Sarı Kantaron Yağı Faydaları Nelerdir?

Sarı kantaron yağı faydaları nelerdir? Sarı kantaron, hemen hemen tüm Türkiye’de yaygın ve yabani olarak yetişen bir bitkidir. Halk arasında “binbir delik otu, yara otu, kan otu, mayasıl otu, kuzu kıran” gibi farklı adlarla da bilinir. Yüzyıllardır halk arasında çeşitli faydalarından dolayı sıklıkla kullanılır. Özellikle yanık ve yara iyileştirici özellikleri ile ön plandadır. {1*}

Sarı Kantaron Yağı Nasıl Yapılır?

Kantaron yağı üretiminde Hypericum perforatum adı verilen bitki türü kullanılır. Yağın üretim şekline bakıldığında net bir elde edilme yöntemi olmadığı ve farklı şekillerde üretildiği görülür. Üretim genellikle “maserasyon” olarak adlandırılan yöntemle gerçekleştirilir ve üretim esnasında zeytinyağı kullanılır. Kantaron yağının kalitesi ise kullanılan zeytinyağı ve kantaronun kalitesi, ekipmanın özellikleri, maserasyon süresi ve ortamı, üretimde kullanılacak bitki/yağ oranı, bitkinin parçalanma şekli ve depolama şartları gibi faktörlere bağlıdır.

Sarı kantaron yağı elde etmek için öncelikle bitkinin topraktan 5 cm üzerindeki kısımları toplanır. Toplanan bitkiler 2-3 cm uzunluklara parçalanarak içerisinde saf zeytinyağı bulunan bir kavanoz (1:5 oranında) içine konur. Bu kavanoz, ara ara çalkalanmak suretiyle 4-6 hafta kadar güneş ışığı altında bekletilir. Bu süre sonunda bir tülbent veya süzgeç yardımıyla süzülür. Işıktan etkilenmemesi için koyu renkli bir şişeye aktarılıp saklanır. Kantaron yağı elde edilirken taze çiçekler kullanıldığı gibi kurutulmuş çiçekler de kullanılabilir.

Sarı Kantaron Yağı Besin Değerleri

Sarı kantaron bitkisi yani H. Perforatum, çeşitli maddelerin yer aldığı kompleks fitokimyasal bir bileşime sahiptir. Sarı kantaron yağının yağ asitleri bileşimi zeytinyağı kullanılarak üretildiği için zeytinyağı bileşimi ile aynıdır. Yağ asitleri dışında bitkinin içeriğinde yer alan bileşenler ise şu şekilde sıralanabilir. {2*} {3*}

• Uçucu yağ (% 0.05-1)
• Flavonoller (%2-5)
• Biflavanlar
• Naftodiantron türevleri
• Floroglusinler
• Fenolik asitler
• Steroller
• Vitaminler (C vitamini ve A vitamini)
• Antrakinonlar
• Karotenoidler
• Karbolik asitler
• Ksantonlar
• Proantosiyanidinler
• Kumarin
• Bazı aminoasitler
• Tanen ve reçine

Sarı kantaron yağı yağ asitleri bileşimi;

• Palmitik asit (C16:0): % 7.5-20
• Palmitoleik asit (C16:1): % 0.3-3.5
• Stearik asit (C18:0): % 0.5-5
• Oleik asit (C18:1): % 55-83
• Linoleik asit (C18:2): % 3.5-21
• Linolenik asit (C18:3): < % 1.0

Genel anlamda sarı kantaron yağının ana bileşenleri a-pinen, kariofilen, kariofilen oksit, germakren ve 2-metiloktan bileşikleridir. Sarı kantaron yağının sağlığa faydalı etkilere sahip olmasında rol oynayan aktif bileşenleri ise hiperisin ve hiperforindir.

Sarı Kantaron Yağı faydaları Nelerdir?

