Sjögren Sendromu Nedir? Sjögrene İyi Gelen Yiyecekler Nelerdir?

Sjögren sendromu nedir? Sjögrene iyi gelen yiyecekler nelerdir? Sjögren sendromu, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en yaygın otoimmün (bağışıklık sisteminin vücudun kendisine saldırması) hastalıklardan biridir. Yaklaşık 7 milyon kişide var olmasına rağmen bunlardan sadece 4 milyonuna tanı konulmaktadır. Hastalık, ağızdaki tükürük bezlerini ve gözyaşı kanallarını etkilerken, vücuttaki diğer hücre ve dokulara da tesir edebilmektedir. {1*}

Vakaların büyük çoğunluğu kadınlardan oluşur, sadece %10’u erkekleri kapsar. Sjögren sendromunu teşhis etmek zordur. Birçok hasta yıllarca göz kuruluğu, ağız kuruluğu, kalıcı yorgunluk ve iltihaplanmaya bağlı kronik ağrı gibi semptomlardan muzdariptir. Bundan dolayı Sjögren Sendromu Vakfı, teşhis koymanın yaklaşık üç yıl sürdüğünü belirtir. {2*}

Bu hastalıkta, bağışıklık sistemi nem üreten bezlere saldırır. Dolayısıyla göz ve ağız kuruluğu gibi belirgin semptomlar oluşur. Ancak interstisyel akciğer hastalığı, kistik akciğer hastalığı, pulmoner hipertansiyon, amiloidoz ve lenfoma gibi ciddi komplikasyonların ortaya çıkabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekir. {3*}

Çoğu otoimmün hastalıkta olduğu gibi, hastalığın nedeni henüz belirlenmemiştir. Genetik faktörlerin önemli bir rol oynadığına inanılır. Ne yazık ki tedavisi yoktur. Ancak semptomların neden olduğu rahatsızlığı yönetmek için etkili doğal tedaviler ve geleneksel tedaviler vardır.

Tedavisi olmasa da Sjögren sendromu hastalığı gerileyebilir veya semptomları azaltılabilir. Bazı hastalar şiddetli semptomlar yaşarken, bazı hastalar hafif semptomlara sahip olabilir. Genellikle ölümcül bir hastalık olarak görülmese de ciddi bir hastalıktır ve hastaların olası komplikasyonlar açısından izlenmesi çok önemlidir.

Ek olarak, bu hastalık, tedavisi olmayan romatoid artrit ve haşimato tiroiditi gibi diğer otoimmün hastalıklarla birlikte ortaya çıkar. Başarılı tedavi için hastanın vücuda besin alması, dinlenmesi, egzersiz yapması ve komplikasyonları ortadan kaldırmaya odaklanması gerekir.

Haşimato tiroidi hakkında daha fazla bilgi almak için Haşimato Tiroidi Nedir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Sjögren Sendromu Nedir?

Sjögren sendromu, beyaz kan hücrelerinin yanlışlıkla sağlıklı hücrelere ve dokulara saldırmasıyla oluşan yaşam boyu süren otoimmün bir hastalıktır. Bu beyaz kan hücreleri enfeksiyonlara karşı korunmak için mikroplara saldırmaya odaklanır. İlk olarak gözyaşı ve tükürük bezlerindeki neme yoğunlaşırlar. Hastalık ilerledikçe yumuşak doku, eklemler, sinirler, böbrekler, akciğerler, tiroid ve karaciğer dahil olmak üzere vücudun diğer bölümlerine de saldırabilir. {4*}

Yaşamın ilk yarısında tek başına ortaya çıkan Sjögren Sendromuna birincil Sjögren sendromu denir. Yaşamın diğer yarısında, romatoid artrit, haşimoto hastalığı, skleroderma veya lupus gibi başka bir otoimmün hastalıkla birlikte ortaya çıkan Sjögren Sendromu da ikincil Sjögren Sendromu olarak adlandırılır. Kronik inflamatuar bir hastalık olarak kabul edildiği ve diğer otoimmün bozukluklarla aynı semptomların çoğunu paylaştığı için teşhis edilmesi zordur. {5*}

Bu durum tedavi edilemez ancak Sjögren sendromu semptomlarını en aza indirmeye yardımcı olacak etkili tedaviler mevcuttur. Hastalık gerileyebilir, birçok insan üretken ve sağlıklı hayatlar yaşayabilir. Hastaların büyük çoğunluğu ciddi komplikasyonlar olmadan sağlıklı bir şekilde hayatlarına devam edebilir. Fakat hastalıkla ilişkili artan sağlık riskleri de bulunur.

