Hıçkırık Neden Olur? Nasıl Geçer?

Hemen hemen herkes, hıçkırığı hayatı boyunca defalarca deneyimler. Ancak hıçkırığın hapışırık ya da öksürme gibi yaygın reflekslerin aksine bilinen fizyolojik bir avantajı yoktur. Bazen hıçkırıklar, beyninizden ciğerlerinize ve midenize giden sinirlerin tahriş olması ve ani bir spazma neden olması nedeniyle ortaya çıkar. Bazen de mide rahatsızlıkları ve ilaç kullanımı sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Hıçkırık, çoğunlukla, kısa bir süre sonra kendiliğinden geçer. Ancak bazı durumlarda hıçkırık aylarca hatta yıllarca sürebilir. İster rahatsız edici oldukları için akut hıçkırıklardan kurtulmaya çalışıyor olun, ister uzun süreli hıçkırıklardan muzdarip olun, yardımcı olabilecek doğal çözümler olduğunu unutmamalısınız.

Hıçkırık Nedir?

Hıçkırık, diyafram kaslarının aniden kasılması sonucunda ortaya çıkan reflekslerdir. Diyafram kasları, istemsiz olarak kasıldıktan sonra ses tellerinde aniden kapanma meydana gelir ve hıçkırık sesi ortaya çıkar.

Hıçkırdığınızda, boğazınızda, göğsünüzde veya karnınızda hafif bir sıkışma hissi hissedebilirsiniz. Herkesin hıçkırık hızı farklıdır. Ancak genellikle dakikada 4 ila 60 defa hıçkırık meydana gelir.

48 saatten uzun sürmesi durumunda artık hıçkırık kalıcı hale gelmeye başlar. Kalıcı hale geldiğinde kişinin yiyecek ve içecek alımını, konuşmasını ve konsantrasyonunu etkileyebilmektedir.

Bazı çalışmalar, kalıcı hıçkırıkların kişide uykusuzluk, sinir ve bitkinlik gibi semptomlar geliştirdiğini göstermektedir. {1*}

Hıçkırık Neden Olur?

Hıçkırık, çoğu kişide kısa bir süre devam eder ve ardından durur. Aniden başlayan ve kısa süren hıçkırığın nedenleri ise şunlardır:

• Çok hızlı veya aşırı yemek yemenin sonucunda gelişen midede şişlik
• Hava yutmak
• Gazlı içecekler içmek
• Ani heyecan
• Ani duygusal stres
• Alkol tüketimi
• Aşırı sigara içmek
• Mide sıcaklığında ani bir değişiklik

48 saatten uzun süren hıçkırıklar ise çeşitli faktörlere bağlı olabilir. Araştırmacılar, uzun süren hıçkırıkların aşağıdaki sağlık sorunlardan kaynaklanabileceğini öne sürmektedir: {2*}

• Gastrointestinal sorunlar
• Merkezi sinir sistemi bozuklukları
• Metabolik bozukluklar
• Psikolojik bozukluklar
• Bazı ilaçlar

Bu istemsiz kasılmalara sebep olan iki sinir, vagus ve frenik sinirleridir. Vagus, motor ve duyu liflerini içeren en uzun kranial sinirdir. Vagus siniri, beyinden çıkar ve boyun ve göğüsten karna doğru uzanır. Frenik siniri ise diyaframa ulaşmak için akciğer ile kalp arasından geçen bir sinirdir. Frenik sinir diyaframı uyarır. Bu nedenle bu sinirin felç olmasının kalıcı hıçkırıklara yol açabileceği bilinmektedir. {3*}

Merkezi sinir sisteminden frenik sinire giden yol arasındaki lezyonlar nedeniyle uzun süreli hıçkırıklar oluşabilir. Özellikle bu hıçkırıklar, inme, tümörler, menenjit, beyin iltihabı, MS hastalığı ve travmatik beyin hasarı gibi beyin hastalıklarında ortaya çıkar.

