Çamaşır suyu en çok kullanılan temizlik malzemelerinden birisidir. Doğru kullanıldığı zaman güvenli olduğu iddia edilen çamaşır suyu, solunum sorunlarını tetiklemektedir. Çamaşır suyunun en büyük tehlikelerinden birisi de başka temizlik malzemeleriyle karıştırılmasıdır.
Nane Yağının İnanılmaz 15 Faydası Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
İçindekiler
Çamaşır Suyu Nedir?
Çamaşır suyu bir dezenfektan ve leke çıkarıcı olarak kullanılan bir malzemedir. Çamaşır suyu, ev temizliği yerine yüzeyleri temizledikten sonra kalan mikropları gidermek için kullanılmaktadır.
Çamaşır suyu sıvı ve toz olarak üretilmektedir. Çamaşır suyu endüstriyel alanda ise mikropları ve yabani otları yok etmek için kullanılmaktadır.
Kullandığınız çamaşır suyu klor içerebilmektedir. Genel olarak çamaşır suları, aktif bir klor (sodyum hipoklorit) veya hidrojen peroksit bileşeni içermektedir.
Çamaşır Suyunda Hangi Maddeler Bulunmaktadır?
Çamaşır suyunun tehlikelerini anlamak için içeriğine bakılması gerekmektedir. Genel olarak çamaşır suları şu maddeleri içermektedir;
Sodyum Hidroksit
Bu bileşik, çamaşır suyunun klor molekülleri salmasına neden olmaktadır. Sıvı çamaşır sularında serbest klor bulunmamaktadır. Ancak çamaşır suları kullanım sırasında klor yayabilmektedir.
Sodyum hidroksit solunması, boğaz ve solunum yollarındaki mukoza tabakasını tahriş etmektedir. Çocukların akciğer yüzeyleri daha geniş olduğu için sodyum hidroksit solumaları daha tehlikelidir.
Sodyum hidroksit bulunduran maddelere temas etmek, derin doku yaralarına ve kimyasal yanıklara neden olmaktadır. Çok güçlü sodyum hidroksit çözeltileri, gözlerdeki proteinleri hidrolize ederek ciddi yanıklara, göz hasarına ve aşırı durumlarda körlüğe neden olmaktadır.
Sodyum hidroksitin yutulması dudaklarda, dilde, ağız mukozasında, yemek borusunda ve midede ciddi aşındırıcı yaralanmalara neden olmaktadır. Ayrıca yutulması mide-bağırsak kanalının delinmesine ve şoka neden olabilmektedir. Stridor, kusma, salya akması ve karın ağrısı, sodyum hidroksit alımının semptomlarından bazılarıdır.
Evde kullanılan temizlik ürünleri, bu etkilerin bazılarına (kimyasal yanık gibi) neden olabilecek kadar sodyum hidroksit içermemektedir. Temizlik ürünleri yetişkinleri ve çocukları en çok solunum yolu üzerinden etkilemektedir. Temizlik ürünlerinden alınan maddeler biyolojik olarak vücutta birikmemektedir ancak verdiği zararlar zamanla artmaktadır.
Sodyum hidroksit ve sodyum klorür içeren ürünler, klor zehirlenmesine neden olabilmektedir. Klor zehirlenmesi genel olarak çamaşır suyu ve amonyak karışımından kaynaklanmaktadır.
Sodyum Hipoklorit
Sodyum hipoklorit, çamaşır suyuna koku veren kimyasal bileşiktir. Sodyum hidroksit gibi sodyum hipoklorit de amonyakla karıştırıldığında zehirleyici olabilmektedir. Basit bir bileşik olarak görülse de sodyum hipoklorit, sodyum hidroksit ve sodyum klorür arasında gerçekleşen bir reaksiyon sonucunda oluşmaktadır.
Sodyum Klorür
Yemek tuzu olarak da bilinen sodyum klorür, çamaşır sularında koyulaştırıcı ve stabilize edici olarak kullanılmaktadır.
Sodyum Karbonat
Bu bileşik asidi nötralize ederek temizlik malzemesinin daha etkili olmasını ve çamaşır sularının yağ ve alkol lekelerini çıkarmasını sağlamaktadır.
Sodyum Klorat
Sodyum klorat, sodyum hipoklorit parçalarından oluşan yanıcılığın artmasına ve hızlanmasına yardımcı olan bileşiktir.
Sodyum Poliakrilat
Organ sistemleri açısından toksik bir bileşiktir. {1*} Yıkama sırasında kirlerin kumaşta birikmesini önlemek için deterjan ve çamaşır sularında kullanılmaktadır.
