Uçucu yağlar insanlar tarafından pek farklı alanda kullanılmaktadır. İnsanların kullanımının yanı sıra uçucu yağlar hayvanlar için de kullanılmaktadır. Ancak evcil hayvanlar için uçucu yağ kullanımı konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır.
Nane Yağının İnanılmaz 15 Faydası Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
American Kennel Club tarafından yapılan araştırmalara göre uçucu yağlar, insanların sağlık problemleri üzerinde etkili olmasının haricinde köpeklerin sağlık problemleri üzerinde de faydalı olmaktadır. Evcil hayvanlardaki pire ve kenelerin engellenmesi, kaygı sorunlarının giderilmesi ve cilt problemleri için uçucu yağlar tercih edilmektedir. {1*}
Hayvanlar için uçucu yağ kullanımında hangi yağ türlerinin nasıl ve ne için kullanıldığına dikkat edilmesi gerekmektedir. Uçucu yağların çocuklar için kullanımında dikkat edilecek hususlara hayvanlar için kullanımında da dikkat edilmesi gerekmektedir.
İçindekiler
Köpekler İçin Uçucu Yağ Kullanımı
Evcil hayvanlar için kullanılan ve güvenilir olan çok sayıda uçucu yağ çeşidi bulunmaktadır. Özellikle köpekler için kullanılan uçucu yağ türleri şunlardır;
Lavanta Yağı
İnsanların yaygın olarak kullandığı uçucu yağ çeşitlerinden biri olan lavanta köpekler için de tercih edilmektedir. Köpeklerin sevebileceği bir koku olan lavanta yağının, yapılan araştırmalara göre PTSD hastaları üzerinde endişe giderici bir özelliğinin olduğu tespit edilmiştir. Lavanta yağı hem köpekleri hem de sahiplerini rahatlatıcı etkilere sahiptir. {2*} {3*}
Köpeklerdeki gerginlik, kaygı ve uyku problemlerinin giderilmesi amacı ile lavanta yağı kullanılmaktadır.
2006 yılında yapılan bir çalışmada, arabada seyahat ederken endişe sorunu yaşayan 32 köpek dahil edilmiştir. Çalışmada bu köpeklere lavanta yağı solunum yolu ile verilmiştir.
Çalışma sonucunda lavanta yağını soluyan köpeklerin daha az hareket ettiği ve oturmaya meyilli oldukları gözlemlenmiştir. Bu nedenle seyahat sırasında endişe ve heyecan problemi yaşayan köpeklerde tedavi edici olması için lavanta yağı kullanılmaktadır. {4*}
Ayrıca köpeklerde meydana gelen kaşıntılar, yaralar ve cilt rahatsızlıklarının iyileştirilmesi için lavanta yağı tercih edilmektedir. {5*}
Nane Yağı
Nane yağı, köpeklerdeki kaşıntıların giderilmesi için yaygın olarak kullanılan yağlardan biridir. Ayrıca köpeklerdeki pire sorunu için de nane yağı tercih edilmektedir.
Veteriner Dr. Janet Roark’ın açıklamasına göre nane yağı, hayvanlardaki yorgunluk ve mide problemleri için etkili olmaktadır. Nane yağı, solunum yolu ile alındığında solunum yollarını açmaya ve ağrılı bölgeleri iyileştirmeye yardımcı olmaktadır.
Veteriner Roark, nane yağının hayvanlar üzerinde en iyi cilt yüzeyine uygulandığında etkili olduğunu söylemiştir. Ayrıca nane yağı hayvanların ruh halinin düzelmesine de katkı sağlamaktadır. {6*}
Köpekleri pirelerden uzak tutmak için nane yağı ve farklı uçucu yağlar kullanılarak köpek şampuanları yapılmaktadır.
Papatya Yağı
Yanık, yara, ülser, egzama ve diğer cilt problemleri için faydalı etkilere sahip Roma papatya yağı, insan ve köpek sağlığı için olumlu özellikler taşımaktadır. Aynı zamanda papatya yağı köpeklerdeki stresi azaltmaya yardımcı olmaktadır. {7*} {8*}
Buhur Yağı
Inglewood, Kaliforniya Hayvan Hastanesi’nden Dr. Richard Palmquist, tümör ve kanserden muzdarip olan hayvanlarda buhur yağının tedavi edici olarak kullanılabileceğini ifade etmiştir. Yapılan araştırmalarda buhur yağının, mesane kanseri ve diğer kanser türleri üzerinde iyileştirici etkileri olduğunu sonucuna ulaşılmıştır. {9*} {10*}
Buhur yağı, anti-mikrobiyal özelliğe sahip olduğundan dolayı bağışıklığı desteklemekte ve mikropları yok etmektedir. Ayrıca yapılan çalışmalarda buhur yağının hayvanlardaki depresyonu azalttığı ortaya konmuştur. {11*} {12*}
Sedir Ağacı Yağı
Sedir ağacı yağı köpekler üzerinde uygulandığında balgam ve idrar söktürme sağlarken ayrıca kepek azaltma gibi faydalı etkiler oluşturmaktadır. Aynı zamanda sedir ağacı yağı köpeklerin akciğerleri için antiseptik özellikler göstermekte ve vücut ağrılarının azaltılmasına yardımcı olmaktadır. Sedir ağacı yağı, köpeklerdeki saldırganlık, endişe ve utangaçlık üzerinde de etkili olmaktadır. {13*}
Kediler İçin Uçucu Yağ Kullanımı
Köpekler için kullanılan uçucu yağ türlerinin bir kısmı aynı zamanda kediler için de kullanılmaktadır. Kediler için kullanılan uçucu yağ türleri şunlardır; {14*}
Nane Yağı
Nane yağı, kedilerdeki mide bulantısı ve ishal sorunları üzerinde iyileştirici olmaktadır. Kedilerdeki fazla kilo problemlerinin çözümüne yönelik olarak metabolizmayı hızlandırmak için de nane yağı tercih edilmektedir. Nane yağı, kedilerin yaşadığı sindirim sorunları için de faydalı olmaktadır. Nane yağının kullanılmadan önce yoğunluğunun azaltılması gerekmektedir.
