Biotin, literatürde, H ve B7 vitamini olarak adlandırılan, vücudun yiyecekleri enerjiye dönüştürmesine yardımcı olan, suda çözünen B kompleks vitaminlerden bir tanesidir.
Biotin kelimesi, eski Yunancada yaşam ve rızık anlamına gelen “biotos” kelimesinden türetilmiştir. B vitaminleri ve özellikle biotin, cildin, saçların, gözlerin, karaciğerin ve sinir sisteminin sağlıklı olmasına yardımcı olmaktadır. Bazı insanlar kalıtsal olarak biotin emilimine yardımcı olan bir enzimin eksikliği ile doğmakta ve biotin eksikliği yaşamakta, bazı insanlar ise geçirdikleri hastalıklar veya kullandıkları ilaçlar nedeni ile biotin eksikliği yaşayabilmektedir. Bu tür bir rahatsızlık kalıtımsal ya da edinilmiş olabilmektedir.
SAĞLIK TÜYOLARI İÇİN TIKLAYINIZ
Vücudun ihtiyacı olan, yeterli miktarda biotin vitamini alınmadığında, biotin eksikliği oluşmaktadır. Biotin eksikliği, saç dökülmesine, yorgunluğa, depresyon dahil ruh hali değişikliklerine ve ciddi nörolojik bozukluklara sebep olabilmektedir.
Biotin eksikliği riskinin azaltılması ve vücuttaki biotin seviyesinin arttırılması için, protein açısından zengin gıdalar tüketilmeli ya da doktor gözetimi altında biotin içeren ilaçlar tüketilmelidir. Fakat biotin ilaçlarının sürekli kullanımı, biotin emiliminin engellenmesi gibi sağlık sorunlarına sebep olmaktadır.
Biotin Eksikliği
H veya B7 olarak da adlandırılan biotin, sağlıklı metabolik, sinir, sindirim ve kardiyovasküler fonksiyonlar için gerekli olan B kompleks vitaminlerden biridir. Suda çözünen biotin, vücutta yağ asitleri, amino asitler ve glikoz metabolizması için gerekli olan koenzim görevi görmektedir. Bu vitamin grubu, yenilen yiyeceklerdeki yağ ve karbonhidratları parçalayarak, bu besin öğelerini enerjiye dönüştürmektedir. Ortaya çıkan bu enerji, vücuda gerekli olan işlevlerin çoğu için yakıt sağlamaktadır.
Biotin eksikliği, kişi yeterli miktarda biotin almadığında ya da vücuda giren biotin vitaminlerinin emilimi gerçekleşmediğinde ortaya çıkmaktadır. Demir, B12, magnezyum veya çinko gibi diğer mineral ve vitamin eksiklikleri ile karşılaştırıldığında biotin eksikliği yaygın olarak görülmemektedir. Biotin eksikliğinin yaygın olarak görülmemesinin nedenleri aşağıda listelenmiştir.
- Günlük alınması gereken biotin miktarı nispeten diğer vitamin ve minerallere göre düşüktür.
- Et, balık, baklagil, peynir gibi birçok biotin kaynağı günlük olarak tüketilmekte ve biotin ihtiyacı bu gıdalarla karşılanabilmektedir. Batı toplumlarında yapılan anket sonuçlarında, gıdalardan alınan ortalama biotin alımının yaklaşık 35-70 mcg/gün olduğu gözlemlenmiştir.
- Yapılan araştırmalar sonucunda, bağırsak ve sindirim sistemindeki bakterilerin de kendi başlarına bir miktar biotin ürettiği gözlemlenmiştir. [1*]
Biotin eksikliğinin önlenmesi için günlük tüketilmesi gereken süt ve süt ürünleri gibi biotin bakımından zengin gıdaların tüketim miktarları net olarak bilinmiyor olsa da, bu konu hakkında güvenli ve yeterli miktarda alım miktarları belirlenmiştir. [2*]
Ulusal Sağlık Enstitülerine göre, farklı yaş grupları için günlük alınması gereken biotin miktarları aşağıda listelenmiştir. [3*]
- Bebekler için günlük alınması gereken biotin miktarı: 5 mcg,
- 7 aydan 3 yaşına kadar olan bebekler için günlük alınması gereken biotin miktarı: 6-8 mcg,
- 4-13 yaş arası yaş grubunda bulunan çocuklar için günlük alınması gereken biotin miktarı: 12-20 mcg,
- 13-18 yaş grubunda olan ergenler için günlük alınması gereken biotin miktarı: 25 mcg,
- 19 yaş üstü yetişkinler ve hamileler için günlük alınması gereken biotin miktarı: 30 mcg,
- Emziren kadınlar için günlük alınması gereken biotin miktarı: 35 mcg olarak belirlenmiştir.
