Beyaz kan hücreleri (WBC), enfeksiyonla savaşmaya ve vücudu diğer yabancı maddelere karşı korumaya yardımcı olan bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Davetsiz misafirleri tanımada, zararlı bakterileri öldürmede ve vücudunuzu gelecekteki bazı bakteri ve virüslere maruz kalmaya karşı korumak için antikorlar oluşturmada farklı tipte beyaz kan hücreleri yer alır.
Beyaz Kan Hücresi WBC Nedir?
WBC White Blood Cell yani Beyaz Kan Hücresi anlamına da gelen, enfeksiyon veya iltihaplanma durumu ortaya çıktığında, vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur.
Kemik iliğindeki kök hücreler, beyaz kan hücrelerinin üretilmesinden sorumludur. Kemik iliği daha sonra beyaz kan hücrelerinin tahminen % 80-90’ını depolar.
İdrarda Akyuvar (WBC) yüksekliği, bağışıklık sisteminin bir enfeksiyonu yok etmeye çalıştığını gösterebilir. Ayrıca yoğun stres, aşırı egzersiz, hamilelik ve sigara içmek de yüksek Akyuvar lökosit oranlarına neden olabilir.
Akyuvar Lökosit yüksekliğinin nedeni enfeksiyon ise çağdaş tıp genellikle antibiyotik tedavisi uygular. Halbuki beslenme düzeltildiğinde, yeme içme sırasına dikkat edildiğinde bağışıklık sistemi düzene oturarak Akyuvar lökosit dengesini kendisi ayarlar.
Bağışıklık sistemi, vücudu toksin, yabancı maddeler, kimyasallar, ilaçlar gibi cansız maddelere, virüs, mantar ve bakteriler gibi canlı antijenlere karşı korur, onları tanır ve yok eder. Bağışıklık sisteminin, zararlı maddelerin (antijenlerin) vücuda girmesini engelleyen dış ve iç bariyerleri vardır. Dış bariyerler deri, ağız-burun mukozası, mide asidi, öksürük, gözyaşı enzimleri ve terdir. Sağlıklı vücutta zararlı maddeler dış bariyerler tarafından tutulur, içeri girmesine izin verilmez. Antijenler dış bariyerleri geçmeyi başarırsa, bağışıklık sisteminin iç bariyerleri tarafından saldırıya uğrayarak yok edilirler.
Kanın katı ya da şekilli bölümü olarak da bilinen hücresel elementler ise eritrosit, trombosit ve lökositlerden oluşur. Halk arasında alyuvar olarak bilinen eritrositler, vücut dokularına oksijen taşımakla görevliyken, trombositler kanın pıhtılaşmasından sorumlu renksiz kan pulcuklarıdır.
Kemik iliği, lenf bezleri, dalak ve timüs bezinde üretilen ve bağışıklık sisteminin önemli bir yapısı olan lökositler ise akyuvar olarak bilinen, beyaz kan hücreleridir.
Akyuvar Lökosit Nedir?
Beyaz kan hücresi (WBC) ya da akyuvar olarak bilinen lökositler, bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olup, vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan hücre grubudur. Kanın şekilli elemanlarının %1’lik bir kısmını oluştursalar da, vücudun yabancı organizmalar ile karşılaşması durumunda hızla üreyerek çoğalırlar.
Zaman zaman bağışıklık sisteminin kalesi olarak tanımlanan Akyuvar, lökositlerin temel görevi, vücuda farklı yollardan girmiş olan bakteri, virüs, mantar ve zehirli toksinler gibi antijenleri tanıyarak, onları yok etmektir.