Antik Çağlardan beri Hypericum perforatum’un yani sarı kantaronun yara iyileştirici, ağrı kesici, diüretik etkilerinden yararlanılmış ve halk arasında sıklıkla kullanılmıştır. Hatta bu yüzden bitkiye Yunanca “Huper” ve “eikon” sözcüklerinden oluşan ve “doğaüstü” anlamına gelen “Hypericum” adı verilmiştir. {4*}

Sarı kantaron, eski Yunan ve Roma zamanlarından bu yana, akciğer, mide, bağırsak, böbrek ve idrar yollarının kronik hastalıklarında, gece idrarını kaçıran çocukların tedavisinde, yara ve yanık iyileşmesinde kullanılmıştır. Farmakolojik araştırmalar da sarı kantaron yağının küçük yaralar ve yanıklar, güneş yanıkları, sıyrıklar, ezilmeler ve ülser gibi durumlarda kullanımını desteklemektedir. Ayrıca içeriğindeki naftodiantronlar (hiperisin gibi) ve fluroglisinoller; antioksidan, antienflamatuar, antikanser ve antimikrobiyal özellikler gösterir. {5*} {6*}

Sarı kantaron, ülkemizde de çeşitli hastalıklara karşı kullanımı olan bir bitkidir. Genellikle halk arasında soğuk algınlığı, şeker hastalığı, ülser, mide-bağırsak rahatsızlıkları, sarılık, karaciğer ve safra kanalı rahatsızlıklarında kullanılır. Sarı kantaron yağı haricen de antiseptik olarak ve özellikle yanık yaraları başta olmak üzere yara iyileştirici olarak da kullanılır. {1*} {7*}

Son zamanlarda oldukça popüler olan bu bitkinin farmakolojik özellikleri hakkında çok sayıda bilimsel araştırma yapılmıştır. Üzerinde en çok araştırma yapılmış olan farmakolojik etkinliği ise antidepresan etkisidir. Ancak bu etkinlik bitkinin toprak üstü kısmının ekstrelerinde gözükmektedir. O yüzden yağı için aynı durum kesin olarak ifade edilememektedir.

Karaciğer Yağlanmasının Ciltteki Belirtileri Nelerdir? Karaciğer Yağlanmasına İyi Gelen Bitkiler

Antimikrobiyal Özelliğe Sahiptir

Kantaron yağı içerdiği hiperforin sayesinde antibakteriyel etki gösterir. Ayrıca hiperisinin de benzer etkileri vardır. Hiperforinin, test edilen tüm gram-pozitif bakterilere karşı etkili olduğu görülmüştür. {8*}

Peeva-Naumovska ve arkadaşlarının 2010 yılında yaptığı bir çalışmada üç farklı dozda (%30, %40 ve %50) kantaron yağı içeren merhemin çeşitli organizmalara karşı antibakteriyel etkileri incelenmiştir. Çalışma sonunda merhemin zararlı organizmaların gelişimini engellediği görülmüştür. Başka bir çalışma da benzer şekilde sarı kantaron yağının yara iyileştirici ve antimikrobiyal etkisi olduğunu desteklemektedir. {9*} {10*}

Yara İyileşmesini Hızlandırır

Sarı kantaronun yara iyileştirici etkisi; antimikrobiyal ve anti-inflamatuar özelliklerinden, fibroblastik aktivitesinden ve kollajen sentezini sitimüle etmesinden kaynaklanmaktadır. Yapılan bir çalışmada sarı kantaron yağının, hayvanlara uygulandığında yara iyileşmesini hızlandırdığı gösterilmiştir. {11*}

Sezaryen yaraları üzerinde yapılan bir araştırmada bir gruba sarı kantaron yağı verilmiş ve diğer grup kontrol grubu yapılmıştır. 16 gün süren çalışma sonunda sezaryen yarasının sebep olduğu ağrı ve kaşıntı gibi rahatsız edici durumlarının kantaron yağı alan grupta daha düşük olduğu görülmüştür. Yapılan başka bir bilimsel çalışmada da yoğun bakım hastalarının bası yaralarının giderilmesinde sarı kantaron yağının iyileştirici ve onarıcı etkisi görülmüştür. {12*} {13*}