Buhur Yağı
Dr. Richard Palmquist, buhur yağının hayvanlardaki kanser tedavisinde kullanıldığını açıklamıştır. Buhur yağı kan aşını düzenlemeye yardımcı olmaktadır. Ancak kullanımı yüksek tansiyonu arttırabileceğinden dikkatli bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Kedilerde buhur yağı kullanılmadan önce veterinere danışılması gerekmektedir. Hipertansiyon bulunan kedilerde kullanılmaması tavsiye edilmektedir.
Kakule Yağı
Kakule yağı, kedilerin sindirimini kolaylaştırmaktadır. Antimikrobiyal özelliği bulunan kakule yağı, aynı zamanda öksürüğü gidermeye yardımcı olmaktadır. Kedilerdeki mide ekşimesini azaltmaya katkı sağlamaktadır.
Helichrysum (Ölmez Çiçek) Yağı
Helichrysum yağı içeriğinde antioksidan, anti-inflamatuar, antibakteriyel, antimikrobiyal ve antifungal nitelikler barındırmaktadır. Bu özellikleri sayesinde helichrysum yağı, evcil hayvanlardaki cilt sorunlarının iyileştirilmesi ve kazalardan dolayı meydana gelen kanamaların kesilmesi için etkili olmaktadır. Helichrysum yağı, kalp sağlığını korumakta ve sinir sistemine yardımcı olmaktadır. {15*}
Rezene Yağı
Rezene yağı, kedilerdeki tiroid, hipofiz ve epifiz bezlerinin kontrolüne ve dengelenmesine katkı sağlamaktadır. Rezene yağı kedilerin cilt yüzeyine uygulandığında ciltlerindeki toksik maddelerin atılmasına yardımcı olmaktadır.
Uçucu Yağlar Evcil Hayvanlar İçin Nasıl Kullanılır?
Uçucu yağlar, evcil hayvanlar için kullanılmadan önce veterinere danışılması ve yoğunluğunun azaltılarak kullanılması gerekmektedir. Uçucu yağların Hindistan cevizi yağı, badem yağı ya da zeytinyağı gibi taşıyıcı yağlar ile birlikte kullanılması gerekmektedir. 50 damla taşıyıcı yağın içerisine 1 damla uçucu yağ eklenmektedir.
Ayrıca evcil hayvanlar için uçucu yağ kullanımında yağ oranı hayvanın büyüklüğü, yaşı ve boyutuna göre ayarlanmaktadır.
Uçucu yağların evcil hayvanlara solunum yolu ile verilmesi için ev içerisinde ya da hayvanın yaşam alanında uçucu yağ havaya dağıtılmaktadır. Evcil hayvanlar için uçucu yağların kullanımında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;
- Evcil hayvanlar için uçucu yağ kullanımından önce hayvanın cinsi, yaşı ve sağlık durumunun tam olarak bilinmesi gerekmektedir.
- Uçucu yağ kullanıldıktan sonra evcil hayvanın alerjik reaksiyon geliştirmesi durumunda uygulamanın durdurulması gerekmektedir.
- Evcil hayvanların cinsel organları, gözleri, kulakları ve burunları üzerinde uçucu yağ kullanılmamaktadır.
- Evcil hayvanların yemeklerine veterinere danışılmadan uçucu yağ eklenmemektedir.
- Evcil hayvan, hamile ise ya da emziriyorsa ise veterinere danışılmadan uçucu yağ kullanılmamaktadır.
- 10 haftadan küçük yavru köpekler için uçucu yağ kullanılmaması gerekmektedir.
Evcil Hayvanlar İçin Kullanılmaması Gereken Uçucu Yağlar Hangileridir?
Evcil hayvanlar için uçucu yağlar kullanılmadan önce mutlaka veterinere danışılması gerekmektedir. Uçucu yağların özellikle kediler üzerinde yan etki yaratma ihtimali bulunmaktadır. Evcil hayvanlar için kullanılacak uçucu yağların sertifikalı, doğal ve güvenilir olması gerekmektedir.
