Çay ağacı yağı faydaları nelerdir? Çay ağacı yağı, Avustralya kırsalında yetişen Melaleuca alternifolia bitkisinden su buharı distilasyonu ile elde edilen uçucu yağdır. Çay ağacı yağının güzellik için pek çok faydası vardır. Çay ağacı yağının antiseptik, antifungal, antibakteriyel ve antiinflamatuar özellikleri vardır.
Çay ağacı yağı, yüzyıllar boyunca geçmiş uygarlıklarda ve Avustralya kabilelerinde sağlık sorunlarını tedavi etmek için kullanılmıştır. Bugün de güçlü temizleme özellikleriyle kozmetik sektöründe cilt bakımı, saç bakımı ve hatta ayak bakımı için önemli bir bileşendir.
Doğu Avustralya’da yaşayan Bundjalung halkı çay ağacı yapraklarının ezerek çay ağacı yağı elde etmiş, soluyarak öksürük ve soğuk algınlığı tedavisinde kullanmıştır. Boğaz ağrısı ve cilt hastalıkları için yaprakları infüze etmişler ve ezilmiş yaprakları kil ile karıştırıp masaj malzemesi olarak kullanmışlardır. Çürümüş yaprak tortularının oluşturduğu lagünleri ise şifa havuzları olarak kullanmışlardır. Çay ağacı yağı her türlü bakteriyel enfeksiyonda olduğu gibi soğuk algınlığı, aft, uçuk, bademcik iltihabı, diş eti iltihabı, saç biti, saçkıran gibi birçok durumda en çok tercih edilen şifalı bitki olmuştur. {1*}
Geçmişte antibiyotiklerin keşfi ile doğal ürünlerin antimikrobiyal olarak kullanımı oldukça azalmıştır. Son yıllarda uçucu yağlara ve doğal ürünlere olan ilginin ortaya çıkmasıyla çay ağacı yağı tekrar popülerlik kazanmıştır.
Çay Ağacı Yağı Faydaları Nelerdir?
Çay ağacının birincil aktif bileşenleri arasında terpen hidrokarbonlar, monoterpenler ve seskiterpenler bulunur. Bu bileşikler çay ağacına antibakteriyel, antiviral ve antifungal aktivitesini verir. Çay ağacı yağının 100’den fazla farklı kimyasal bileşeni vardır. Terpinen-4-ol ve alfa-terpineol en aktif olanlardır.
Yağda bulunan uçucu hidrokarbonlar aromatik olarak kabul edilir ve havada, cilt gözeneklerinde ve mukus zarlarında dolaşabilir. Bu nedenle çay ağacı yağı, mikropları öldürmek, enfeksiyonlarla savaşmak ve cilt koşullarını yatıştırmak için aromatik ve topikal olarak yaygın olarak kullanılır.
Akne ve Sivilce Oluşumunu Önler
Çay ağacı yağı, sebum üretimini kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Aşırı yağlanmanın engellenmesiyle sivilce ve akne oluşumunda azalma olur. Ayrıca çay ağacı yağının antibakteriyel ve antiseptik özellikleri de sivilcelerin iyileşmesini ve düzenli kullanımda azalmasını sağlar. {2*}
5 damla çay ağacı esansiyel yağını 2 çay kaşığı bal ile karıştırarak ev yapımı yüz yıkama jeli yapabilirsiniz. Karışımı yüzünüze sürün, bir dakika bekletin ve ardından ılık suyla durulayın.
Akne probleminiz varsa Akneler İçin Kullanılması Gereken Uçucu Yağlar Hangileridir? Akne Tedavisinde Uçucu Yağlar Nasıl Kullanılır? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.
Kepeği Önler
Kepek genellikle saç derisine bulaşan maya mantarından kaynaklanır. Çay ağacı yağının antibakteriyel ve antifungal özellikleri kepeğin kaynağını tedavi etme konusunda oldukça etkilidir. Ek olarak, çay ağacı yağı kepeğe bağlı kaşıntıyı da azaltabilir. {3*}
Ev yapımı çay ağacı yağıyla saç bakımı yapmak için birkaç damla çay ağacı yağını aloe vera jeli, Hindistan cevizi yağı ve lavanta yağı gibi diğer yağlarla karıştırarak saç derinize uygulayabilirsiniz.