Bu işlevi yerine getirirken damar yapıları içinde yer alan lökositler, bakteri ya da virüsün bulunduğu bölgeye ulaşmak için damardan ayrılarak ilgili dokuya ulaşır. LEU olarak kısaltılan lökositler, 5 farklı tipte beyaz kan hücresini kapsar ve her bir hücre tipinin farklı görevleri vardır: (1)
Nötrofiller: NEU olarak kısaltılan ve vücutta enfeksiyona sebep olan yabancı organizmaların yanına ilk ulaşan öncü hücrelerdir. Nötrofiller, yabancı organizmalarla mücadele etmek için kimyasal enzimleri serbest bırakır ve onları sindirir. Lökosit hücre grubunun %55 ile %70’ini oluşturur. (2)
Lenfositler: Lenf dokusunda ve kemik iliğinde bulunan, LYM olarak kısaltılan lenfosit hücreleri, kemik iliği tarafından üretilir. Bir kısmı üretildiği bölgede kalarak B hücrelerine dönüşürken, büyük bölümü timüs olarak tanımlanan, göğsün orta bölgesinde yer alan lenf bezine giderek, T hücrelerine dönüşür. Daha sonra bademcik, dalak, bağırsak ve lenf bezleri gibi lenfoid dokularına yayılır.
Vücutta var olan yabancı organizmalara karşı lenfokin adlı kimyasalları salgılayarak diğer bağışıklık sistemi hücrelerini uyarır ve bu hücrelerin yabancı organizmaya saldırmalarını sağlar. (3)
Monositler ve Makrofajlar: Alyuvarların yaklaşık %8’ini oluşturan monositler, kemik iliğinde üretildikten sonra kana karışır. Kan dolaşımındayken monosit olarak tanımlanan bu hücre yapıları, birkaç saat içinde dolaşım sisteminden çıkarak dokulara ulaşır. Dokuya ulaşan monosit yapılarına makrofaj denir. Enfeksiyona sebep olan mikroorganizmaları ortadan kaldırır, ölü hücreleri temizler. (4)
Eozinofiller: EOS olarak kısaltılan eozinofiller, vücuttaki inflamasyon yani yangısal ve alerjik reaksiyonlara sebep olan parazitleri parçalayarak, yok olmalarını sağlayan enzimler üretir. (5)
Bazofiller: Vücutta yer alan lökosit tipleri arasında en az sayıda olan bazofiller, enfeksiyon ve paraziter enfeksiyon tipleri ile mücadele eder. Alerjik reaksiyonlar sırasında histamin salgılayarak, vücudun immünoglobulin E adlı antikoru üretmesini sağlar. Ayrıca salgıladığı heparin sayesinde, kanın akışkan yapısını arttırır. (6)
Akyuvar WBC Düşüklüğü
Bazı viral ve bakteriyel enfeksiyonların yanı sıra, glüten, mandıra sütü ve ürünleri, probiyotik azlığı, parazitler, sıtma gibi parazitlerden kaynaklı enfeksiyonlar, bazı mantar türlerine bağlı enfeksiyonlar, anemi, karaciğer hastalıkları, otoimmün hastalıklar, bazı kanser türleri ve kullanılan ilaçlara bağlı olarak akyuvar (wbc) düşüklüğü görülebilir.
Bu tip hastalıklar, kemik iliğinin lökosit üretimini engelleyerek, kanda lökosit miktarının düşmesine neden olur. Ancak bağışıklık sisteminin sağlıklı bir şekilde işlevini yerine getirmesi için lökosit miktarının normal değerler arasında olması son derece önemlidir.
İdrarda Akyuvar WBC Yüksekliği
İdrarda lökosit yüksekliği kendini, bulanık ya da kötü kokulu idrar, ağrılı ya da sık idrara çıkma, ateş, titreme, idrarda kan varlığı, kadınlarda pelvik ağrı gibi belirtilerle gösterir. İdrarda lökosit varlığı pek çok hastalığın habercisi olmakla birlikte tedavisi de mevcut enfeksiyonun tedavi edilmesiyle yapılır. Beslenme düzeltilmeli, B ve C grubu vitaminlere ağırlık verilmelidir. Bağışıklık güçlenince hastalıkta kendiliğinden kaybolur gider.
