Acı biberin faydaları nelerdir? Acı biber (Capsicum annuum), Capsicum biber bitkilerinin acı tatlarıyla öne çıkan meyveleridir. Biberler genellikle baharat olarak kullanılır. Ancak pişirilebilir, kurutulabilir veya toz haline getirilebilir. Toz hali, pul biber olarak da bilinir. Acı biberlerin biyoaktif bitki bileşiği olan kapsaisin, acı biberin keskin tadından ve sağlığa pek çok faydalı etkisinden sorumludur.
Acı Biberin Besin Değerleri
1 yemek kaşığı (15 gram) çiğ, taze, kırmızı biberin besin değerleri; {1*}
- Kalori: 6 kkal
- Su: %88
- Protein: 0,3 gr
- Karbonhidrat: 1,3 gr
- Şeker: 0,8 gr
- Lif: 0,2 gr
- Yağ: 0,1 gr
Acı biberin yağ oranı düşük olmasına karşın, az miktar da olsa protein, karbonhidrat ve lif içermektedir.
Acı Biberin Vitamin ve Mineral İçeriği
Biber, vitamin ve mineraller açısından oldukça zengindir. Ancak günlük vitamin ve mineral gereksinimini karşılayacak kadar tüketilmesi pek de mümkün değildir. Baharat olarak da kullanılan acı biberin vitamin ve mineral içeriği; {2*}
- A vitamini: Kırmızı biber, vücudun A vitaminine dönüştürdüğü, antioksidan özellikte olan beta karoten bakımından zengindir.
- B6 vitamini (Pridoksin): Bir B vitamini aile üyesi olan B6 vitamini; karbonhidrat, protein, yağ metabolizmasında ve dopa-dopamin sentezinde görev almaktadır.
- C vitamini: Kolajen sentezi, yara iyileşmesi ve bağışıklık fonksiyonu için önemli olan güçlü bir antioksidandır.
- K1 vitamini (Filokinon): K vitamini bitkilerde bulunan formudur. Kanın pıhtılaşması, kemik ve böbrek sağılığı için gereklidir.
- Bakır: Batı ülkelerinin beslenme düzenlerine bakıldığında bu beslenme şekli ile alınması güç olan bir kofaktördür. Yeni kan damarlarının, beyin fonksiyonlarının, saç pigmentlerinin gelişmesi, kemik ve tendonların yapılanması için gereklidir.
- Potasyum: Vücudumuzda birçok önemli görevi olan potasyumun, yaşamsal önemi vardır. Sinir iletimi, sıvı-elektrolit dengesi ve kas konstraksiyonu için yeterli miktarda tüketilmesi gerekmektedir.
Vitamin ve Mineral Takviyeleri Kullanım Rehberi
Acı Biberde Bulunan Bitki Bileşikleri
Acı biber, zengin kapsaisin kaynağıdır. Olgun (kırmızı) biberlerin antioksidan içeriği, olgunlaşmamış (yeşil) biberlerden çok daha yüksektir. Acı biberdeki ana biyoaktif bitki bileşikleri şunlardır; {3*} {4*} {5*} {6*} {7*} {8*} {9*} {10*}
- Kapsantin: Kırmızı biberlerde toplam karotenoid içeriğinin %50’sini kapsayan ana karotenoid maddesidir. Biberin kırmızı renginden sorumludur. Güçlü antioksidan özelliğine sahiptir.
- Violaksantin: Sarı biberlerdeki ana karotenoid maddedir. Antioksidan olan violaksantin, toplam karotenoid içeriğinin %37-68’ini oluşturur.
- Lutein: Yeşil (olgunlaşmamış) biberlerde bol bulunan lutein seviyeleri olgunlaşma ile azalır. Yüksek miktarda lutein tüketimi, göz sağlığının korunmasına katkı sağlar.
- Kapsaisin: Üzerinde en çok çalışılan bitki bileşiklerinden biri olan kapsaisin, biberin keskin (acı) lezzetinden ve sağlık üzerindeki birçok etkisinden sorumludur.
- Sinapik asit: Sinapinik asit olarak da bilinen bu antioksidan, sağlık için oldukça yararlı etkilere sahiptir.
- Ferulik asit: Kronik hastalıklara karşı korunmaya yardımcı olabilecek bir antioksidandır.
Acı Biberin Faydaları Nelerdir?
