Alerjik rinit, saman nezlesi ya da polinoz olarak da bilinen inflamatuar bir hastalıktır. Alerjik rinit, duyarlı olunan bir alerjenin solunması durumunda ortaya çıkmakta ve burun pasajlarını, sinüsleri, kulakları ve boğazı etkilemektedir.
Duyduğunuzda Yanınızdan Ayırmayacağınız Nane Yağının 15 Faydası! Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
İki tür alerjik rinit bulunmaktadır. İlki mevsimsel alerji olarak bilinen havadaki polenler ve küf sporlarına bağlı olarak bahar aylarında ortaya çıkan türüdür. İkincisi ise, evde bulunan tozlar, evcil hayvan tüyü, ev tozu akarları ve ev içi küfleri gibi ev alerjenlerinden kaynaklanarak yıl boyu devam edebilmektedir.
İçindekiler
Alerjik Rinit Nedenleri Nelerdir?
Alerjilerin ana nedeni, bağışıklık sistemindeki bozukluklar nedeniyle vücudun zararsız bir maddeye aşırı tepki vererek antikorlar üretmeye başlamasıdır. Aşağıdaki durumlarda alerjik rinit yaşama olasılığı artmaktadır:
- Zayıflamış bir bağışıklık sistemi
- Fiziksel travmalar veya cerrahi müdahaleler
- Yüksek miktarda duygusal ve fiziksel stres
- Uykusuzluk
- Hamilelik
- Diğer hastalıklar
Özellikle yönetilemeyen stres, bağışıklık sisteminin zayıflamasında çok önemli rol oynamaktadır. Bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucunda ise alerjik reaksiyonlar ortaya çıkmakta ve var olan alerjiler daha da kötüleşebilmektedir.
Alerjik Rinit Belirtileri Nelerdir?
Alerjik rinit semptomları arasında kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı, geniz akıntısı, burun, kulak ve sinüslerde tıkanıklık yer almaktadır. Alerjik rinit atağı sırasında yorgunluk ve genel bir “kendini iyi hissetmeme” hali de oluşabilmektedir. Bu semptomların şiddeti ise kişiden kişiye değişmektedir.
Alerjik Rinit Doğal Yöntemlerle Nasıl Geçer?
Alerjik rinit için uygulanan doğal yöntemler, alerjik riniti tedavi etmek için alternatif olarak kullanılabilmektedir. Bu yöntemler, semptomları hafifletmekle kalmaz aynı zamanda alerjik rinit hastalığını tamamen ortadan kaldırabilmektedir. Ayrıca vücudun dokularını ve organlarını güçlendirerek genel sağlık durumunuzu iyileştirebilmektedir. Alerjileri ve çeşitli solunum yolu rahatsızlıklarını tedavi etmek için doğal yöntemler ise şunlardır:
Burnunuzu Tuzlu Suyla Yıkayın
Alerjik rinit ile ilişkili burun tıkanıklığını, tuzlu suyla burnunuzu yıkayarak kolaylıkla geçirebilirsiniz. Tuzlu su, fazla mukusun kolayca çıkarılmasını kolaylaştırmaya yardımcı olmaktadır. {1*}{2*}{3*}
Burnunuzu tuzlu su ile yıkamak için aşağıdaki yöntemi uygulayabilirsiniz:
- 1 çay kaşığı tuzu 2 su bardağı ılık su ile karıştırın.
- Eğer neti potunuz varsa neti pot ile yoksa bir şırınga yardımıyla kafanızı yana eğerek suyu burun deliğinizden içeri boşaltmaya başlayın.
- Burun deliğine boşaltılan su, sinüsleri temizleyerek diğer burun deliğinden akmaya başlayana dek bekleyin. Bu işlem esnasında yalnızca ağızdan nefes almaya özen gösterin. Burundan nefes aldığınız takdirde su genzinize kaçarak boğazınızın yanmasına sebep olabilir.
- İşlemi diğer burun deliğinizde uygulayın.
- Semptomlar azalıncaya kadar bu uygulamayı günde iki kere tekrarlayabilirsiniz.
Buhar Solumayı Deneyin
Buhar solumak, burun pasajlarınızdaki fazla mukusu seyreltip gevşeterek mukusun dışarı atılmasına yardımcı olmaktadır. Bu yöntem burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, burun akıntısı, yüz ağrısı, burun kaşıntısı, göz tahriş, göz sulanması ve hapşırma gibi alerjik rinit semptomlarını hafifletmek için oldukça faydalıdır. {4*} {5*}
Buhar soluması için aşağıdaki yöntemi uygulayabilirsiniz:
- Suyu kaynatın ve ardından büyük bir kaseye dökün.
- Nane, okaliptüs, çay ağacı veya biberiye yağı gibi birkaç damla uçucu yağ ekleyin.
- Başınızı örtmek için bir havlu kullanın ve kasenin üzerine eğilin.
- Buharı 5-10 dakika derin nefeslerle içinize çekin ve burnunuzdan derin nefesler alın.
- Semptomlar azalıncaya kadar prosedürü günde birkaç kez tekrarlayın.