İdrarda lökosit Akyuvar yüksekliği neden olur?
Yapılan idrar tahlili ile ölçümlenen lökosit miktarı 5 WBC/HPF’den yüksek ise bu durum pek çok farklı hastalığın habercisi olabilir. İdrarda lökosit yüksekliği, bazı kanser türleri, kan hastalıkları ve bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak gözlense de, sıklıkla aşağıda sıralanan hastalıkların varlığında görülen bir durumdur.
İdrar Yolu Enfeksiyonu:
İdrardaki lökosit seviyesinin normal düzeyin üzerinde olmasının en sık rastlanan sebebidir. İdrar yolu enfeksiyonu, mesaneyi vücut dışına bağlayan boru olarak bilinen üretra, böbrek ile mesane arasında yer alan ince borucuklar olarak bilinen üreterler, mesane ve böbreklerde görülür. Çoğunlukla bu sistem içerisinde bakteri varlığı idrar yolu enfeksiyonuna neden olur ve kadınlarda daha sık rastlanır. Ayrıca uzun süre idrarı tutmak da enfeksiyon riskini artırır.
İdrar Yolu Tıkanıklığı:
Böbreklerde oluşan idrarın, üreter aracılığı ile mesaneye inmesi ve buradan da üretra ile vücut dışına atılmasına engel olan taş, erkeklerde prostat ve kadınlarda jinekolojik tümör varlığından kaynaklanabilir. Uzun süre idrarını tutmayı alışkanlık hâline getirmiş kişilerde mesanenin zayıflamasına bağlı olarak idrarın boşaltımı zorlaşabilir.
Böbrek Taşı:
Ağrı, ateş, titreme, mide bulantısı ve kusma gibi belirtilerle kendini gösteren böbrek taşı varlığı, idrarın vücuttan atılımını zorlaştırır ve bakteri oluşumuna zemin hazırlar. Bu durumun varlığı da idrarda lökosit yüksekliğine sebep olur.
Böbrek Enfeksiyonları:
Böbreklerde var olan enfeksiyona bağlı olarak, idrarda bulunan lökosit sayısında artış gözlenebilir. Çoğunlukla tedavi edilmemiş idrar yolu enfeksiyonlarından kaynaklansa da bazı durumlarda, dolaşım sistemi ile taşınan bakterilerin böbreklere yerleşmesi sonucu da ortaya çıkabilir.
Gebelik:
Gebeliğin her trimesterinde yani her üç aylık döneminde, kanda bir miktar lökosit yüksekliği gözlenir. Ancak idrarda lökosit yüksekliği, vücutta var olan enfeksiyonun habercisidir.
Çocuk, 6-12 aydan itibaren çeşitli antijenlerle karşılaştıkça bağışıklık sistemi gelişir. Bu bağışıklığa, kazanılan bağışıklık ismi verilir. Kazanılan bağışıklık, lenfosit adlı beyaz kan hücrelerinin temeli üzerinde oluşur. Bu lenfositlerden bazıları antijenlere karşı antikor üretir. Antikorlar zararlı maddelere (antijenlere) tutunur ve antijenleri kolay parçalanır hale getirir. Kandaki lökositler ise parçalanmaya hazır hale gelen antijenleri sarar ve yok eder. Bazı lenfositler ise zararlı maddelere direk saldırır. Lenfositler, her hastalıkta geliştirdiği koruma taktiğini yıllarca bilgi olarak saklar. Böylece bağışıklık sistemi tekrar aynı hastalıkla ya da antijenle karşılaştığında, daha hızlı ve daha etkili cevap verir.
Bağışıklık sisteminin antijenlere tepkisi etkili ise her türlü hastalığa karşı koruma sağlanmış olur. Tepki yeteri kadar etkili değilse alerji ve anafilaksi görülür ve çeşitli hastalıklar gelişir.
