Alerjik Rinit Doğal Tedavi Yolları Nelerdir?

Alerjik rinit doğal tedavi yolları nelerdir? Alerjik rinit, saman nezlesi ya da polinoz olarak da bilinen inflamatuar bir hastalıktır. Alerjik rinit, duyarlı olunan bir alerjenin solunması durumunda ortaya çıkar ve burun pasajlarını, sinüsleri, kulakları ve boğazı etkiler.

İki tür alerjik rinit vardır. İlki mevsimsel alerji olarak bilinen havadaki polenler ve küf sporlarına bağlı olarak bahar aylarında ortaya çıkan türdür. İkincisi ise,  evde bulunan tozlar, evcil hayvan tüyü, ev tozu akarları ve ev içi küfleri gibi ev alerjenlerinden kaynaklanarak yıl boyu devam edebilen alerji türüdür.

Alerjik Rinit Nedenleri Nelerdir?

Alerjilerin ana nedeni, bağışıklık sistemindeki bozukluklar nedeniyle, vücudun zararsız bir maddeye aşırı tepki vererek antikor üretmeye başlamasıdır. Birçok durum alerjik rinit yaşama olasılığını artırabilir.

• Zayıf bağışıklık sistemi
• Fiziksel travmalar veya cerrahi müdahaleler
• Yüksek miktarda duygusal ve fiziksel stres
• Uykusuzluk
• Hamilelik
• Diğer hastalıklar

Özellikle yönetilemeyen stres, bağışıklık sisteminin zayıflamasında önemli rol oynar. Bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucunda ise alerjik reaksiyonlar ortaya çıkar veya var olan alerjiler daha da kötüleşebilir.

Stres ve hastalıklar arasındaki bağlantı hakkında daha fazla bilgi almak için Otoimmün Hastalıklar ve Stres Arasındaki İlişki: Stresi Yenmenin Yolları yazımızı okuyabilirsiniz.

Alerjik Rinit  Hangi Yaşlarda Görülür?

Alerjik rinit her yaşta görülebilmekle birlikte en sık görülme aralığı çocukluktan erişkinliğe geçilen yıllardır. Alerjik rinitli hastaların yaklaşık %50’sinin diğer aile üyelerinde de alerjik rinit vardır. Hem anne hem de babada alerjik rinit olan çocukların %68’i on yaşından önce, %85’i de 20 yaşından önce ilk alerji semptomlarını gösterir. Alerji semptomlarının kaybolması olasılığı ise %10 civarındadır ve sadece hastalığın hafif formlarında görülür. {1*}

Sık Karşılaşılan Alerjenler Nelerdir?

Alerjinin birçok sebebi ve birçok alerjen kaynağı olabilir. En yaygın görülen alerjenler:

• Polenler
• Hayvan tüyü
• Ev tozu-akarlar
• Küf mantarları
• İçeriğinde suni katkı maddesi bulunan gıdalar

Alerjik Rinit Belirtileri Nelerdir?

Yaygın alerjik rinit semptomları arasında kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı, geniz akıntısı, burun, kulak ve sinüslerde tıkanıklık vardır. Alerjik rinit atağı sırasında yorgunluk ve genel bir “kendini iyi hissetmeme” hali de oluşabilir. Görülen semptomların şiddeti ise kişiden kişiye değişir. Alerjik riniti olan kişilerde sinüzit, burunda et büyümesi (konka hipertrofisi, polip), astım ve cilt reaksiyonlarına, normal kişilere göre daha fazla rastlanır.

Alerjik rinit belirtileri, soğuk algınlığı ve nezle gibi hastalıkların belirtilerine benzese de aralarında ayırt edici bazı noktalar vardır. Uzman bir doktor muayenesiyle kişinin genel durumu ve semptomları değerlendirildikten sonra tanı konur. Teşhise yardımcı olabilecek bazı testler vardır:

Kan Tahlili: Bağışıklık sistemi alerjiye sebep olabilecek bir etkenle karşılaştığı zaman antikor adı verilen bazı maddeler üretir. Kan hücreleri içerisinde bulunan ve immunoglobulin E (IgE) olarak bilinen bu antikorlar, laboratuvar ortamında incelenen kan tahlili sonuçlarında görülür. Antikorların miktarı alerjik rinit tanısı koymaya yardımcı olabilir.

