Mide Ülseri ve 5 Doğal Tedavi

Mide ülserleri (genellikle peptik ülserler olarak adlandırılır) (1) sindirim sisteminizin astarında gelişen ağrılı yaralardır. Genellikle midede oluşurlar, ancak bazen ince bağırsakta (özellikle duodenum adı verilen bir kısım) veya yemek borusunda da gelişebilirler. Doktorlar uzun yıllar boyunca sadece yüksek miktarda stresin, mide asidi üretimini artırarak mide ülseri oluşmasına neden olabileceğini düşündüler. Fakat daha sonra 1980’lerde, anti-inflamatuar ilaçların (2) (aspirin gibi NSAID’ler), zayıf bir yaşam tarzının ve özellikle Helicobacter pylori (H. pylori) suşunun neden olduğu bir tür bakteriyel enfeksiyonu gösteren araştırmalar ortaya çıktı. (3)

Mide Ülseri Oluşumunun Temelleri

Aşırı mide asitleri, bakteriler, ilaçlar veya diğer toksinlerin herhangi bir kombinasyonu, mukozaya, (4) mide dokusuna, ince bağırsağın bölümlerine ve diğer organlara zarar verir ve küçük açıklıklar oluşturur. Mukoza normalde partiküllerin sızmasını önler.

Birisi ülser olduğunda, hidroklorik asit ve pepsin (proteinleri sindiren bir tür sindirim enzimi) gastrointestinal sistemin astarının parçalarını oluşturur ve yok eder. Mide, mide astarı ile mide içindeki asitler arasında tampon görevi görmesi gereken kalın bir mukus kaplaması oluşturarak asit/pepsin yönetir.

Mukus kaplamanın kendisi, mide astarını onarmaya, kan dolaşımını sürdürmeye ve hücresel yenileme süreçlerini gerçekleştirmeye yardımcı olan bazı kimyasallar üretir. Ancak bu sürecin bir kısmı rahatsız edilebilir ve GI yolunun astarı ortaya çıkabilir ve küçük yaralar (ülserler) oluşturabilir.

Bir yemek yediğinizde, mide asitiniz, son tüketilen gıdalardaki besinleri parçalamak için kullanıldığından, midenizdeki asidi geçici olarak yıkar. Ancak daha sonra yiyecekleriniz sindirildiğinde, asit bir kez daha midede birikir ve ülser oluşabilir. Bu, bazen çok güçlü yanmaya ve acı verici bir soruna neden olur.

Mide ülserleri düzelir mi? Araştırmalar, diyetinizde değişiklikler yapmanı, stres ve iltihabı azaltmanın, ilk etapta mide ülseri geçirme riskinizi azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Zaten ülseriniz varsa, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlarla iyileşme şansı çok yüksektir.

Mide Ülseri Nedenleri

Ülserlerin nedenleri konusunda ilginç bir geçmiş vardır. Yıllarca mide ülserleri “psikosomatik” olarak kabul edildi, bu da yüksek stresli bir yaşam tarzının suçlanacağı anlamına geliyordu. O zamanlarda doktorlar, çok fazla sigara içen ve muhtemelen uykudan mahrum kalan çalışan insanlarda yüksek oranda ülser tespit etmeye başladılar ve daha sonra hayvan deneyleri stresle tetiklenen ülserleri daha da doğruladı.

Araştırmacılar, yüksek miktarda mide asidi üreten sıçanlarda, anti asit kullanıldığında, mide ülseri semptomlarında düşüş yaşandı. İşte bu nedenlerle, kronik stres ve mide asidindeki artışın ülserlerle arasında bağlantı olduğunu yayınladırlar. Bu da ülser tedavisi için halen anti asit kullanıldığının göstergesidir. Daha sonra Helicobacter pylori adlı bir bakteri keşfedildi ve ülserden muzdarip olan hemen hemen herkes de var gibi görünüyordu. Ayrıca ailelerde olduğu tespit edildi ve mide kanseri de dahil olmak üzere diğer sindirim bozukluklarına bağlandı. (5) H.pylori’yi öldürmek için ilaç/antibiyotik verilen hastalarda, ülserler genellikle en azından bir süre çözülmüştür.

