KOAH’a sebep olan alerjenler nelerdir? Kronik obstrüktif akciğer hastalığı bir başka ifadeyle KOAH; solunum sıkıntısı ile kendini gösteren akciğerin kronik hastalığıdır. KOAH hastalarında erken dönemde müdahale edilmesi oldukça önemlidir. Aksi takdirde hastalık ilerleyebilir. KOAH hastaları, semptomları tetikleyebilecek çeşitli faktörlerden uzak durarak KOAH hastalığının veya belirtilerin şiddetlenmesinin önüne geçebilir. Örnek vermek gerekirse sigara dumanı, hava kirliliği, yüksek ozon seviyeleri ve soğuk hava gibi faktörler KOAH hastalarında semptomların şiddetlenmesine sebep olabilir. KOAH hastalarının bazılarında hastalığa astım ve alerji de eşlik edebilir. Bu nedenle polen ve toz akarları gibi yaygın alerjenler belirtilerin daha yoğun hissedilmesine sebep olabilir.
KOAH, Astım ve Alerjenler Arasında Nasıl Bir İlişki Vardır?
Astım hastalığı; solunum yollarının kronik olarak iltihaplanmasıdır. Akut astım krizinde solunum yollarındaki kaslar daha fazla şişer ve mukus üretimi artar. Bu durum, solunum yollarının tıkanmasına ve solunum sıkıntısı yaşanmasına neden olur. Astım ataklarını tetikleyen bazı alerjenler vardır. toz akarları ve hayvan tüyü gibi çevresel alerjenler astım tetikleyicileri arasında ilk sıralarda yer alır. Astım ve KOAH semptomlarını bazen birbirinden ayırmak zordur. Her iki sağlık sorunu da solunum yollarının kronik iltihaplanmasına ve solunum sıkıntısı yaşanmasına neden olur.
Astım ve KOAH hastalıklarının her ikisi de bulunan kişilerde Astım-KOAH Overlap Sendromu (ACOS) adı verilen sağlık sorunundan bahsedilebilir. Peki KOAH hastalarının kaçında ACOS vardır? Solunum Tıbbı araştırmacıları tarafından yapılan bazı araştırmalara göre KOAH hastalarının % 12 ila %55’inde Astım-KOAH Overlap Sendromu vardır. {1*} Uluslararası Tüberküloz ve Akciğer Hastalığı Dergisi’ndeki araştırmalara göre ise ACOS bulunan hastalar sadece KOAH tanısı olan hastalara kıyasla acil müdahaleye daha çok ihtiyaç duyabilir. {2*} Bir başka ifadeyle halihazırda solunum yollarında sorun bulunan KOAH hastalarında semptomlara astım ataklarının eklenmesi solunum sıkıntısının şiddetini artırabilir.
KOAH’a Sebep Olan Alerjenlerden Korunma Yolları
Hava kirliliği, sigara dumanı, aerosol spreyler başta olmak üzere çeşitli tahriş edici maddeler KOAH hastalarında semptomların şiddetlenmesine neden olabilir. Bunun yanında özellikle astım, alerji veya ACOS tanısı olan hastaların solunum yollarını etkileyen alerjenlerden mümkün olduğunca uzak kalması gerekir. Günlük hayatta alerjenlerden korunmak ve sakınmak her zaman mümkün olmasa da bazı önlemlerle maruziyet azaltılabilir. Yaygın alerjenler ve sakınma yolları hakkında detaylı bilgi için yazının devamını inceleyebilirsiniz.
Polen
Özellikle yılın belirli zamanlarında şiddetlenen solunum sıkıntısı vücudun polene karşı verdiği bir tepkinin sonucu olabilir. Günümüzde pek çok hava durumu uygulamasında havadaki polen düzeyleri hakkında da tahminler yer alır. Solunum sıkıntısı polenin yoğun olduğu dönemlerde şiddetlenen kişiler dışarıya çıkmadan önce polen tahminlerini inceleyebilir. Havadaki polen düzeyinin yüksek olduğu günlerde alınabilecek önlemler:
- Açık havada mümkün olduğunca az zaman geçirmek.
- Arabada ve evde camları kapalı tutmak.
- HEPA filtreli bir klima kullanmak.
- Toz akarlarından korunmak.
Astım ve KOAH ataklarını tetikleyen alerjenlerin başında toz akarları gelir. Peki toz akarlarından korunmak mümkün mü? Tozun olumsuz etkilerini en aza indirmek için uygulanabilecek birkaç adım vardır:
- Evdeki ve ofisteki halıları kaldırmak, mümkünse karo veya ahşap zeminlerle değiştirmek.