Beslenmenize Probiyotikleri Ekleyin
2011 yılında yapılan bir araştırmada, alerjik rinit tedavisinde probiyotik kullanmanın etkisi ve güvenilirliği üzerine çalışılmıştır. {6*}
2013 yılında yapılan başka bir çalışmada, alerjik rinit semptomlarının sıklığını ve şiddetini azaltmak için spesifik bir probiyotik olan Lactobacillus Acidophilus’un uygulanmasını desteklemiştir. {7*} Lactobacillus Acidophilus probiyotiği ise süt ürünleri içerisinde bulunmaktadır.
Daha Fazla C Vitamini Tüketin
C vitamininin antihistaminik ve bağışıklık sistemini güçlendirici özellikleri, alerji semptomlarını azaltmada, enfeksiyonları önlemede ve hastalık süresini kısaltmada çok önemli roller oynamaktadır. {8*} {9*}
Alerjik rinit semptomlarını hafifletmek ve hastalığınızı tedavi etmek için portakal, limon, brokoli, kivi, patates, çilek, greyfurt, domates, dolmalık biber gibi C vitamini açısından zengin besinler tüketebilirsiniz.
Her Gün Bal Tüketin
2013 yılında yapılan bir araştırmada, yüksek dozda bal tüketiminin alerjik rinit semptomlarını azaltmada faydalı olduğunu ve böylece yardımcı tedavi olarak kullanılabilineceğini göstermiştir. {10*} Bununla birlikte, balın alerjik rinit tedavisindeki etkisini kesin olarak söyleyebilmek için daha fazla çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır.
Seyreltilmiş Elma Sirkesi İçin
Elma sirkesi, alerjik rinite neden olan mikropları ortadan kaldırmaya yardımcı olabilecek antioksidan, antimikrobiyal ve detoksifiye edici özelliklere sahip bir gıdadır. Ayrıca bu hafif asidik sıvı, solunum yollarında biriken balgamın parçalanmasına yardımcı olabilmekte ve sağlıklı solunumu yeniden sağlamak için balgam atılımını hızlandırmaya yardımcı olabilmektedir.
Seyreltilmiş elma sirkesi uygulaması;
Elma sirkesini seyreltmeden tükettiğinizde çok sert gelebilir ve asidik bir sıvı olduğu için midenizi yakabilir. Dolayısıyla tüketmeden önce 1-2 yemek kaşığı kadar sirkeyi bir bardak ılık su ile karıştırın ve ardından için.
Beslenmenize Balıkları Dahil Edin
Yapılan bir araştırmada, astım gibi alerjik hastalıkların tetiklemesi sonucunda ortaya çıkan hava yollarının daralması durumunu, balıklarda bulunan yağ asitlerinin azalttığı sonucuna varılmıştır. {11*}
Kuersetin İçeren Gıda Tüketimini Arttırın
Kuersetin, birçok meyve ve sebzeye rengini veren bir flavonoiddir. Elma, üzüm, çilek, brokoli, soğan ve benzeri gibi doğal olarak pigmentli olan çeşitli gıdalar, yoğun bir şekilde kuersetin içermektedir.
Kuersetin maddesi, alerjik rinit de dahil olmak üzere mevsimsel alerjilerin semptomlarının hafiflemesine yardımcı olabilecek güçlü bir antioksidandır. Ayrıca yapılan bir çalışmada kuersetin maddesinin vücutta doğal bir antihistamin gibi davrandığı ve alerjik rinit semptomlarını azaltmaya yardımcı olduğu tespit edilmiştir. {12*}
Alerjik Rinit İçin Bitkisel Tedavi
Birçok hastalığın tedavisinde kullanılan şifalı bitkilerden bazıları, alerjik rinit semptomlarını azaltmaya ve hatta hastalığı ortadan kaldırmaya da yardımcı olmaktadır.
Alerjik rinit tedavisinde kullanabileceğiniz bitkiler;
- Isırgan Otu: Antioksidan, antimikrobiyal ve ağrı kesici özellikleri sayesinde alerjik rinit tedavisinde kullanıma uygundur. Kurutulmuş ısırgan otu ile çay demleyebilir, tazesini yemeklerinize ve salatalarınıza katabilir ya da doğrudan yemeğini yapabilirsiniz.
- Biftek Otu (Perilla): Nane çeşitlerinden biri olan biftek otu, alerjik rinit semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilmektedir. Birçok çalışma, biftek otunun burun tıkanıklığı, sinüzit, alerjik astım ve göz tahrişi tedavisinde fayda sağladığını göstermiştir. Ayrıca alerjiler ile ilişkili cilt durumlarını da hafifletebilmektedir. Biftek otunda bulunan uçucu yağların antidepresan görevi görerek beyindeki serotonin seviyesini yükselttiğini belirtmekte de fayda var. Bu harika ve şifa dolu bitki, sadece vücuttaki iltihabı azaltmakla kalmaz. Aynı zamanda ruh halinizi iyileştirmeye ve kendinizi iyi hissetmenize de yardımcı olmaktadır.
