Asit deyince akla tehlikeli bir kimyasal gelebilir ancak bordan elde edilen borik asit, mantar tedavisinde kullanılmaktadır. Borik asit, atlet ayağı ve vajinal mantar enfeksiyonları da dâhil olmak üzere en yaygın mantar enfeksiyonları için etkili ve uygun fiyatlı bir doğal ilaçtır. Borik asit kullanılarak hazırlanan göz yıkama solüsyonu, gözdeki enfeksiyon ve tahrişe iyi gelerek hızlı bir yatıştırma sağlamaktadır ve enfeksiyona sebep olan bakterilerin gözden uzaklaşmasına yardımcı olmaktadır.
Borik asidin doğal bir haşere kontrolcüsü olarak da kullanıldığı bilinmektedir. İnsanlar yaklaşık bir asırdır borik asit sayesinde hamamböcekleriyle savaşmaktadırlar. Şimdiye kadar geliştirilmiş en etkili hamamböceği kontrol ajanlarından biri olan borik asit, hamamböcekleri ve diğer istenmeyen istilacılar için alternatif bir haşere kontrolcüsü olarak kullanılmaktadır. Borik asidin en avantajlı yanı, insanlar ve evcil hayvanlar için diğer sert kimyasallardan daha az toksik olmasıdır.
Çevresel Çalışma Grubu’nun Skin Deep Cosmetic Safety Database’de belirtilen araştırmasına göre borik asidin endokrin bozulma ile ilişkisi olduğuna dikkat çekilmiştir. Bu yüzden, haşere kontrolü amacıyla evlerde kullanılıyor olsa da insanlar için sürekli borik aside maruz kalmak tehlikeli olabilmektedir.
Borik Asit Nedir?
Borik asit; hem mantar hem de bakteriyel enfeksiyonlara karşı antibiyotik özelliklere sahip bor ve sudan elde edilen beyaz bir tozdur. Kadın Sağlığı Dergisi, tedavisi başarısız olan ve tekrarlayan vajinal mantar ve enfeksiyonunun güvenli, ekonomik ve alternatif tedavisi olarak borik asidi önermiştir. {1*}
Borik asit (H3BO3), belirli minerallerin ve volkanik suların veya kaplıcaların bir bileşeni olan, beyaz kristalli, oksijen taşıyan bir bor asididir. Hidrojen borat, borasik asit, ortoborik asit ve acidum boricum olarak da bilinir. Borun, oksijen ve hidrojen elementlerinden oluştuğu H3BO3 borik asit formülünden de görülmektedir.
En yaygın ve yararlı borik asit kullanımlarından biri, haşere kontrolünü sağlamak içindir. Karıncalar ve diğer istenmeyen ev istilacıları için borik asit kullanımı aslında oldukça eski zamanlara dayanmaktadır. 1948’de ilk kez ABD’de hamamböceği, termitler, ateş karıncaları, pireler, gümüş balıklar ve diğer birçok böceği kontrol etmek için bir böcek ilacı olarak tescil edilmiştir. Borik asit, insektisit olarak kullanımıyla birlikte kerestelerde oluşan ıslak ve kuru çürümeyi de önleyerek yok etmektedir.
Borik asit ayrıca sığır derileri, dana ve koyun postlarının kürlenmesinde de tuza ilave edilerek kullanılmaktadır. Borik asit ilavesi, bakteri gelişimini önlemeye ve böcekleri uzak tutmaya yardımcı olmaktadır. Tarım söz konusu olduğunda ise, borik asit bitkilerdeki bor eksikliklerini tedavi edebilmekte veya önleyebilmektedir.
Borik asidin bulunduğu ürünlerden bazıları şunlardır:
- Antiseptikler ve büzücüler
- Emayeler ve sırlar
- Cam elyaf üretimi
- İlaçlı tozlar
- Cilt losyonları
- Bazı boyalar
- Bazı kemirgen ve karınca pestisitleri
- Fotoğraf için kullanılan kimyasallar
- Hamam böceklerini öldürmek için kullanılan tozlar
- Bazı göz yıkama ürünleri
Borik Asit ve Boraks
Sodyum borat, sodyum tetraborat veya disodyum tetraborat olarak da bilinen boraks; önemli bir bor bileşiği, bir mineral ve bir borik asit tuzudur. Toz boraks suda eriyen, yumuşak beyaz kristallerden oluşmaktadır. Hem borik asit hem de boraks, haşere kontrolü için yaygın olarak kullanılmaktadır. Yakından ilişkili olmalarına ve aynı kullanım alanlarına sahip olmalarına rağmen tam olarak aynı şey değildirler.