Bazı insanlar içinse devam eden hıçkırıklar, diyaframı tahriş edebilen reflü, şişkinlik ve mide ekşimesi gibi gastroenteroloji sorunlarından kaynaklanabilmektedir. Metabolik sorunlar da kalıcı hıçkırıklara neden olabilir. Örneğin, kalıcı oluşan bu hıçkırıklar, işleyişi bozulan böbrek veya karaciğer fonksiyonunun bir işareti olabilir.

Hıçkırık Nasıl Geçer?

Hıçkırığın nasıl geçeceğine dair birçok yöntem denemiş olabilirsiniz. Uygulanan yöntemler, her seferinde hıçkırığı durdurmayabilir. Bu sebeple aşağıda yer alan doğal tedavi yöntemlerini hıçkırığınıza etki edene kadar denemeniz gerekebilir.

Vagus Sinirini Uyarın

Vagus siniri, beyninizden midenize doğru uzanır. Araştırmacılar, bu sinirdeki tahrişin hıçkırıklara neden olabileceğine inanmaktadır. Bu yüzden hıçkırığın geçmesi için birkaç farklı yöntem deneyebilirsiniz.

Bir bardak soğuk su yudumlayarak, limon çiğneyerek veya suyla karıştırılmış bir kaşık çiğ bal yiyerek yutak borusunu tahriş edebilir ve böylece vagusu uyarabilirsiniz.

Diyaframınızı Rahatlatın

Hıçkırıkları durdurmak için bir diğer yöntem, diyaframı gevşetmek ve hıçkırıklara neden olan spazmları durdurmaktır. Diyaframı gevşetip spazmları durdurabilmek için nefesinizi bir seferde 10 saniye tutabilir veya bir kese kağıdına nefes verebilirsiniz. Bu sayede kandaki karbondioksitin kısmi basıncını arttırır ve daha fazla oksijen getirmek için diyaframın daha derin kasılmasını sağlarsınız. Raporlar, bu yöntemin genellikle hıçkırığın geçmesine yardımcı olduğunu göstermektedir.

Not: Kese kâğıdı yardımıyla nefes alıp verirken sersemlik hissetmeye başlarsanız uygulamayı hemen sona erdirmelisiniz.

Dizlerinizi Göğsünüze Çekin

Dizlerinizi göğsünüze çekmek, göğsünüzü sıkıştırarak karşı tahriş oluşmasını sağlar. Bu da hıçkırığa neden olan kasılmaları durdurmaya yardımcı olur. Göğsünüzü sıkıştırmak için dizlerinizi çekmek zor geliyorsa öne eğilmeyi de deneyebilirsiniz. Bu yöntemi uygularken derin bir nefes almayı unutmayın.

Valsalva Manevrasını Deneyin

Valsalva manevrası, burun deliklerini ve ağzı kapatıp burundan nefes vermeye çalışarak yapılan harekettir. Bu teknik boğaz, sinüsler ve iç kulaktaki basıncı artırmak için kullanılır.

Araştırmalar, bazı kişilerin aritmi semptomları durdurmak için valsalva manevrasını uyguladığını ve uygulama sonucunda vücuttaki belirtilerin azaldığını göstermektedir. {4*}

Valsalva manevrasını yapmak için ağzınızı ve burnunuzu kapalı tutarken 10-15 saniye boyunca kuvvetli bir şekilde burnunuzdan nefes vermeye çalışın. Bu tekniğin, nazal sinüslerinize uyguladığı baskı, hıçkırıkları hafifletmeye yardımcı olur.

Nane Yağı Kullanın

Nane yağı, alt yemek borusunda yer alan sfinkter kasını gevşeterek geğirme refleksi geliştirmeye yardımcı olduğundan, hıçkırıklardan kurtulmak için kullanılabilir. Ağzınıza bir damla nane yağı damlatarak, hıçkırığa neden olan kasılmaları durdurmaya yardımcı olabilirsiniz.

Nane yağını yutmadan önce hindistancevizi veya üzüm çekirdeği yağı ile seyreltmelisiniz.