Deri Prick Testi: Alerji belirtileriniz varsa ancak hangi maddeye karşı alerji gösterdiğiniz bulunamıyorsa deri prick testine başvurulabilir. Alerji ve İmmünoloji alanında uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilmelidir. Deri Prick Testi ile kol veya sırt bölgesinde bazı noktalara farklı alerjen maddeleri batırılır. Bir süre derinin verdiği tepkiler izlenir. Kızarıklık veya şişlik yaratan etkenlere karşı alerji tanısı konur.

Alerjik Rinit Türleri Nelerdir?

Alerjene maruz kalma süresine göre aralıklı ve kalıcı hastalık olarak alt bölümlere ayrılır. Alerjik rinit, mevsimsel ve perennial (yıl boyu) olmak üzere 2 gruba ayrılır. Havada bulunan alerjenler (aeroallerjenler) en sık karşılaşılan tetikleyicilerdir.

Mevsimsel alerjik rinit, çimen, ağaç ve ot polenlerine bağlı gelişirken, perennial alerjik rinit ev tozu akarı, hamam böceği, küf ve evcil hayvanlara bağlı gelişir. Mevsimsel alerjilerin süresi yıllara göre değişiklik gösterebilir ancak 10 aya kadar süren alerjiler vardır. Bunun tersine perennial rinitli hastalar intermittan (aralıklı) olarak alerjenlere maruz kalır.

Alerjik Rinit Nasıl Sınıflandırılır?

Semptomların haftada 4 günden az veya toplamda 4 haftadan az görülmesi halinde intermittan alerjik rinit tanısı konur. Persistan (kalıcı) hastalık tanısında haftada 4 günden uzun veya en az 4 hafta süren semptomlar vardır. Semptomların hayat kalitesi üzerine etkisine göre de hastalık hafif veya orta/ağır olarak sınıflandırılır. {2*}

İntermittan Semptomlar

• Semptomlar haftada 4 günden az veya 4 haftadan az görülür.
• Semptomlar hafiftir, hayat kalitesini etkilemez.
• Uyku düzeni normaldir.

Persistan Semptomlar

• Semptomlar gaftada 4 günden fazla veya 4 haftadan fazla görülür.
• Semptomlar orta-ağır seviyededir, günlük yaşamı etkiler.
• Uyku düzeni bozuktur.

Semptomların şiddeti hayat kalitesinde düşmeye sebep olabilir. Pediatrik yaş grubunda öğrenme güçlüğü yaratabilirr. Burun tıkanıklığı uyku kalitesini düşürerek gün boyu halsizlik ve sersemliğe neden olabilir. {2*}

Alerjik Rinit Tedavisi Nedir?

Alerjik rinit genellikle ilaçla tedavi edilir. En sık antihistaminik ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar alerji belirtilerini oluşturan histamin maddesini azaltarak etki eder. İlaçlar, alerjene maruz kalınmadan önce kullanılırlarsa, özellikle akıntı, kaşıntı ve hapşırmaya karşı oldukça etkilidir. Alerji ilaçlarının yan etkileri; uyku hali, ağız kuruluğu, çarpıntı, idrar yapmada zorluktur. Ancak son yıllarda kullanıma giren yeni ilaçlarda bu yan etkiler yok denecek kadar azdır.

Alerjik rinit tedavisi için kullanılan diğer bir ilaç grubu ise, kortizondur (kortikosteroidler). Kortizon ilaçlarının etkileri güçlüdür. Oral olarak alınmaz veya kastan enjekte edilmez, daha çok burun spreyi şeklinde kullanılır. Çünkü kortizon ilaçlarının burun spreyi şeklinde kullanılmasıyla olumlu etkileri artar ve yan etkileri azalır.

Alerjik hastalarda dekonjestan burun spreyleri veya dekonjestan haplar da kullanılır. Haplar, burun tıkanıklığı ve akıntıyı azaltır ancak bağımlılık yapabilirler ve yinelenen burun akıntısı/tıkanıklığına neden olabilirler. {3*}

Alerjik Rinit İle Beraber Görülen Hastalıklar Nelerdir?