Borik asit endüstriyel olarak borat minerallerinden ve boraks dâhil olmak üzere tuzlu sulardan üretilmektedir. Borik asit, boraksın (sodyum tetraborat dekahidrat) hidroklorik asit gibi güçlü bir mineral asit ile reaksiyona girmesiyle oluşmaktadır. Yüzyıllar önce, Wilhelm Homberg ilk olarak mineral asitleri kullanarak borakstan borik asit hazırlamıştır.
Borik Asidin İnsan Sağlığına Faydaları Nelerdir?
Borik asidin en önemli ve dikkat çeken yanı ise insan sağlığına olan faydasıdır. Borik asidin insan sağlığına sağladığı faydalar şunlardır;
Mantar Enfeksiyonları
Borik asit aslında vajinal mantar enfeksiyonu için doğal ve etkili bir tedavi olarak kullanılabilmektedir. Bazı uzmanlar artık vajinal mantar enfeksiyonları, özellikle mantar önleyici mantar enfeksiyonu ilaçları ile tedavi edilemeyen enfeksiyonlar için bir tedavi seçeneği olarak vajinal borik asit kapsüllerini önermektedir.
Mantar enfeksiyonları için, bir ila iki hafta boyunca gece yatmadan önce fitil şeklinde borik asit kullanılabilmektedir. Centers For Disease Control and Prevenation (Hastalık Kontrol Ve Önleme Merkezleri) bu uygulamanın klinik ve mikolojik (mantarlarla ilgilenen biyoloji dalı) eradikasyon oranlarının yaklaşık %70 olduğunu bildirmektedir. Diabetes Care dergisinde yayınlanan bir araştırmada ise, vajinal borik asit fitillerinin diyabetik kadınlarda candida semptomlarına karşı ağızdan alınan antifungal ilaçlardan daha etkili olduğunu göstermiştir. {2*} Bazı araştırmalar, borik asidin 100 kadından 70’inin vajinal mantar enfeksiyonunu iyileştirdiğini ortaya koymaktadır.
Hamamböceği ve Diğer İstilacılara Karşı Güçlü Bir Savaşçı
Hamamböcekleri evleri ve restoranları istila edebilmektedir. Sadece ev ve restoranlar açısından değil, insan sağlığı açısından da büyük tehlike arz edebilmektedirler.
Hamamböceklerinin bacaklarındakı dikensi yapılar, gıda kontaminasyonu yoluyla insanlara geçebilen ve E.coli (koli basili) ve salmonella gibi bakterilerin insan vücuduna girmesine sebep olmaktadır. Bunun yanı sıra hamamböceklerinin dışkıları, tükürükleri ve deri döküntülerini taşıdıkları için alerjik reaksiyonları tetiklediği ve özellikle çocuklarda astım semptomlarını alevlendirdiği bilinmektedir.
Borik asidin küçük toz parçacıkları hamamböceklerinin vücuduna yapışır ve hamamböcekleri, bacaklarından ve antenlerinden tozu temizlerken onu yutmaktadırlar. Böylelikle yaşamlarını sürdürmeleri mümkün olmamaktadır.
Göz yıkama
Borik asit, suyla yoğun bir şekilde seyreltildiğinde, kolay ve etkili bir göz yıkama solüsyonu haline gelebilmektedir. Gözlerde oluşan tahrişler, ciddi ve bulaşıcı göz enfeksiyonları bu solüsyon sayesinde yok edilebilmektedir. Borik asidin göz sağlığı için kullanımı şüphe uyandırabilmektedir ancak bilinen göz yıkama solüsyonları bile borik asit içermektedir. {3*} Göz tahrişi ve enfeksiyon semptomlarını hafifletmek için evde kolayca yapılan borik asit, göz yıkama solüsyonu olarak kullanılabilmektedir.
Akne
Akne tedavisini evde doğal yollarla yapmak isteyen kişiler, borik asit kullanmayı tercih etmektedir. Ayrıca akne ve diğer cilt sorunlarını tedavi eden ve cilt üzerine uygulanan ürünler de bir bileşen olarak görülmektedir.