- Topalak (Deniz Cehri): Topalak, çoğunlukla Asya’da yetiştirilen ve dikenli, gri dalları ve parlak turuncu oval meyvesi ile kolayca tanınan bir çalıdır. Solunum sağlığının korunmasında kritik bir rol oynayan bir enzim olan bol miktarda süperoksit dismutaz (SOD) içermektedir. Topalak bitkisi, alerjik rinitin yanı sıra astım, kronik öksürük ve diğer solunum bozukluklarından muzdarip insanlar için oldukça idealdir. Eşsiz besin içeriği sayesinde göz, ağız ve mukoza zarlarının sağlığını da iyileştirmeye yardımcı olmaktadır.
- Butternut Balkabağı: Yapılan bir çalışmada butterbut balkabağının reçeteli bir alerji ilacı ile aynı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Butterbut ürünleri kök, sap veya yapraklardan elde edilen özler içermektedir. Butterbut balkabağı, insanlara zararlı bazı alkaloidler (PA) içerdiğinden bu bitkiyi ham haliyle kullanmamanız gerekmektedir. Butterbut balkabağı ürünlerinden satın alırken her zaman üzerinde “PA içermez” yazan ürünleri tercih etmelisiniz.
- Zencefil: Zencefil, doğal bir antihistamin, güçlü antiviral ve bağışıklık güçlendirici olarak burun tıkanıklığını ve baş ağrılarını hafifletmenize yardımcı olabilmektedir. Zencefil çayını hem içerek hem de buharını soluyarak alerji semptomlarınızı azaltabilirsiniz.
- Civanperçemi: Antiseptik, spazm çözücü ve terletici özelliklere sahip olduğu için soğuk algınlığı, grip ve ateşi tedavi etmede kullanılan civanperçemi, alerjik rinite karşı da yarar sağlayabilmektedir. Anti-mikrobiyal ve anti-nezle etkileri sinüzit ve toz alerjilerini tedavi edebilmektedir. Civanperçemini çay şeklinde veya tentür olarak alabilirsiniz.
Uyarı: Civanperçemi güçlü bir bitkidir ve dahili günlük kullanımda art arda iki haftanın ötesinde kullanımı önerilmez. Ayrıca kanarya otuna alerjiniz varsa bu bitkinin tüketiminden kaçınmalısınız.
Bitkisel ilaçlar, alerjik rinit semptomlarının yanı sıra diğer solunum sorunlarından kurtulmanıza yardımcı olabilmektedir. Doğru dozlarda kullanıldığınız takdirde bağışıklık sisteminizi de güçlendirebilir ve alerjik reaksiyonun başlamasını önleyebilirsiniz.
Bitkilerin ilaçlardan daha az yan etkileri olsa da, şifalı bitkilerin de ilaç olduğunu ve yan etkileri olabileceğini unutmamalısınız. Uygun dozajın yanı sıra yan etkilerine dikkat etmeli ve almadan önce doktorunuza danışmayı unutmamalısınız.
Alerjik Rinit Önlemleri
Alerjik rinit, tetikleyicilere maruz kalındığında ortaya çıktığı için belirli tedbirlerin alınması oldukça önemlidir. Alerjik rinit olmamak adına alabileceğiniz önlemler ise şunlardır:
- Burnunuza veya gözlerinize elleriniz ile temas etmemelisiniz.
- Ellerinizi sürekli temiz tutmalı ve sabunlayarak yıkamalısınız.
- İç mekanlardaki nem seviyelerini düşürmek için bir nem alıcı cihazlardan kullanabilirsiniz. Alternatif olarak da nemlendiricilerin kullanımından kaçınmalısınız.
- Çarşaflarınızı ve yastık kılıflarınızı yıkamak için sıcak su ve deterjan kullanabilirsiniz.
- Yüksek polen ve alerji mevsimlerinde evinizin içine tetikleyicilerin girmesini önleyebilmek için pencerelerinizi açmaktan kaçınmalısınız.
- Evinizde bir köpek ile birlikte yaşıyorsanız köpeğinizi düzenli aralıklarla yıkamalı ve bu rutininizi sürdürmelisiniz. Eğer bir kedi ile birlikte yaşıyorsanız kedinizi düzenli olarak tarayarak tüylerinin havaya karışmasını önleyebilirsiniz.
- Dışarı çıktığınızda polenlerin gözünüze girmesini önlemek için geniş kenarlı bir şapka ve güneş gözlüğü takabilirsiniz.
Aşağıdakiler dahil, alerji durumunuzu ağırlaştırabilecek tetikleyicilerden her zaman kaçınmalısınız:
- Nem
- Rüzgâr
- Tütün veya odun dumanı
- Kimyasal dumanlar
- Aerosol spreyleri
- Hava kirliliğinin yüksek olduğu alanlar
- Parfümler veya oda spreyleri gibi güçlü kokular
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3904042/
{2*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6513421/
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30525740/
{4*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29397091/
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31175716/
{6*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21340202/
{7*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3784923/
{8*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3579096/
{9*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6136002/
{10*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6074882/
{11*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6338947/
{12*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27187333/