Cilt Yaralarını İyileştirir
Çay ağacı yağının enfekte olmuş kronik yaraları tedavi etme yeteneğini gösteren birçok vaka çalışması vardır. Elde olan verilere göre çay ağacı yağının antimikrobiyal ve antienflamatuar özellikleri, cilt tahrişlerini rahatlatır ve yaraları iyileştirir. Çay ağacı yağı iltihabı azaltmada, cilt veya yara enfeksiyonlarıyla mücadelede ve yara boyutunu küçültmede etkilidir. Güneş yanıklarını, yaraları ve böcek ısırıklarını yatıştırmak için kullanılabilir. {4*}
Çay ağacı yağını cilde uygulamadan önce yarayı su ve gerekirse hidrojen peroksit ile temizlediğinizden emin olun. Ardından 1-3 damla çay ağacı yağını yaraya uygulayın ve enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olması için bir bandajla örtün.
Bakterilerle Savaşır
Laboratuar çalışmaları, çay ağacı yağının Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Haemophilus influenzae, Streptococcus pyogenes ve Streptococcus pneumoniae gibi bakterilerin büyümesini engelleyebileceğini göstermiştir. Bu bakteriler zatürre, idrar yolu enfeksiyonu, solunum yolu enfeksiyonları, kan dolaşımı enfeksiyonları, boğaz enfeksiyonu, sinüzit, impetigo gibi ciddi enfeksiyonlara neden olur. {5*}
Çay ağacı yağı, egzama ve sedef hastalığı da dahil olmak üzere birçok cilt iltihabını hafifletmeye yardımcı olur. 1 çay kaşığı Hindistan cevizi yağı, 5 damla çay ağacı yağı ve 5 damla lavanta yağını karıştırarak cildinize iyi gelecek doğal bir ilaç elde edebilirsiniz.
Mantarlarla Savaşır
Çay ağacı yağının antifungal özellikleri candida, sporcu kaşıntısı, sporcu ayağı ve ayak tırnağı mantarı gibi mantar enfeksiyonlarıyla savaşır ve mantar oluşumunu önler. {5*}
Temiz bir pamuklu çubuk kullanarak etkilenen bölgeye 2-5 damla çay ağacı yağı uygulayabilirsiniz. İnatçı mantarlar için, çay ağacı yağını kekik yağı ile karıştırabilirsiniz.
Candida hakkında daha fazla bilgi almak için Candida Belirtileri Nelerdir? Candida Mantarını Ne Yok Eder? yazımızı okuyabilirsiniz.
Uçuğu İyileştirir
Laboratuar çalışmaları çay ağacı yağının tekrarlayan herpes virüsü (uçuklara neden olan) ve griple savaşma yeteneğine sahip olduğunu göstermektedir. Çalışmalarda gösterilen antiviral aktivite, yağın ana aktif bileşenlerinden biri olan terpinen-4-ol’ün varlığıyla ilişkilidir. {6*}
Antibiyotik Direncini Önler
Çay ağacı yağı ve kekik yağı gibi uçucu yağlar, olumsuz yan etkileri olmaksızın güçlü antibakteriyel maddeler olarak hizmet ettikleri için geleneksel ilaçların yerine veya bunlarla birlikte kullanılabilir.
Open Microbiology Journal’da yayınlanan bir araştırmaya göre, çay ağacı ve çay ağacı gibi bazı bitki yağları geleneksel antibiyotiklerle birleştirildiğinde pozitif bir sinerjistik etkiye sahiptir. Araştırmacılar, bu etkinin antibiyotik direncinin gelişmesini önlemeye yardımcı olabileceğini düşünmektedirler. Antibiyotik direnci, tedavi başarısızlığına, sağlık bakım maliyetlerinin artmasına ve enfeksiyon kontrol sorunlarının yayılmasına neden olduğu için çay ağacının etkisi modern tıpta son derece önemli bir gelişmedir. {7*}
Solunum Yolu Hastalıklarına İyi Gelir
Çay ağacı öksürük ve solunum yolları sorunları için en iyi uçucu yağlardan biridir. Günümüzde yapılan araştırmalar, çay ağacı yağının soğuk algınlığı ve solunum yolu hastalıklarında kullanılabileceğini gösterir. Anti-bakteriyel özelliğiyle solunum yolu enfeksiyonlarına yol açan bakterilerle savaşır, antiviral özellikleriyle ise tıkanıklık, öksürük gibi soğuk algınlığı semptomlarıyla mücadele eder ve önler. {8*}
Soğuk algınlığı veya başka bir solunum rahatsızlığının neden olduğu öksürüğü hafifletmek için, eve 5 damla çay ağacı yağı damlatın veya çay ağacı yağını doğrudan şişeden içinize çekin. Alternatif olarak 1-2 damla çay ağacını yarım çay kaşığı Hindistan cevizi yağıyla birleştirin. Karışımı göğsünüze ve ensenize sürün ve bölgeye masaj yapın.