Günümüzde ülserleri ve ciddi yan etkileri olan, antibiyotiklere direnç gösteren H.pylori’yi tedavi etmek için antibiyotik reçete etmek yerine, yaşam tarzı ve diyet değişiklikleri ile birlikte tedavi etmek daha doğrudur. H.pylori ile mücadelede kullanılan antibiyotikler, bakterileri azaltmak için kısa vadede kullanılabilir fakat hem yan etkileri hem de tekrarlanma riskleri yüksektir. (6)

Mide Ülseri Çeşitleri

Ülserler, yemek borusu, mide ve duodenum dahil olmak üzere GI yolunun çeşitli bölgelerinde oluşabilir. Birçok doktor mide ülserlerini basitçe peptik ülser olarak adlandırır.

Ülserlerin isim ve çeşitleri:

• Duodenum ülserleri: Duodenum, ince bağırsağın yaklaşık 25 cm uzunluğundaki proksimal kısmıdır ve safra tuttuğu için gıdaların sindiriminde önemli bir rol oynar. Safra kanalı ve pankreas kanalı duodenuma boş kalır, bu nedenle safra üretimi vücutta devam eden diğer şeylere yanıt olarak değiştiğinde tıkanabilir veya genişletilebilir.
• Özofagus ülserleri: Yemek borunuzda midenizin hemen üzerinde gelişen, ağzınızdan yiyecekleri sindirim organlarınıza taşıyan tüp de olan ülserdir.
• Kanama ülserleri: Çözülmemiş ülserler kanamaya başlayabilir, bu da diğer komplikasyonlara neden olur. Kanama ülserleri en tehlikeli olarak kabul edilir. İçteki kanama, midenizde veya ince bağırsakta çatlak bir kan damarı olduğunda ülserlere de katkıda bulunabilir.
• Gastrik ülserler: Bazı ülserli kişilerde, mide asidinin GI yolunun astarı üzerindeki etkilerini değiştirdiğinde, mide sularının hiperaktivite miktarında artış olur. Genel olarak, mide ülseri, mide astarında ülser oluşumuna yol açan küçük açıklıkları tanımlamak için başka bir isimdir.

Mide Ülseri Belirtileri

Amerikan Tıp Dergisi’nde 2019 tarihinde yayınlanan bir makaleye göre, peptik ülserleri bulunan kişilerin yaklaşık üçte ikisi asemptomatiktir. (7)

Ülser semptomları sadece ağrılı değildir, aynı zamanda enfeksiyonlar, iştahta değişiklikler ve devam eden bulantı/kusma gibi komplikasyonlara da yol açabilir. Ülserler, bazıları daha hafif olan ve hızla uzaklaşan bir dizi semptomlara neden olabilir, ancak diğerleri fazla kalan iyi bir acıya neden olur. Ülser belirtileri, özellikle duodenal ülserlerin yüksek yüzdesinde olduğu gibi, özellikle şiddetlendiklerinde fark edilir ve ağrılıdır.

Mide ülserinin en yaygın belirtileri:

• şişkinlik dahil olmak üzere karın ağrıları ve yanma hissi (özellikle yedikten sonra, karın ve göğüs kemiği arasında)
• kusmada ve gaita da kanama
• mide bulantısı ve kusma
• koyu dışkı
• iştahsızlık ve zayıflama
• ağrı nedeniyle uyku sorunu
• mide ekşimesi, asit reflü ve gaz hissi gibi sindirim şikayetleri
• organ astarının delinme riski (GI yolunun kaplamasındaki küçük açıklıkları onarmak için acil cerrahi gerektiren hayatı tehdit eden bir durum)
• susuz kalmak, halsizlik ve yorgunluk
• ishal diğer mide ülseri semptomları başlamadan önce bir semptom olarak ortaya çıkabilir.