Biotin eksikliğinin zamanında tedavi edilmesi çok önemlidir. Çünkü biotinin, metabolik, sindirim, nörolojik ve kardiyovasküler süreçlerde önemli rollere sahip olduğu kanıtlanmıştır. Aşağıda listelenen maddeler için biotine ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlar;
- Biotin, karbonhidratları enerjiye dönüştürmekte,
- Yağ içeren gıdalardaki, yağ asitlerini aktive etmekte,
- İnsülin aktivitesini kolaylaştırarak, kan şekeri seviyesini düzenlemekte,
- Sağlıklı cilt, saç ve tırnaklar için gerekli olan proteinleri oluşturmakta,
- Sinir sistemini desteklemekte, [4*]
- Kolesterol seviyelerini düzenlemekte,
- Tiroid ve adrenal hormonlarını desteklemektedir.
Biotin Eksikliği Belirtileri
Biotin eksikliği, yaygın olarak görülmeyen bir hastalıktır. Sağlıklı ve dengeli beslenen insanlarda bu vitaminin eksikliğine rastlanması çok nadir olmaktadır. Biotin eksikliği belirtileri şunlardır:
- Saç dökülmesi (alopesi areta, yani saçkıran)
- Zayıf ve kırılgan tırnaklar,
- Yüz, göz, burun, ağız ve perinede gözlemlenen pullu, kırmızı döküntü ile sonuçlanan egzamatöz deri döküntüleri ve seboreik dermatit, [5*]
- Asidüri (idrarda anormal miktarda gözlemlenen asit),
- Cilt enfeksiyonları,
- Kronik yorgunluk ve uyuşukluk,
- Konjoktivit (göz akını örten şeffaf dokunun ve göz kapaklarının içinin iltihaplanması),
- Depresyon ve ruh halinde değişiklik,
- Halüsinasyonlar,
- Kaslarda zayıflık (hipotoni),
- Yüzde olağan dışı yağ dağılımı,
- Gelişimde gerilik,
- Kol, bacak gibi uzuvlarda uyuşukluk ve nöbetler.
Ayrıca son zamanlarda bu konu ile alakalı yapılan çalışmalar, düşük biotinin multiple skleroz (sinir sistemi hastalığı) hastalığına neden olduğunu kanıtlamıştır. [6*]
Biotin eksikliğinde ortaya çıkan ilk belirtiler genellikle dermatolojik etkilerdir. Şiddetli biotin eksikliği seviyelerinde ise nörolojik semptomlar gözlemlenmeye başlamaktadır.
Biotin eksikliği hayvanlarda da görülebilen bir hastalıktır. Biotin eksikliği hayvanlarda, saç dökülmesi, ishal, iştahsızlık, kilo kaybı, kırılgan tüy yapısına sahip olma, deri döküntüleri gibi semptomlara neden olabilmektedir.
Biotin eksikliği ile hipotiroidi hastalığı birbirine benzeyen belirtileri sebebiyle birbiri ile karıştırılmaktadır. Hipotiroidi, tiroid bezinin az çalışmasına bağlı olarak tiroid hormonlarının az salgılanmasıdır. Bu hormonlar metabolizmamızı düzenlediğinden, kana az hormon salgılanmasına bağlı olarak halsizlik, yorgunluk, ciltte kuruluk ve dökülme, müdahale edilmeyen vakalarda dilde büyüme, seste boğuklaşma ortaya çıkabilmektedir. Yüksek dozda biotin alımı çeşitli tiroid ve endokrin hormonlarının artışına sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenle tiroid hastalığı ve tiroid hastalığı geçmişi bulunan kişilerin uzman kontrolünde biotin takviyesi alması gerekmektedir. [7*] [8*]
Biotin Eksikliğinin Saç Dökülmesine Etkisi
Protein, yağ asitleri, çinko, demir, selenyum gibi minerallerin, biotin dahil bazı vitaminlerin yetersiz alımı, beslenme eksikliklerine, saç dökülmelerine, saç incelmelerine neden olmaktadır.
