Helikobakter Pilori Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Helicobacter pilori (Helikobakter pilori), insanlık tarihinin en başarılı patojeni olarak adlandırılmaktadır. Bu bakteri türü yaklaşık 200 bin yıldır vardır ve pek çok insan bu bakterinin vücudunda bulunduğundan habersiz şekilde yaşamaktadır. {1*}

ABD’deki Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezlerine göre, dünya nüfusunun yaklaşık %66’sı helikobakter pilori ile enfekte durumdadır. Gelişmiş ülkelerdeki yetişkinlerin %80’inde, çocukların ise %10’unda helikobakter pilori enfeksiyonunun olduğu düşünülmektedir.  

Helikobakter Pilori ile enfekte olan kişilerin önemli bir kısmı herhangi bir semptom göstermemekte ve bu nedenle enfekte olduğunu bilmemektedir. Bu bakterinin insan vücudunda yaşaması kişinin, mide kanserine yakalanma riskini yaklaşık 6 kat arttırmaktadır. Ayrıca helikobakter pilori genellikle peptik ülser ve gastrit gibi önemli sindirim sorunlarına neden olmaktadır. Çoğu zaman bu bakteri yalnızca mideye zarar vermekle kalmamakta sindirim sisteminin diğer organlarına da zarar vermektedir. Yemek borusunda ve ince bağırsakta ülserlere neden olabilmektedir. {1*} 

Helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalanmanız için bu enfeksiyonla enfekte olmuş biriyle aynı eşyaları paylaşmanız yeterlidir. Bu bakteri türünün tedavi edilebilmesi için bazı yöntemler bulunmaktadır. Ancak pek çok tedavi yöntemi çeşitli yan etkilere neden olmaktadır. Helikobakter pilori tedavisinde antibiyotikler yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak antibiyotikler, bu bakterileri yok ederken faydalı bakterilere de zarar verebilmektedir. Helikobakter pilori enfeksiyonunu önlemenin ve tedavi etmenin, daha düşük seviyede yan etkiye neden olan farklı yolları da bulunmaktadır. 

Helikobakter Pilori Nedir?

Helikobakter pilori spiral şekilli bir bakteridir. Bu bakteri, midede ve oniki parmak bağırsağında (duodenum olarak adlandırılan bu kısım ince bağırsağın mideye bağlandığı yerde bulunmaktadır) kronik iltihaplanmaya ve enfeksiyona neden olmaktadır. Helicobacter pylori, genellikle ülser bakterisi olarak adlandırılmaktadır.  

Helikobakter pilori mide ve ince bağırsağı kaplayan mukozal tabakada yaşamaktadır. Bu bakteri midenin iç tabakasında bulunduğunda ülsere neden olabilmektedir. Duedonal (üst ince bağırsak) ülserlerin %90’ından fazlasının ve mide ülserlerinin yaklaşık %80’inin helicobacter pylori’den dolayı ortaya çıktığı düşünülmektedir. {2*}, {3*} 

Uzmanlar helikobakter pilori‘nin bulaşıcı olduğunu ifade etmektedirler. İnsandan insana nasıl geçtiği hâlâ tam olarak bilinmese de bu bakterinin kalabalık ortamlarda bulunan ve kişisel sağlığına özen göstermeyen kişilerde daha sık görüldüğü bilinmektedir. {4*} 

Helicobacter Pylori Belirtileri Nelerdir?

Helikobakter pilori ile enfekte olan hastaların önemli kısmında herhangi bir semptom görülmemektedir. Ancak semptom gösteren kişilerde ortaya çıkan belirtiler şunlardır: 

• Şişkinlik 
• Kusma 
• Mide bulantısı 
• Karın ağrısı 

Bazı durumlarda ise helicobacter pylori daha ciddi semptomlara neden olabilmektedir. Bu semptomlardan bazıları şunlardır: 

• Karın ağrısı 
• Mide ekşimesi 
• Yorgunluk 
• Kan kusmaya kadar gidebilen kusma ve bulantı atakları 
• İshal
• Ağız kokusu 
• Anemi  
• İştah azalması 
• Peptik ülserler 

Damıtılmış Su İçilebilir mi? Damıtılmış Su Nasıl Elde Edilir?

