Epifiz bezi, beynin ortasında iki yarım küre arasında bulunan bir bezdir. Üçüncü göz olarak da adlandırılmaktadır. İlginç yapısı ve vücuttaki işlevleri birçok mitolojik duruma konu olmasına neden olmuştur ve bu görüşlere göre ruhun epifiz bezinde olduğu düşünülmektedir.
Epifiz bezinin asıl görevi vücutta melatonin hormonu üretilmesini sağlamaktır. Melatonin hormonu, uyku ve uyanıklık döngüsünü düzenleyerek vücut saati düzenlenmesinde rol oynamaktadır.
Sağlıksız beslenme ve çevresel toksinler gibi durumlar epifiz bezinin fonksiyonlarını yerine getirmesine engel olabilmektedir. Bu durumun en belirgin semptomu vücudun sirkadiyen ritmindeki değişikliklerdir. Bu da çok fazla veya çok az uyumak, geceleri huzursuz olmak ve gün içinde uykulu hissetmek anlamına gelmektedir. Ancak uygulanan bazı yöntemler ve tüketilen besinler ile epifiz bezini geliştirmek ve sağlıklı bir şekilde işlevlerini yerine getirmesini sağlamak mümkündür.
Epifiz Bezinin Vücuttaki Görevleri
Epifiz bezi çoğunlukla melatonin üretiminde olan görevi ile bilinse de kemik, kalp ve ruh sağlığı gibi birçok farklı alanda da görevleri bulunmaktadır.
Sirkadiyen Ritim
Epifiz bezi, vücudun sirkadiyen ritimlerini düzenlediği için vücut iç saatinin anahtarı olarak bilinmektedir. Sirkadiyen ritim, kişinin her gün aynı saatlerde uyumasını ve uyanmasını sağlayan sinyaller üreten vücudun günlük ritimleridir. Epifiz bezinden salgılanan melatonin hormonu, sirkadiyen ritimleri düzenlemeye yardımcı olmaktadır. {1*}
Kemik Metabolizması
Menopoz sonrası dönemde kadınlar osteoporoz hastalığı açısından daha riskli hale gelmektedir. Yapılan bir araştırma, epifiz bezindeki değişikliklerin kemik metabolizmasını etkileyebileceğini bildirmektedir. Çalışma, ağızdan alınan melatonin takviyelerinin kemik kütlesini artırarak menopoz sonrası görülen osteoporoza karşı koruyucu olabileceği sonucuna varmıştır. {2*}
Menopoz Tedavisine Alternatif Yöntemler
Ruh Sağlığı
Uyku ve ruh sağlığı birbiri ile oldukça ilişkilidir. Uyku yoksunluğu, bazı zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilmekte veya bunları kötüleştirebilmektedir. Bazı zihinsel bozukluklar da uyku problemlerine neden olmaktadır.
Bazı zihinsel bozukluklar ışığa erişimle ilişkilendirilmektedir. {3*} Örneğin duygu durum bozukluğu, kişinin maruz kaldığı ışık miktarı az olduğu zamanlarda ortaya çıkma eğiliminde olan bir depresyon şeklidir. Bu durumun melatonin salgılanmasındaki değişiklerden kaynaklı olabileceği düşünülmektedir.
Bununla birlikte, yapılan bir incelemede, melatonin hormonunun duygu durum bozuklukları üzerinde bir etkisi olmadığı bildirilmektedir. {4*}
Hipofiz Bezi İşlevi
Hipofiz bezi, beynin hipotalamus bölümünde bulunan bir bezdir. Hipotalamus, büyüme ve tiroid fonksiyonları dahil olmak üzere çok çeşitli hormonal fonksiyonlarla ilişkilidir. Bazı araştırmalar epifiz bezinin, hipofiz bezi fonksiyonlarını değiştirebileceğini bildirmektedir. {5*}
Tiroid Hastalığı ve Belirtileri
Melatonin, yumurtalıkların ve testislerin gelişiminde önemli rol oynayan hormonların hipofiz bezinden salgılanmasını engelleyerek adet döngüsü gibi işlevleri düzenleyebilmektedir.
Işığa maruz kalma durumu ve melatonin seviyelerinin bir kadının adet döngüsü üzerinde etkisi olabileceğini bildiren araştırmalar vardır. {6*} Melatonin seviyelerinin azalması da adet döngüsünün düzensizleşmesine neden olabilmektedir. Ancak bu konudaki çalışmalar sınırlıdır ve yeni araştırmalara ihtiyaç vardır.
Kalp ve Damar Sağlığı
2016 yılında yapılan bir inceleme ile melatonin ve kardiyovasküler sağlık arasındaki bağlantıya ilişkin geçmiş araştırmalar analiz edilmiştir. Araştırmacılar, epifiz bezi tarafından üretilen melatonin hormonunun kalp sağlığı ve kan basıncı üzerinde olumlu bir etkisi olabileceğine dair kanıtlar bulmuştur. Bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmasıyla birlikte, melatoninin kalp ve damar hastalıklarını tedavi etmek için kullanılabileceği bildirilmektedir. {7*}
Epifiz Bezi ve Kanser
Bazı araştırmalar, epifiz bezindeki işlev bozuklukları ile kanser riski arasında bir ilişki olabileceğini bildirmektedir. Işığa aşırı maruz kalma yoluyla epifiz bezinin işlevini azaltmanın hücrelerdeki hasarı ve kolon kanseri riskini artırdığına dair kanıtlar bulunmuştur.
