Geçirgen Bağırsak Neden Olur? Tetikleyen Gıda Katkı Maddeleri

Geçirgen bağırsak neden olur? Sızdıran bağırsak sendromu nasıl anlaşılır? Geçirgen bağırsak sendromu, 100 yılı aşkın bir süredir tıp literatüründe “bağırsak geçirgenliği” olarak bilinen teşhisinin ve tedavisinin oldukça zor olduğu otoimmün bir hastalıktır. Belirti ve semptomları arasında iltihaplanma, eklem ağrısı, iltihaplı cilt bozuklukları, kızarıklıklar, gıda alerjileri ve hassasiyetleri bulunur.

Norveçli bir tıp dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, bu süreç küçük yaşlarda başlar. Akut ve kronik belirtileri bebeklik döneminden itibaren kendisini gösterir. Belirtiler şunlardır; {1*}

• Çeşitli alerji türleri
• Astım
• Otizm
• Otoimmün rahatsızlıklar
• Egzama ve sedef hastalığı
• Enflamatuar bağırsak hastalığı
• Romatizmal eklem iltihabı
• Sistemik inflamatuar yanıt sendromu
• Tip 1 diyabet

Sızdıran bağırsak sendromu nedir? Bağırsak mukozasını koruyan bariyerler hasar gördüğünde sızdıran bağırsak belirtileri ve otoimmün hastalıklar ortaya çıkar. Bu durum, normalde bağırsakları ve bağışıklık sistemini koruyan bakterilerin, toksinlerin, alerjenlerin ve kanserojenlerin dışarıya sızmasına ve otoimmün hastalıkların başlamasına neden olur.

İşlenmiş gıdalar ve hazır yiyecekler, çalışan bireyler, yemek yapmaya zamanı olmayan kişiler için pratik ve ucuz olarak görülür. Ancak artan araştırmalar, bu yiyeceklerin içerisinde bulunan katkı maddelerinin sindirim sisteminde olumsuz etkiler yarattığını göstermektedir. Bu gıda katkı maddeleri otoimmün hastalık semptomlarının gelişimini teşvik eder.

Bu nedenle, iltihaplı hastalık, cilt sorunları, beyin sisi (bilişsel fonksiyonların kısıtlandığı durum) veya diğer birçok otoimmün hastalığın oluşumunda işlenmiş gıdalar önemli rol oynar.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Sızdıran Bağırsak Sendromunu Tetikleyen Gıda katkı Maddeleri

Gıda katkı maddeleri, tat, koku, doku ve raf ömrünü uzatmak/iyileştirmek için işlenmiş gıdalara ve içeceklere eklenir. Araştırmacılar, işlenmiş gıdalarda kullanılan endüstriyel gıda katkı maddelerinin etkilerini incelemiştir. Araştırma, bu bileşenlerin bağırsakları nasıl etkilediğini, otoimmün hastalıkların gelişimi üzerinde nasıl bir tesir oluşturduğunu saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırma sonucunda, işlenmiş gıdaların artan kullanımı ile otoimmün hastalıkların görülme sıklığındaki artış arasında önemli bir bağlantı bulunmuştur.

Otoimmünite İncelemeleri dergisinde yayınlanan araştırma, işlenmiş gıdaların bakterilere, toksinlere ve diğer düşman besinlere karşı gösterilen direnci zayıflattığına dair kanıtları ortaya çıkarmıştır. Bu durum, otoimmün hastalık riskini artırır. {2*}

Araştırmacı yazar Aaron Lerner, son yıllardaki bulaşıcı hastalıkların insidansında azalma olduğunu; alerjik hastalıklar, kanser ve otoimmün hastalıkların insidansında artış yaşandığını belirtmiştir. Bunun sebebinin çevresel toksinlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Araştırmaya göre, bağırsak hasarını tetikleyen gıda katkı maddeleri şunlardır: {3*}

Transglutaminaz (Et Tutkalı)

