Şok Diyetlerin Tehlikeleri Nelerdir?

Şok diyetlerin tehlikeleri nelerdir? Diyet haplarından meyve suyu detokslarına kadar günümüzde çok sayıda diyet tavsiyesi ve planı vardır. Çoğu beslenme uzmanı, moda diyetlerle ilgili en büyük sorunun sürdürülebilir olmaması olduğu konusunda hemfikirdir. Bir süre için bazı yiyecek gruplarını beslenmeden çıkartmak ve kalori alımını azaltmak makuldür. Bunun yanı sıra, yiyecek kısıtlamasının sürekliliğini hedefleyen bir diyete uyum sağlamak oldukça zordur. Ayrıca, bu tarz diyetler birçok sağlık problemine yol açma eğilimindedir.

Katı kurallara sahip şok diyetler, metabolizmayı yavaşlatır, yiyecek seçimleriyle ilgili kaygıyı ve stresi artırır, tiroid dengesizliği nedeniyle enerji seviyelerini bozar. Ancak sağlığa birçok zararı olan işlenmiş gıdaları sınırlamaya veya beslenmeden tamamen çıkartmaya odaklanan diyetler genellikle faydalıdır ve herhangi bir soruna yol açması olası değildir. Yine de bir diyet programı uygularken her insanın farklı olduğunu, bir başkası için uygun ve sağlıklı olan bir diyetin diğer bir kişi için uygun olamayabileceğini anlamak önemlidir.

Şok Diyet Nedir?

Birleşik Krallık Diyetisyenleri Derneği’ne göre, şok diyetler, kısa süre içinde çok fazla kilo vermeye odaklanan kısıtlayıcı beslenme planlarıdır. Bununla birlikte, şok diyet uygulayan çoğu insan bir süre sonra sıkılır, aşırı yemeye başlar. Diyet bitiminde genellikle sağlıksız yiyeceklere yüklenerek verdiği kiloyu, hatta belki daha fazlasını geri alır.

Şok diyetler, genellikle birkaç yıl popüler kalır ve daha sonra yerini çok farklı veya tamamen zıt olabilen başka bir şok diyet teorisine bırakır. Son 5-10 yılda giderek daha popüler hale gelen Paleo diyeti ve glütensiz diyet bile bazı araştırmacılar tarafından “geçici heves” olarak nitelendirilir. Şok diyetler tipik olarak düşük karbonhidratlı/yüksek proteinli diyetler ve yüksek karbonhidratlı/düşük yağlı diyetler olarak iki kategoriye ayrılır.

Popüler şok diyet örneklerinden bazıları:

• Makrobiyotik Diyet
• Atkins diyeti
• Ornish diyeti
• Zone diyet
• Güney Sahili Diyeti
• Master Cleanse Diyeti
• Vegan Diyeti veya Vejetaryen Diyeti
• DASH Diyeti

Boston Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, şok diyetler yalnızca birkaç hafta veya ay işe yarar. Çalışma sonuçlarına göre: {1*}

• Şok diyetle kilo veren kişilerin yaklaşık %98’i beş yıl içinde verdikleri kiloları geri alıyor.
• Kilo veren insanların yaklaşık %90’ı, başlangıçta kaybettiklerinden daha fazla kilo alıyor.
• Diyet yapanların yalnızca %5 ila %10’u, ilk ağırlıklarının %10’undan daha fazla kilo veriyor.

Diyetlerin bu kadar sık başarısızlıkla sonuçlanmasının nedenlerinden biri, insanların iradesini veya motivasyonunu kaybederek eski alışkanlıklarına dönmesidir. Ayrıca, yoksunluk ve kısıtlama duyguları nedeniyle aç ve yorgun hissederek hastalanmaları da diyeti başarısızlığa götüren bir faktördür.

Sağlıklı bir şekilde kilo vermek için Hastalıklarla Savaşan ve Kilo Kaybını Kolaylaştıran En Etkili Bitkisel Kaynaklı Proteinli Gıdalar yazımızı okuyabilirsiniz.

