erkeklerde orta derecede yüksek testosteron seviyeleri, birkaç belirgin semptom üretir. Testosteron düzeyi daha yüksek olan erkekler ergenliğe daha erken başlar. Yüksek testosteronlu kadınlar erkeksi özellikler geliştirebilir.
Anormal derecede yüksek testosteron seviyeleri, adrenal bez bozukluğuna ve hatta testis kanserine sebep olur. Yüksek testosteron seviyeleri, daha az ciddi koşullarda da ortaya çıkar. Örneğin, erkekleri ve kadınları etkileyebilen konjenital adrenal hiperplazi, yüksek testosteron üretiminin nadir ancak doğal bir nedenidir.
Testosteron Replasman Tedavisi Nedir?
Hipogonadizm olarak bilinen bir durum olan azalmış testosteron üretimi, her zaman tedavi gerektirmez. Düşük testosteron, sağlığınızı ve yaşam kalitenizi etkiliyorsa, testosteron replasman tedavisi için uzman kişilerle görüşmeniz gerekir. Yapay testosteron oral yoldan, enjeksiyonlar yoluyla veya jeller ya da cilt yamaları ile uygulanmaktadır.
Yerine koyma tedavisi, daha büyük kas kütlesi ve daha güçlü bir cinsel dürtü gibi istenen sonuçları verebilir ancak bu tedavinin bazı yan etkileri şu şekildedir:
- Yağlı cilt
- Sıvı birikmesi
- Testis küçülmesi
- Sperm üretiminde azalma
Yapılan bir çalışma, testosteron replasman tedavisi alanlar için agresif prostat kanseri riskinin daha düşük olduğunu öne sürmektedir ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. {30*}