Öksürük ve tıkanıklıklık şikayetiniz varsa Balgam Söktürücü Doğal Tedavi Yöntemleri Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.
Bit Tedavisinde Kullanılır
Çay ağacı yağı böcek öldürücü etkilere sahiptir. İtalya’da yürütülen bir laboratuvar çalışması, çay ağacı yağının bitlere ve halk arasında sirke olarak adlandırılan bit yumurtalarına karşı etkinliğini araştırdı. Çalışmada, çay ağacı tek başına ve nerolidol ile kombinlenerek kullanıldı. İki grup da 6 aylık bir süre boyunca 69 baş biti ve 187 yumurtaya karşı farklı oranlarda test edildi. Araştırmacılar, çay ağacı yağının tek başına baş bitine karşı daha etkili olduğunu ve tedaviye 30 dakika maruz kalan kişilerde bitlerin %100 öldüğünü buldu.
Ayrıca, daha yüksek bir çay ağacı yağı konsantrasyonu, yumurtaların % 50’sinin çatlamamasına neden olmuştur. Çay ağacı yağı 1:2 oranında nerolidol ile birleştirildiğinde, iki madde 30 dakika içinde tüm baş bitlerinin ölümüne sebep olur. {9*}
Saç bitleri için çay ağacı yağı kullanacaksanız;
- 3 yemek kaşığı Hindistan cevizi yağını 1 çay kaşığı ylang ylang ve 1 çay kaşığı çay ağacı yağlarıyla birleştirin.
- Karışımı saç derisine uygulayın ve masaj yapın.
- İnce dişli bir tarakla saçınızı tarayın, saçlarınızı bir bez veya örtüyle kapatın, iki saat bekleyin.
- Saçı tekrar tarayın ve saçı durulayın.
- İki bardak elma sirkesi ve bir bardak suyu birleştirin ve karışımı saçın tamamına bir sprey şişesiyle uygulayın.
- Saçı tekrar durulayın ve tarayın.
- Nemli saça Hindistan cevizi yağı uygulayın.
Tüm bitlerin ve yumurtaların ölmesini sağlamak için işlemi birkaç hafta boyunca her 5-10 günde bir tekrarlayın. İnce dişli bir tarakla saçı taramaya devam edin ve Hindistan cevizi yağını saç kremi olarak saçınızda bırakın.
Uyuz Tedavisine Yardımcı Olur
Avustralya’daki Flinders Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, %5 çay ağacı yağı ve aktif bileşeni terpinen-4-ol’ün uyuz akarlarının hayatta kalmasını azaltmada oldukça etkili olduğunu buldu. Çay ağacı, uyuz için doğal bir tedavi görevi görür çünkü güçlü antimikrobiyal özelliklere sahiptir. {10*}
Böcek Isırıklarını İyileştirir
Çay ağacı yağı sadece doğal bir böcek kovucu olarak çalışmakla kalmaz, aynı zamanda böcek ısırıklarını yatıştırmaya da yardımcı olur. Bir böcek ısırığı durumunda, temiz bir pamuğa 2-3 damla çay ağacı ekleyin ve etkilenen bölgeye uygulayın.
Böcek kovucular tipik olarak toksik kimyasallar içerdiğinden, çay ağacı yağı gibi doğal bir seçeneğin kullanılması cilt için daha avantajlıdır. Yarısına kadar suyla doldurulmuş bir sprey şişesine 2-5 damla çay ağacı yağı ekleyin ve cildinize püskürtün. Ayrıca 2-5 damla çay ağacını bir çay kaşığı Hindistan cevizi veya jojoba yağıyla birleştirip dışarı çıkmadan önce cildinize sürerek böceklerin yaklaşmasını önleyebilirsiniz.
Ağız Kokusunu Giderir
Ağız kokusu herhangi bir sindirim sistemi hastalığınız yoksa, ağzınızda, dilinizin arkasında, boğazınızda ve bademciklerinizde bulunan bakterilerden kaynaklanır. Çay ağacı yağı, bu bakterileri öldürebilen antimikrobiyal özelliklere sahip olduğundan, ağız kokusu için doğal bir tedavi yöntemidir.
Bu konuda yapılan bir çalışma, çay ağacı yağının, Candida albicans, metisiline dirençli Staphylococcus aureus ve Escherichia coli dahil olmak üzere oral patojenlere karşı etkili bir antiseptik ajan görevi gördüğünü göstermektedir. {11*}
Çay ağacı yağının dahili olarak kullanılmaması gerektiğini unutmayın. Ağızdaki mikropları öldürmek için gargara suyuna çay ağacı yağı ekliyorsanız, daha sonra tükürdüğünüzden ve ağzınızı suyla çalkaladığınızdan emin olun.