Şok Diyetlerin Zararları Nelerdir?

Şok diyetlerin sağlık üzerinde birçok potansiyel zararı vardır.

Kişiyi Yorgun, Aç ve Zayıf Bırakır

Şok diyet planları genellikle kısıtlayıcıdır ve kalori alımı düşüktür. Vücudun ihtiyaç duyduğu uygun miktarda kaloriyi almamak, kişiyi genellikle “açlık modu” olarak adlandırılan metabolik bir duruma sokar. Kişi kilo verse bile deri altı yağ dokusunda (vücut yağında) gerçekleşen azalma, insülin duyarlılığı gibi bazı problemlere yol açar. Ayrıca, kilo kaybı her zaman yağ kütlesinde meydana gelmez. Ani kilo kaybı kas kütlesi kaybına da yol açabilir.

Birçok çalışma, kronik diyet ve aşırı egzersizin metabolizma, açlık seviyesi, enerji, ruh hali, uyku, hormon/üreme sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğunu kanıtlamıştır. Sert ve hızlı kilo değişiklikleri, hayati organlarda doku kaybına, kemik yoğunluğunun azalmasına ve kas erimesine neden olur. Ayrıca, uygun şekilde beslenmemek, bilişsel süreçlerde (düşünme, koordinasyon ve hafıza gibi) problemlere yol açar, bu da karamsarlığa, yorgunluğa ve kas zayıflığına neden olur. {2*}

Düşük düzeyde ATP üretimi (hücrelere güç sağlayan kimyasal enerji) beyne vücutta bir şeylerin doğru olmadığına dair sinyaller gönderir. Tüm bunlar, vücudun enerjiyi kullanma fonksiyonunda sorunlar yaratır, tiroid bozuklukları gibi metabolik problemler için risk faktörlerini artırır.

Hormonal Sağlığı ve Metabolizmayı Olumsuz Etkiler

Yetersiz beslenme, kalori alımını hızlı bir şekilde artırmak için ilkel bir dürtüyü tetikler. Bu sinyallere yanıt verilmediğinde ise metabolizma yavaşlar ve bu da aslında kilo alımına neden olur. {3*}

Kalori alımını çok fazla düşüren şok diyetler, enerji (kalori) kullanma yeteneğini azaltır. Sürekli açlık hissi nedeniyle vücudun enerjiyi korumak için hormonların işleyişini bozar. Daha uzun süre (birkaç günden fazla) yetersiz beslenmeyle ilişkili tehlikelerinden bazıları arasında uyku problemleri, kısırlık, akne, vücut yağında artış, güçte azalma ve depresyon yer alır.

Sağlıklı bir şekilde kilo vermek için Hızlı Kilo Vermek İçin En İyi Diyetler, Egzersizler ve İpuçları yazımızı okuyabilirsiniz.

Stres ve Kaygıya Sebep Olur

Kişiler “başarısız diyet” girişimi ardından ruh halinde bazı problemler yaşayabilir. Çalışmalar, diyet yapanların genellikle yemek yeme veya diyeti ihlal etme konusunda suçluluk veya utanç hissettiklerini gösterir. Yeme davranışıyla ilişkili utanç ise anoreksiye ve bulimia gibi yeme bozukluklarına sebep olur. {4*}

Etkisiz Olabilir

Belirli bir yeme şekli veya diyet benimsendiğinde, kişi kendini dünyanın en sağlıklı ve en iyi diyetini uyguluyormuş gibi hisseder. Ancak bu konuda açık fikirli olmak ve esnek kalmak çok daha akıllıcadır. Bilimsel çalışmalar bazı diyetlerin faydalarını destekliyor olsa bile herkesin birbirinden farklı olduğunu ve tek bir diyet türünün herkeste aynı etkiyi yaratmayacağını vurgular.