Biotin, saç, tırnak ve cilt sağlığının korunmasında önemli rol oynamaktadır. Biotin, protein sentezinde özellikle de saçların yapısını koruyan bir protein olan keratinin oluşumunda yer almaktadır.
Biotinin saç sağlığına etkileri üzerine yapılan araştırılmalar az olmasına rağmen, 3 ile 6 ay boyunca günlük biotin takviyesinin saç büyümesini desteklemeye yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Ayrıca biotin eksikliğinin kırılgan ve zayıf tırnaklara sebep olduğu da bilinmektedir. [9*]
2017 yılında yapılan bir çalışmada, biotinin saç uzaması üzerine etkisi araştırılmıştır. Bu araştırmada, 18 saç dökülmesi sorunu yaşayan vaka incelenmiştir. Saçı ve tırnakları zayıf olan bütün vakalarda temel sorunun biotin eksikliği olduğu ve biotin takviyesinden sonra vakalarda iyileşme olduğu gözlemlenmiştir. [10*]
Biotin, saç ve cilt bakım ürünlerinde sıklıkla kullanılmakta fakat cilt tarafından çok iyi emilmemektedir. Bu nedenle cilt ve saç sağlığı için kozmetik ürünlerin kullanılması yerine, takviye ilaç ya da sağlıklı beslenme önerilmektedir.
Biotin Eksikliğinin Nedenleri
Biotin, suda çözünen bir vitamindir. Biotin, kan dolaşımı sisteminde dolaşmaktadır ve olması gereken miktardan fazla alınan biotin, idrar yolu ile vücuttan atılmaktadır. Bu nedenle, vücutta biotin deposu bulunmamaktadır. Biotinin vücutta birikmesi çok zor olduğu için, fazla biotin kullanımının toksik etki göstermesinin de çok nadir olduğu bilinmektedir. Bu durum, vücudun ihtiyacı olan biotin miktarının sağlanması için, her gün yeterli miktarda biotin alınması gerektiğini göstermektedir.
Vücutta yeterli miktarda biotinin muhafaza edilmesinde, üç protein önemli rol oynamaktadır. Bu vitaminler; biyotinidaz, sodyuma bağlı olan multivitamin taşıyıcı (SMVT) ve holokarboksilaz sentetazdır (HSC). Bu proteinler, biotin içeren gıdalardaki biotinin salınımını ve gastrointestinal sistem tarafından emilimini sağlamaktadır. [11*]
En yaygın rastlanan biotin eksiliğine neden olan bazı durumlar şunlardır;
- Alkolizm, (fazla miktarda alkol tüketen kişilerin yaklaşık yüzde 15’inde biotin eksikliğine rastlanmaktadır.)
- Hamilelik, (hamile kadınlarda vücutta bulunan biotin oranı normal seviyenin üçte biri kadar düşebilmektedir.)
- Valproik asit gibi antikonvülsan ilaçlar, (epilepsi nöbetleri, bipolar bozukluk, nöropatik ağrı gibi durumların önlenmesinde ve tedavisinde kullanılan ilaç grubu)
- İnflamatuar (iltihaplı) bağırsak hastalığına bağlı bozulmuş bağırsak emilimi,
- Normal bağırsak florasına zarar veren uzun süreli antibiyotik kullanımı,
- Sigara içmek,
- İzoretinoin, acutane veya bazı nöbet ilaçları,
- Pantotenik asit (B5 vitamini) gibi yüksek dozlarda alınan B vitaminleri,
- Sakatat, yumurta, avokado, karnabahar, çilek, balık, baklagiller ve mantarlar gibi önemli biotin kaynaklarının yeterli miktarda tüketilmemesi biotin eksikliğine neden olmaktadır. [12*]
Biotin eksikliğinin yaygın bir diğer önemli nedeni, fazla miktarda çiğ yumurta tüketilmesidir. Çiğ yumurta içerisinde, biotine bağlanıp, biotini kullanılamaz hale getiren bir tür protein bulunmaktadır. Bu protein yumurtanın pişirilmesi ile denatüre olmaktadır. Bu nedenle yumurtanın pişmiş olarak tüketilmesi gerekmektedir.
Kalıtsal Biotin Eksikliği
Kalıtsal veya konjenital biotin eksikliği, otozomal resesif (çekinik) bir özellik nedeniyle, serbest biotinin emiliminde rol oynayan holokarboksilaz sentaz veya biyotinidaz enzimlerinin eksikliğine yol açan bir hastalık olarak bilinmektedir.
