“Günde bir elma doktoru uzak tutar” sözünün doğru olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. Cornell Üniversitesi Gıda Bilimi Bölümü araştırmacılarına göre, elmanın yüksek antioksidan içerdiği, kanserli hücrelerin çoğalmasını engellediği ve kolesterolü düşürdüğü bulunmuştur. {1*} Elma posası ve kabuğunda bulunan çeşitli bileşikler, kanser, obezite, kalp hastalıkları, astım, Alzheimer ve diyabet gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini azaltmaktadır.
BESLENME TÜYOLARI İÇİN TIKLAYIN
Aristo Diyeti İle 13 Günde 5 Kilo Verin! Aristo Diyeti Nedir ve Nasıl Yapılır? Youtube Videomuzu İzleyerek Öğrenebilirsiniz.
Yüksek oranda pektin içerdiğinden kolesterollere bağlanır ve glikoz (kan şekeri) emilimini yavaşlatır. Böylece genel kolesterolün düşürülmesi için fayda sağlamaktadır. Meyvenin doğal şeker içermesi sebebiyle enerji yükselttiği de bilinmektedir. Bu nedenle egzersiz öncesi ve sonrasında taşınabilir bir atıştırmalık olarak kullanımı önerilmektedir.
İçindekiler
Elma Türleri ve Besin Değerleri Nelerdir?
Asya kökenli bir ağacın meyvesi olan elmanın, birçok farklı türü bulunmaktadır. Parlak kırmızı, sarı, yeşil, pembe ya da iki üç renkten oluşan farklı renklerde elmalar olduğu bilinmektedir. Tüm bu meyveler, çeşitli tatlılık seviyelerine sahip olduğundan kişiler tarafından tercih edilirken önemsenmektedir. Dünya üstünde 7500’den fazla çeşidi olduğu tahmin edilmektedir. {2*}
Araştırmacılara göre, elmaların türleri farklı bitki kimyasalları içermektedir. Tüm elmalar sağlığa faydalıdır ancak bazı uzmanlar kırmızı renkli olanların en yüksek antioksidana sahip olduğunu belirtmektedir.
En yaygın elma türleri şunlardır;
- Kırmızı elma (tatlı)
- Ekşi elma (yeşil)
- Bal gevreği
- Gala
- Altın elma (sarı)
- İmparator elma
- Caz
- Roma
- Minyatür
- Amasya elması (ülkemize özgüdür)
Bir orta boy elma (yaklaşık 190 gr) şu besin değerlerini içermektedir; {3*}
- 6 kalori
- 25,1 gram karbonhidrat
- 0,5 gram protein
- 0,3 gram yağ
- 4,4 gram lif
- 4 miligram C vitamini
- 195 miligram potasyum
- 4 mikrogram K vitamini
- 0,1 miligram B6 vitamini
- 0,11 miligram manganez
- A ve E vitamini
- Kalsiyum
- Demir
- Magnezyum
- Fosfor
- Folat, niasin, kolin, betain enzimleri
Elmanın Faydaları Nelerdir?
Yüksek lifli gıdalardan biri olan elmanın faydaları arasında sindirimi iyileştirmesi, iltihabı azaltması, kalp sağlığını iyileştirmesi ve kilo kontrolü sağlamaya yardımcı olması sayılmaktadır.
Kansere Karşı Mücadele Eder
Elma, yüksek antioksidan içeren bir besindir ve bu nedenle birçok hastalıkla mücadele etmektedir. Meyvelerden tüketilen faydalı bileşenlerin yüzde 22’si elmalarda bulunmaktadır. {4*}
Diğer tüm meyve türleri ile karşılaştırıldığında, elma en yüksek serbest fenolik bileşiklere sahiptir. Araştırmalar, elmada bulunan faydalı antioksidanların şunları içerdiğini göstermektedir;
- Kuersetin
- Kateşin
- Floridzin
- Klorojenik asit
Bu özel bileşiklere sahip olan meyve, serbest radikallerle savaşarak hücre hasarlarını önlemekte ve faydalı olan hücre sinyallerini arttırmaktadır. Ayrıca hem iltihapları engellemekte hem de prostat kanserinin önlenmesine yardımcı olmaktadır.