Helikobakter Pilori Neden Olur?

Kişinin helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalanmasına, bu enfeksiyon ile enfekte olmuş birinin tükürüğüne, kusmuğuna veya dışkısına doğrudan temas etmesi neden olmaktadır. Yabancı kişilerin eşyalarının ağza götürülmesi veya başka insanların eşyalarının ortak olarak kullanılması bu enfeksiyonun yayılmasına sebep olmaktadır. Ayrıca helicobacter pylori enfeksiyonu ile enfekte olmuş kişinin yemeğinden yemek veya bardağından su içmek, helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalanmaya neden olabilmektedir.  Çocuklar, helikobakter pilori enfeksiyonunu kapma riski en yüksek olan grupta yer almaktadır. Çocukların helicobacter pylori enfeksiyonuna yakalanma riskini arttıran durumlardan bazıları şunlardır: {5*} 

• Helikobakter pilori ile enfekte olmuş bir bireyle birlikte yaşamak 
• Kalabalık bir ortamda yaşamak 
• Temiz ve güvenilir suya ulaşma imkanının olmaması 
• Gelişmemiş veya sağlık sorunlarının daha fazla görüldüğü gelişmekte olan bir ülkede yaşamak  

Geleneksel Helikobakter Pilori Tedavi Yöntemleri

Helikobakter pilori enfeksiyonunun teşhis edilmesi için doktor tarafından üre nefes testi, dışkı testi ve kan testi yapılması gerekmektedir. Kişinin bu enfeksiyon ile enfekte olduğu teşhis edildiğinde genellikle bakterileri öldürmek amacıyla antibiyotik ilaca başlanmaktadır. Antibiyotiklerin yanı sıra asit seviyesini azaltıcı ilaçlar da helicobacter pylori enfeksiyonunun tedavi edilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Helikobakter pilori enfeksiyonunun tedavi edilebilmesi için genellikle birden fazla antibiyotik kullanılması gerekmektedir. Bunun nedeni yalnızca bir antibiyotiğin helicobacter pylori enfeksiyonunun neden olduğu bakterileri öldürememesidir.  

Ülser ve mide ekşimesi sorunu yaşayan kişilerin helikobakter pilori enfeksiyonu ile enfekte olması durumunda tedavi sürecinde esomeprazol, lansoprazol, omeprazol veya pantoprazol gibi ilaçlar kullanılmaktadır. Bizmut subsalicylate de helikobakter pilori tedavisinde yaygın olarak tercih edilmektedir. Ayrıca tüm bunlara ek olarak tedavi sürecinde histamin engelleyici ilaçlar da reçete edilebilmektedir.  

Vücuda Zarar Veren ve Yaygın Olarak Kullanılan Antibiyotikler

Bu durum haftalarca günde 10’dan fazla ilaç tüketilmesi anlamına gelmektedir. Tedavi sürecinden yaklaşık bir veya iki hafa sonra yapılan testler bu hastalığın tedavisinin başarılı olup olmadığını gösterecektir. Bazı durumlarda yapılan testler sonucunda kişinin hâlâ helicobacter pylori enfeksiyonuyla enfekte olduğu fark edilir. Bu durumda ise hastaların 2 hafta daha ilaç kullanmaları söylenir. Helikobakter pilori enfeksiyonu ile enfekte olmuş kişilerin yaklaşık %20’sinde enfeksiyon tekrarlamaktadır.

Sibo İnce Bağırsakta Aşırı Bakteri Çoğalması

Helikobakter Pilori Doğal Tedavisi

Tıbbi tedavi yöntemlerini tercih etmeyen kişiler genellikle doğal tedavi yöntemlerine başvurmaktadır. Ayrıca zaman içerisinde vücudun antibiyotiğe karşı direnç göstermesi ve antibiyotiklerin etkili olmamaya başlaması da kişilerin doğal tedavi yöntemlerine başvurmasına neden olmaktadır.