Kalıtsal biotin eksikliği yeni doğan (6 haftalık) bireylerde görülebilmektedir. Bu durum yaşamı tehdit edebilmektedir. [13*]
Biotin Eksikliğinin Teşhisi
Yenidoğanlarda teşhis, biyotinidaz enzimi eksikliğine bakılarak ya da doğum öncesi rahimden alınan bir sıvı örneği ile yine biyotinidaz enzimine bakılarak gerçekleştirilmektedir.
Normal bir insanın kanında biotin konsantrasyonunun 400 ile 1200 ng/L olduğu bilinmektedir. Biotin eksikliği teknik olarak, vücutta 200 ng/L’den az biotin olduğunda gerçekleşmektedir.
Biotin seviyeleri günlük olarak değişmekte ve bu nedenle biotin eksikliğinin teşhis edilmesi oldukça zor olmaktadır. Bu yüzden biotin eksikliği teşhisinde, kan testi sonuçları belirteç olarak kabul edilmemektedir. Bazı uzmanlar biotin eksikliği teşhisinde idrar tahlili yöntemini kullanmaktadır. Bu işlem idrar örneğindeki metabolit olan 3-hidroksiizovalerik asit miktarına bakılarak gerçekleştirilmektedir.
Biotin Eksikliğinin Tedavisi
Biotin eksikliğinin tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:
- Kandaki biotin miktarının yükseltilmesi için biotin takviyesi (Kalıtsal eksiklik durumunda, kişinin sağlıklı bir şekilde hayatına devam edebilmesi için biotin sürekli biotin takviyesi kullanımı semptomları önlemektedir.),
- Biotin içeren gıdaların tüketiminin arttırılması,
- Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçınmak,
- Muhtemel cilt ve saç sorunlarının tedavi edilmesi için biotin içeren ilaçların kullanılması,
- Malabsorbsiyona (majör (karbonhidrat, protein ve yağ) veya minör (elektrolitler, vitaminler, eser elementler vb) besin maddelerinin izole veya global olarak bağırsaklardan emilimlerinin bozukluğu) neden olan iltihaplı bağırsak hastalığının tedavi edilmesidir.
Biotin Eksikliğini Önlemek İçin Yöntemler
Biotin eksikliğinin önlenmesi için gerekli doğal yöntemler aşağıda listelenmiştir.
Biyotin Açısından Zengin Gıdaların Tüketilmesi
Biotin içeren ilaçlarda yapay olarak üretilen birkaç farklı tür biotin çeşidi bulunmaktadır. Doğal biotinin tek kaynağı gıdalardır. Biotin eksikliğini önlemenin en güvenli yöntemi, biotin açısından zengin gıdaları tüketmektir.
Biotin içeren gıdalar:
- Karaciğer
- Yumurta
- Maya (ekmek mayası)
- Somon ve diğer balıklar
- Süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt, kefir vb.)
- Baklagiller (fasulye, nohut, mercimek vb.)
- Avokado
- Ahududu ve diğer kırmızı meyveler (çilek, böğürtlen, karadut)
- Muz
- Tatlı patates
- Karnabahar
- Yulaf
- Tam tahıllı ekmek
- Mantar
- Kuruyemiş (badem, ayçiçeği çekirdeği, fındık vb)
- Havuç
Havuçlu Muffin Tarifi (Glutensiz ve Şekersiz) Diyet İçin Mükemmel Tarif İçin Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
Biotin eksikliği tedavisinde, protein kaynakları, sebzeler, meyveler, kepekli tahıllar, süt ve süt ürünleri, tohumlar gibi sağlıklı yiyecekler tercih edilmelidir. Biotinin günlük alınması gereken miktar fazla olmadığı için yukarıda listelenen sağlıklı gıdalar tüketilerek biotin eksikliği tedavi edilebilmektedir. Mümkün olan en yüksek vitamin miktarını almak için belirtilen gıdaların çoğunu işlenmemiş olarak tüketmek gerekmektedir. [14*]
Malabsorbsiyon Sorunlarının Tedavi Edilmesi
Biotin eksikliği, mide bulantısı, karın ağrısı gibi gastrointestinal sistemi sorunları, Crohn hastalığı, kolit, çölyak hastalığı ya da sızdıran bağırsak sendromu gibi inflamatuar bağırsak hastalıklığı olan kişileri olumsuz etkileyebilmektedir. Gastrointestinal sistem bozuklukarına bağlı malabsorbsiyon sorunları tedavi edilirken aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır.