Elma kabuğunda bulunan bazı kimyasalların da kolon bölgesinde kanser hücrelerinin üremesini engellemeye yardımcı olduğu bilinmektedir. Hem kalp hastalıkları hem de kanser türleri, zamanla hücrelere ve DNA formlarına zarar vermektedir. Elma, bu hasarları ve rahatsızlıkların neden olduğu stresi engellemektedir. Yani birçok açıdan iyileştirme sağlamaktadır. {5*}
Araştırmalara göre, elmayı bütün halde yemek oldukça önemlidir. Araştırmacılar, meyve kabuklarının da yenmesinin daha sağlıklı yağ asitleri seviyesine ve yüksek antioksidan faydasına sahip olduğunu belirtmektedir. Özellikle cilt için elma kabuklarının faydalı olduğu da bilinmektedir. {6*}
Kronik Hastalıkları Önler
Özellikle renkli meyvelerde bulunan bitkisel kimyasallar, birçok kronik hastalık riskini azaltmaktadır. Çünkü bitkisel besinlerin damarları daha temiz tuttuğu, iltihapların engellendiği ve stresi önlediği bilinmektedir. California Eyalet Üniversitesi tarafından yapılan araştırmalar, yüksek antioksidan içeren gıdaların yaşlanma belirtileri, diyabet, kilo yönetimi, kemik sağlığı, solunum fonksiyonu ve mide rahatsızlıklarının iyileşmesine yardımcı olduğunu kanıtlamaktadır. {7*}
Kalp Hastalıklarıyla Mücadele Eder
Yüksek lifli gıdalar, özellikle taze meyve ve sebzeler kronik hastalık riskini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Yapılan çalışmalar, elmanın kalp hastalığı ile mücadele ettiğini ve daha az iltihaplanma sorunu yaşanmasına yardımcı olduğunu göstermektedir. {8*} Elmalarda bulunan pektin isimli özel lif türünün, kolesterolü düşürdüğü bilinmektedir. 2003 yılında yapılan bir araştırma, elma tüketen kişilerin daha düşük kolesterol seviyeleri olduğu kanıtlanmıştır. {9*}
Pektin, kolesterol ve toksinler de dahil olmak üzere sindirim sistemindeki yağlı maddelere bağlanarak ve bunların ortadan kaldırılmasını teşvik ederek çalışan bir çözünür lif türü olarak bilinmektedir. Elma içinde bulunan lif, kendinizi tok hissetmenize yardımcı olmaktadır. Ayrıca elma, yüksek antioksidan içerdiği için, ani ölüm ve kalp rahatsızlıklarını önlemektedir. Buna ek olarak, antioksidanlar felç, akciğer hastalığı ve yüksek tansiyon rahatsızlıklarını engellemektedir. {10*}
Sindirim Sistemine Fayda Sağlar
Yüksek lif içeren elma, geçirgen bağırsak sendromu ve sindirim sistemi kanserleri gibi sorunlarla savaşmaktadır. Kolon, mide ve mesane kanserleri gibi hastalıklar, elmada bulunan bileşiklerle önlenmektedir. Kişinin stresten korunmasına ve pH seviyelerini dengelemeye yardımcı olmaktadır.
Bağırsaklarda genişleyen lifler, vücudun şeker ve kolesterol kullanımı düzenlemektedir. Bu durum, kan ve sindirim sisteminin temizlenmesine destek olmaktadır. Kabızlığın doğal yollarla çözülmesi için de oldukça faydalıdır. Elma, doğal bir idrar söktürücü olarak kabul edilmektedir. Hafif bir müshil etkisi olduğundan, şişkinlik ve su tutma sorunlarını çözmektedir. Çiğ elmayı kabuğuyla yemek ya da evde sıkılmış elma suyu içmek, boşaltıma yardımcı olmaktadır.