Helikobakter pilori enfeksiyonu tedavisinde oldukça etkili olan doğal tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır: {6*}

Probiyotikler

Probiyotikler faydalı bakteriler olarak bilinmektedir. Probiyotikler bağırsakta istenmeyen ve zararlı bakteriler bulunduğunda bu bakterilerin yok edilmesine yardımcı olmaktadır. 2012 yılında yayınlanan bir çalışmada probiyotiklerin helikobakter pilori tedavisindeki etkileri incelenmiştir. Çalışma kapsamında 40 hastaya sekiz suşlu probiyotik takviyesi verilmiş ve bu hastaların 13’ünün tamamen iyileştiği gözlemlenmiştir. {7*} 

2017 yılında başka bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada helikobakter pilori tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin (amoksisilin, clarithromycin ve metronidazol dahil), genellikle antibiyotik direncine neden olduğundan bahsedilmektedir. Araştırmada antibiyotiklerin bir süre sonra tedaviye katkı sağlamadığı fark edilmiştir. Bu durum helikobakter pilori enfeksiyonunun tedavi edilmesi için kullanılan antibiyotiklerin bazı durumlarda hem helicobacter pylori enfeksiyonunu tedavi etmediğini hem de faydalı bakterilerin ölmesine neden olduğunu göstermektedir. {8*} 

Bu araştırma kişinin antibiyotik kullanırken probiyotik takviyesi almasının oldukça faydalı olacağını göstermektedir. Probiyotikler antibiyotiklerin olumsuz etkilerinin azaltılmasını sağlamaktadır. Bu nedenle tedavi sürecinde probiyotik takviyesi alınması tavsiye edilmektedir.  

Yapılan bilimsel araştırmalar, Lactobacillus fermentum, Lactobacillus casei ve Lactobacillus brevis probiyotiklerinin helikobakter pilori enfeksiyonuyla savaşma yeteneği en yüksek olan probiyotikler olduğunu göstermektedir. {9*}, {10*}, {11*}

Toprak Bazlı Probiyotikler

Çörek  Otu

Çörek otunun sağlık açısından pek çok faydası bulunmaktadır. Bunlardan biri, helikobakter pilori enfeksiyonunun tedavisine yardımcı olmasıdır. 2010 yılında yapılan bir araştırma kapsamında helikobakter pilori enfeksiyonuyla enfekte olmuş hastalara, omeprazol (asit ilacı) ile birlikte günlük 2 gram öğütülmüş çörek otu verilmiştir. Araştırma sonucunda çörek otunun helikobakter pilori enfeksiyonunun tedavisinde antibiyotiklerden ve asit düşürücü ilaçlardan daha etkili olduğu fark edilmiştir. Çörek otunun asit azaltma yeteneğine sahip olduğu ve sindirim sistemi sağlığının korunmasına yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. {12*}

Çörek Otu Yağının Faydaları Nelerdir? Çörek Otu Nasıl Kullanılır?

Brokoli Filizleri 

Brokoli filizleri birkaç günlük brokoli bitkileridir. Bu bitkilerin içerisinde sülforaphane adı verilen yüksek düzeyde kükürt içeren bir kimyasal bulunmaktadır. Bu kimyasal, antioksidan özellik göstermekte ve vücuttaki zararlı maddelerin vücut dışına atılmasını sağlamaktadır. Brokoli filizleri, brokoli yağı yapmak ve çeşitli takviyeler elde etmek amacıyla kullanılmaktadır.  

