D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir? D vitamini eksikliği güneş ışığı vitamini olarak da adlandırılan D vitamininin vücutta yeterli miktarda bulunmamasında ortaya çıkan bir sağlık durumudur. Eksikliğin sebebi genellikle kişinin güneş ışığına yeteri kadar maruz kalmaması veya beslenmesinden yeterli D vitamini almamasıdır.

D vitamini bağışıklık sistemi, kemik sağlığı gibi insan vücudundaki birçok önemli işlev için kritik öneme sahiptir. Yetişkinlerin günde 1.500-2.000 uluslararası ünite (IU) D vitamini almaları önerilir ki bu da 15-20 miligrama denk gelir. Yağ oranı yüksek balıklar ve süt ürünleri D vitamini içerir. Ancak sadece diyetle yeteri kadar vitamin almak zor olduğu için D vitamini dünya çapında en yaygın beslenme eksikliklerinden biridir. {1*} {2*}

D Vitamini Ne İşe Yarar?

D vitamini vücudun düzgün çalışmasında önemli bir role sahiptir ve çeşitli kronik rahatsızlıklara karşı koruma sağlar: {3*}

• Kemik erimesi (osteoporoz)
• Kanser oluşumunu engelleme
• Depresyon
• Tip 2 diyabet
• Kalp hastalıkları
• MS hastalığı (multipl skleroz)

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Yapılan araştırmalara göre dünya çapında ortalama 1 milyar insan D vitamini eksikliği yaşamaktadır. D vitamini eksikliği belirtileri çoğu zaman fark edilmesi zor olabilir çünkü semptomların ortaya çıkması birkaç ayı hatta belki birkaç yılı bulabilir. D vitamini eksikliğinde ortaya çıkan başlıca semptomlar:

Sık Sık Hastalanma veya Enfeksiyon Geçirme

D vitamininin insan vücudundaki en önemli rolü bağışıklık sistemini desteklemesidir. D vitamini, virüs ve bakterilerle savaşarak enfeksiyonla mücadeleden sorumlu hücrelerle doğrudan etkileşime girer. {4*}

Çok sık soğuk algınlığı ya da grip geçiriyorsanız, D vitamini eksikliği düşünülebilir. Yapılan bazı çalışmalar, D vitamini eksikliği ile soğuk algınlığı, bronşit ve zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonları arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir {5*, 6*}

Yorgunluk

Kronik yorgunluk yaygın olarak görülen D vitamini eksikliği belirtilerindendir. D vitamini eksikliğinde görülen yorgunluk genellikle gündelik yorgunluklarla karıştırılır ve göz ardı edilir.

480 yaşlı bireyde yapılan bir çalışma, D vitamini eksikliğini yorgunluk semptomlarıyla ilişkilendirmiştir. Ayrıca, 39 çocukta yapılan bir araştırma, düşük D vitamini düzeylerini düşük uyku kalitesi, daha kısa uyku süresi ve geç yatma zamanları ile ilişkilendirmiştir {7*, 8*}.

D Vitamini İçin Kaç Dakika Güneşlenmek Yeterlidir? Hangi Saatte Güneşlenilmelidir?

Kemik ve Sırt Ağrısı

D vitamini, vücudunuzun kalsiyum emilimini artırarak kemik sağlığının korunmasına yardımcı olur. Özellikle kemiklerde ve sırt bölgesinde yaşanan ağrılar yetersiz D vitamini seviyesinin göstergesi olabilir. {9*, 10*} Sırt ağrısı olan 98 yetişkinde yapılan bir araştırmaya göre, daha düşük D vitamini düzeylerine sahip kişiler daha şiddetli ağrılar yaşamaktadır. {11*, 12*}

Depresyon

D vitamini eksikliği, özellikle yaşlı erişkinlerde depresyonla ilişkilendirilmiştir. {13*, 14*, 15*} Ek olarak, bazı incelemeler D vitamini takviyelerinin depresyon semptomlarını hafifletmeye yardımcı olduğunu bulmuştur. {16*, 17*, 18*, 19*}

Yaraların Hızlı İyileşmemesi

Yaraların yavaş iyileşmesi düşük D vitamini seviyesinin bir göstergesi olabilir. D vitamini yeni cilt oluşturmak için önemli olan bileşiklerin üretimini destekleyerek yara iyileşmesini hızlandırır. {20*}

112’si diyabetik ayak olan 221 kişide yapılan bir çalışma, D vitamini eksikliği olanların iyileşmeyi tehlikeye atabilecek seviyelerde enfeksiyona sahip olma eğiliminde olduklarını tespit etmiştir. {21*}

Kemik Erimesi

D vitamini kalsiyum emiliminde ve kemik metabolizmasında önemli bir rol oynar. Kemik mineral yoğunluğunun düşük olması, kemiklerinizin kalsiyum ve diğer mineralleri kaybettiğini gösterir ve kırılma riskini artırır. {22*} 

1.100’den fazla orta yaşlı kadın üzerinde yapılan bir çalışma, düşük D vitamini seviyeleri ile düşük kemik mineral yoğunluğu arasında güçlü bir bağlantı bulmuştur. {23*}

Saç Dökülmesi

D vitamini eksikliği, özellikle kadınlarda, şiddetli saç dökülmelerine sebep olur. Araştırmalar düşük D vitamini düzeylerini şiddetli saç dökülmesiyle karakterize otoimmün bir hastalık olan, halk arasında saçkıran olarak bilinen alopesi areata ile ilişkilendirmiştir. {24*, 25*, 26*, 27*}

Saçkırana sahip 48 kişide yapılan bir çalışma, 12 haftalık topikal D vitamini tedavisinin saçların tekrar büyümesine katkı sağladığını ortaya koymuştur. {28*, 29*}

Saç Dökülmesine Ne İyi Gelir?