Mide ülserinin iyileşmesi ne kadar sürer?

Komplike olmayan mide ülserlerinin iyileşmesi genellikle iki veya üç ay sürer. Duodenum ülserleri mide ülserlerinden daha hızlı iyileşme eğilimindedir. Çoğu ülser iyileşebilirken, önlem alınmazsa ülser geri gelebilir.

Mide ülseri komplikasyonları

Araştırmalar, ülserli hastaların yaklaşık yüzde 35’inin acil ağrı dışında, GI yolunun astarında ciddi delinme ve iç kanama gibi diğer komplikasyonlar yaşadığını göstermektedir. (8) Ülserler genelde ağrılıdır ve diğer sindirim semptomlarını tetikleyebilir fakat ölüm veya çok ciddi hastalık için risk oluşturmazlar. Ülser vakalarının %90’nı cerrahi veya ciddi ilaç kullanımına gerek kalmadan çözülebilir.

Peptik ülserler diğer hastalıklarda, özellikle de karaciğer ve böbreklerle ilgili hastalıklarda rol oynayabilir. Mide ülseri, karaciğer sirozunda kanamaya neden olabilir ve kronik böbrek hastalığının bir işareti olabilir.

Mide Ülseri Nedenleri ve Risk Faktörleri

Ülserler çeşitli nedenlerle gelişebilir. En yaygın mide ülseri nedenleri şunlardır:

H. pylori bakterilerinin neden olduğu sindirim sisteminde enfeksiyon H.pylori’nin çoğu peptik ülserin nedeni olduğuna inanılmaktadır. Bazı klinik çalışmalar, H. pylori’nin mide ve duodenum ülseri olan yaşlı hastaların yüzde 60’ından fazlasında bulunduğunu göstermektedir. (9) Son zamanlarda, insanların yaşam tarzı, hijyen, stres, iltihap, hazır gıdalar gibi faktörlerin, H.pylori sorununa neden olduğu bilinmektedir.

Parkinson Hastalığı Dergisinde 2018 yılında yayınlanan makalede; Parkinson ve H.Pylori arasında bir bağlantı olduğu ve Parkinson lu kişilerin Parkinsonu olmayan kişilere göre H.Pylori bulaşma olasılığı 1,5-3 kat daha fazla olduğu yazılmıştır. (10)

Steroid olmayan, anti-enflamatuar ilaçlar veya reçetesiz ilaçların uzun süreli kullanımı (ibuprofen, aspirin ve ibuprofen aşırı dozuna yol açabilen NSAID ağrı kesiciler gibi).

Aşırı iltihaplanma, kötü beslenme, stres ve diğer kötü yaşam tarzı alışkanlıklarının neden olduğu düşük bağışıklık sistemi.

Genel olarak, özellikle 70 yaşın üstündeyken ve reçetesiz satılan ilaçlar veya ilaçları düzenli olarak kullanan kadınların erkeklere göre daha fazla ülseri vardır.

Araştırmalar sigara içenlerin ve aşırı alkol tüketenlerin, ülser oluşturma şansını iki katına çıkardığını gösteriyor.

Mide, bağırsak veya pankreasta milyonda 1 görülen Zollinger-Ellison sendromu timörlerinin büyümesi. (11)

Bazı araştırmalar, akrabasında, mide ülseri veya duodenum ülseri olan kişilerin, ülser olma riski 2-3 kat daha fazla olduğunu, duodenum ülseri olan kişilerin yaklaşık %50-60’ının bir aile öyküsü olduğunu göstermektedir. (12)

Ülserin en tepe yaşı 55-65 yaşlarıdır. İnsanlar yaşlandıkça, daha zayıf bağışıklık sistemlerine ve daha yüksek inflamasyon seviyelerine sahip olduklarından, mide astarına zarar veren ve kanama ülseri oluşumuna yol açan H.pylori enfeksiyonları riski artar. (13)