Yüksek Oranda C Vitamini İçerir
Orta boy bir elma, C vitamini ihtiyacınızın günlük yüzde 14’ünü karşılamaktadır. C vitamini, cilt, göz, bağışıklık ve beyin sistemi için oldukça önemlidir. Antioksidanlar gibi bu vitamin türü de serbest radikal hasarıyla ve DNA sorunları ile savaşmaktadır.
Araştırmalar, C vitaminin sağlık için faydalarını kanıtlamıştır. Göz ve cilt dokularını onarmak, yaraların tedavisini sağlamak, kesikleri gidermek, enfeksiyon ve zararlı bakterileri önlemek için tüketilmesi oldukça önemlidir. Ayrıca yaşlanma karşıtı özellikleri bulunduğu da bilinmektedir.
Kilo Kontrolü Sağlar
Meyve ve sebzelerin sıklıkla tüketilmesinin obezite hastalığından koruduğu çalışmalarla kanıtlanmıştır. {11*} Elmalar, yüksek düzeyde su ve lif sağladıklarından kalori bakımından düşüktür. Bu nedenle sağlıklı kan şekeri seviyeleri sağlamaları ve kolay sindirilmeleri mümkündür. Ayrıca tüketildiğinde daha az acıkmanıza da yardımcı olmaktadır.
Diyabete Karşı Savaşır
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri araştırmacıları, günde beş veya daha fazla meyve porsiyonu yemenin yetişkinlerde diyabet oluşumu riskini önemli ölçüde azalttığını bulmuştur. {12*} Elmalarda ve diğer meyvelerde bulunan bazı bileşenlerin insülin duyarlılığını iyileştirdiği bilinmektedir. Bu hem diyabeti hem de sürekli kilo alımını önlemenin etkili bir yolu olarak belirtilmektedir.
Elmaların glisemik indeks değerleri düşüktür. Rafine ürünlerle karşılaştırıldığında kan dolaşımına daha yavaş karışmaktadır. Böylece, kan şekeri seviyelerini sabit tutmakta ve kan şekeri dalgalanmalarını önlemektedir.
Astım Belirtileri ile Savaşmaya Yardımcı Olur
Elmaların, astım için doğal ilaçlardan olduğu ve akciğer sağlığına yardımcı olduğu bilinmektedir. American Journal of Clinical Nutrition tarafından 2003 yılında yayınlanan çalışma, elma ve armut yemenin astım ve bronş rahatsızlıklarına iyi geldiğini kanıtlamıştır. {13*}
En çok faydayı gören kişilerin haftada 2 elma tüketen kişiler olduğu açıklanmıştır.
Yüksek Bor İçerir
Elmalar en iyi doğal bor kaynaklarından biri olarak tanımlanmaktadır. Bor, güçlü kemikler oluşturmak ve osteoporozun önlenmesine yardımcı olmak için önemli bir mineral olarak bilinmektedir.
Bor minerali faydaları arasında kas kütlesi oluşturmak, beyin fonksiyonlarını desteklemek ve seks hormonlarının verimli hale gelmesine yardımcı olmak sayılmaktadır. Düşük bor seviyelerinin, yorgunluk, artrit ve ruh hali değişiklikleri ile ilişkili olduğu bilinmektedir. Meyve ayrıca, fiziksel performansı, konsantrasyonu ve dayanıklılığı artırmaya yardımcı olmaktadır.
Elmalar Geleneksel Tıpta Nasıl Kullanılır?
Kabızlık, dizanteri gibi sindirim sorunları, kolon rahatsızlıkları, ishal ve karın ağrıları gibi sorunların çözümlerinde elma tüketimi önerilmektedir. Ayrıca ateş, kalp rahatsızlıkları, siğiller gibi rahatsızlıklara da iyi gelmektedir. Elmalar, mide ekşimesine iyi gelen ve serinletici özellikleri ile rahatlama sağlayan meyvelerdendir. Ağız ve dişlerin temizlenmesine yardımcı olmakta ve D vitamini eksikliğinden kaynaklanan hastalıkları iyileştirmektedir.