Kas Ağrısı

Ağrıyı algılayan nosiseptör adı verilen sinir hücrelerinde ve ağrı sinyal yollarında D vitamini bulunur. Yani, sinir sistemindeki olası bir D vitamini eksikliği kas ağrılarının sebeplerinden biri olabilir. {30*, 31*, 32*}

Çalışmalar D vitamini eksikliği olan kişilere yapılan D vitamini takviyelerinin şiddetli ağrıları azalttığını bulmuştur. Ayrıca, D vitamini eksikliği olan ve büyüme ağrıları yaşayan 120 çocuk üzerinde yapılan bir araştırma, D vitamini takviyeleri sonrasında ağrı skorlarının %57 azaldığını tespit etmiştir. {33*,34*}

Kilo Alma

Yetişkinlerde yapılan bir çalışma, düşük D vitamini durumu ile hem göbek yağı hem de artan kilo arasında bir bağlantı bulmuştur. Obezite vakalarında D vitamini eksikliği görülebilse de vitamin takviyesinin kilo alımını engellemeye yardımcı olup olmadığı konusunda kesin bir bilgi yoktur. {35*, 36*}

Endişe

Yapılan araştırmalar D vitamininin bir formu olan kalsidiol düzeylerinin depresyon ve anksiyete yaşayan kişilerde daha düşük olduğunu ortaya koymuştur. {37*}
Hamilelerde yapılan bir başka araştırma ise yeterli D vitamini düzeylerinin kaygı semptomlarını azalttığını, uyku kalitesini arttırdığını ve doğum sonrası depresyonunu engellediğini bulmuştur. {38*}

D Vitamini Eksikliği Neden Olur?

D vitamini eksikliği tipik olarak kan seviyelerinin 20 ng/mL’nin altında olması olarak tanımlanırken 21-29 ng/mL arasındaki seviyeler de yetersiz kabul edilir. {39*}

D vitamini eksikliğinin tek bir nedeni olduğunu söylemek doğru olmaz ancak belirli koşullar veya yaşam tarzları D vitamini eksikliğini teşvik edebilir. D vitamini eksikliği için en yaygın risk faktörleri:

• Koyu tenli olmak
• Yaşlı olmak
• Aşırı kilolu olmak
• Yeteri kadar balık veya süt ürünü tüketmemek
• Yeteri kadar güneş ışığına maruz kalmamak
• Kronik böbrek hastalığına sahip olmak
• Kronik karaciğer hastalığına sahip olmak
• Hiperparatiroidi hastalığına sahip olmak
• Crohn hastalığı ya da çölyak hastalığı gibi besin emilimini etkileyen hastalıklara sahip olmak
• Mide baypas ameliyatı geçirmiş olmak
• Statinler ve steroidler gibi D vitamini metabolizmasını etkileyen ilaçlar kullanmak

D Vitamini Eksikliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

D vitamini eksikliği genellikle gıda veya ilaç takviyeleriyle tedavi edilir.

Takviye Kullanımı

Oral takviyeler, D vitamini eksikliği için başvurulacak ilk tedavi yöntemidir. D vitamini ilaçlarını reçetesiz satın alabilirsiniz ancak bilinçsizce kullanmak zararlı olabileceğinden dozaj önerileri için doktorunuza danışmalısınız. Eğer ciddi bir eksiklik yaşıyorsanız doktorunuz daha yüksek dozda D vitamini içeren tabletler ya da enjeksiyonlar kullanmanızı isteyebilir. {1*, 40*}

Magnezyum, D vitaminini aktive etmeye yardımcı olan bir vitamin olduğu için D vitamini kullanırken Magnezyum takviyesi de almanız önerilir. {41*}

D Vitamini İçeren Gıdalar

D vitamini açısından zengin yiyecekler yemek D vitamini seviyenizi artırır. D vitamini açısından zengin yiyecekler:

• Yağlı balık
• Yumurta sarısı
• Tahıllar
• Süt ve meyve suları
• Yoğurt
• Dana karaciğeri

Güneş ışığı doğal bir D vitamini kaynağı olduğu için doktorunuz daha sık dışarı çıkmanızı önerebilir. Bununla birlikte, aşırı ultraviyole maruziyetinin olumsuz etkileri göz önüne alındığında güneşte geçirdiğiniz toplam süreyi sınırlayarak ve güneş koruyucu uygulayarak önlem almanız gereklidir.

D Vitamini Nedir? D3 Vitamini Nedir?

Basit bir kan testi, D vitamini eksikliğiniz olup olmadığını bulmanıza yardımcı olur. D vitamini kanda iki şekilde bulunur: {42*}

• 25-hidroksi vitamin D (25-OH D) veya kalsidiol
• 1,25-dihidroksi vitamin D veya kalsitriol

D vitamini eksikliği için kullanılan en yaygın test 25-hidroksi vitamin D testidir. Bunun nedeni, 25-hidroksi veya kalsidiolün daha yüksek konsantrasyonlara sahip olması, kanda daha uzun süre kalması ve D vitamini eksikliğinin tespit edilmesini kolaylaştırmasıdır. {43*, 44*}

D Vitamini Eksikliğinde Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

D vitamini eksikliği belirtileri genellikle hafif seyrettiğinden D vitamini eksikliğini gözlemle tespit etmek zordur. Ayrıca herhangi bir belirti yaşamadan da D vitamini eksikliği yaşamak mümkündür.

D vitamini eksikliği belirtilerinden herhangi birini fark ederseniz ve herhangi bir risk faktörünüz varsa doktorunuzdan D vitamini eksikliğiniz olup olmadığını kontrol etmesini isteyin.