Oxford Akademi tarafından yayınlanan uzun bir çalışma da, huzurevlerine kabul edilen yaşlı yetişkinlerin yaklaşık % 17’sinin başvuru sırasında basınç ülseri olduğunu ve riskin ikinci yıla kadar yüzde 21’e çıktığını (muhtemelen H. pylori’nin yayılması nedeniyle) bulmuştur. (14)

Mide Ülseri Tanı ve Konvansiyonel Tedavi

Bir mide ülseri teşhis etmek için doktorunuz, yemek borusu, mide ve ince bağırsağın iç astarını görmesini sağlayan bir endoskopi yapabilir. Teşhis doğrulandıktan sonra tedavi seçenekleri başlayabilir.

Doktorunuz muhtemelen tıbbi geçmişinizi alacak ve kan testi ile birlikte fiziksel bir muayene yapacak, ayrıca size geçmiş ilaç kullanımınızı soracak ve muhtemelen mide ülseri bulmak için bir röntgen çekecektir. H.pylori testi ve dışkı testi yapacak.

Mide ülseri tedavilerinin amacı, sindirim sistemindeki ağrıyı ve iltihabı azaltmak, H.pylori bakterileriyle savaşmak için bağışıklık sistemini güçlendirmek, komplikasyonları önlemek ve gelecekteki ülserlerin oluşma veya geri dönme şansını azaltmaktır.

Mide ülserleri için konvansiyonel tedavi seçenekleri:

NSAID’lerin, alkol ve sigara kullanımının durdurulması.

Antasitler ve asit azaltıcı ilaçlar. Anti-asit ilacı, ağrıyı iyileştirmek ve rahatlatmak için 2-6 hafta kullanılabilir. Mide ülseri için antasitler almak ağrıyı geçici olarak hafifletmeye yardımcı olabilir, fakat ülsere neden olan altta yatan sorun çözülmezse sorununuz devam edecektir.

Doktorunuz ayrıca mide asidini azaltmak, ülseri korumak için, proton pompa inhibitörleri (PPI’ler), histamin blokerleri, Ranitidin gibi H2 reseptör antagonistleri veya koruyucu sükralfat (Karafat) gibi diğer ilaçları da reçete edebilir. (15) Tedavinizi, ilaçlara bırakmak yerine, doğal olarak uzun vadede düzeltmek istersiniz, çünkü bunlar tedavi değildir.

Antibiyotikler bazen H.pylori’yi, kontrol altında tutmak için, asit baskılayıcı ilaçlarla birlikte, yaklaşık 2-8 hafta kullanılır. Bu kombinasyon bazen üçlü tedavi veya dörtlü tedavi olarak adlandırılır. Yaklaşık 2-3 hafta sonra antibiyotikler bırakıldıktan sonra, asit baskılayıcı ilaçlar sekiz haftaya kadar alınabilir.

Ülsere bağlı kanama şiddetli ise kan nakli kullanılır.

Nadiren, kanamalı bir peptik ülseri tedavi etmek için ameliyat gerekebilir.

Mide Ülseri Doğal Tedavisi

Mide Ülserinde H.pylori‘ye Karşı Bağışıklığı Artırın

Birçok insan vücudunda H.pylori barındırır, fakat insanların sadece az bir kısmı ülser sorunu yaşar. Aşırı inflamatuar yaşam tarzı, bağışıklık sistemini zayıflatır ve sindirim sistemini H.pylori bakterisinin neden olduğu enfeksiyona karşı korumasız hale getirir. Daha sonra H.pylori’nin kendisi mide ve ince bağırsakta daha fazla iltihaplanmaya neden olarak kırılması zor bir kısır döngü yaratabilir.

Araştırmalar, insanların %30-40’ının H.pylori enfeksiyonu aldığını, fakat genellikle enfeksiyonun yıllarca ortaya çıkmadığını, hatta herhangi bir semptom olmadan da ortaya çıkabileceğini gösteriyor. Diğer araştırmalar, H.pylori’nin duodenum ülserlerinin % 95’inde, mide ülserlerinin de yaklaşık % 85’inde bulunduğunu göstermektedir.

