Hypericum perforatum olarak da bilinen sarı kantaron, Hypericum cinsinin çiçekli bir bitkisidir ve 2000 yılı aşkın bir süredir antidepresan ve anti-inflamatuar özellikleri nedeniyle tıbbi bir bitki olarak kullanılmaktadır. Birinci yüzyıldaki Yunan doktorlar tıbbi nedenlerle sarı kantaronun kullanılmasını tavsiye etmişlerdir. Eski dönemlerde ise bu bitkinin mistik ve koruyucu niteliklere sahip olduğuna inanılmaktadır.
Sizi Gün İçinde Daha Enerjik ve İyi Hissettirecek Doğal Detoks Tarifi. Doğal Detoks Kürü Tarifi Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
Eski Yunanlara dayanan sarı kantaron, çeşitli sinir veya duygudurum bozuklukları gibi hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.
Sarı kantaron depresyon, anksiyete, yorgunluk, iştahsızlık ve uyku sorunu gibi diğer yaygın sorunlar için doğal bir ilaç olarak kullanılmaktadır. Ayrıca kalp çarpıntısı, huysuzluk, DEHB semptomları, obsesif-kompulsif bozukluk, mevsimsel duygu bozukluğu ve menopoz tedavisinde kullanılmaktadır.
Sarı Kantaron Nedir?
Hypericum cinsi, dört ila beş taç yaprağı, çok sayıda organ ve tek bir pistil ile sarı veya bakır renkli çiçekleri olan yaklaşık 400 bitki ve çalı türünden oluşan bir bitkidir. Bitki çiçekleri, tedavi edici özelliklere sahip özler, kapsüller ve çaylar yapmak için kullanılmaktadır.
Sarı kantaron bitkisinin anavatanı Avrupa’dır ancak Amerika ve Kanada’da yol kenarlarında, çayırlar ve ormanların kuru zeminlerinde yaygın olarak bulunmaktadır. Avustralya’ya özgü olmamasına ve uzun zamandır yabani bir ot olarak görülmesine rağmen, sarı kantaron Avustralya’da mahsul olarak yetiştirilmektedir. Avustralya günümüzde dünyada genelindeki sari kantaronun yüzde 20’sini üretmektedir.
Avrupa’daki ilaç firmaları, bu bitkinin milyonlarca insan tarafından alınan standart formulasyonlarını hazırlamaktadır. Günümüzde sarı kantarondan yapılan ürünlerin dünya çapındaki yıllık satışları birkaç milyar doları aşmaktadır.
Sarı kantaron, düzinelerce biyolojik olarak aktif madde üretir ancak bitkide bulunan iki bileşik, hiperisin ve hiperforin, en güçlü tıbbi aktivitelere sahiptir. Flavonoidlerin, rutin, kersetin ve kaempferol dahil diğer bileşiklerinin de tıbbi aktiviteye sahip olduğu görülmektedir. {1*}
Sarı Kantaron Kullanımı ve Sağlığa Faydaları
Sarı kantaron, düzinelerce biyolojik aktif madde üretir ve bunun yanı sıra psikolojik tedavilerde kullanılır.
Antidepresan Olarak Kullanılır
Birçok çalışma, sarı kantaronun hafif ila orta dereceli depresyon ve anksiyete ile savaşmaya yardımcı olabileceğini ve diğer reçeteli antidepresanların çoğundan daha az yan etkiye sahip olduğunu göstermektedir. {2*}
PMS Belirtilerini Hafifletir
Ruh hali üzerindeki olumlu etkilerinden dolayı sarı kantaron, depresyon, kronik yorgunluk ve hormonal dengesizlik gibi PMS semptomlarını hafifletmek ve doğal olarak iyileştirmek için kullanılmaktadır. {3*}
İltihap ve Cilt Hastalıklarına İyi Gelir
Sarı kantaron anti bakteriyel özelliklere sahiptir ve çoğu hastalığın temelindeki iltihapla savaşmaya da yardımcı olmaktadır. Cilt üzerine uygulandığında, küçük yaralar ve cilt tahrişleriyle ilişkili semptomları hafifletmekte, egzama, dermatit gibi deri rahatsızlıklarının tedavisi için doğal bir yöntem olarak uygulanmaktadır.