- Nevresim, perde ve kilim gibi ev eşyalarını düzenli olarak yıkamak.
- HEPA filtreli bir elektrikli süpürgesi ile bulunulan ortamı düzenli olarak süpürmek.
- Isıtma ve soğutma sistemlerine HEPA filtreleri takmak ve bunları düzenli olarak değiştirmek.
- Süpürme veya toz alma sırasında N95 özelliği olan maske kullanmak.
- Mümkünse temizliği alerji, astım veya KOAH hastası olmayan birisine yaptırmak.
Bronşitiniz varsa Bronşite Ne İyi Gelir? Bronşit İçin Doğal Tedavi Yöntemleri Nelerdir? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.
Evcil Hayvan Tüyü
Ev içerisinde hayvan beslemek ve ona yakın ilgi göstermek evinde evcil hayvan bulunan kişiye pek çok açıdan iyi gelmekle birlikte bazı kişiler için evcil hayvan tüyü KOAH’a sebep olan alerjenlerden biri olabilir. Evinde beslediği hayvanın tüyünün kendisinde solunum sorunlarına neden olduğundan şüphelenen kişiler hayvanını bir yakınına verebilir veya onu gerçekten sevecek birisinin evcil hayvanını sahiplenmesini sağlayabilir. Bunun dışında evcil hayvanından ayrılmak istemeyenler onları düzenli olarak yıkamalı, yatak odasından uzak tutmalı ve evi sık sık süpürmelidir.
Küf
Küf, KOAH’a sebep olan alerjenlerin, alerjik reaksiyonlara ve astım ataklarına neden olan yaygın alerjenlerin başında gelir. Alerjisi olmayan kişilerde bile küfü solumak akciğerlerde mantar enfeksiyonuna neden olabilir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri küf solumanın özellikle KOAH hastalarında semptomların şiddetlenmesine neden olabileceği kornusunda uyarmaktadır. {3*}
Küf nemli ortamlarda gelişir. Bu nedenle özellikle musluklar, duş başlıkları, borular düzenli olarak kontrol edilmelidir. Kontrol sırasında küf fark edilmesi halinde kişi kendisi temizlememeli, bunun yerine bir profesyonelden yardım almalıdır. Klima ve nem alıcı gibi cihazlar kullanarak kullanarak iç mekan nem seviyesini %40 ila % 60 arasında tutmak küf oluşumunu engellemeye yardımcı olabilir.
Kimyasal Maddeler
Temizlik yaparken kullanılan çamaşır suyu, kireç çözücü, yağ sökücü gibi temizlik maddeleri solunum sistemini olumsuz etkileyen ve KOAH’a sebep olan alerjenlerden biridir. Bu nedenle bu tarz temizlik ürünlerini uygun havalandırmanın olmadığı alanlarda kullanmamaya özen gösterilmelidir. Mümkünse temizlik malzemeleri yerine sirke, kabartma tozu, sabun gibi maddeler kullanmak daha iyi bir alternatiftir.
Buna ek olarak kuru temizlemeden çıkan kimyasal maddeler de solunum yollarını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle kuru temizleme yapılmış giysilerden plastiği çıkarmak ve giymeden önce bir süre havalandırmak önemlidir.
Kimyasal maddeler yerine sirke kullanmayı düşünüyorsanız Sirke Mikropları ve Küfleri Öldürür Mü? yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.
Kokulu Kozmetik Ürünler
KOAH, alerji veya astımı olan pek çok kişi hafif kokulardan bile olumsuz etkilenebilir. Bu kokular özellikle kapalı ortamlarda kullanıldığında semptomların şiddetlenmesine neden olur. Bu nedenle astım, KOAH gibi akciğer sorunu bulunan kişilerin kokulu sabunlar, şampuanlar, parfümler ve diğer hijyen ürünlerini kullanmaktan kaçınması önerilir. Aynı zamanda bu kişiler kokulu mumlar ve oda spreylerinden de uzak durmalıdır.
Sonuç olarak; KOAH hastalarında KOAH’a sebep olan alerjenlerden ve tetikleyicilerden uzak durmaya çalışmak semptomların hafiflemesine yardımcı olur:
- Sigara içmek,
- Polen,
- Toz akarları,
- Hayvan tüyü
- Kimyasal dumanlar,
- Kokulu ürünler
Astım veya çevresel alerji tanısı alan hastaların ilaçlarını reçete edildiği şekilde alması oldukça önemlidir.