Sindirim Hastalıkları ve Bilimleri’nde yayınlanan bir araştırma kapsamında denekler, 1 hafta boyunca günde 2 kez brokoli filizi (14, 28 veya 56 gram) tüketmişlerdir. Bu çalışma sonucunda deneklerin yüzde 78’inin, helikobakter pilori testi negatif çıkmıştır. {13*} 

2017 yılında Current Pharmaceutical Design dergisinde yayınlanan bir araştırmada brokoli filizlerindeki sülforaphanenin, yalnızca helikobakter pilorinin neden olabileceği gastrite karşı savaş açmadığından, aynı zamanda NSAID’lerin neden olduğu gastrointestinal (mide-bağırsak) sağlık sorunlarına karşı koruduğundan da bahsedilmektedir. {14*} 

Yeşil Çay 

Yeşil çay, helikobakter pilori bakterisinin büyümesini engellemektedir. Laboratuvarda yapılan çalışmalar yeşil çayın, helikobakter pilori bakterisinin büyümesini engellediğini ve helikobakter pilori enfeksiyonuna maruz kalmadan önce yeşil çay tüketilmesinin, midedeki mukozal iltihabı engellediğini göstermektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda yeşil çayın, helikobakter pilori bakterisinin neden olduğu gastritin önlenmesini ve tedavi edilmesini sağladığı fark edilmiştir. {15*} 

Yapılan diğer araştırmalar ise yeşil çaydaki kateşinlerin, özellikle de epigallocatechin gallate’nin, helikobakter pilori bakterisiyle mücadele etme konusunda antibakteriyel özelliğe sahip olmasından dolayı oldukça etkili olduğunu göstermektedir.  

Yeşil çay oldukça zengin bir kateşin kaynağıdır. Kateşinler iyi birer antioksidandır ve iyi birer antiviraldir. Ayrıca kateşinlerin kanser riskine karşı koruduğu da bilinmektedir. {16*} 

Sarımsak

Sarımsak doğal bir anti-inflamatuardır ve doğal bir antibiyotiktir. Hem pişmiş sarımsak hem de çiğ sarımsak helikobakter pilori bakterilerinin öldürülmesine yardımcı olmaktadır. 2016 yılında yapılan bir çalışmada, helikobakter pilori enfeksiyonuyla enfekte olmuş kişilere öğle ve akşam yemeklerinde iki orta boy sarımsak verilmiştir. Araştırma sonucunda bu kişilerin vücutlarında bulunan helicobacter pylori enfeksiyonunda önemli miktarda azalma olduğu fark edilmiştir. Bu durum, sarımsağın helikobakter pilori enfeksiyonuna karşı anti bakteriyel etkilere sahip olduğunu göstermektedir. {17*} 

Propolis

Propolis, kovanı sağlam tutmak amacıyla bal arıları tarafından çeşitli bitki kaynakları kullanılarak yapılan reçineli bir karışımdır. Propolisin kimyasal bileşimini inceleyen bilim adamları propolisin, 300’den fazla doğal bileşik içerdiğini fark etmişlerdir. Bu bileşikler amino asitler, coumarins, fenolik aldehitler, polifenoller, sequiterpene kininler ve steroidler içermektedir. Yapılan pek çok çalışma propolis ekstresinin, yüksek fenolik bileşik içerdiğini ve bu sayede helikobakter pilori bakterisinin büyümesine engel olduğunu göstermektedir. {18*}, {19*}, {20*} 

Bitkiler

Helikobakter pilori bakterilerinin büyümesini engellemek amacıyla yapılan bir çalışmada Agrimonia eupatoria (Koyunotu), Hydrastis canadensis (Altınmühür), Ekinezya, Meadowsweet (Keçi sakalı) ve Salvia officinalis (Adaçayı) bitkilerinin faydalı olabileceğini göstermektedir. {21*}, {22*}, {23*} 

Stresten Uzak Durmak 

Stres, helikobakter pilori semptomlarını daha kötü hale getirmektedir. Ayrıca anksiyete hastası olan veya yoğun stres altında yaşayan kişilerin, helicobacter pylori enfeksiyonuna ve mide iltihabı, mide ülseri gibi çeşitli mide rahatsızlıklarına yakalanma ihtimali oldukça yüksektir. Yapılan araştırmalar, yoğun stres yaşayan kişilerin bağışıklığının zayıfladığını göstermektedir. {24*} 

Günlük hayata stres giderici aktivitelerin dahil edilmesi tavsiye edilmektedir. Bunun için kişi derin nefes alma egzersizleri, yoga, akupunktur, meditasyon veya tai chi yapabilir 

Helikobakter Pilori Olanlar Nasıl Beslenmeli?

Helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalanmamak veya enfeksiyonun tedavi edilmesine yardımcı olması için tüketilmesi gereken gıdalardan bazıları şunlardır: 

• Kefir gibi probiyotik bakımından zengin yiyecekler 
• Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olan balıklar 
• Keten ve chia tohumları, omega 3 yağ asidi bakımından zengindir. Bu nedenle sıkça tüketilmesi tavsiye edilmektedir.  
• Bal tüketilmesi tavsiye edilmektedir. Özellikle manuka balının helikobakter pilori enfeksiyonuna karşı koruma sağladığı bilinmektedir. {25*} 
• Meyvelerin helikobakter pilori enfeksiyonuna karşı koruma sağladığı bilinmektedir. Özellikle yaban mersini, çilek ve böğürtlen tüketilmesi tavsiye edilmektedir.  
• Brokoli ve brokoli filizlerinin tüketilmesi ve turpgiller familyasında yer alan sebzelerin bolca tüketilmesi tavsiye edilmektedir. 

Helikobakter pilori enfeksiyonuyla savaşmak amacıyla tüketilmemesi gereken ya da az tüketilmesi gereken besinler şunlardır: 

• Kafein 
• Gazlı içecekler 
• Salamura (peynir, et, balık gibi yiyeceklerin bozulmaması için içinde tutulduğu tuzlu su) yiyecekler 
• Baharatlı yiyecekler 
• Lif oranı düşük besinler

Helikobakter Pilori Enfeksiyonu Nasıl Önlenir?

Helikobakter pilori enfeksiyonunu önlemek için yapılması gerekenlerden bazıları şunlardır: {26*}, {27*} 

Helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalanmamak için kişinin temiz ve güvenilir içme suyu tüketiyor olması gerekmektedir. Kirlenmiş su içmek, Helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalanma riskini önemli ölçüde arttırmaktadır.  

Kişinin hijyen kurallarına dikkat etmesi, helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalanma riskini önemli ölçüde azaltmaktadır. helikobakter pilori ile enfekte olmuş birinin eşyalarına dokunmak enfeksiyona yakalanma sebeplerinden biri olduğundan dolayı el temizliğine oldukça önem verilmesi gerekmektedir. 

Helikobakter pilori enfeksiyonu yiyeceklere bulaşabilmektedir. Bundan dolayı kişilerin temizliğinden ve güvenilirliğinden emin olduğu yerlerde yemek yemesi tavsiye edilmektedir.  

Helikobakter Pilori Enfeksiyonu İçin Alınabilecek Önlemler 

Helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalandığınızı düşünüyorsanız en kısa süre içerisinde test yaptırmalısınız.  

Helikobakter pilori semptomlarından bazıları şunlardır: {28*} 

• Yutma güçlüğü 
• Şiddetli karın ağrısı 
• Kanlı veya siyah kusmuk 
• Kahve telvesi gibi görünen kusmuk 
• Kaburgaların altında yer alan bölgede yanma hissi (ağrı yemek yedikten veya süt içtikten sonra azalıyorsa muhakkak bir doktora danışılmalıdır)

Bu semptomlardan birini veya birkaçını yaşıyorsanız en kısa sürede tıbbi yardım almalısınız. 

Herhangi bir helikobakter pilori enfeksiyonu semptomu göstermediğiniz halde helikobakter pilori testiniz pozitif çıkıyorsa bu durumda tedaviye başlayıp başlamamak için doktorunuza danışmanız gerekmektedir. Ayrıca farklı bir rahatsızlıktan dolayı ilaç kullanıyorsanız veya çeşitli sağlık sorunlarınız varsa helikobakter pilori enfeksiyonunun tedavisi için yeni yöntemler denemeden önce doktorunuza danışmanız önerilmektedir.  {29*}

Bağırsak Sağlığı Nasıl Düzelir? Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Sistemini Nasıl Etkiler?