H.pylori, mide ve duodenum astarını, asitlerden koruyan mukoza kaplamasına zarar vererek ülserlere sebep olur. Hasar oluştuğunda, mide asidi hassas astarlara ulaşarak yanma ve tahrişe neden olabilir. H.pylori temiz olmayan su, yiyecek veya mutfak eşyaları, vücut sıvıları (tükürük gibi) ile yayılabilir. Fakat, bağışıklık sistemi düşük olduğunda ülsere neden olabilir. (16)

Sigara, alkol, işlenmiş gıdalar, toksin maruziyeti, sedanter yaşam tarzı ve enfeksiyonlar gibi etkenlerle bağışıklığın azalması, ülser oluşumuna katkıda bulunur. Bu zararlı gıda ve yaşam tarzını düzelterek enfeksiyonlara karşı çok rahat korunabilirsiniz. Bunlardan bazıları da ülser tedavisini daha zor hale getirebilir. Araştırmalar, sigara içmenin ülserleri iyileştirmeyi zorlaştırdığını ve daha acı verici hale getirdiğini göstermektedir.

Ellerinizi, sabun ve su ile sık sık yıkayarak, pişirilmiş gıdaları yiyerek H.pylori enfeksiyonundan da korunabilirsiniz.

Mide Ülseri NSAID Ağrı Kesicileri Azaltın

Her gün veya haftada birkaç kez NSAID alan her yaştaki insanın, çok sık almayan insanlara kıyasla mide ülseri ve mide ekşimesi geliştirme olasılığı daha yüksektir. NSAID’ler (ibuprofen veya Advil gibi) ateş, ağrı ve şişmeye neden olan her türlü durumu tedavi etmek için çok sık reçete edilir. Bazı insanlar kronik veya tekrarlayan ağrılarını (baş ağrısı, artrit gibi) kontrol etmek için pratik olarak her gün almaya ihtiyacı duyarlar. (Eklem ağrısı, PMS krampları, kas yırtığı, enfeksiyonlar, soğuk algınlığı vb.)

NSAID’ler sindirim enzimlerinin ve mide asitlerini etkileyerek gastrointestinal sistemi etkiler. Vücudunuzda ağrı, iltihap ve ateşi teşvik eden kimyasallar üreten iki enzim vardır. NSAID’ler sadece bu enzimleri azaltmakla kalmaz, aynı zamanda mide astarını mide asidinden koruyan başka bir kimyasalın üretimini de azaltırlar. NSAID’ler, ülserlere karşı koruma sağlayan bazı prostaglandinlerin oluşumunu da engeller.

Mümkünse, NSAID’leri almayı bırakın veya azaltın. Ağrılar için doğal çözümlere başvurun. Halen NSAID’lere ihtiyacınız varsa, ağrının temelini bulmaya çalışın.

Mide Ülserinde Stresi Yönetin

Stresin mide ülserlerine neden olduğu teorisi artık tam olarak desteklenmese de, stres halen ülserlerin gelişiminde rol oynayabilir ve durum halen psikosomatik olarak kabul edilir. (17) Normal sindirimde, bağırsak beyin bağlantısı olduğu için, kronik stres yaşanması durumunda, mide ülseri riski artar. Vücut, algılanan tehditlerle sindirimi alt üst eder. Bu nedenle anksiyete/depresyonu olan kişilerin çok yüksek bir bölümü sindirim şikayeti yaşar.

Anksiyete ve yüksek miktarda stres yaşayan kişilerin normalden daha yüksek ülser oranlarına ve H.pylori’nin neden olduğu daha sık enfeksiyonlara yakalandığı gözlenmiştir. Stres, bağışıklık sistemini zayıflatır ve sindirimi kötüleştirir, bu da temas ettiğiniz çeşitli bakteri veya mikroplardan hastalanma olasılığınızı artırır. Yüksek stresli zamanlarda, vücut, yiyeceği düzgün bir şekilde sindirmenin ve vücudu mikroplardan korumanın ötesinde, diğer hayati işlevleri yerine getirmek için enerji kullanır.