Geçirgen bağırsak sendromu olanlar ne yememeli? Mikrobiyal transglutaminaz olarak da bilinen bu özel enzim, proteinleri bir arada tutmaya yarar. (Bu nedenle adı et tutkalıdır.) Genellikle yengeç etinde, balık köftelerinde, jambonlarda ve surimi (ezilip homojen hale getirilen beyaz etli balıkların, yengeç, ıstakoz ,karides gibi besinlerin aromaları ile karıştırılması ile oluşan işlenmiş gıda) gibi etlerde dokuyu iyileştirmek için kullanılır. {4*}

Ayrıca, kümes hayvanlarının ve bazı etlerin porsiyonlarını büyütmek için enzimatik bir bağlayıcı olarak kullanılır. Streptoverticillium mobaraense organizmasının patojenik olmayan bir türü olan fermente edilmiş bakterilerden türetilmiştir. Gıda ve İlaç İdaresi tarafından güvenli kabul edilir ancak diğer çalışmalar aksini göstermektedir. 1998 yılından itibaren kullanılan gıda katkı maddesidir. Sızdıran bağırsağı tetikleyen bu gıda katkı maddesi, enzim olarak adlandırılsa da, ürün etiketlerinde gıda katkı maddesi olarak belirtilir.

Organik et içermeyen, yeniden şekillendirilen bu gıda katkı maddesini içeren ürünler etiketlerinde katkı maddesi olduğunu belirtmelidir. Örneğin “yeniden biçimlendirilmiş dana bonfile” gibi. {5*} Gıda katkı maddesi içermeyen organik et bulmak için mera alanlarında yetiştirmecilik yapan işletmeleri tercih etmek en doğrusu olacaktır.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Diyeti

Şekerler

Glikozun bağırsak geçirgenliğini artırdığı ve bağırsak proteini dağılımında hücreler arası sızıntıya neden olan değişiklikler meydana getirdiği bulunmuştur. Artan şeker kullanımı, glikasyon son ürünlerinin (AGE’ler) üremesine sebep olur. AGE’ler iltihabı arttırır, bu da sızdıran bağırsağı daha da şiddetlendirir. {6*}

Sodyum (Tuz)

Yüksek tuz oranına sahip yiyeceklerle beslenmek, kalp hastalıklarına ve hipertansiyona, bağırsakların düzgün çalışmamasına ve sindirimin aksamasına sebep olur. Tuzlu besinler, otoimmün hastalıklardaki artışın asıl sebebi bile olabilir. Aşırı tuz, sağlıklı bağışıklık sistemini etkileyerek makrofaj işlev bozukluğuna neden olur. Günlük alınması gereken tuz miktarı 5 gramdır fakat insanlar bu limiti fazlasıyla aşmaktadır.

Yakın tarihli bir çalışmada, artan tuz konsantrasyonlarının, multiple sklerozlu hastalarda nöropatiyi tetiklediği görülmüştür. Bu nedenle işlenmiş gıdaları tüketmemek, günlük tuz miktarını aşmamak bağışıklık sistemini sağlıklı ve güçlü tutmaya yardımcı olacaktır. Amerikalıların tuz alımının yüzde 75’inden fazlası işlenmiş gıdalardan gelmektedir. {7*}

Emülgatörler

Bu yaygın gıda katkı maddesinin kolon kanserine neden olduğu bilinmektedir. Polisorbat 80 ve karboksimetilselüloz (genellikle selüloz sakızı olarak bilinir) gibi emülgatörler, organik olmayan dereotu turşusu, dondurulmuş unlu mamuller, gerçek süt ürünü olmayan kremalarda kullanılır. Ayrıca metabolik disfonksiyon, obezite ve inflamatuar bağırsak hastalığına sebep olurlar. {8*} {9*}

