Çemen otu, bilinen en eski ve şifalı bitkilerden biridir. Diyabet, düşük libido, yüksek kolesterol gibi birçok sağlık sorunu için terapötik olarak kullanılmıştır. Bununla birlikte çemen otu tohumunun tedavi edici özellikleri Geleneksel Çin Tıbbı’nda ve Ayurveda Tıbbı’nda belirtilmiştir.
Çemen Otu Tohumu Nedir?
Çemen otu (Trigonella foenum-graecum) Fabaceae familyasına ait olan tıbbi bir bitkidir. Bununla birlikte dünyanın çeşitli yerlerinde ot, baharat, gıda ve tedavi edici ajan olarak kullanılmaktadır. Çemen otu tohumları %28 protein, %26 galaktomannan, %16 karbonhidrat, %5 yağ, %4 yağ asidi içermektedir. Tohum içeriğinde yer alan galaktomannan glikoz alımını düşürmede rol oynayan bir polisakkarit ve çözünür bir liftir.
Çemen otunun kullanılan kısmı tohumlarıdır. Tohumlar kurutulduktan sonra öğütülür veya tohumların yağları çıkarılarak kullanılmaya hazır hale getirilir. Buna ek olarak kereviz ve akçaağaç şurubuna ait tat benzerliği nedeniyle de pişirildikten sonra yemeklere katılabilir. Çemen otu tohumu kullanımı oldukça popülerdir ve Hindistan mutfağında yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca tohumlar, ilaç üretiminde ekstraksiyon yapmak için öğütülür ya da preslenir.
Çemen Otu Tohumu Faydaları
Çemen otu tohumu içerdiği bileşikler bakımından oldukça zengin bir bitkidir. Yapılan araştırmalar sonucu çemen otu tohumu özleri üzerindeki bileşikler şu şekilde sıralanmıştır: {1*}
- Flavonoidler
- Terpenoidler
- Fenoller
- Proteinler
- Saponinler
- Tanenler
Tohumların içerdiği bileşikler vücuda birçok yarar sağlamaktadır. Bu yüzden Afrika kıtasında ekmek yapımında, besin kalitesini arttırma amaçlı kullanılır. Çemen otu tohumunun faydaları şunlardır:
Kan Şekerini Düzenler
Ayurveda’da uluslararası bir dergide yayınlanan bir araştırmada, tip 2 diyabeti olan hastaların öğünlerine çemen otu tohumu eklenmiştir. Deney grubuna her gün sıcak suya batırılmış 10 adet çemen otu tohumu verilirken, plasebo grubuna hiçbir şey verilmemiştir. Hastalar bu beslenme düzenine göre 5 ay geçirdikten sonra kan şekeri düzeylerinin önemli ölçüde azaldığı gözlenmiştir. {2*} {3*}
Diyabet Belirtileri ve Doğal Tedavi Yolları
Metabolik Sendrom ile Mücadele Eder
Yakın tarihte Scientific Reports’da yayınlanan bir araştırma, çemen otu tüketiminin bağırsak mikrobiyotası üzerinde önemli etkileri olduğunu göstermiştir. Ayrıca hiperlipidemiyi ve yüksek kolesterolü azaltarak vücut ağırlığını olumlu yönde etkilemektedir. {4*}
Kolesterolü İyileştirir
Obesity dergisinde yayınlanan bir çalışma çemen otu tohumlarının trigliseritleri ve kolesterolü önemli ölçüde azalttığını ispatlamıştır. Hayvanlar üzerinde yapılmış olan bu araştırma, çemen otu tohumunun yağ birikimini ve LDL kolesterolü azalttığını göstermiştir. Bu sebeple çemen otu tohumu, yüksek kolesterol ve bununla ilişkili metabolik bozuklukların tedavisinde potansiyel bir araç haline gelmiştir. {5*}
Sindirime Yardımcı Olur
Çemen otunda bulunan suda çözünebilen lif, mide rahatsızlığı ve kabızlık gibi sindirim sistemi sorunlarını gidermeye yardımcı olmaktadır. Araştırmalar çemen otunda bulunan lifin sindirimi yavaşlatmaya yardımcı olduğunu ve bununla birlikte vücutta bulunan toksin maddelerin atılmasına yardımcı olduğunu göstermiştir. {6*}
Anne Sütü Üretimine Yardımcı Olur
Çemen otu tohumları anne sütü üretimini teşvik eden galaktagog görevi üstlenirler. Doğum sonrası süt üretim sorunu yaşayan kadınlar çemen otu tohumu tüketimi ile süt üretimine katkı sağlayabilmektedir. {7*} Hamile ve emziren kadınların çemen otu tohumunu kullanmadan önce doktorlarına danışması önerilmektedir.