Stresi daha iyi yönetmek için, düzenli olarak egzersiz, meditasyon veya inanca göre ibadet etmek, açık havada vakit geçirmek, iyi uyumak, rahatlatıcı esansiyel yağlar kullanmak en doğal seçeneklerdir.

Beslenmede Mide Ülserinizi Düşünün

Taze sebze ve meyvelerin yerine, işlenmiş ve paketlenmiş gıda tüketmek, inflamatuar tepkiyle bağışıklık fonksiyonlarını engeller ve ülser riskini artırır. Öğünleri düzenli yemek, çok sık yememek ülser riskini azaltır. Bazı gıdalar ülsere neden olmasa bile, insanların tabiatı gereği bazı baharatlar ülser semptomlarını kötüleştirir. Kişiden kişiye değişir.

Jackson Seigelbaul Gastroenteroloji Merkezi’ne göre, mide rahatsızlığında en çok sorun çıkaran gıdalar şunlardır: (18)

• alkol
• domates (salça vb)
• kafein
• kahve veya çay
• kakao, çikolata ve kolalı içecekler
• karabiber
• kırmızı veya acı biber ve biber tozu
• nane
• narenciye ve meyve suları
• yağlı ve kızarmış yiyecekler

Ülseriniz, bulantı ve kusmaya neden oluyorsa, susuzluk, elektrolit dengesizlik ve besin eksiklikleri önlenmelidir. Ağrılı ülseri olan bazı insanlar ağrı/yanmayı önlemek için daha az yemek yediklerinde yetersiz kalori ve besin riskleri oluşur. Tüketilen yiyeceklerin özellikle vitamin, mineral ve antioksidanlardan yetersiz olması durumunda iltihaplanma ve eksiklik olasılığı daha da yüksektir.

Mide Ülserinizi dizginlemek için bunlara uyunuz:

Sağlıklı kilonuzu koruyun

Reaksiyonlarınızı test etmek için en yaygın sorun çıkaran alerjik gıdalardan kaçının (gluten ve süt ürünleri gibi)

Alkol ve sigara bağırsak astarını tahriş eder (19)

Gün boyunca küçük öğünlerle düzenli yemek yiyin

Çok sıcak yiyeceklerden veya içeceklerden kaçın

Yemek üstünden en az 3 saat geçmeden yatmayın

Mide Ülseri Son Notlar

Her 10 yetişkinden biri, bir noktada ağrılı ülserler geçirebilir.

En yaygın mide ülseri semptomları: Karın ağrıları, yanma hissi; kusma veya dışkıda kan, mide bulantısı, kusma; koyu renk dışkı; iştah kaybı ve zayıflama, ağrı nedeniyle uykusuzluk, mide ekşimesi, asit reflü, şişkinlik gibi sindirim şikayetleri; organ astarının delinme riski; dehidrasyon, halsizlik ve yorgunluk.

Ülser vakalarının %95’inde cerrahi veya ciddi ilaç kullanımına gerek kalmadan çözülebilir.

Erkeklerde duodenum ülserleri, bilinenin aksine, mide ülserleri de dahil olmak üzere tüm türlerden daha sık görülür. Öte yandan, kadınlarda mide ülseri ve duodenal ülser daha az görülür. Genel olarak, özellikle 70 yaşın üstündeyken, reçetesiz satılan ilaçlar düzenli olarak alınıyorsa, kadınların erkeklerden daha fazla ülseri vardır. Ülser zirve yaşı 55-65 arasındadır.

Mide ülseri doğal tedavileri şunları içerir: NSAID ağrı kesicilerinin kullanımını sınırlamak, stresi yönetmek, bağışıklığı artırmak, iltihabı kontrol etmek, işlenmiş gıda tüketmemek, sağlıklı ve besleyici gıda tüketmek.