• Astım
• Sinüzit
• Çocuklarda burun tıkanıklığına bağlı olarak ortaya çıkan diş ve ağız yapısında gelişme problemleri
• Orta kulak hastalıkları
• Besin alerjileri
• Konjonktivit

Kulak hastalıkları hakkında daha fazla bilgi almak için Kulak Enfeksiyonu İçin 16 Doğal Tedavi Yöntemi yazımızı okuyabilirsiniz.

Alerjik Rinit Doğal Tedavi Yolları Nelerdir?

Alerjik rinit için uygulanan doğal yöntemler, alerjik riniti tedavi etmek için alternatif olarak kullanılabilir. Bu yöntemler, semptomları hafifletmekle kalmaz aynı zamanda alerjik rinit hastalığını tamamen ortadan kaldırabilir. Ayrıca vücudun dokularını ve organlarını güçlendirerek genel sağlık durumunu iyileştirebilir.

Burnunuzu Tuzlu Suyla Yıkayın

Alerjik rinit ile ilişkili burun tıkanıklığını, tuzlu suyla burnunuzu yıkayarak kolaylıkla geçirebilirsiniz. Tuzlu su, fazla mukusun kolayca çıkarılmasını kolaylaştırmaya yardımcı olur. {4*}, {5*}, {6*}

• 1 çay kaşığı tuzu 2 su bardağı ılık su ile karıştırın.
• Eğer neti potunuz varsa neti pot ile yoksa bir şırınga yardımıyla kafanızı yana eğerek suyu burun deliğinizden içeri boşaltın.
• Burun deliğine boşaltılan su, sinüsleri temizleyerek diğer burun deliğinden akmaya başlayana dek bekleyin. Bu işlem esnasında yalnızca ağızdan nefes almaya özen gösterin. Burundan nefes aldığınız takdirde su genzinize kaçarak boğazınızın yanmasına sebep olabilir.
• İşlemi diğer burun deliğinizde de uygulayın.
• Semptomlar azalıncaya kadar bu uygulamayı günde iki kere tekrarlayabilirsiniz.

Buhar Soluyun

Buhar solumak, burun pasajlarınızdaki fazla mukusu seyreltip gevşeterek mukusun dışarı atılmasına yardımcı olur. Bu yöntem burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, burun akıntısı, yüz ağrısı, burun kaşıntısı, göz sulanması ve hapşırma gibi alerjik rinit semptomlarını hafifletmek için oldukça faydalıdır. {7*} {8*}

• Suyu kaynatın ve ardından büyük bir kaseye dökün.
• Nane, okaliptüs, çay ağacı veya biberiye yağı gibi birkaç damla uçucu yağ ekleyin.
• Başınızı örtmek için bir havlu kullanın ve kasenin üzerine eğilin.
• Buharı 5-10 dakika derin nefeslerle içinize çekin ve burnunuzdan derin nefesler alın.
• Semptomlar azalıncaya kadar prosedürü günde birkaç kez tekrarlayın.

Çay ağacı yağı hakkında daha fazla bilgi almak için Çay Ağacı Yağı Faydaları Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Probiyotik Alın

2011 yılında yapılan bir araştırmada, alerjik rinit tedavisinde probiyotik kullanmanın etkisi ve güvenilirliği üzerine çalışılmıştır. {9*}

2013 yılında yapılan başka bir çalışma, alerjik rinit semptomlarının sıklığını ve şiddetini azaltmak için spesifik bir probiyotik olan Lactobacillus Acidophilus’un uygulanmasını desteklemiştir. {10*} Lactobacillus Acidophilus probiyotiği süt ürünlerinde bulunur.

C Vitamini Tüketin

C vitamininin antihistaminik ve bağışıklık sistemini güçlendirici özellikleri, alerji semptomlarını azaltmada, enfeksiyonları önlemede ve hastalık süresini kısaltmada önemli rol oynar. {11*}, {12*}

Alerjik rinit semptomlarını hafifletmek ve hastalığınızı tedavi etmek için portakal, limon, brokoli, kivi, patates, çilek, greyfurt, domates, dolmalık biber gibi C vitamini açısından zengin besinler tüketebilirsiniz.