Borik asit cilt için güvenli olarak bilinmektedir ve doğal olarak antibakteriyeldir. Bazı akne türleri ile bakteri ( Propionibacterium acnes ) arasında bir bağlantı olduğu için sivilcelere neden olan bakterileri öldürmeye yardımcı olabilmektedir. Bununla birlikte, borik asit kusursuz bir sivilce ilacı değildir ve cildi önemli ölçüde tahriş edebilmektedir. Birçok ülke aslında kozmetikte kullanımını yasaklanmıştır. Ayrıca Enviromental Working Group (Çevresel Çalışma Grubu) tarafından sağlık sorunları için 10 üzerinden 8 gibi çok yüksek (negatif) bir puan almıştır. {4*}
Sporcu Ayağı
Borik asit gücü, atlet ayağı ve ayak tırnağı mantarı gibi mantar enfeksiyonlarını da tedavi edebilmektedir. Çoraplara damlatılan borik asit tozu hafif enfeksiyonları temizlemeye yardımcı olabilmektedir ve sporcu ayağı ile ilişkili olan kaşıntıyı hafifletebilmektedir. Bir diğer avantajı ise, ayak kokusunu nötralize ederek rahatlama sağlamaktadır.
Asit, cildin PH’ını değiştirerek mantarı besleyen ölü derinin temizlenmesine yardımcı olmaktadır. Borik asit bu yüzden güçlü bir mantar ilacıdır ve mantar önleyici kremlerin başarısız olduğu durumlarda genellikle sporcunu ayağı rahatsızlığını ortadan kaldırmaktadır. {5*}
Ev Temizleyici
Borik asit, ev içerisinde temizleyici, koku giderici, leke çıkarıcı, dezenfektan ve küf öldürücü olarak kullanılabilmektedir. Daha fazla leke çıkarma gücü sağlaması için daha fazla borik asit kullanılabilmektedir. Ayrıca lavabo ve klozeti temizlemek için de oldukça etkili bir yöntemdir. {6*}
Borik Asidin Kullanım Şekli Nasıldır?
Mantar enfeksiyonları için, jelatin kapsüllerini borik asit ile doldurarak borik asit fitilleri yapılabilmektedir. Bir fitil yaklaşık 600 miligram borik aside eşittir. Vajinal mantar enfeksiyonu tedavisinde 14 gün boyunca yatmadan önce vajinaya 300 ila 600 miligram borik asit dolu bir kapsül yerleştirilmektedir.
Tekrarlayan mantar enfeksiyonları için, adet gününden itibaren başlayarak 5 gün boyunca 300 mg’lık bir kapsül kullanılabilmektedir. 6 ay sonra kullanımı bırakılmalı ve başka bir enfeksiyon görülmesi durumunda doktora danışılması gerekmektedir.
Göz solüsyonu olarak kullanımı için bir damlalığın iyice sterilize edilmesi gerekmektedir. 1/8 çay kaşığı borik asidin 1 bardak soğutulmuş ve sterilize edilmiş su ile tamamen karıştırılarak çözündüğünden emin olmak gerekmektedir. Damlalığın üstündeki kauçuk ampul sıkılarak yeterli miktarda solüsyon çekildikten sonra baş geriye yatırılarak göz içine sıkılması gerekmektedir. Bu uygulama günde 3 kereye kadar tekrarlanabilmektedir.
Sporcu ayağı rahatsızlığı için, borik asit şu şekilde hazırlanmaktadır: 2 çay kaşığı borik aside 1 fincan su eklenerek, kulak çubukları ile ayaklara uygulanmaktadır. Sporcu ayağını tedavi etmek veya önlemek için kuru toz da çorap veya çorabın uçlarına konabilmektedir.
Hamamböceği ve diğer istenmeyen zararlıları yok etmek için borik asit ile başarı sağlamanın anahtarı doğru uygulamadır. Mutfak ve banyolar hamamböceği istilası için en uygun alanlardır ancak istila evin diğer bir alanında da gerçekleşebilmektedir. Hamam böcekleri özellikle yiyeceklere, nem ve sıcaklığa yakın çatlaklarda, yarıklarda ve tenha alanlarda yaşamayı tercih etmektedir.
En iyi sonucu elde etmek için hamam böceklerinin bulunduğu alanın çevresine çıplak gözle zar zor görülebilen çok ince bir tabaka halinde toz olarak uygulanması gerekmektedir. Uygulama için kilit alanlar arasında buzdolabı, ocak ve bulaşık makinesinin altı ve arkasına; tesisat borularının duvarlara girdiği açıklığa, dolapların ve kilerin içindeki kenar ve köşelerdeki çatlaklara uygulanması daha iyi sonuç vermektedir. Toz halinde uygulanan borik asidin bulunduğu alanlardan çocuklar ve evcil hayvanlar uzak tutulmalıdır. Borik asit kimyasal pestisitlerden daha güvenli olmasına rağmen, özellikle yutulduğunda evcil hayvanlar ve çocuklar için zararlı olmaktadır.
