Eriğin faydaları nelerdir? Erik sirkesi nasıl kullanılır? Erik genellikle lezzeti için tüketilen bir meyvedir. Lezzetinin yanı sıra, erik yemenin sağlığa inanılmaz faydaları vardır. Erik, kayısı, şeftali ve nektarin ile aynı ailedendir ancak benzerlikler burada sona erer. Erik, soy ağacındaki diğer sert çekirdekli meyvelere kıyasla çok daha fazla çeşitlilik sunar. Erikler büyüklük ve renk bakımından mor, sarı, turuncu ve kırmızı olabilir veya irili ufaklı olabilir.
Binlerce yıl önce erik ilk olarak Çin’de yetiştirildi. Daha sonra, Çin’den Japonya’ya, ABD’ye ve Avrupa’nın belirli bölgelerine getirildi. Günümüze ise dünya çapında yetişen 2.000’den fazla erik çeşidi vardır.
Eriğin Besin Değerleri Nelerdir?
Eriğin kalorisi nispeten düşüktür ancak önemli miktarda vitamin ve mineral içerir: {1*}
- Kalori: 30
- Karbonhidrat: 8 gram
- Şekerler: 7 gram
- A Vitamini: Günlük tüketilmesi gereken değerin (DV) %5’i
- C Vitamini: DV’nin %10’u
- K Vitamini: DV’nin %5’i
- Potasyum: DV’nin %3’ü
- Bakır: DV’nin %2’si
- Manganez: DV’nin %2’si
- Ek olarak, erik az miktarda B vitamini, fosfor ve magnezyum sağlar.
Eriğin Faydaları Nelerdir?
Erik, C vitamini, A vitamini, K vitamini ve biraz potasyum gibi hayati vitaminler ve mineraller içerir. Erikte bulunan vitamin ve mineraller bağışıklık, sindirim ve üreme sistemlerinin yanı sıra görme, kalp, akciğer ve böbrek sağlığını da destekler.
Kabızlığı Giderir
Yüksek lif içeriği nedeniyle kuru erik kabızlığı giderme konusunda oldukça etkilidir. İki erik yaklaşık 1 gram lif içerir. Temel olarak, kuru erik dışkıya hacim katar ve böylece sindirim sisteminin hareket etme hızını artırır.
2011 yılında yapılan bir çalışmada araştırmacılar, kuru erik yemenin kabızlığı hafifletmede yaygın bir müshil tedavisinden daha etkili olduğunu bulmuştur. 2014 yılında yapılan bir araştırma, hem kabız olan hem de kabız olmayan kişilerde kuru eriklerin dışkıları yumuşattığı tespit edilmiştir. {2*}, {3*}
Bu arada, hem kuru erikte hem de kuru erik suyunda, doğal bir müshil etkisi olan sorbitol bulunur. Yine de aşırıya kaçmamak gerekir. İshale neden olmaması için günde 200 gramdan fazla kuru erik tüketmemeye çalışın.
Kabızlık hakkında daha fazla bilgi almak ve tedavi yollarını öğrenmek için Kabızlık ve Kronik Hazımsızlık Doğal Tedavisi Nedir? yazımızı okuyabilirsiniz.
Antioksidan Kaynağıdır
Çalışmalar, eriklerin iltihaplanmayı azaltmak ve vücudu serbest radikal hasarından korumak için iyi bir antioksidan kaynağı olduğunu gösterir. {5*}
Erikte polifenol adı verilen, kemik sağlığına fayda sağlayan, diyabet ve kalp hastalığı riskini azaltan oksidanlar bol miktarda bulunur. 2015 yılında yapılan bir test tüpü çalışmasında araştırmacılar, kuru erikte bulunan polifenollerin eklem ve akciğer hastalıklarıyla ilişkili enflamatuar belirteçleri önemli ölçüde azalttığını buldu. {6*}
Kan Şekerini Düşürür
Karbonhidrat bakımından oldukça yüksek olmasına rağmen erik düşük bir glisemik indekse sahiptir. Eriklerdeki lif, vücudun yemekten sonra karbonhidratları emme hızını yavaşlatmaya yardımcı olur ve kan şekerinin yavaşça yükselmesini sağlar. Bu nedenle erik ve kuru erik gibi meyveleri tüketmek daha düşük tip 2 diyabet riski ile ilişkilendirilir.