C vitamini hakkında daha fazla bilgi almak için C Vitamini Ne İşe Yarar? C Vitamini Nelerde Var? yazımızı okuyabilirsiniz.

Bal Tüketin

2013 yılında yapılan bir araştırma, yüksek dozda bal tüketiminin alerjik rinit semptomlarını azaltmada faydalı olduğunu ve böylece yardımcı tedavi olarak kullanılabilineceğini göstermiştir. {13*} Bununla birlikte, balın alerjik rinit tedavisindeki etkisini kesin olarak söyleyebilmek için daha fazla çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır.

Elma Sirkesi İçin

Elma sirkesi, alerjik rinite neden olan mikropları ortadan kaldırmaya yardımcı olabilecek antioksidan, antimikrobiyal ve detoksifiye edici özelliklere sahiptir. Ayrıca bu hafif asidik sıvı, solunum yollarında biriken balgamın parçalanmasını sağlayarak balgam atılımını hızlandırmaya yardımcı olur.

Elma sirkesini seyreltmeden tükettiğinizde çok sert gelebilir ve asidik bir sıvı olduğu için midenizi yakabilir. Tüketmeden önce 1-2 yemek kaşığı kadar sirkeyi bir bardak ılık su ile karıştırın ve ardından için.

Balık Tüketin

Yapılan bir araştırmada, astım gibi alerjik hastalıkların tetiklemesi sonucunda ortaya çıkan hava yollarının daralması durumunu, balıklarda bulunan yağ asitlerinin azalttığı sonucuna varılmıştır. {14*}

Kuersetin İçeren Gıda Tüketimini Artırın

Kuersetin, birçok meyve ve sebzeye rengini veren bir flavonoiddir. Elma, üzüm, çilek, brokoli, soğan ve benzeri gibi doğal olarak pigmentli olan çeşitli gıdalar, yoğun bir şekilde kuersetin içerir.

Kuersetin maddesi, alerjik rinit de dahil olmak üzere mevsimsel alerjilerin semptomlarının hafiflemesine yardımcı olabilecek güçlü bir antioksidandır. Ayrıca yapılan bir çalışmada kuersetin maddesinin vücutta doğal bir antihistamin gibi davrandığı ve alerjik rinit semptomlarını azaltmaya yardımcı olduğu tespit edilmiştir. {15*}

Alerjik Rinit İçin Bitkisel Tedavi

Birçok hastalığın tedavisinde kullanılan şifalı bitkilerden bazıları, alerjik rinit semptomlarını azaltmaya ve hatta hastalığı ortadan kaldırmaya da yardımcı olabilir.