Sodyum c10-c16 Alkil Sülfat
Bu bileşik karaciğer açısından toksik bir bileşiktir. Bazı temizlik malzemelerinde bulunan alkil sülfat, göz ve cilt tahrişlerine neden olmaktadır.
Hidrojen Peroksit
Hidrojen peroksit, fayans, tuvalet ve küvet temizliğine yardımcı olmaktadır.
Çamaşır Suyunun Kullanım Alanları
Çamaşır suyu temizlik konusunda birçok alanda kullanılmaktadır. Çamaşır suyunun kullanıldığı alanlar şunlardır;
- Klozetleri dezenfekte etme
- Zeminleri dezenfekte etme
- Bardaklardan lekeleri çıkarma
- Cam eşyalara parlaklık katma
- Giysileri beyazlatma ve lekeleri çıkarma
- Küf giderme
Bu alanlarda çamaşır suyu kullanılırken başka bir temizlik ürünüyle karıştırılmamalıdır.
Çamaşır Suyunun Yan Etkileri Nelerdir?
Çamaşır suyunun birçok yan etkisi bulunmaktadır. Bu yan etkilerin çoğu içerisinde barındırdığı kimyasallar sebebiyle oluşmaktadır.
Çamaşır Suyu Tek Başına Kullanılmalıdır
Çamaşır suyunun en büyük tehlikeleri başka ürünlerle karıştırıldığında ortaya çıkmaktadır. Çamaşır suyu şişelerinde ve paketlerinde, amonyak gibi ürünlerle karıştırılmaması gerektiğine dair uyarılar bulunmaktadır. Ancak tüketicilerin birçoğu bu uyarıları dikkate almamaktadır.
Çamaşır Suyu ve Amonyak
Çamaşır suyu ve amonyağı karıştırmak ölümcül olabilmektedir. Çamaşır suyu ve amonyak birleştiğinde, çamaşır suyunda bulunan klor kloramin gazına dönüşmektedir. Kloramin gazının insan vücuduna olumsuz birçok etkisi vardır. Bu etkiler şunlardır;
- Öksürme
- Mide bulantısı
- Nefes darlığı
- Gözlerde sulanma
- Göğüs ağrısı
- Boğaz, burun ve göz tahrişi
- Hırıltı
- Akciğerlerde pnömoni/sıvı birikmesi
Amonyak, temizlik malzemesi olarak bazı cam temizleyicilerde bulunmaktadır. Dikkat edilmesi gereken nokta idrarda da amonyak bulunmasıdır. Bu durum da klozetler temizlenirken daha dikkatli olunmalıdır.
Çamaşır Suyu ve Asidik Ürünler
Diğer bir yaygın temizlik ürünü kategorisi ise asidik temizleyicilerdir. Buna sirke, bazı cam temizleyicileri, bulaşık deterjanı, klozet temizleyicileri, kanalizasyon temizleyicileri, pas sökücü maddeler ve tuğla/beton deterjanları dahildir.
Çamaşır suyu ve asidik bir ürünün karıştırılması klor gazı salınımına neden olmaktadır. {2*} Klor gazının kısa sürede veya uzun sürede vücuda zararlı etkileri bulunmaktadır. Klor gazının kısa sürede ortaya çıkan etkileri şunlardır;
- Kulak, burun ve boğaz tahrişi
- Solunum sorunları ve öksürük
- Gözlerde sulanma ve yanma
- Burun akması
Bu etkiler klor gazıyla temastan sonra kısa süre içinde gerçekleşebilmektedir.
Klor gazının uzun sürede ortaya çıkan etkileri şunlardır;
- Göğüs ağrısı
- Şiddetli solunum problemleri
- Kusma
- Zatürre
- Akciğerlerde sıvı birikimi
Klor gazının solunması ölüme dahi yol açabilmektedir. Ayrıca, dermal olarak (cilt yoluyla) emilmesi ciltte ağrıya, iltihaplanmaya, kabarmaya ve şişmeye neden olmaktadır.
Çamaşır Suyu ve Alkol
Aseton gibi alkol içeren ürünler çamaşır suyuyla karıştırıldığında kloroform ortaya çıkmaktadır. Kloroform, insanların bayılmasına neden olmaktadır.
1976’da uyuşturucu madde olarak tanınan kloroform aynı zamanda kanserojen bir maddedir. Kullanımı yasaktır. {3*}
Çamaşır Suyu ve Temizlik Malzemeleri
Hidrojen peroksit, fırın temizleyiciler ve böcek ilaçları gibi temizlik malzemeleri çamaşır suyu ile karıştığında, klor ve kloramin gazı salgılanmaktadır.
Çamaşır Suyu ve Su
Su genel olarak temizlik malzemelerini seyreltmek için kullanılmaktadır. Musluk suları kir bulundurduğu için çamaşır suyu ile karıştığında kloroform oluşturabilmektedir.