2005 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, erik yemek vücuttaki kan şekeri düzenlemesinin anahtarı olan adiponektin hormonunun seviyelerini artırabilir. {7*}
Kemik Sağlığını Destekler
Kuru eriklerde bulunan bol miktarda K vitamini, fosfor, magnezyum ve potasyum kemik sağlığını destekler. Kuru erik yemek, kemik oluşumunda yer alan hormonları da artırır.
Araştırmacılar, 2020 yılında orta düzeyde kemik erimesi olan erkeklerle bir çalışma gerçekleştirmiştir. Sonuç olarak, 3 ay boyunca günde 100 gram kuru erik yemenin daha düşük kemik erimesine yol açtığı tespit edildi. {8*}
Kuru erik ayrıca iltihaplanmayı azaltır ve genel kemik sağlığını destekler. 2011’de yapılan bir başka araştırmada, günlük kuru erik porsiyonunun menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesi oluşumunu yavaşlattığı tespit edildi. {9*}
2017 yılında yapılan bir çalışma, kuru erik tüketiminin kemik mineral yoğunluğu üzerinde yararlı bir etkiye sahip olduğu sonucuna varmıştır. {10*}
Kalp Sağlığını Destekler
Erik, yüksek lif, potasyum ve antioksidan içeriği nedeniyle kalp hastalığı risk faktörlerini azaltır. 2010 yılında yapılan bir çalışmada, kuru erik suyu içen ve 8 hafta boyunca her sabah 3 ila 6 kuru erik yiyen deneklerin, bunun yerine su içen gruba göre önemli ölçüde daha düşük kan basıncı seviyeleri ve daha düşük kolesterole (“kötü” kolesterol olarak bilinen LDL seviyeleri de dahil) sahip olduğu bulundu. {11*}
2015 yılında yapılan başka bir araştırma, kurutulmuş erik tozu ve erik suyuyla beslenen farelerin, artan “iyi” HDL kolesterol seviyeleri dahil olmak üzere daha düşük kolesterol seviyelerine sahip olduğunu buldu. {12*}
Kolesterol hastasıysanız Yüksek Kolesterole Ne İyi Gelir? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.
Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Eriğin hem lezzetlidir hem de yağ oranı düşüktür. Bu nedenle, tatlı ihtiyacınızı tam bir yiyecek ikramıyla tatmin etmek istiyorsanız kuru erik veya erik tüketmeyi düşünebilirsiniz.
Araştırmalar ayrıca erik ve kuru erikteki lifin tok hissetmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Bu, genel olarak daha az kalori almanıza ve böylece sağlıklı kiloya ulaşmanıza yardımcı olur. {13*}
Kanser Hücreleriyle Savaşır
Erik ve kuru erikteki yüksek antioksidan seviyeleri, belirli kanser hücresi türleriyle savaşmaya yardımcı olur.
2018’de yapılan bir araştırmaya göre, erik özü, test tüpü çalışmalarında beyin kanseri hücrelerini önemli ölçüde azalttı. 2010 yılında yapılan bir test tüpü çalışması ise en agresif meme kanseri hücrelerinin bile erik veya şeftali özü ile tedavi edildiğinde hücrelerin öldüğünü buldu. {14*}, {15*}
Bilişsel Fonksiyonu Geliştirir
2015 yılında yapılan bir araştırma, 5 ay boyunca erik yemenin, yüksek kolesterol diyeti yiyen farelerde beyin işlevini artırdığını ve nörodejeneratif beyin koşullarının bazı semptomlarını hafiflettiğini buldu. {16*}
2009’da yapılan daha eski bir araştırma ise erik suyunun farelerde bilişsel gerilemeyi azaltmada etkili olduğunu buldu. {17*}
Göz Sağlığını İyileştirir
Erik, göz sağlığı için yararlı olan C vitamini ve beta karoten ile yüklüdür. Bu besinler görme kaybı veya katarakt gibi yaşa bağlı göz rahatsızlıklarını önlemeye yardımcı olur.