- Fazla yağlı ve fazla lif içeren gıdalardan, asitli yiyecek ve içeceklerden, kafein ve alkol içeren içeceklerden kaçınmak,
- İyileşmenin desteklenmesi için sıvı diyetinin uygulanması,
- Enflamasyonu kötüleştirebilecek olan stresten uzak durmak,
- Gerektiğinde probiyotik takviyesi almak,
- Sigara kullanımının bırakılması,
- Dehidrasyonu önlemek için ishalin tedavi edilmesi,
- Aminosalisilat, kortikosteroid, immünomodülatörler gibi iltihap giderici ilaçların kullanımı,
- Enfeksiyon ve apselerin tedavi edilmesi için antibiyotik kullanımıdır.
Başka Hastalıklar İçin İlaç Kullanılıyor ise Bu İlaçların Doktora Bildirilmesi
Biotin bazı ilaçların içerisindeki maddeler ile reaksiyona girebilmektedir. Bu nedenle, olumsuz etki yaratacak durumların önüne geçmek için devamlı olarak kullanılan ilaçlar var ise bunlar doktora bildirilmelidir.
En az 1 yıl süren antikonvülsan tedavisi ve uzun süre antibiyotik kullanımı önemli ölçüde biotin seviyelerinde düşüşe neden olmaktadır. İlaç kullanımı vücutta bulunan biotin miktarını etkiliyorsa mutlaka doktora danışarak, doktor ile birlikte tedavi yönteminde değişiklik yapılmalıdır.
Biotin İçeren İlaçların Alınması
Biotin daha öncede anlatıldığı gibi, gıdalarda, B-kompleks vitaminlerde ve bazı multivitaminlerde bulunmaktadır. Biotin, ilaçlardan alınacak ise alınması gereken günlük miktar 1 mg (1000 mcg) ile 3 mg (3000 mcg) arasında değişmektedir.
Biotin dozaj önerileri, yaşa, biotin eksikliğinin olup olmamasına bağlıdır. Biotin takviyesini ilaçlar ile karşılamak isteyenlere önerilen biotin dozajı başlangıç olarak 1000 mcg’dir. Geriye kalan eksik biotin miktarı (yani 1500 mcg ya da 2000 mcg) gıda takviyeleri ile desteklenmelidir.
Biotinin Yan Etkileri ve Zararları
Yapılan bazı araştırmalarda, bazı biotin kaynaklarının oksalat adı verilen bileşikler bakımından zengin olduğunu ve bu durumun da böbrek taşı geliştirme riskini arttırabileceği belirtilmiştir. Oluşan böbrek taşları, böbrek hastalıklarına neden olabilmektedir.
Ayrıca fazla biotin tüketimi, hazımsızlığa, mide bulantısına, kramp veya ishal gibi semptomlara neden olabilmektedir. Bununla birlikte, uzun süre yüksek dozda biotin alımı, deri döküntülerine, C ve B6 vitamini eksikliğine, düşük kan şekerine sebep olabilmektedir. Bu nedenle biotin kullanırken mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
Sonuç
Son olarak makalede bahsedilen konular özetlenecek olunursa;
- Biotin, vücutta bulanan yağ asitleri, amino asitler ve glikoz metabolizması için gerekli olan koenzim görevi gören bir vitamindir
- En yaygın olarak görülen biotin eksikliği semptomları; saç dökülmesi, deri döküntüleri, yorgunluk, ruh hali değişiklikleri, kas kaybı ve nörolojik semptomlardır.
- Biotin eksikliğinin nedenleri; kalıtsal, emilimi engelleyici ilaçların kullanımı, hamilelik, aşırı alkol ve sigara kullanımıdır.
- Biotin eksikliği, sigara ve alkol kullanımının bırakılması ile, emilimin arttırılmasını sağlayan tedavi yöntemlerinin kullanılması ile, iltihaplı bağırsak hastalıklarının tedavi edilmesi ile ve biotin içeren ilaçların kullanılması ile giderilebilmektedir.
- Bazı biotin kaynaklarında oksalat adı verilen bileşikler bulunmakta ve bu bileşikler böbrek taşına sebep olmaktadır.