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Belirtilerini İyileştirir
Obsesif kompulsif bozukluk, insanların belirli rutinleri tekrar tekrar yaptığı ve düşüncelerini veya etkinliklerini kontrol edemediği bir zihinsel bozukluktur. Bu kişide fiziksel ve duygusal anlamda yorucu bir durum olabilmektedir. Bu nedenle sarı kantaron bitkisinin olumlu etkilerini gösteren araştırmalar gelecekte uygulanacak olan tedaviler için oldukça umut vericidir.
Anti-Kanser Özelliklerine Sahiptir
Araştırmacılar, sarı kantaron bitkisinin tümör hücrelerinin büyümesini durdurduğunu ve hem melanom dışı hem de melanom cilt kanseri hücrelerini tedavi edebildiğini bulmuştur. Sarı kantaron önemli bir antitümör aktiviteye sahip olduğundan, araştırmacılar bu bitkinin kanserle mücadelede etkili bir tedavi yöntemi olabileceğini öne sürmektedir. {4*}
Sigarayı Bırakmaya Yardımcı Olur
Kanada’da yapılan sistematik bir inceleme sonucunda, sarı kantaronun sigarayı bırakma aşamasında yaşanan bağımlılık semptomlarını hafifleterek sigarayı bıraktırmada etkili olduğu kanıtlanmıştır.
Araştırmacılar, bitkinin monoamin oksidaz A ve B’yi inhibe edebildiğini ve dopamin ve noradrenalin geri alımında rol oynadığını öne sürmektedirler. Bu eylemler, sigarayı bırakma ile ilişkili semptomların azaltılmasına yardımcı olmaktadır. {5*}
Dozaj ve Kullanım Şekli
Sarı kantaron, yerel sağlık gıda mağazalarından kapsüller, tabletler, tentürler, çaylar ve yağ bazlı cilt losyonları dahil olmak üzere birçok biçimde satılmaktadır. Sarı kantaron doğranmış veya toz halinde de bulunmaktadır. Çoğu ürün yüzde 0,3 hiperisin içerecek şekilde standartlaştırılmıştır,
Sarı kantaronun faydalarını hissetmek genellikle birkaç hafta ila birkaç ay sürer, bu nedenle sabırlı olunmalı ve doktora danışmadan dozu arttırılmamalıdır.
Sarı kantaronla ilgili çoğu çalışma yetişkinlerde yapılmıştır. Ancak 12 yaşın altındaki 100’den fazla çocuğu kapsayan bir çalışma, sarı kantaronun çocuklarda hafif ila orta şiddette depresyon semptomlarını tedavi etmenin güvenli ve etkili bir yolu olabileceğini göstermiştir. Çocuklara depresyon tedavisinde sarı kantaron vermek için öncelikle bir uzmana danışılmalıdır. Sarı kantaron ile tedavi edilen çocuklar, alerjik reaksiyonlar, ishal ve mide rahatsızlığı gibi yan etkiler geçirebilecekleri göz önünde bulundurularak özenle izlenmelidir.
Sarı kantaronun kullanım dozları şu şekildedir;
- Anksiyete için günde üç kez ağızdan 300 miligram sarı kantaron alabilirsiniz.
- Hafif ila orta şiddette depresyon için günde üç kez 300 miligram yemekle birlikte alabilirsiniz.
- Şiddetli depresyon için, 8 ila 12 hafta boyunca günde yaklaşık 900 miligram sarı kantaron alabilirsiniz. (Doktor onayı ile)
- Sedef hastalığı için, dört hafta boyunca günde iki kez sarı kantaron merhemini cilt üzerinde kullanabilirsiniz.
- Yara iyileşmesi için, 16 gün boyunca günde üç kez ciltte etkilenen bölge üzerine, vazelin ile karıştırarak kullanabilirsiniz.
- Menopoz semptomları için 12 hafta boyunca günde bir kez 300 miligram alabilirsiniz.
- PMS için, iki adet döngü süresi boyunca günde 300-900 miligram sarı kantaronu ağızdan alabilirsiniz.