Reflü Diyetini Deneyin

Kalıcı hıçkırıklar, yaygın olarak mide rahatsızlıkların bir belirtisi olarak ortaya çıkar. Araştırmalar, kalıcı hıçkırığın sizi sindirim sisteminde bir rahatsızlık olduğuna dair uyardığını belirtmektedir. {5*}

Hıçkırık haricinde mide ekşimesi, ağızda acı tat, ağız kuruluğu, ağız kokusu, geğirme ve şişkinlik gibi semptomlar yaşıyorsanız aşağıda vermiş olduğumuz reflü diyetini uygulayabilirsiniz.

• GDO’suz, işlenmemiş, organik gıdaları tüketmeye özen göstermelisiniz.
• Bağırsaklarınızdaki sağlıklı bakterileri desteklemek için lif alımınızı artırın ve bol miktarda probiyotik gıda tüketin.
• Özellikle rafine edilmiş tahıl ve şeker tüketimini azaltmaya çalışın, mümkünse bırakın.
• Kaliteli protein tüketin.
• Rafine bitkisel yağ alımınızı azaltın.

Ayrıca gazlı ve alkollü içecekler ve baharatlı yiyecekler de hıçkırığa yol açabilmektedir. Bu nedenle bu yiyecek ve içecekleri tüketmemeye özen göstermelisiniz.

Reflüye bağlı gelişen hıçkırıklardan kurtulmak için tüketebileceğiniz gıdalar ise şunlardır:

• Yeşil yapraklı sebzeler
• Enginar
• Kuşkonmaz
• Salatalık
• Karpuz
• Muz
• Serbest gezen tavuk
• Otla beslenmiş sığır eti
• Avokado
• Ev yoğurdu
• Kefir
• Kemik suyu
• Hindistancevizi yağı
• Zeytinyağı
• Elma sirkesi
• Aloe vera
• Zencefil
• Rezene
• Maydanoz

Stresinizi Azaltın

Stres, kısa süreli hıçkırıkların en yaygın nedenlerinden biridir. Hıçkırık başladığında, o anda nasıl hissettiğinizi ve bunların gelişiminde stresin bir rol oynayıp oynamadığını düşünün. Mümkünse her gün stres seviyenizi azaltmaya yönelik çalışmalar yapın.

• Egzersiz yapmak veya yoga yapmak
• Meditasyon yapmak, dua etmek
• Doğada daha fazla zaman geçirmek
• Lavanta gibi stres azaltıcı esansiyel yağlar kullanmak

Akupunkturu Deneyin

Yapılan çalışmalar, akupunkturun kalıcı hıçkırıklar için etkili bir tedavi yöntemi olduğunu göstermektedir. {6*}  Akupunktur, hıçkırığa sebep olan sinirleri uyarmak veya tahriş etmek için kullanılır.

Bebeklerde Hıçkırık

Bebeklerde hıçkırık oldukça yaygındır. Ancak hıçkırık, bebekleri, yetişkinleri rahatsız ettiği kadar rahatsız etmez. Bebeğinizdeki hıçkırıkları önlemek için, beslenmesi sırasında bebeğinizin gazını çıkarmaya çalışın. Geğirme, hıçkırıklara neden olabilecek fazla gazdan kurtulmasını sağlar.

Bebeğinizin hıçkırığını geçirmek için pozisyonunu değiştirmeyi ya da bebeğinizi sakinleştirmeyi deneyebilirsiniz. Ayrıca bebeğinize emzik vermek diyaframını gevşetmeye ve hıçkırıkları durdurmaya yardımcı olabilir.

Eğer hıçkırık başlayalı 10 dakika geçtiyse ve bebek hala hıçkırıyorsa, onu memeden veya biberondan beslemeyi deneyin. Bu yöntem bazen hıçkırığın geçmesini sağlamaktadır.

Hıçkırığın Zararları

İki günden fazla süren hıçkırıklar, nefes almanızı, uyumanızı ve yemek yemenizi zorlaştırmaya başlar. Eğer hıçkırığınız şiddetli bir şekilde devam ediyor ve günlük hayatınızı zorlaştırmaya başlıyorsa mutlaka uzman doktorlardan destek almalısınız.

Yukarıda sıralamış olduğumuz hıçkırık geçirme yöntemleri genellikle güvenlidir. Ancak sersemlik hissetmeye başlarsanız veya herhangi bir rahatsızlık hissederseniz uygulamayı hemen bırakmalısınız.