Cilt Problemlerini İyileştirir

Sarı kantaron yağı ile ilgili akne, sedef hastalığı ve atopik egzamalı hastalar üzerinde yapılan çalışmaların sonunda yağın bu cilt bozukluklarını iyileştirdiği ve önlediği görülmüştür. {14*} {15*} {16*}

Yanıkların İyileşmesini Hızlandırır

Kantaron yağının halk arasında sıklıkla tercih edildiği durumlardan bir diğeri de yanıklardır. Yanık bölgeye sürülen kantaron yağının iyileşmeyi hızlandırdığı bilinmektedir.
Birinci, ikinci ve üçüncü derece yanıkların tedavisinde kantaron yağının kullanıldığı bir çalışmada, birinci derece yanıkların 48 saat içinde iyileştiği gözlemlenmiştir. İkinci ve üçüncü derece yanıkların ise konvansiyonel yöntemlerle tedavi edilen yanıklara oranla en az 3 kat daha hızlı iyileştiği görülmüştür. Yapılan başka bir çalışmada da kantaron yağı içeren bir merhemin yanıkların iyileşme süresini kısaltmasının yanı sıra antiseptik aktivite gösterdiği de belirtilmiştir. {17*}

Ruh Halini İyileştirir

Sarı kantaron, yaygın olarak depresyon, anksiyete, uyku sorunları ve mevsimsel duygudurum bozukluğu gibi durumların tedavisinde aktif olarak kullanılır. Sarı kantaron bu etkilerini içerdiği hiperisin ve hiperforin bileşikleri ile göstermektedir. Ayrıca sigarayı bırakmanın ardından görülen yoksunluk sendromu için kullanımında da etkili sonuçlar göstermiştir. Ancak bu faydaların kantaron yağında ne kadar etkili olduğu bilinmemektedir. {18*} {19*}

Doğal Anksiyete Tedavisi İçin Uçucu Yağlar

Sarı kantaron Yağı Nasıl Kullanılır?

Kantaron yağı, kullanım amaçlarına göre farklı yöntemlerde ve miktarlarda kullanılabilir. Yani cilt ile ilgili etkileri için topikal olarak uygulanabileceği gibi dahili olarak da kullanılabilir.

• Dahili kullanımı: Sarı kantaron yağı, mide koruyucu etkisi ve ülser problemi için sabah ve akşam olmak üzere günde 2 defa 1’er yemek kaşığı (10 ml) tüketilebilir.
• Harici kullanımı: Cilt üzerinde meydana gelen sıyrık, yara, yanık, sezaryen yarası ve güneş yanıklarını iyileştirmek amacıyla 9-10 damla kantaron yağı sorunlu bölgeye masaj yapılarak uygulanmalıdır.

Kantaron Yağının Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Kantaron bitkisinin, bilinen ciddi bir yan etkisi yoktur. Sarı kantaronun oluşturabileceği tek ciddi yan etki ise içerdiği hiperisine bağlı olarak sadece albino hayvan türlerinde ve bazı hassas cilde sahip insanlarda görülen fotosensitizasyondur. Yani güneş ışığına karşı hassasiyet durumudur. Bu yüzden yağ uygulandıktan sonra, ciltte tahribata veya lekelenmeye sebep olmaması için güneşe çıkılmamalıdır. {10*} {20*}

Sarı kantaronun sistemik olarak kullanımı sonucu birçok ilaçla etkileşime girdiği bilinmektedir. Bu yüzden herhangi bir ilaç kullanan bireyler doktorlarına danışmadan sarı kantaron kullanmamalıdır. Ayrıca sarı kantaronun hamile ve emziren kadınlarda kullanımı hakkında yeterli bilgi yoktur. Bu yüzden kullanılmadan önce mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.