Geçirgen bağırsak sendromu neden olur? Gıda dokusunu iyileştirmek ve raf ömrünü uzatmak için çoğu işlenmiş gıdaya emülgatörler eklenir. Bu emülgatörler aynı zamanda, sağlıklı bağırsak bakterilerini vücuttan atar ve kolorektal kanser ve sızdıran bağırsak sendromuna neden olan iltihaplanmayı tetikler, bağırsakları kaplayan mukus tabakasının bozulmasına sebep olurlar. {10*}

Organik Asitler

Geçirgen bağırsak sendromuna ne sebep olur? Araştırmacılar, organik asitleri yiyecek ve içeceklerde kullanmanın potansiyel risklerini araştırmıştır. Alkol ve metabolitlerinin, sızdıran bağırsağı önlemeye yarayan bariyerleri yıktığı keşfedilmiştir. Araştırmacılar, karaciğer tarafından işlenmiş alkol olarak üretilen asetaldehitin geçirgen bağırsak sendromuna neden olabildiğini belirtmektedir. {11*}

Şekerli İçeceklerin Zararları Nelerdir? Şekerli İçecekler Yerine Ne İçilmelidir?

Glüten

Glütene karşı hassasiyeti olan bireyler ve çölyak hastaları glütenli besinleri tüketmeyi bırakmalıdır. Bağırsaklar düzgün çalışıyorsa fermente edilmiş ve filizlenmiş tahıllar yenmelidir.

Geçirgen bağırsak neden olur? Araştırmacılar, zayıf bağışıklık hücrelerinin gliadine maruz kaldığında bağırsak geçirgenliği riskinin arttığını bulmuştur. (Gliadin, buğdaydaki bir protein sınıfıdır ve glütenin bir bileşenidir. Ekmeğe pişirme sırasında kabarma yeteneği kazandırmaya yardımcı olur.) {12*} Glüten genellikle, buğday ununun kıvam arttırıcı olarak kullanıldığı soslarda, ekmeklerde ve tüm buğday/arpa ürünlerinde bulunur.

Nanometrik Parçacıklar

Gıda sektöründe nanoteknoloji oldukça gelişmiştir. Tahminler, gıda endüstrilerinin yüzde 40’ının nanoteknolojiyi kullandığını göstermektedir. {13*}

Nanopartiküllerin gıda ve gıda ambalajlarında kullanımı hızla artmaktadır. Nanoteknoloji, boyutları 1 ile 100 nm arasında olan bir malzemeyi alıp doğal olmayan bir şekilde küçültmeye yarar. (Nanoteknoloji, maddenin atomik, moleküler ve supramoleküler seviyede kontrolüdür. Makroölçek ürünlerin imalatı için kullanılır) Ancak araştırmacı yazarlar, bu malzemelerin olağandışı fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikler ve işlevler üstlenebildiğini açıklamaktadır. Bu partiküller, insan hücrelerinin içine girdikten sonra beklenmedik şekillerde davranabilirler.

Nano malzemeler gıdaların tadını, rengini, görünüşünü, homojenliğini ve dokusunu değiştirir. Şişelenmiş gazlı içeceklerin CO2 kaybını önlemesine yardımcı olmak için gıda ambalajlarında da kullanılır. Gümüş nanopartiküller ise bakterileri öldürmek amacıyla plastiklere yerleştirilir. {14*}

Ancak bu nanoparçacıklar DNA ve hücre hasarına sebep olur. Titanyum dioksit, gıdalardaki en yaygın nanoparçacıktır. Üreticiler bu maddeyi en çok çörek ve salata sosları gibi besinlerde parlaklığı artırmak için kullanırlar. Sakızlarda rengi opaklaştırmaya ve iyileştirmeye yardımcı olur. Nanoparçacıkları tüketmenin uzun vadedeki etkileri henüz bilinmiyor. Bu nedenle bu maddeleri içeren besinleri tüketmemek en doğrusu olacaktır. {15*}

Geçirgen Bağırsak Sendromu Gıda Takviyeleri