Herhangi bir komplikasyonun hızlı bir şekilde bulunması için özel önlemlerin alınması ve bir romatolog ile düzenli iletişim kurulması önerilir. Bu noktada bezlerde ve solunumda meydana gelen herhangi bir değişikliğin, akciğerlerde, karaciğerde veya böbreklerde gelişen problemlerin derhal bildirilmesi önem kazanır. Hamileyseniz, ciddi komplikasyonlar meydana gelebileceğinden teşhisinizi romatologunuza iletmeniz mühimdir. {6*}, {7*}

Sjögren Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Semptomlar ve şiddetleri kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir. Hastalık zamanla gerileyebilir veya kötüleşebilir. Bu hastalığa sahip olan kişilerin semptomları: {8*}

• Kuru gözler
• Gözlerde kaşıntı veya yanma hissi
• Ağızda kuruluk veya kireçli his
• Ağızda yanma hissi
• Diş çürükleri
• Diş eti hastalıkları
• Ağız yaraları
• Tat kaybı
• Şişmiş tükürük bezleri
• Kuru öksürük ve ses kısıklığı
• Kuru dudaklar
• Yutma zorluğu
• Mide ekşimesi veya GÖRH
• Eklem ağrısı, şişme veya sertlik
• Kas ağrısı ve zayıflık
• Kuru cilt
• Deri döküntüleri
• Vajinal kuruluk
• Uzun süreli veya kronik yorgunluk
• Akciğer iltihabı
• Raynaud fenomeni ile ilişkili semptomlar
• Haşimato tiroidi ile ilişkili semptomlar

Bu semptomlar her Sjögren hastasında görülmemektedir.

Sjögren Sendromu Neden Olur? 

Araştırmacılar henüz bir neden belirlememiş olsa da bazı genetik faktörlerin insanları daha yüksek risk altına soktuğuna inanılır. Hastalık; aşırı stres, viral veya bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanabilir. Bu durum; vücutta veya kanda sağlıklı doku ve hücrelere saldıran ekstra antikorlar üretildiğinde ortaya çıkar. Bu, vücuttaki önemli organların ve bezlerin iltihaplanmasına ve işlev bozukluğuna yol açar. {9*}

Risk faktörleri: {10*}

• Kadın olmak
• 50 yaşın üzerinde olmak
• Otoimmün hastalığı olan aile üyelerine sahip olmak
• Haşimato, lupus, skleroderma hastalığının bulunması
• Romatizmal eklem iltihabının bulunması
• Raynaud hastalığına sahip olmak
• Bazı genetik faktörler

Sjögren Sendromu Tehlikeli Midir?

Sjögren sendromu kötüleşmesi durumunda birçok komplikasyona ve tehlikeleri sebep olabilir: {11*}

• Ağız kuruluğu nedeniyle diş boşlukları
• Ağız kuruluğu – diş boşlukları
• Ağızda pamukçuk
• Vajinal mantar enfeksiyonu
• Görme değişiklikleri ve bulanık görme
• Kuru göz nedeniyle kornea hasarı
• Işık hassaslığı
• Akciğer, böbrek ve karaciğerde iltihaplanma
• Vaskülit, kan damarlarının iltihabı
• Sinir hassasiyeti – karıncalanma, ellerde ve ayaklarda yanma ve uyuşma
• Lenf düğümü şişmesi
• Lenfoma
• Periferik nöropati
• İnterstisyel akciğer hastalığı
• Kistik akciğer hastalığı
• MALT lenfoma
• Düşük riski
• Yenidoğan lupus sendromu
• Parotis tümörleri

Ne Zaman Doktora Gidilir?