- Huzursuz bağırsak sendromu için 12 hafta boyunca günde iki kez 450 miligram alabilirsiniz.
- Sinir ağrısı için, her biri beş haftalık iki tedavi periyodu boyunca ağızdan üç adet 300-900 mikrogram hiperisin tableti alabilirsiniz.
- Obsesif kompulsif bozukluk için 12 hafta boyunca günde 450-900 miligram sarı kantaronu oral yol ile alabilirsiniz.
Günde üç kez 300 miligramın üzerinde bir doz alıyorsanız, önce sağlık uzmanınıza danışmalısınız. Ayrıca, sarı kantaron takviye alımını aniden durdurmak yerine dozu zamanla yavaş yavaş azaltılmalıdır.
Riskler, Yan Etkiler ve Etkileşimler
Kapsamlı araştırmalar, sarı kantaron kullanımının üç aya kadar ağızdan alındığında güvenli olduğunu desteklemektedir ve bazı araştırmalar, bir yıldan fazla bir süre boyunca güvenle kullanılabileceğini göstermektedir. Sarı kantaron yan etkileri arasında uyku sorunları, gerçekçi rüyalar, huzursuzluk, kaygı, sinirlilik, mide rahatsızlığı, yorgunluk, ağız kuruluğu, baş dönmesi, baş ağrısı, deri döküntüsü, ishal ve karıncalanma yer almaktadır.
Sarı kantaron faydalarının fark edilir hale gelmesinin genellikle haftalar hatta aylar sürdüğü unutulmamalıdır. Depresyon gibi durumlarda hızlı iyileşme sağlayan bir tedavi yöntemi değildir.
Sarı kantaron yüksek dozlarda alındığında güneşe karşı cilt hassasiyeti sorunları yaşanmaktadır. Bu nedenle tedavi süresinde güneş kremi kullanılması önerilmektedir.
Sarı kantaron kullanımı hamile veya emziren kadınlar için uygun değildir. 6 ila 17 yaş arasındaki çocuklar için güvenlidir, ancak sekiz hafta kullanımdan sonra sarı kantaron alımı durdurulmalıdır.
Sarı kantaron alan kişilerin, alerjik reaksiyon, yorgunluk veya huzursuzluk hissi, kan basıncında artış, güneşe karşı artan hassasiyet ve mide rahatsızlığına karşı dikkatli olması gerekmektedir.
Sarı kantaron kullanmak isteyen kişiler öncelikle doktorları ile görüşmelidir. Çünkü sarı kantaron, doğum kontrol hapları, alerji ilaçları, sakinleştiriciler, migren ilaçları ve kalp hastalığı için kullanılan ilaçlar dahil olmak üzere çeşitli ilaçlarla etkileşime girebilmektedir. Aşağıdaki durumlarda sarı kantaron almadan önce doktora danışılmalıdır:
- Kan sulandırıcı ilaç kullanmak
- İntihara meyilli olmak veya şiddetli depresyon geçirmek
- Zayıf bağışıklık sistemine sahip olmak
- HIV/AIDS için ilaç kullanıyor olmak
- Yüksek kolesterole sahip olmak
- Nöbet geçirmek
- Zayıf bir sinir sistemine sahip olmak
- Mide veya bağırsak problemlerine sahip olmak
- Katarakt olmak
- Şeker hastası olmak
Son Düşünceler
Sarı kantaron bitkisinin çiçekleri binlerce yıldır tıbbi olarak kullanılmaktadır. Bugün sarı kantaron çayları, özleri, kapsülleri ve tozları yerel sağlık gıda mağazalarında bulunmaktadır.
Günümüzde sarı kantaron, depresyon, anksiyete, OKB, menopoz ve PMS semptomlarını iyileştirmek için kullanılmaktadır. Ayrıca cilt hastalıklarını iyileştirmeye, kanserle savaşmaya yardımcı olmakta ve sigarayı bırakmayı desteklemektedir.
Bir sağlık uzmanına danışmadan, standart dozdan fazla sarı kantaron kullanılmamalıdır.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92750/
{2*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28064110/
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20155996/
{4*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15981212/
{5*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6339342/