Vücut Dayanıklılığını ve Egzersiz Performansını Artırır
Çemen otunun hormonal düzenlemede ve erkek iktidarsızlığında faydalı olduğu bilinmektedir. Yağ asidi bir enerji kaynağı olarak kullanıldığı için vücut dayanıklılığını arttırır. {8*}
Antikanser Etkiler Gösterir
Çemen otu tohumu apoptozu indükleyebilen kimyasal bileşenler içerir ve bu yüzden antikanser özelliklere sahiptir.
Çemen Otu Tohumu Tüketiminin Yan Etkileri
Çemen otu tüketimi özellikle fıstığa alerjisi olduğu bilinen bazı kişilere karşı alerjik olabilmektedir. Ayrıca yeterli araştırmalar olmadığı için hamilelikte kullanımı önerilmemektedir. Emzirme dönemindeki kadınlar ise bitki kullanımından önce mutlaka ilgili doktora danışmalıdır.
Çemen Otu Tohumunun Popüler Kullanım Nedenleri
Dünden bugüne çemen otu, yemeklere tat vermesi ya da hastalara şifa vermesi için kullanılan bir bitkidir. Tohumlar güçlü bir aromaya ve acı bir tada sahiptir. Daha hafif tatlar için pişirilmesi, öğütülmesi veya özüt şeklinde kullanılması önerilmektedir.
Çemen otunun en yaygın olan kullanım nedenleri şunlardır:
Sindirim Sorunları
Mide rahatsızlığı ve kabızlık gibi sağlık problemlerini hafifletmeye yardımcı olmak için çemen tohumu tozu veya takviyeleri tüketilmelidir.
Enflamasyon
Enflamasyonu azaltılması için çemen otu takviyesi, çay ve özüt kullanılmalıdır. Özütler akne veya tahriş benzeri iltihaplı cilt problemleri için cilt üzerine uygulanarak kullanılabilir.
Yüksek Kolesterol
Yüksek kolesterol seviyelerini düşürmeye ve metabolik sendromla savaşmaya yardımcı olmak için çemen otu çayı kullanılmalıdır.
Anne Sütü Üretimindeki Sorunlar
Doğumdan sonraki gün kullanılan çemen otu çayı anne sütü üretimine yardımcı olmaktadır. Hamile ve emziren kadınların doktorlarına danışmadan çemen otu ve bunun gibi şifalı otları kullanmaları önerilmemektedir.
Fiziksel Dayanıklılık Sağlamak
Çemen otu takviyesi kullanmak egzersiz performansını arttırmaya ve vücut yağını azalmaya yardımcı olmaktadır.
Çemen Otu Tohumunun Kanıtlanmamış Faydaları
Çemen otu tohumunun vücuttaki problemlere etkisi, birçok hayvan ve insan çalışması olmasına rağmen yapılan çalışmalarla ve araştırmalarla kanıtlanamamıştır. Kanıtlanamayan faydalar ise şunlardır:
- Yara iyileşmesi
- Bacak ülserleri
- Gut
- Siyatik
- Obezite
- Kanser
- Üreme Sorunlarına Alternatif Çözüm
Kaynaklar
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6077604/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5954247/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6077604/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6985225
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19851306/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4291444/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK501779/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6191980/