Kırmızı biberin etken maddesi olan kapsaisin ve kapsinoidlerin, enerji metabolizmasında, lipid metabolizmasında etkileri olduğu gibi iştahı ve kalori alımını azaltması gibi etkileri de vardır. Bu etkileriyle beraber termogenezis ile enerji harcamasını artırması sonucunda zayıflamak için yapılan diyetlerde kullanılabilir bir besin haline gelmektedir. Aynı zamanda kapsaisinin, ağrı kesici etkisi ile birlikte acı biberin daha efektif bir besin olmasını sağlamaktadır.
Kapsaisinin, gastrik boşalma hızını yavaşlattığı ve postprandiyal hiperglisemi ve hiperinsülinemiyi önlediği yönünde çalışmalar diyabet olan bireylerde de kullanılabileceğini göstermektedir. Fakat kırmızı biberin tüm bu olumlu etkilerine rağmen zayıflama diyetlerinde, diyabetik bireylerde kullanımı konusunda güvenli olup olmadığını belirlemek için daha kapsamlı ve uzun süreli çalışmalara ihtiyaç vardır.
Ağrı Kesici Olarak Kullanılır
Kapsaisin, bitkilerdeki ana biyoaktif bitki bileşiğidir. Bu bileşiğin bazı önemli biyolojik etkileri vardır. Kapsaisin, ağrıyı algılayan sinir uçları olan ağrı reseptörlerine bağlanır. Bu olay, yanma hissine neden olur ancak bu his, bir yanık yarası acısına benzemez. Yüksek miktarda acı biber (veya kapsaisin) tüketimi, acı alıcılarınızı zamanla duyarsızlaştırabilir ve acı biberin yakıcı lezzetini hissetme yeteneğinizi azaltabilir.
Ağrı reseptörlerini reflünün neden olduğu mide ekşimesi gibi diğer ağrı biçimlerine karşı duyarsız hale getirir. Duyarsızlaştırma etkisinin kalıcı olmadığı konusu üzerine yapılan bir çalışmada, kişide kapsaisin tüketimi durduktan 1-3 gün sonra, acıya aşırı duyarlılık ya da eski duyarlılığı dönüldüğü görülmüştür. {11*}
Yapılan bir çalışmada, mide ekşimesi olan kişilere günlük 2,5 gram kırmızı biber verildiğinde, ağrının 5 haftalık tedavinin başında kötüleştiği ancak zamanla düzeldiği keşfedilmiştir. {12*} Bu çalışmanın sonucunu destekleyen ve 6 hafta süren başka bir çalışmada, her gün 3 gram tüketilen acı biberin, reflüsü olan kişilerde mide ekşimesini iyileştirdiği sonucuna ulaşılmıştır. {13*} Araştırma yapılırken kullanıldığı gibi acı biber evde kullanılmamalıdır. Ağrı kesici olarak kullanmadan önce doktorunuz veya diyetisyeniniz ile görüşmeniz önerilmektedir.
Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Obezite, kalp hastalığı ve diyabet gibi birçok kronik hastalık riskini artıran ciddi bir sağlık durumudur. Bazı araştırma sonuçları, kapsaisinin iştahı azaltarak ve yağ yakımını artırarak kilo kaybını destekleyebileceğini düşündürmektedir. {14*} {15*}
Yapılan araştırmalar, 10 gram kırmızı acı biberin hem erkeklerde hem de kadınlarda yağ yakımını önemli ölçüde artırabildiğini göstermiştir. {16*} {17*} {18*} {19*} {20*} {21*}
Düzenli olarak biber tüketen 24 kişi ile yapılan bir araştırmada, yemekten önce kapsaisin almanın kalori alımını azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. {22*} Başka bir çalışmada ise, sadece düzenli olarak biber tüketmeyen kişiler incelenmiş ve biber tükettikten sonra iştah ve kalori alımında önemli düzeyde azalmalar gözlemlenmiştir. {23*} Yapılan tüm araştırmalar, maalesef acı biberin bu konuda etkili olduğunu göstermemektedir. Diğer çalışmalarda da kalori alımı veya yağ yakma üzerinde önemli bir etkiye sahip olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. {24*} {25*}
Ortaya çıkan farklı sonuçlara rağmen, düzenli olarak kırmızı biber veya kapsaisin tüketiminin, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsendiğinde ve sağlıklı beslenildiğinde kilo vermeye yardımcı olabileceği görülmektedir. {14*} Tabii ki acı biber tek başına etkili olmayacaktır. Sağlıklı bir şekilde kilo vermek için sağlıklı ve düzenli bir beslenme planı uygulamak gerekir. Doktorunuz veya diyetisyeniniz diyet yaparken acı biber tüketmenizi de tavsiye edebilir. Fakat, sürekli veya aşırı tüketilen kapsaisinin etkilerine karşı vücutta tolerans gelişebilir ve bileşenin etkinliği azalabilir. {15*}
Kilo Vermek İçin Spor Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı? Spor Öncesi ve Sonrası Beslenme
Diyabete İyi Gelir
Postprandial glikoz ve insülin cevabı gastrik boşalma zamanı ile ilişkilidir. Bu bilgi kanıtlanmamasına rağmen, sağlıklı insanlarda yapılan bazı çalışmalar kırmızı biberin gastrik boşalmayı geciktirdiğini ve bağırsağa tam geçiş zamanını hızlandırdığını göstermiştir. Kırmızı biber tüketiminden sonra postprandial glisemik cevabın düşmesi gastrik boşalmanın daha yavaş olması ve emilimin azalması ile açıklanmaktadır. {26*}
Yapılan bir çalışmada, 33 mg kapsaisin içeren kırmızı biber karışımı verilen kişilerde insülin sekresyonunun ve enerji harcanmasının daha düşük olduğu gözlemlenmiştir. Enerji harcanmasının daha düşük olmasının postprandial insülin profilinin iyileşmesine bağlı olabileceği belirtilmiştir. {27*}