Göz sağlığı hakkında daha fazla bilgi almak için Göz Hastalıklarına İyi Gelen Bitki Çayları Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.
Erik Türleri Nelerdir?
Eriğin dünya genelinde yaygınlaşmasıyla birlikte birçok erik türü ortaya çıkmıştır, deneyebileceğiniz en yaygın erik türlerinden birkaçı:
- Japon eriği: Koyu mor renkli ve sarı etli bu lezzetli erikler hemen hemen her yerde bulunabilir.
- Mürdüm: Mor renkte olan bu erik türü reçel, komposto ve turtalar için mükemmeldir.
- Fil kalbi eriği: Bu yakut kırmızısı erik oldukça suludur ve tropik bir tada sahiptir. Ayrıca vanilya aromasına sahiptir.
- Fransız eriği: Ceviz büyüklüğünde, menekşe-siyah renkli eriklerdir. Sert olduklarında ekşi, yumuşak olduklarında tatlıdır. Fırınlama için kullanılabilir.
- Mirabelle eriği: Minik, sarı ve yoğun tatlı eriklerdir.
- Myrobalan eriği: Kiraz büyüklüğünde küçük eriklerdir. Tatlı ve suludur.
Erik Sirkesinin Faydaları Nelerdir?
Erik tüketmenin yollarından biri erik sirkesi içmektir. Erik sirkesi sitrik asit, malik asit, süksinik asit içerir. Eriğin sağladığı tüm faydaların yanı sıra ek olarak birçok faydası bulunur:
- Metabolizmanın iyileşmesine yardımcı olur.
- Vücudu toksinlerden arındırır.
- Laktik asit birikimine bağlı kas yanmasını giderir ve yorgunluğu azaltır.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir, vücudun asit yükünü azaltarak PH değerini dengeler.
- Karaciğeri temizler ve güçlendirir.
- Böbrek ve mesane taşlarını önler, böbrek fonksiyonunu destekler.
- Yüksek tansiyonu önler.
- Felce yol açan aterosklerozu (damar tıkanıklığı) önler.
- İştahı artırır.
- Kabızlık ve ishale yardımcı olmak için gastrointestinal hareketliliği artırır.
- Karaciğeri destekleyerek gıda zehirlenmelerini giderir.
Erik sirkesinin faydalarından yararlanmak için suyla seyrelterek tüketebilirsiniz. Ayrıca salatalarınızı ve yemeklerinizi erik sirkesiyle tatlandırabilirsiniz.
Eriğin Yan Etkileri Nelerdir?
Erik herkes tarafından sıklıkla tüketilir ve genellikle güvenli kabul edilir. 12 aya kadar ağızdan günlük 50-100 gramlık dozlarda kullanılabilir ancak fazla tüketildiğinde gaz ve ishal gibi sindirim sistemi sorunlarına neden olabilir. Erik bütün olarak veya çekirdekleriyle birlikte yutulmamalıdır, bağırsakları tıkayabilir.
Rosaceae familyasındaki kayısı, şeftali ve kiraz gibi diğer meyvelere alerjisi olan kişiler erik tüketmekten kaçınmalıdır.
Kaynaklar
- https://nutritiondata.self.com/facts/fruits-and-fruit-juices/2032/2
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21323688/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25109788/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26992121/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26992121/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25921826/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16295695/
- https://academic.oup.com/cdn/article/4/Supplement_2/5/5844188
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21736808/
- https://www.mdpi.com/2072-6643/9/4/401/htm
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21409897/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25801980/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6360548/
- http://www.heraldopenaccess.us/openaccess/anti-cancer-effect-of-plum-extract-on-u-87-glioblastoma-multiforme-brain-cancer-cells
- https://pubs.acs.org/doi/10.1021/jf900259m
- https://doi.org/10.1017/S0007114515000732
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0899900708004498?via%3Dihub