Örneğin; süt ürünleri veya glütene karşı alerjiniz, intoleransınız veya hassasiyetiniz varsa, bu gıdalardan kaçınmanız gerekir. Ancak bunları ölçülü bir şekilde yerken kendinizi iyi hissediyorsanız ve diyetinizin geri kalanı dengeliyse bu ürünleri diyetten tamamen çıkartmak gereksiz bir çaba olabilir.

Kilo Vermek İçin En İyi Diyetler Nelerdir?

Sizin için en sağlıklı ve etkili diyet, tıbbi öykünüz, aktivite düzeyiniz, kilonuz, genetiğiniz ve tercihleriniz dahil olmak üzere bir dizi faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bunun yanı sıra, ”tedavi edici gıdalarla beslenme” sağlıklı ve güvenli bir diyet olarak kabul edilir ve hemen hemen herkes için uygundur.

Tedavi edici gıdalarla beslenme hakkında daha fazla bilgi almak için Tedavi Edici Gıdalarla Beslenme Nedir? Neler Yenir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Lahana Çorbası Diyeti

Belirli bir tür yiyeceği çokça tüketmeyi teşvik ettiği göz önüne alındığında, lahana çorbası diyeti de şok diyet tartışmalarına konu olmuştur. Bununla birlikte, daha fazla sebze ve düşük kalorili yiyecekler yemenin faydaları vardır. Lahana çorbası diyeti detoksifikasyon ve lif alımını artırma gibi konularda geçici olarak yardımcı olabilir. En fazla birkaç hafta uygulanmalıdır.

Keto Diyeti

Keto diyeti, düşük karbonhidratlı bir şok diyet gibi gelebilir ancak aslında obezite, diyabet gibi sağlık problemleri üzerindeki olumlu etkilerini destekleyen birçok bilimsel araştırma vardır. Ketojenik diyetler, karbonhidratlı gıdalarda bulunan glikozu diyetten çıkarır. Keto diyeti uygulayan birçok insan, düşük insülin seviyeleri ve vücudun depolanmış yağları yakması nedeniyle hızlı kilo kaybı yaşar. Ancak keto diyeti gibi düşük karbonhidratlı diyetlerde yorgunluk ve kabızlık gibi yan etkiler olabilir. Birkaç aya kadar uygulanmalıdır.

Anti-inflamatuar Diyetler

Araştırmalar, Akdeniz diyeti veya Okinawa Diyeti gibi iltihaplanmayı azaltan diyetlerin kalp hastalıklarını, osteoporozu, diyabeti, bunamayı ve bazı kanser türlerini önlemeye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Antiinflamatuar diyetlerde çok sayıda taze sebze, deniz sebzesi, meyve, taze ot, baharat, tam tahıl, yabani balık, zeytinyağı, az miktarda et, süt ürünleri ve yumurta vardır.

Eliminasyon Diyeti

Bazı alerjenik gıdalardan kaçınmak veya geçirgen bağırsak sendromunu tedavi etmek istiyorsanız hangi gıdaların semptomlarınıza katkıda bulunduğunu belirlemek için eliminasyon diyeti uygulayabilirsiniz. Örneğin; FODMAP (bazı gıdalarda bulunan karbonhidrat türleri) gıdalarının bazı insanlar için uygun şekilde sindirilmesi daha zor olabilir. Eliminasyon diyeti, aynı kategorideki tüm gıdalardan vazgeçmek yerine yalnızca hassas olduğunuz belirli türleri diyetten çıkarmanıza olanak tanır.

Kemik suyu, buharda pişirilmiş sebzeler, kollajen proteini ve Hindistan cevizi yağı gibi şifalı yiyecekler, eliminasyon diyeti sırasında kalori ve besin açığını kapatır. Kısıtlayıcı olabildikleri için bu tür diyetleri sonsuza kadar takip etmek güvenli ve gerekli değildir.

Eliminasyon diyeti hakkında daha fazla bilgi almak için Ücretsiz Eliminasyon Diyeti! En Etkili Örnek Diyet Listesi yazımızı okuyabilirsiniz.