Evcil hayvanlarda uçucu yağlar kullanılırken yoğunluğu azaltılarak kullanılmaktadır. Evcil hayvanların rahatsız olduğu uçucu yağlar kullanılmamalıdır. Her hayvanın tepki vereceği uçucu yağ türü farklı olmaktadır. Köpekler için kullanılmaması gereken uçucu yağlar şunlardır;
- Ardıç yağı
- Biberiye yağı
- Çay ağacı yağı
- Kekik yağı
- Karanfil yağı
- Sarımsak yağı
- Kış yeşili yağı {16*}
Kediler için kullanılmaması gereken uçucu yağ türleri şunlardır;
- Lavanta yağı
- Limon yağı
- Tarçın yağı
- Çin tarçını yağı
- Ladin yağı
- Çay ağacı yağı
- Kekik yağı
- Okaliptüs yağı
- Karanfil yağı {17*}
Hayvanların genelinde asla kullanılmaması gereken uçucu yağ türleri şunlardır;
- Acı badem yağı
- Huş ağacı yağı
- Anason yağı
- Hint kamışı yağı
- Boldo yağı
- Çan tarçını yağı
- Sarımsak yağı
- Karanfil yağı
- Ardıç yağı
- Pelin yağı
- Çördük yağı
- Yabanturpu yağı
- Kazayağı yağı
- Hardal yağı
- Kekik yağı
- Civanperçemi yağı
- Kış yeşili yağı
- Solucan otu yağı
- Yaban mersini yağı
- Tuzlu
- Kırmızı ve beyaz kekik yağı
Dog Oiler’in açıklamasında evcil hayvanlar için uçucu yağ kullanırken eklenebilecek en iyi taşıyıcı yağın Hindistan cevizi yağı olduğunu açıklamıştır. Hindistan cevizi yağının kullanılmasının nedeni uçucu yağdan kaynaklanabilecek cilt sorunlarının ortadan kaldırılmasıdır. Ayrıca Hindistan cevizi yağı antifungal özelliğe sahiptir ve cildi beslemektedir. {18*} {19*}
Dr. Richard Palmquist, evcil hayvanlarda iki haftadan fazla uçucu yağ kullanılmamasını ve yağ kullanımından sonra bir dinlenme süresi olması gerektiğini açıklamıştır. Ancak evcil hayvanlardaki kanser tedavilerinde kullanılan uçucu yağlar kontroller altında uzun süreli kullanılmaktadır. {20*}
Uçucu yağ kullanımı sonrasında evcil hayvanlarda meydana gelebilecek yan etki ve zehirlenme belirtileri şunlardır;
- Salya akması
- Kas titremeleri
- Ağızda ve yüzde pençeleme
- Uyuşukluk ve zayıflık
- Yürümede sorun ve dengesiz yürüyüş
- Kusma
- Ciltte, dişte, diş etlerinde ve dilde kızarıklık
- Nefes almada zorluk {21*}
Evcil hayvanın uçucu yağdan zehirlenmesi durumunda acilen veterinere başvurulması gerekmektedir.
Evcil Hayvanlar İçin Kullanılan Uçucu Yağların Genel Özellikleri
Uçucu yağların bazı türleri evcil hayvanların fiziksel ve mental sağlığı olarak kullanılmaktadır. Ancak bazı uçucu yağ türlerinin evcil hayvanlar için kesinlikle kullanılmaması gerekmektedir.
Köpekler için lavanta, sığla, sedir ağacı ve papatya yağları tercih edilmektedir. Kediler için ise nane, sığla, kakule ve rezene yağları kullanılmaktadır.
Evcil hayvanların bir sağlık sorunu varsa yaşı çok küçük ya da çok büyük ise bu durumda uçucu yağ kullanmak için veterinere danışılması gerekmektedir.
Kaynaklar
{1*} https://www.akc.org/expert-advice/health/are-essential-oils-safe-for-dogs/
{2*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22475718/
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24456909/
{4*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16978115/
{5*} https://www.rover.com/blog/essential-oils-safe-dog/
{6*} https://essentialoilvet.com/peppermint/
{7*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2995283/
{8*} https://www.chewy.com/
{9*} https://www.huffpost.com/entry/pet-aromatherapy_b_877199
{10*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2664784/
{11*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22288378/
{12*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2493463/
{13*} https://www.dogsnaturallymagazine.com/essential-oils-for-dogs/
{14*} https://www.huffpost.com/entry/pet-aromatherapy_b_877199
{15*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5506734/
{16*} https://www.dvm360.com/view/are-essential-oils-harmful-to-cats-and-dogs
{17*} https://www.naturallivingideas.com/essential-oils-for-dogs/
{18*} https://dogoiler.com/eo-usage-chart/
{19*} https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/jmf.2006.1209
{20*} https://www.huffpost.com/entry/pet-aromatherapy_b_877199
{21*} https://vcahospitals.com/know-your-pet/essential-oil-and-liquid-potpourri-poisoning-in-dogs