Küf Oluşumunu Engeller
Küf evlerde yaşanan yaygın bir sorundur. Küf ve diğer kötü bakterileri öldürmek için bir difüzör satın alın veya evinizin etrafındaki havaya çay ağacı yağı yaymayı düşünün. Ayrıca, küf ve diğer bakterileri öldürmek için çay ağacı yağını duş perdelerine ve çamaşır makinenize, bulaşık makinenize veya tuvalete püskürtebilirsiniz.
Doğal yollarla küften kurtulmak istiyorsanız Sirke Mikropları ve Küfleri Öldürür Mü? yazımızı okuyarak daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Çay Ağacı Yağı Nasıl Kullanılır?
Çay ağacı yağı, tehlikeli kimyasallar içermeyen doğal bir üründür. Güzellik, sağlık ve temizlik ürünleri yapmak için kullanılabilir.
Çay Ağacı Yağının Aromatik Kullanımı: Bir yağ difüzörü kullanarak çay ağacı yağını evinizin her yerine yayın. Yağı doğrudan şişeden koklayarak da içinize çekebilirsiniz.
Çay Ağacı Yağının Topikal Kullanımı: Çay ağacı yağı cilde topikal olarak uygulanabilir, ancak uygulamadan önce jojoba yağı, Hindistan cevizi yağı, avokado yağı gibi taşıyıcı bir yağla 1:1 oranında seyreltmeniz önerilir.
Dahili Kullanımı Yoktur: Ulusal Zehir Merkezine göre çay ağacı yağının yutulması zehirleyici etkiler gösterebilir. Çay ağacı yağı herhangi bir nedenle ağızdan alınmalıdır. Ağız kokusu veya ağız sağlığı için çay ağacı kullanıyorsanız, sindirim sorunları, kurdeşen veya baş dönmesi gibi olası yan etkileri önlemek için daha sonra tükürdüğünüzden emin olun. {12*}
Ev Temizliğinde Çay Ağacı Yağı Kullanımı: Çay ağacı yağı, evinizdeki kötü bakterileri öldürebilen güçlü bir antimikrobiyaldir. Ev yapımı bir çay ağacı yağı temizleyici yapmak için 5 ila 10 damla çay ağacını su, sirke ve 5-10 damla limon yağı ile karıştırın. Karışımı tezgâh, mutfak aletleri, duş, tuvalet ve lavabolarda güvenle kullanabilirsiniz.
Çay Ağacı Yağı Yan Etkileri Nelerdir?
Çay ağacı yağı asla oral olarak kullanılmamalıdır. Topikal kullanımı ise genellikle güvenli kabul edilir. Yan etkileri ile ilgili çok fazla çalışma olmamasına rağmen topikal kullanımının güvenli, yan etkilerinin ise küçük, sınırlı ve nadir olduğunu gösterir.
Uçucu yağlar vücuttan karaciğer yerine böbrekler yoluyla atılır. Bu tedavide seçicilik sağlarken, uygun olmayan ya da doğru dozda kullanılmayan uçucu yağlar toksisiteye yol açabilir. Yüksek dozda kullanılan çay ağacı yağı vakalarında zehirlenme vakaları, merkezi sinir sistemi depresyonuna ve kas zayıflığına yol açar. Zehirlenme sonucu ortaya çıkan sağlık durumu genellikle 36 saat içinde kaybolur.
Hamilelik ve emzirme döneminde çay ağacı yağı kullanımının güvenliği konusunda yeterli bilgi yoktur.
Çay ağacı yağının cilde uygulanması genellikle güvenli olarak kabul edilse de bazı kişilerde ya da hassas ciltlerde tahrişe neden olabilir veya alerjik reaksiyonlara yol açabilir. 311 gönüllü üzerinde yapılan bir yama testi sonuçları çay ağacı yağı için ortalama 0,25 tahriş edicilik puanı göstermiştir. {13*}
Tahriş etme olasılığı düşük de olsa çay ağacı yağını cildinize uygulamadan kolunuzun iç kısmına küçük bir miktar uygulayın ve olası bir alerji reaksiyonuna karşı 24 saat gözlemleyin. Kızarıklık, yanma, kaşıntı, döküntü, tahriş gibi herhangi bir olumsuz reaksiyonla karşılaşmadığınız sürece güvenle kullanabilirsiniz.
Kaynaklar
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16418522/
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-4632.2012.05654.x
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12451368/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21564552/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1360273/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3096453/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3950955/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30421144/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3480584/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15148100/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4054083/
- https://www.poison.org/articles/tea-tree-oil
- https://journals.asm.org/doi/full/10.1128/CMR.19.1.50-62.2006