Yapılan bir diğer çalışma, kanser hastalarında geleneksel tedavilerle birlikte melatonin kullanımının tedaviyi olumlu etkilediğini bildirmektedir. Ancak bu durum tümörleri ilerlemiş olan kişilerde daha etkili olabilmektedir. {8*}
Melatoninin tümörler üzerindeki etkilerini belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Hangi melatonin dozunun tümör tedavisinde uygun olabileceği belirsizdir.
Epifiz Bezini Uyaran Maddeler Nelerdir?
Epifiz bezi, beyinde bulunan bir bezdir ve epifiz bezinin ruhun bulunduğu yer olduğu söylenmektedir. Epifiz bezinin, daha yüksek bilinç seviyelerine ulaşmada rol aldığına inanılmaktadır.
Epifiz bezinin gücünden yararlanmak isteyenlerin ilk olarak doğru beslenme ve detoksifikasyon ile epifiz bezi işlevlerini güçlendirmeleri gerekmektedir. Pestisit ve kimyasal içeriği yüksek gıdalar ve suda bulunan florür gibi çevresel toksinler, epifiz bezi de dahil olmak üzere tüm vücudumuzun çok fazla toksine ve zararlı mikroorganizmaya maruz kalmasına neden olmaktadır.
Bunun sonucunda epifiz bezi, kendisini bağışıklık sisteminin tepkisinden korumak için çevresinde kalsiyum kabukları oluşturmaktadır. Bu durum epifiz bezinin kireçlenmesi olarak adlandırılmaktadır. Epifiz bezini uyararak işlevini artırmaya ve kireçten arındırılmasına yardımcı olan bazı yöntemler bulunmaktadır.
Epifiz bezinin sağlıklı bir şekilde çalışmasına yardımcı olmak için yapılacaklar:
- Fazla florürden kaçınılmalıdır: Musluk suyu ve diş macunları florür içeren kaynaklarıdır. Ne kadar flor ihtiyacınız olduğu konusunda doktorunuza ve nasıl bir diş macunu kullanmanız gerektiği konusunda da diş hekiminize danışabilirsiniz.
- Elektromanyetik alanlara (EMF’ler) maruziyet azaltılmalıdır: EMF’ler doğrudan kireçlenmeye katkıda bulunmamaktadır. Ancak aşırı maruziyetin epifiz bezinin melatonin üretme yeteneğini azaltabileceğini öne süren bazı araştırmalar bulunmaktadır. Cep telefonları, mikrodalga fırınlar, Wi-Fi yönlendiriciler, televizyon ve bilgisayar ekranları gibi araçlar, yaygın EMF kaynaklarıdır.
- Epifiz bezinin düzgün çalışmasını destekleyen bir ortam yaratılmalıdır: Her gece yüksek kalitede ve yeterli miktarda uyumak, epifiz bezi işlevleri için çok önemlidir. Uyku kalitesini etkileyen faktörlerden en önemlisi mavi ışıktır. Mavi ışık, melatonin üretimini 4 saate kadar engelleyebilmektedir.
Bu nedenle, evlerde bulunan gereksiz ışıklardan kurtularak mavi ışığa maruziyeti en aza indirmek gerekmektedir. Kaliteli bir uyku için yatak odanız mümkün olduğunca karanlık olmalıdır. - Dolaylı olarak güneşlenmek önemlidir: Gözlerin düzgün çalışması için güneş ışığı gerekmektedir. Hem güneş ışığı hem de karanlık epifiz bezini harekete geçirmektedir. Ancak buradaki en önemli nokta doğrudan güneşe bakmamaktır.
Bu yöntemler dışında vücudu detoksifiye ederek epifiz bezinin işlevlerini iyileştirmeye yardımcı olan birçok besin bulunmaktadır.
Epifiz bezini uyaran besinler:
- Kişniş
- Demirhindi
- Gojiberry
- Kekik yağı
- Ham kakao
- Doğal elma sirkesi
- Muz
- Hindistancevizi yağı
- Kenevir tohumu
- Deniz yosunu
- Noni (Tropikal bitki) Suyu
- Kırmızı pancar
- Yeşil yapraklı sebzeler
- Limon suyu
Epifiz Bezine Neden 3. Göz Denir?
Işık gözbebeğimizden gözümüze girerek görmemizi sağlar. Gözümüzde ışığa duyarlı alıcılar (fotoreseptörler) bulunmaktadır ve karanlık bir ortamda ışık olmadığı için görme işlemi gerçekleşmez.
Epifiz bezi de tıpkı gözümüz gibi ışık sinyallerini alan bir fotoreseptöre sahiptir. Gözümüzün ışık varlığında görmesi gibi epifiz bezi de melatonin hormonunun üretimini ışığın varlığına göre ayarlar. Işığın bulunduğu bir ortamda melatonin üretilmez. Gözlerimizin ve epifiz bezinin ışığa duyarlı olmaları ve fizyolojik özelliklerinin benzerliği epifiz bezinin 3. Göz olarak adlandırılmasına neden olmuştur.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28966733
{2*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28512916
{3*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28711512
{4*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28612993
{5*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3091423
{6*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17601857
{7*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4947538/
{8*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3587994/