Giysilerdeki lekeleri ve kokuyu gidermek için, makinaya atılan çamaşırların içine yarım fincan borik asit eklemek yeterli olmaktadır. Ayrıca yarım bardak borik asit klozete konarak 30 dakika beklendiği takdirde istenmeyen lekeleri çıkarmakla birlikte istenmeyen kokuları da yok etmektedir.
Borik asidin temin edilebileceği yerler, marketler ve internet siteleridir.
Tarifler
En iyi borik asit kullanım amacından ikisi yaygın sağlık sorunu olan mantar enfeksiyonları ve sporcu ayağı için olandır.
Borik Asidin Vajinal Mantar Enfeksiyonu İçin Tarifi
İÇİNDEKİLER:
- 600 miligram borik asit
- Jelatin kapsül
TALİMATLAR:
Yedi gün boyunca yatmadan önce borik asit dolu kapsül vajinaya yerleştirilmektedir.
Borik Asidin Sporcu Ayağı İçin Tarifi
İÇİNDEKİLER:
- 2 çay kaşığı borik asit
- 1 bardak su
TALİMATLAR:
- Malzemeleri karıştırılarak kulak çubukları ile ayaklara uygulanmalıdır.
- Sporcu ayağını tedavi etmek veya önlemek için kuru borik asit tozu çorap veya çorabın uçlarına da konabilmektedir.
Borik Asit Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Borik asit insanlar için doğru kullanıldığı sürece güvenli olabilmektedir. Borik asit asla dâhili olarak ağız yoluyla, açık yaralarda veya çocuklarda kullanılmamaktadır. Borik asidi yutmak ölümcül olabilmektedir. Yutulması halinde acil tıbbi yardım alınması gerekmektedir. Bu nedenle borik asit daima çocukların erişemeyeceği bir yerde saklanmalıdır. Borik asit zehirlenmelerinden dolayı bebek ölüm oranının yüksek olduğu bilinmektedir.
Kapsüllerde vajinal fitil olarak borik asit kullanıldığında nadir de olsa cilt tahrişi görülebilmektedir. Bu yüzden gebelik durumlarında hiçbir şekilde borik asit kullanılmamaktadır.
Lens takarken borik asitli göz solüsyonunun kullanılmaması gerekmektedir ve lensler takılmadan önce borik asitli göz solüsyonu kullanıldıysa en az 15 dakika beklemek gerekmektedir. Gözlerde veya göz çevresinde açık yara varsa borik asitli göz yıkama solüsyonu kullanılmamalıdır. Borik asitli göz yıkama solüsyonu kullanıldıktan sonra herhangi bir göz ağrısı, görme değişikliği, devam eden kızarıklık veya göz tahrişi yaşanırsa acil olarak bir hekime gösterilmelidir.
Borik asidin asla tezgâhlara veya açıkta kalan diğer yüzeylere, özellikle yemek hazırlamak için kullanılan yüzeylere uygulanmaması gerekmektedir. Borik asidin direkt olarak cilde temas etmesi durumunda temas edilen bölge iyice yıkanmalıdır. Saf borik asidin göze temas etmesi durumunda ise gözün 15 dakika boyunca soğuk suyla yıkanması gerekmektedir. Yanlışlıkla borik asit yutulması durumunda ise acil olarak tıbbi yardım alınması gerekmektedir.
Düzgün ve güvenli bir şekilde kullanıldığında, borik asit aşağıdakiler için etkili bir tedavi yöntemi olarak görülmektedir:
- Vajinal mantar enfeksiyonları
- Sporcu ayağı gibi mantar enfeksiyonları
- Göz tahrişleri
- Göz enfeksiyonları
- Akne gibi cilt sorunları
- Evlerde haşere kontrolü
- İç mekân temizlik maddesi
Borik asit, insanlar için güçlü bir mantar önleyici olduğu kadar istenmeyen ev haşerelerinin yok edicisi de olduğunu kanıtlamıştır. Borik asidin endokrin bozulması ile bağlantılı olduğunu bilmek büyük önem arz etmektedir ve bu nedenle kullanımı sınırlı tutulmalıdır.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK80744/
{2*} http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17259500
{3*} http://www.bausch.com/our-products/eye-wash/advanced-eye-relief-eye-wash#.Vs3g9pMrKRt
{4*} http://www.ewg.org/skindeep/ingredient/700799/BORIC_ACID/
{5*} http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK169220/
{6*} http://www.reviewjournal.com/life/home-and-garden/good-cleaning-boric-acid-can-rid-kitchen-pesky-ants