Bu durumun kendinizde olduğundan şüpheleniyorsanız;

• Doktorunuzdan antikor seviyelerini test etmesini isteyin.
• Bir semptom günlüğü tutun ve bunları doktorunuzla tartışın.
• Semptomları gidermek için tedavi olun.
• Göz doktorları, romatologlar, kulak burun boğaz uzmanları ve diş hekimlerinden uzman bakımı talep edin.
• Araştırmacılar etkili tedavi yöntemleri bulmak için özenle çalışıyor, gelişmeleri takip edin.
• Pes etmeyin; teşhis üç veya daha fazla yıl sürebilir.
• Umudunuzu kaybetmeyin; Sjögren sendromu gerileyebilir. Birçok insan mutlu ve sağlıklı bir şekilde hayatlarına devam eder.

Sjögren Sendromu Tedavisi Nedir?

Sjögren sendromunun belirtileri ve semptomları diğer hastalıklara çok benzer olduğu için teşhis edilmesi çok zordur. Teşhis için kan testleri, göz testleri, görüntüleme testleri ve bazen biyopsiler gerekir. Ne yazık ki, teşhis için yeterli olabilecek tek bir test yoktur. İstenecek testlerden bazıları: {12*}

• ANA Testi: Bu duruma sahip olanların yüzde yetmişi ANA için pozitif test eder.
• SSA ve SSB Testleri: Primer Sjögrenli hastaların çoğunda bu testlerde tanımlanan antikorlar bulunur.
• Romatoid Faktör: Hastaların %60 ila 70’i pozitif bir faktöre sahiptir.
• Kan Proteinleri: Sjögren sendromu olanların kan proteinleri yükselir.
• Schirmer’in Testi: Kuru gözleri test etmek için yapılır.
• Yarık Lamba Sınavı: Bir göz doktoru, gözü iltihap ve kuruluk açısından inceler.
• Dudak Biyopsisi: Alt dudaktan tükürük bezlerinin çıkarılması ve test edilmesidir.

Çoğu otoimmün hastalık gibi, Sjögren Sendromunun da tedavisi yoktur. Geleneksel tedavi protokolleri, semptomları hafifletmek ve ciddi komplikasyonların gelişmesini önlemek için çalışır. Tedavi, yaşanan semptomlara ve şiddetine göre değişir.

Yaygın geleneksel tedaviler: {13*}, {14*}

• İltihap için reçeteli göz damlası
• Tükürük ve mukus uyarıcı ilaçlar
• Enflamasyonu hafifletmek amacıyla kas ve eklem ağrısı için NSAID’ler
• Akciğer, böbrek, kan damarları ve sinir sistemi için kortikosteroidler
• Maya enfeksiyonları ve pamukçuk için mantar önleyici ilaçlar
• Bağışıklık sistemini baskılayan DMARD’lar (hastalığı değiştiren anti-romatizmal ilaçlar)
• Gözyaşlarını korumak için kolajen veya silikon tıkaçları implante etmek için cerrahi prosedür

Sjögren Sendromu Semptomlarını Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?

Sjögren sendromunun kesin bir tedavisi yoktur ancak alacağınız önlemlerle semptomların şiddetini azaltarak günlük yaşamınıza devam edebilirsiniz.

Kuru Gözler

Kuru, kaşıntılı gözleri rahatlatmak ve gözü korumaya yardımcı olmak için doğal göz damlaları veya bir tutam organik Hindistan cevizi yağı kullanın. Kuru gözleri ovmak önerilmez, yanlışlıkla korneanızı çizebilirsiniz.

Araştırmacılar tarafından düşük seviyelerde omega-3 yağ asitleri ile kuru göz hastalığı arasında bir bağlantı bulunmuştur. Her gün 1 yemek kaşığı organik keten tohumu yağı takviyesi alabilirsiniz. Ek olarak, kirletici maddeler ve parçacıklar içermeyen tıbbi sınıf bir yağ edinebilirsiniz. {15*}, {16*}

Omega-3 yağ asidi içeren diğer besinleri öğrenmek için Omega 3 İçeren Besinler yazımızı okuyabilirsiniz.

Kuru Dudaklar

Ağız kuruluğu ve tükürük eksikliği kuru ve çatlamış dudaklara neden olur. Rahatsızlığı gidermek için doğal bir dudak kremi kullanabilirsiniz.

