CBD yağı nedir? CBD, çeşitli sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılan ve psikoaktif olmayan bir bileşendir. THC ise psikoaktif (uyuşturucu, keyif verici) bir bileşendir ve farklı alanlarda kullanılmaktadır.
CBD Nedir?
Cannabidiol (CBD) son dönemde oldukça popüler bir takviye gıdadır. Kenevir bitkisinin yaprak, tomurcuk ve çiçeklerinde bulunan aktif bileşenlerin en yaygın ikinci maddesidir. CBD, kenevirden elde edilen bir bileşik olmasına rağmen, THC gibi psikoaktif özellikleri bulunmamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün bir raporuna göre, ‘CBD insanlarda herhangi bir kötüye kullanım veya bağımlılık potansiyeli göstermez.’ {1*}
CBD Yağı Nedir?
CBD yağı, süperkritik karbondioksit ekstraksiyonu ile kenevir bitkisinin yaprak, tomurcuk ve çiçeklerinden elde edilir. Bu yağda, iki önemli aktif bileşen bulunur. Diğer aktif bileşen ise THC’dir. CBD, THC’den ayrıştırıldıktan sonra geriye saf CBD ekstraktı kalır. Ekstrakt kenevir yağı içerisinde çözdürülerek belirli konsantrasyonlarda gıda takviyesi olarak satışa sunulur. Bu son ürün CBD yağıdır. Yani CBD, normal şartlarda yağ formunda değildir. Belirli işlemlerden geçirildikten sonra CBD yağı formuna getirilir. Kenevir yağı ise, kenevir bitkisinin tohumlarından soğuk sıkım yoluyla elde edilir.
CBD yağının ülkemizde üretilmesi ve satılması yasal değildir ve bu bakanlıkların yayınladığı mevzuatlarda açıkça belirtilmiştir. Sağlık Bakanlığı, kannabidiol’ü narkotik madde olarak tanımladığı için kozmetik ve diğer ürünlerde kullanımını yasaklamıştır. Tarım Bakanlığı ise gıda takviyelerinde kullanılmasını yasaklamaktadır.
CBD yağı anksiyete, kronik ağrı, depresyon, bağımlılık baskılama, epilepsi, tansiyon, uykusuzluk ve Parkinson gibi birçok hastalığa fayda gösteren bir gıda takviyesidir. {2*} {3*} CBD’nin yüksek miktarda kullanımı yan etkilere yol açmaktadır. Yan etki semptomları arasında mide bulantısı, yorgunluk ve sinirlilik bulunur. CBD, greyfurt suyuyla benzer şekilde kandaki bazı ilaçların seviyelerini yükseltebilir. CBD’nin güvenli olup olmadığıyla ilgili önemli olan, CBD’nin bir ilaç değil gıda takviyesi olarak piyasaya sunulmasıdır.
CBD yağı, epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlarla etkileşime girebilir.
Kenevir Yağı Nedir?
Kenevir yağı, soğuk sıkım yöntemiyle kenevir bitkisinin tohumlarından elde edilir. {4*} Hemp oil veya kenevir tohumu yağı olarak da bilinir. Bu nedenle sıklıkla CBD yağı ile karıştırılır.
Kenevir Yağının Faydaları Nelerdir? Kenevir Tohumu Yağı Nasıl Kullanılır?
CBD Yağı ve Kenevir Yağının Farkı Nedir?
CBD yağı ve kenevir yağının en belirgin farkları, elde ediliş yöntemleri ve etken maddeleridir. Kenevir yağı, kenevir bitkisinin tohumlarından soğuk sıkım ile elde edildiği için etken maddeleri başlıca vitamin, mineral, omega-3 ve omega-6 yağ asitleridir. CBD yağının etken maddesi ise cannabidiol’dür. Kannabidiol vücuttaki endokannabinoid sistemine etki eder. Bu sistem, beyindeki fizyolojik süreçlerde rol oynayan bir reseptör sistemidir.
Yani; etken madde, etki mekanizması ve üretim şekli göz önüne alındığında, CBD yağı ve kenevir yağı birbirlerinden oldukça farklıdır.
Eğer bir ürün kenevir yağı içeriyorsa etiketinde mutlaka ‘Cannabis sativa seed oil’ veya ‘kenevir tohumu’ ibaresi bulunmalıdır. Eğer CBD içeriyorsa etken maddesi yüzdesi ile birlikte ‘…Cannabidiol’ olarak belirtilmelidir.