Elma sirkeleri, bitki çayları vb. çeşitlerde kullanılabilmektedir. Ayrıca elma ağacı kabuğundan bazı doğal ilaçlar yapılabilmektedir. Elmanın yenmesi, iltihapları, şişmeyi, çıbanları ve tehlikeli böcek ısırıklarını tedavi etmektedir. {14*} Ayurveda tıbbında haşlanmış ve pişmiş elma kabızlığı önlemek için tavsiye edilmektedir. Ayrıca halsizliği, kilo alımını, tıkanmış sinüsleri, alerjileri ve soğuk algınlığını gidermeye yardımcı olmaktadır. Pişmiş elmalar, bağışıklığı, mutluluğu ve gücü arttırmaktadır. Elma genellikle tarçın, rezene, kimyon, zencefil ve kişniş ile karıştırılmaktadır. {15*}
Elma Nasıl Tüketilir?
Kimyasal içeren gıdalar listesinde, en kirli meyveler arasında bulunmaktadır. {16*} Bu nedenle en saf ve doğal üretilmiş elmayı satın almanız önerilmektedir. Elmaların daha dayanıklı olması için buzdolabında saklamak gerekmektedir. Elmaların pişirilme ve saklanma koşulları içinde bulunan bitkisel kimyasal oranını etkilemektedir. Çiğ elma yemek ya da hafif pişirilmiş elmayı tüketmek meyvenin en faydalı hali kabul edilmektedir. Bu nedenle elmanın yüksek sıcaklıklarla pişirilmesinden kaçınılması önerilmektedir.
Her mevsimde bulunan bir meyvedir ancak sonbahar meyvesi sayılmaktadır. Salatalara, soslara, içeceklere eklenebilmektedir. Ev yapımı elma suları, paketlenmiş içeceklere göre oldukça faydalıdır. Elma suyu doğal şeker içerdiğinden az miktarda tüketmek önerilmektedir. En iyi ve faydalı sayılan fermente gıdalardan biri elma sirkesi olarak bilinmektedir. Sirke, bağışıklığı iyileştirerek bağırsakları tedavi etmektedir. Ayrıca, aşerme ve kan şekeri artışları ile de mücadele etmektedir.
Elmanın Zararları Nelerdir?
Elma, şeftali ve kividen sonra en fazla alerji belirtisine neden olan meyvelerden biri olarak bilinmektedir. Meyve alerjileri, ağız, akciğer, yüz, burun ve midede belirtilere neden olmaktadır. {17*} Belirtiler, gıdayı tükettikten sonra ortaya çıkmakta ve ağız, dudak ya da boğazda kaşıntı ve şişlik olarak görülmektedir.
Siz ya da çocuklarınız elma yedikten sonra bu belirtileri yaşarsanız alerji testi yaptırmanız önerilmektedir. Ayrıca alerjiniz varsa, bir sağlık hekimi ile en kısa sürede konuşmanız oldukça önemlidir. Ayrıca elma, bazı kişiler için sindirim sorunlarına neden olmaktadır. Bunun nedeni, bazı zor sindirilen karbonhidratları içermesidir. Elma yendikten sonra şişkinliğe, sindirim rahatsızlıklarına ve geçirgen bağırsak sendromuna neden olabilmektedir.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC442131/
{2*} https://europepmc.org/article/med/15481742
{3*} https://fdc.nal.usda.gov/ndb/foods/show/09003?fgcd=&manu=&format=&count=&max=25&offset=&sort=default&order=asc&qlookup=Apples%2C+raw%2C+with+skin+%28Includes+foods+for+USDA%27s+Food+Distribution+Program%29&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing=
{4*} https://www.semanticscholar.org/paper/Antioxidants-of-Apples-Boyer-Liu/192e6ba3501281678aa77cb41617163afe9ab43e?p2df
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27000627/
{6*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3032914/
{7*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22332082/
{8*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20109132/
{9*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12771330/
{10*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3720776/
{11*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20633234/
{12*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11162324/
{13*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC442131/
{14*} http://www.herbcraft.org/apple.html
{15*} https://mapi.com/blogs/articles/super-fruits-an-ayurvedic-view-on-fruits
{16*} https://www.ewg.org/foodnews/dirty-dozen.php
{17*} https://farrp.unl.edu/informallfruit