Oral Pamukçuk

Oral mantar enfeksiyonu için tarçın yağı kullanabilirsiniz. Araştırmalar, tarçın yağının mükemmel bir anti-candida aktivitesi gösterdiğini ve bu da onu candida enfeksiyonlarıyla savaşmanın en iyi yollarından biri haline getirdiğini göstermiştir. {17*}

En etkili sonuçlar için, semptomlar devam ederken her gün tarçın yağı, limon ve bal ile birkaç fincan çay için. Bir dilim limonun üzerine sıcak (kaynar olmayan) su dökün ve 3-4 dakika bekletin. Karıştırın, limon dilimini çıkarın ve 1 çay kaşığı bal ve 6-8 damla tarçın yağı ekleyin.

Kuru Cilt, Göz ve Boğaz

Evinizde mutlaka bir nemlendirici kullanın. Özellikle yatak odasında tercih etmeye özen gösterin. Sıcak buhar üreten ve tercihen uçucu yağları havaya yaymak için özel olarak tasarlanmış bir nemlendirici temin edin. Kapsamlı araştırmalar, aromaterapinin uyku kalitesini ve cilt sağlığını iyileştirdiğini ve yorgunluğu azalttığını göstermiştir. {18*}, {19*}, {20*}

Nemlendiricide kullanmak için en sevdiğiniz uçucu yağı seçin. Uyku için lavanta yağı kullanın. Zihinsel netlik ve ruh halinizi iyileştirmek için gül yağı kullanın. Ve mide bulantısı için limon yağı kullanın. Tabii ki, ihtiyaçlarınıza hitap eden kendi özel kombinasyonunuzu oluşturmaktan çekinmeyin.

Uçucu yağlar hakkında daha fazla bilgi almak için Doğal Anksiyete Tedavisi İçin Uçucu Yağlar yazımızı okuyabilirsiniz.

Kuru Ağız

Gün boyunca asitli yiyecek ve içeceklerden kaçınmak önemlidir. Bu, ağız kuruluğu semptomlarını kötüleştirebileceği ve diş minesine zarar verebileceği için kola, sporcu içeceği, kahve ve alkolden vazgeçmek anlamına gelir. {21*}

Nemli yiyeceklerin ve çorbaların tadını çıkarın; tükürüğünüzü korumak için kuru veya kireçli yiyeceklerden kaçının. Gün boyunca, ağzınızı nemli tutmanın yanı sıra GÖRH semptomlarını iyileştirmeye, cilt ve eklemleri desteklemeye, iltihabı hafifletmeye yardımcı olabilecek dana kemiği suyu için.

Ek olarak, akupunkturun ağız kuruluğunu iyileştirdiği saptanmıştır. Journal of Oral Rehabilitation’da yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar, akupunkturun yerel kan akışında bir artışa neden olduğunu ve tükürük akışını artırdığını bulmuştur. Çalışma, dört farklı akupunktur stimülasyonu türünü test ederek manuel akupunktur ve düşük frekanslı elektro-akupunkturun en iyi ve en uzun süreli sonuçları sağladığını saptamıştır. {22*}

Akupunktur hakkında daha fazla bilgi almak için Akupunktur Nedir? Akupunktur Tedavisi Nasıl Yapılır? yazımızı okuyabilirsiniz.

Diş Sağlığı

Ağız kuruluğu, rahatsız edici olmasının yanı sıra diş minesine ve diş etlerine zarar vererek çürüklere ve diş eti hastalıklarına yol açabilir. Sjögren sendromunu anlayan bir diş hekimi ile düzenli kontroller yapmak ve ağız hijyenine dikkat etmek önemlidir.

Ek olarak, her gün Hindistan cevizi yağı takviyesi almak ağzınızı detoksifiye etmeye yardımcı olabilir; diş çürümesini önlemek ve tedavi etmek; kötü nefesi öldürmek; iltihabı azaltmak ve ağız ve boğaz kuruluğunu yatıştırmak için etkili bir çözüm olabilir. {23*}, {24*}, {25*}

Enflamasyon

Omega-3 açısından zengin gıdaların alımını arttırmak, Sjögren sendromuyla ilişkili iltihapla savaşmaya yardımcı olmak için bir zorunluluktur. Araştırmalar, omega-3’lerin eklem ve kas ağrılarını azalttığını, ruh halini ve cilt sağlığını iyileştirdiğini, sağlıklı kardiyovasküler fonksiyonu desteklediğini gösterir. {26*}

Sjögren sendromu diyetinize, somon, ceviz, öğütülmüş keten tohumu gibi yiyecekleri dahil ettiğinizden emin olun.