Gestasyonel diyabetli bireylerle yapılan bir çalışmada, 5 mg/gün kapsaisin verilen gebelerde postprandial glikoz ve serum insülini, serum total kolesterol ve trigliserit seviyeleri daha düşük bulunmuş aynı zamanda erken doğum riskinin de daha düşük olduğu kaydedilmiştir. {28*}
Acı Biberin Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?
Acı biber bazı kişilerde olumsuz etkilere neden olabilir. Bazı durumlarda midede yanma ve ağrıya sebep olabilmektedir.
- Mide yanması: Biberler, acı ve yakıcı lezzetleriyle ünlüdür. Sorumlu madde, ağrı reseptörlerine bağlanan ve yoğun bir yanma hissine neden olan kapsaisindir.
Biberlerden ekstrakte edilen bileşik oleoresin capsicum, biber spreylerinin ana bileşenidir. {29*} Yüksek miktarlarda şiddetli ağrı, iltihaplanma, şişme ve kızarıklığa neden olur. {30*}
- Mide ağrısı ve ishal: Biber yemek bazı insanlarda bağırsak rahatsızlığına neden olabilir. Semptomlar; karın ağrısı, bağırsaklarda yanma hissi, kramplar ve ağrılı ishal olarak ortaya çıkabilir. Bu durum, irritabl bağırsak sendromu (İBS) olan kişilerde daha yaygın görülür. Biber, düzenli olarak tüketmeye alışkın olmayanlarda semptomları geçici olarak kötüleştirebilir. {31*} {32*} {33*} Bu nedenle, İBS hastası olan kişilerde, biber ve diğer baharatlı yiyeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Kanser riski: Kanser, anormal hücre büyümesi ile sonucu oluşan ciddi bir hastalıktır. Biberin kanser üzerindeki etkilerine dair kanıtlar karışıktır ve herhangi bir sonuca ulaşılamamıştır. Yapılan testlerde, acı biberde bulunan kapsaisinin kanser riskini artırabileceği veya azaltılabileceği görülmektedir. {34*} İnsanlarda yapılan gözlemsel çalışmalar, acı biber tüketimini, özellikle safra kesesi ve mide kanseri riskinin artmasıyla ilişkilendirmektedir. {35*} {36*} Ek olarak, kırmızı biber tozu Hindistan’da ağız ve boğaz kanseri için bir risk faktörü olarak tanımlanmıştır. {37*} Gözlemsel çalışmaların, acı biberlerin kansere neden olduğunu kanıtlayamayacağını, yalnızca yüksek miktarda acı biber tüketen kişilerin kansere yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu unutmayın.
Kaynaklar
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170106/nutrients
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24345983/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24065101/
- https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/87559120902956141?cookieSet=1#.VS1JRPmsV8E
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21535519/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11312889/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23571649/
- https://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1541-4337.12041
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12895536/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18188410/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7753877/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11907302/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0016508509604169
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24246368/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22038945/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8926537/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10211048/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/13129472/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20682072/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20925950/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22378725/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15611784/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21093467/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16929238/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19238310/
- https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil/issue/50658/434711
- https://eprints.utas.edu.au/1379/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25771490/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17253111/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8888888/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12809862/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18647268/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24867591/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21487045/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12402311/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8116601/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3112746/