• Isırgan Otu: Antioksidan, antimikrobiyal ve ağrı kesici özellikleri sayesinde alerjik rinit tedavisinde kullanıma uygundur. Kurutulmuş ısırgan otu ile çay demleyebilir, tazesini yemeklerinize ve salatalarınıza katabilir ya da doğrudan yemeğini yapabilirsiniz.
• Biftek Otu (Perilla): Nane çeşitlerinden biri olan biftek otu, alerjik rinit semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. Birçok çalışma, biftek otunun burun tıkanıklığı, sinüzit, alerjik astım ve göz tahrişi tedavisinde fayda sağladığını göstermiştir. Ayrıca alerjiler ile ilişkili cilt durumlarını da hafifletir. Biftek otunda bulunan uçucu yağlar antidepresan görevi görerek beyindeki serotonin seviyesini yükseltir. Bu harika ve şifa dolu bitki, sadece vücuttaki iltihabı azaltmakla kalmaz, aynı zamanda ruh halinizi iyileştirmeye ve kendinizi iyi hissetmenize de yardımcı olur.
• Topalak (Deniz Cehri): Topalak, çoğunlukla Asya’da yetiştirilen ve dikenli, gri dalları ve parlak turuncu oval meyvesi ile kolayca tanınan bir çalıdır. Solunum sağlığının korunmasında kritik bir rol oynayan bir enzim olan bol miktarda süperoksit dismutaz (SOD) içerir. Topalak bitkisi, alerjik rinitin yanı sıra astım, kronik öksürük ve diğer solunum bozukluklarından muzdarip insanlar için idealdir. Eşsiz besin içeriği sayesinde göz, ağız ve mukoza zarlarının sağlığını da iyileştirmeye yardımcı olur.
• Butternut Balkabağı: Yapılan bir çalışmada butterbut balkabağının reçeteli bir alerji ilacı ile aynı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Butterbut ürünleri kök, sap veya yapraklardan elde edilen özler içerir. Butterbut balkabağı, insanlara zararlı bazı alkaloidler (PA) içerdiğinden bu bitkiyi ham haliyle kullanmamanız gerekir. Butterbut balkabağı ürünlerinden satın alırken her zaman üzerinde “PA içermez” yazan ürünleri tercih etmelisiniz.
• Zencefil: Zencefil, doğal bir antihistamin, güçlü antiviral ve bağışıklık güçlendirici olarak burun tıkanıklığını ve baş ağrılarını hafifletmenize yardımcı olur. Zencefil çayını hem içerek hem de buharını soluyarak alerji semptomlarınızı azaltabilirsiniz.
• Civanperçemi: Antiseptik, spazm çözücü ve terletici özelliklere sahip olduğu için soğuk algınlığı, grip ve ateşi tedavi etmede kullanılan civanperçemi, alerjik rinite karşı da yarar sağlar. Anti-mikrobiyal ve anti-nezle etkileri sinüzit ve toz alerjilerini tedavi eder. Civanperçemini çay şeklinde veya tentür olarak alabilirsiniz. Civanperçemi güçlü bir bitkidir ve dahili günlük kullanımda art arda iki haftanın ötesinde kullanımı önerilmez. Ayrıca kanarya otuna alerjiniz varsa bu bitkinin tüketiminden kaçınmalısınız.

Bitkisel ilaçlar, alerjik rinit semptomlarının yanı sıra diğer solunum sorunlarından kurtulmanıza yardımcı olabilir. Doğru dozlarda kullanıldığında bağışıklık sistemini güçlendirir ve alerjik reaksiyonların başlamasını önler.

Bitkilerin ilaçlara kıyasla daha az yan etkileri olsa da şifalı bitkilerin de ilaç olduğunu ve yan etkileri olabileceğini unutmamalısınız. Uygun dozajın yanı sıra yan etkilerine dikkat etmeli ve tüketmeden önce doktorunuza danışmalısınız.

Alerjik Rinit Nasıl Önlenir?

Alerjik rinit, tetikleyicilere maruz kalındığında ortaya çıktığı için belirli tedbirlerin alınması oldukça önemlidir.

• Burnunuza veya gözlerinize elleriniz ile temas etmeyin.
• Ellerinizi sürekli temiz tutunve sabunla yıkayın.
• İç mekanlardaki nem seviyelerini düşürmek için nem alma cihazlarından kullanın.
• Çarşaflarınızı ve yastık kılıflarınızı yıkamak için sıcak su ve deterjan kullanın.
• Yüksek polen ve alerji mevsimlerinde evinizin içine tetikleyicilerin girmesini önlemek için pencerelerinizi açmaktan kaçının.
• Evinizde köpek ile birlikte yaşıyorsanız köpeğinizi düzenli aralıklarla yıkayın. Eğer kedi ile birlikte yaşıyorsanız kedinizi düzenli olarak tarayarak tüylerinin havaya karışmasını önleyin.
• Dışarı çıktığınızda polenlerin gözünüze girmesini önlemek için geniş kenarlı bir şapka ve güneş gözlüğü takın.

Alerji durumunuzu ağırlaştırabilecek tetikleyicilerden her zaman kaçının:

• Nem
• Rüzgâr
• Tütün veya odun dumanı
• Kimyasal dumanlar
• Aerosol spreyleri
• Hava kirliliğinin yüksek olduğu alanlar
• Parfümler veya oda spreyleri gibi güçlü kokular

Kaynaklar