C vitamini

Bağışıklık sistemini güçlendirmek, gözyaşı ve tükürük üretimini arttırmak için diyetinize C vitamini açısından zengin besinler eklemenin yanı sıra günlük 1.000 mg C vitamini takviyesi alın. C vitamini, esansiyel yağ asitleri ile birlikte Sjögren hastalarında kuru göz ve ağız kuruluğu semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. {27*}, {28*}

Kanser ve Nöropatiden Korunma

Journal of Autoimmunity’de yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar, Sjögrenli hastalarda düşük D3 vitamini düzeylerinin artmış nöropati ve lenfoma riski ile ilişkili olduğunu belirtmişlerdir. Bu koşulların her ikisi de ciddi bir sağlık sorunu ve Sjögren sendromunun bilinen bir komplikasyonu olduğundan, D vitamini eksikliğiniz olmadığından emin olmanız önemlidir. {29*}

D vitamini eksikliği hakkında daha fazla bilgi almak için D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Sjögren Sendromu Diyeti Nedir?

Sjögren hastalarının %90’ında sindirim sistemi sorunları görülür. Sjögren sendromunun tedavisi olmadığından, tedavinin çoğu semptomları hafifletmeye yöneliktir. Diyet seçimleri bu konuda önemli bir rol oynar.

Sjögren Sendromuna İyi Gelen Besinler Nelerdir?

• Omega-3 yağ asitleri: Omega-3 yağ asitleri iltihaplanmaya iyi gelen balık, fındık, zeytinyağı ve avokado gibi yiyecekleri içerir.
• Organik et: Otla beslenen hayvanların etleri sağlıklı yağlar içerir ve iltihap önleyici etkilere sahiptir.
• Meyve ve sebzeler: Birçok renkli meyve ve sebze çeşidi iltihap önleyici bileşenlerle doludur. Yararlı vitaminler, mineraller ve antioksidanlar açısından kırmızı, turuncu, yeşil ve sarı meyve ve sebzeleri seçin.
• Yüksek lifli gıdalar: Mercimek, barbunya fasulyesi, kinoa, yulaf iltihaplanma semptomlarını hafifleten yüksek lifli gıdalardır.
• Baharatlar ve bitkiler: Sarımsak, biberiye, zerdeçal gibi iltihap önleme etkisi olan bitkileri tüketmeye çalışın.
• İltihap oluşumunu azaltan diğer besinler hakkında bilgi almak için İltihaba İyi Gelen Bitkiler Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Sjögren Sendromunu Kötüleştiren Besinler Nelerdir?

Sjögren semptomlarınızı yönetmenin bir başka yolu da durumu kötüleştirdiği düşünülen yiyeceklerden kaçınmaktır:

Trans yağ: Trans yağlar, kalp hastalığı riskini artırmanın yanı sıra, vücut üzerinde Sjögren sendromunun semptomlarını kötüleştirebilecek belirgin bir enflamatuar etkiye sahiptir..

Yüksek glisemik indeksli gıdalar: Glisemik indeksi yüksek gıdalar, tükettikten sonra kan şekerini hızla yükselten gıdalardır. Ortaya çıkan insülin seviyesi, Sjogren sendromunun neden olduğu iltihabı şiddetlendirebilir.

Kırmızı et: Kırmızı et, vücutta iltihaplanmaya katkıda bulunduğu düşünülen bir tür yağ olan araşidonik asit içerir. Sjogren sendromlu bir kişi ya kırmızı et tüketimini azaltmalı ya da otla beslenen hayvanların etini tüketmelidir.

Süt Ürünleri: Laktoz yaygın bir alerjendir. Alerjenler, Sjögren sendromu gibi otoimmün bozuklukları olan kişilerde iltihaba neden olabilen histaminleri vücuda salar. Süt ürünlerindeki doymuş yağlar da iltihaba neden olabilir.

Yapay tatlandırıcılar: Aspartam ve diğerleri gibi yapay tatlandırıcılar, bağışıklık sistemi tarafından tanınmayabilir ve potansiyel olarak enflamatuar bir otoimmün yanıtı tetikleyebilir. Sjögren sendromlu kişiler bal gibi doğal tatlandırıcıları daha iyi tolere eder.