Endokannabinoid Sistem Nedir?
Endokannabinoid sistem (EKS), bir hücre sinyal sistemidir. Vücutta önemli fizyolojik süreçlerde rol oynar. Bu sistemin varlığı, 1990’lı yıllarda kenevirin etken maddelerinden biri olan THC’nin araştırılması sırasında keşfedilmiştir. EKB’nin hastalıkları tedavi etmek için nasıl kullanılabileceğini araştıran birçok çalışma bulunmaktadır. EKB ile yapılan çalışmalar sonucunda, vücudun doğal olarak eser miktarlarda kenevirde bulunan bazı maddeleri ürettiği bulunmuştur. Vücutta nikotin için de benzer bir sistem bulunmaktadır.
Endokannabinoid sistem 3 bölümden oluşmaktadır:
- Endokannabinoidler: Kenevirde bulunan kannabinoidlere benzer yapıda, ancak vücudunuz tarafından üretilen bileşiklerdir.
- Sinir sisteminde ve vücudun etrafındaki, endokannabinoidlerin ve kannabinoidlerin birbirine bağlandığı reseptörler.
- Endokannabinoidleri ve kanabinoidleri parçalamaya yardımcı olan enzimler.
Bunun sonucu olarak, esrar ve türevleri kullanılmasa dahi vücutta EKS mevcut ve aktiftir. EKS mekanizmasının nasıl çalıştığı ve fonksiyonlarının neler olduğu hakkında yeterli bilgi olmasa da rol oynadığı bazı süreçler bilinmektedir:
- Uyku
- Duygu durumu
- İştah
- Hafıza
- Üreme ve doğurganlık
CBD ve THC Keyif Verici Midir?
Her ikisi de kannabinoid türevi olmasına rağmen, beyinde farklı kannabinoid reseptörleriyle etkileşime girerler.
THC, anandamid benzeri bir kimyasal yapıya sahiptir ve ana kannabinoid reseptörüne bağlanabilir. Anandamid, vücudun doğal olarak ürettiği endojen bir kannabinoid’dir. Yapısal benzerlikleri nedeniyle, THC kannabinoid reseptörleriyle etkileşime girebilir. Bu, THC’nin keyif verici madde olarak kullanımını sağlar.
CBD ise, kenevir kullanımıyla ilişkilendirilen keyif verici etkiyi yaratmaz. CBD’nin kannabinoid reseptörleriyle nasıl etkileşime girdiğine dair yeterli veri bulunmamasına rağmen, THC’den farklı bir mekanizmaya sahip olduğunu öne süren çalışmalar bulunmaktadır.
CBD ve THC Nasıl Elde Edilir?
CBD ve THC, kenevir bitkisinde doğal olarak bulunurlar. Kenevir bitkisinin farklı türleri, farklı düzeylerde kannabinoid içerir. Hemp ve kenevir bitkileri arasındaki temel fark, THC miktarlarıdır. %3’ten az THC içeren Cannabis sativa bitkileri hemp olarak kabul edilmektedir. Diğer türler ise daha fazla THC ve daha az CBD içerirler. Bu tür bitkiler esrar yapımında kullanılmaktadır. 2016 yılında yapılan bir analiz, kenevir bitkilerinin ortalama THC miktarlarının 1995’te %4’ken, 2014’te %12’ye yükseldiğini bildirmektedir. 2001-2014 yılları arasında, ortalama CBD seviyeleri %0,28’den %0,15’in altına düşmüştür.
CBD ve THC Kimyasal Yapıları
Farklı farmakolojik etkilere sahip olmalarına rağmen CBD ve THC benzer kimyasal yapılara sahiptir. İkisi de 21 karbon, 30 hidrojen ve 2 oksijen atomu içerirler. Bununla birlikte, atom dizilimleri arasındaki küçük farklar, THC ve CBD arasındaki farkı açıklamaktadır.
CBD ve THC Hangi Tıbbi Durumlarda Kullanılabilir?
CBD ve THC sağlık sorunlarının tedavisinde benzer etkilere sahiptirler. Fakat maddelerin kullanım şekilleri arasında bazı farklar bulunur.