Çamaşır Suyu Çocuklardan ve Evcil Hayvanlardan Uzak Tutulmalıdır
Her yıl çamaşır suyundan çok sayıda çocuk ve hayvan etkilenmektedir. Çamaşır suyuna maruz kalmak vücutta öldürücü toksik etki yaratabilmektedir. Çamaşır suyu yutulduğunda ağızda, burunda, boğazda ve midede yanmaya neden olmaktadır.
Dünya sağlık örgütü çamaşır suyunu çocuklar için öldürücü olan maddeler listesine almıştır. {4*} Çamaşır suyunun yutulması her zaman acil tıbbi bir sorundur.
Küf Oluşumuna Neden Olma
Çamaşır suyu bilinenin aksine küf oluşumuna neden olabilmektedir. Bu yüzden küf oluşumunda her zaman kullanılamamaktadır.
Çamaşır suyu ve küf kimyasal özellikleri sebebiyle birbiriyle karışmamaktadır. Küfler hayatta kalmak için köklerini gözenekli bir yüzeye yaymaktadırlar ancak çamaşır suyu gözeneksiz yüzeylerde kullanılmaktadır. Küfe çamaşır suyu ile müdahale etmek bir nevi su ile müdahale etmektir. Nemli alan ise küf oluşumuna ve büyümesine neden olmaktadır.
Solunum Sorunlarına Neden Olma
Çamaşır suyu tek başına kullanıldığında da solunum sorunlarına neden olabilmektedir. Çamaşır suyu astım veya kronik bronşiti olan kişiler için tehlikelidir. {5*}
Yapılan araştırmalar, çamaşır suyunun astıma neden olabileceğini kanıtlamıştır. Çamaşır suyunun astıma ve solunum sorunlarına neden olması aerosol maruziyetinden kaynaklanmaktadır. Aynı zamanda çamaşır suyu, KOAH ihtimalini yüzde 24-32 oranında artırmaktadır. {6*}
Klor gazı ayrıca öksürük, nefes almada zorluk, yeterli hava alamama hissi (hava açlığı) ve göğüste yanma ile tanımlanan bir durum olan kimyasal pnömoniye de neden olabilmektedir. Çamaşır suyu maruziyeti devam ederse iltihaplanmaya, akciğer sertliğine bağlı solunum yetmezliğine ve ölüme neden olabilmektedir.
Çamaşır suyunun yan etkileri dışında klorlu musluk suları da sağlık için zararlıdır. Duşakabinlerin çamaşır suyuyla temizlenmesi su ile etkileşime girdiğinde kloroform oluşumuna neden olmaktadır. Duş alan bir kişi duşta 10-15 dakika kadar kloroforma maruz kalmaktadır.
Çamaşır Suyu Yerine Kullanılabilecek Doğal Temizlik Malzemeleri
Klorsuz temizlik malzemeleri kullanmak çamaşır suyuna göre çok daha faydalıdır. Bu temizlik malzemeleri şunlardır;
- Damıtılmış Sirke: Sirke çok etkili bir temizlik ürünüdür. Kokusu güzel olmasa da temizlikte oldukça etkilidir.
- Limon: Etkili bir temizlik için limon suyu veya limon yağı kullanılabilmektedir. Limon, birçok bakteriyi yok etmeye yardımcı olmaktadır. Ancak, limon plastik ürünleri eritebilmektedir. Bu yüzden cam bardaklar ve kaplar için kullanımı daha uygundur.
- Ev Yapımı Leke Çıkarıcı: Çamaşır suyu yerine evde yapılabilen doğal leke çıkarıcılar kullanılmalıdır. Bazı doğal maddelerle güzel kokulu leke çıkarıcılar yapılabilmektedir.
- Ev Yapımı Limonlu Ev Temizleyici: Sirke, çay ağacı yağı ve limon yağını karıştırarak güzel kokulu bir leke çıkarıcı elde edebilirsiniz.
Hala çamaşır suyu kullanmaya devam ediyorsanız şişelerde bulunan içeriklere bakarak zararı en az olan çamaşır suyu tercih edilmelidir.
Kaynaklar
{1*} https://www.ewg.org/skindeep/ingredients/706159-SODIUM_POLYACRYLATE/#.Wduj6BNSxhF
{2*} https://emergency.cdc.gov/agent/chlorine/basics/facts.asp
{3*} https://wwwn.cdc.gov/TSP/index.aspx?toxid=16
{4*} https://www.who.int/violence_injury_prevention/child/injury/world_report/Poisoning_english.pdf
{5*} https://erj.ersjournals.com/content/27/6/1196.short
{6*} https://www.sciencedaily.com/releases/2017/09/170910232514.htm