Genellikle tedavisinde CBD kullanılan bazı hastalıklar:
- İltihaplı bağırsak hastalığı
- Kasılma nöbetleri
- Depresyon
- İnflamasyon
- Psikoz veya mental bozukluk
- Migren
Genellikle tedavisinde THC kullanılan bazı hastalıklar:
- Glokom hastalığı
- İştah kaybı
- Uykusuzluk hastalığı
Genellikle tedavisinde THC ve CBD’nin birlikte kullanıldığı bazı hastalıklar:
- Ağrı
- Anksiyete
- Bulantı
Göz Hastalıklarına İyi Gelen Bitki Çayları Nelerdir?
CBD ve THC Yasal Mı?
Türkiye’de, bu ürünlerin satılması ve kullanılması yasal değildir. ABD’de birçok eyalette, tıbbi tedavi amacıyla kullanımı kabul görmektedir ve yasaldır. Buna rağmen, kenevirin tıbbi kullanımını, reçetesini veya satışını tanımlayan bir resmi yasa bulunmamaktadır. Bazı eyaletlerde, kenevirin keyif verici olarak kullanılması yasaldır ve onaylanmıştır. Tıbbi kenevirde olduğu gibi, keyif verici olarak kullanılan kenevirle ilgili resmi bir açıklama bulunmamaktadır.
Türkiye’de kenevirin keyif verici olarak kullanılmasıyla ilgili kesin ve katı yaptırımlar bulunmaktadır. Kullanımının yanı sıra, bulundurmak da yasal değildir.
Kenevir tıbbi olarak alınmadan önce, ülkelerin yasal koşulları araştırılmalıdır. Devlet açıkça kullanıma izin vermediği sürece, tıbbi veya keyif verici olarak kenevir kullanmanın yasal sonuçları olacaktır. Kenevir hakkında yasalar düzenli olarak güncellendiği için, güncel yönetmeliği takip etmek gerekmektedir.
CBD ve THC’nin Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasına göre, CBD genel olarak güvenlidir ve kullanımı herhangi bir zarara sebep olmaz. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), potansiyel yan etkilerin kullanılan diğer ilaçlarla etkileşimi sonucu olduğunu bildirmektedir. Karaciğer sağlığı ve erkek doğurganlığı üzerine olumsuz etkileri olduğunu da eklemektedir.
THC kullanan kişilerde ortaya çıkabilecek yan etkiler:
- Ağız kuruluğu
- Gözlerde kızarıklık
- Ortalamadan daha yavaş yanıt süresi
- Genel bir keyifli hal
- Hafıza kaybı
- Koordinasyon ile ilgili sorunlar
- Kalp atışı hızının artması
Keyif amaçlı kullanımda psikotik ataklar gibi olumsuz psikolojik etkileri bulunmaktadır. Gençlerin beyni hala gelişim sürecinde olduğu için, gençler bu ataklara daha yatkındır. Yapılan çalışmalar, THC’nin düzenli ve yüksek dozda kullanımının şizofreni riskini artıracağını göstermektedir. CBD’nin bağımlılık yapıcı bir etkisi bulunmamaktadır ve tıbbi amaçla kullanılmaktadır. THC ise keyif verici olarak kullanılmaktadır.
Editörün Notu: Makalemizde CDB yağı ve kenevirden elde edilen diğer bileşenler ile ilgili bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Kenevir yağı ile CBD ve THC bileşenleri arasındaki farklardan bahsedilmiş, konuya tarafsız şekilde yaklaşım yapılmıştır. Sözü geçen uyarıcı bileşenlerin ve maddelerin kullanımı, tüketimi ve bulundurulması tavsiye edilmemiş, yasaklı maddelerin kullanımına yönlendirme yapılmamıştır. Yasal prosedürler takip edildiğinde görülen ve kullanılması yasak olarak belirtilen maddeler kesinlikle kullanılmamalıdır. İlaçsız Market bünyesinde satılan kenevir yağının, hazırlanan makalede belirtilen uyarıcı maddeler ile bir bağlantısı olmayıp, zararlı, bağımlılık yapıcı ve psikoaktif etkileri bulunmamaktadır.
Kaynaklar
- https://www.who.int/medicines/access/controlled-substances/5.2_CBD.pdf
- https://journals.sagepub.com/doi/10.4137/SART.S25081
- https://www.verywellhealth.com/cbd-oil-benefits-uses-side-effects-4174562
- https://arastirma.tarimorman.gov.tr/ktae/Belgeler/End%C3%BCstriyel%20Kenevir%20Ger%C3%A7e%C4%9Fi%20Paneli%20Sunular%C4%B1/ekg_7.pdf