Toksik pozitiflik terimi, kişinin kendi kendine konuşmasının bir yerden sonra zararlı hale gelebileceğinin düşünülmesi üzerine ortaya çıkmıştır. Toksik pozitiflik kavramı 2020 yılından sonra, uzmanlar arasında daha sık tartışılan bir konu haline gelmiştir. Kişinin zaman zaman kendine olumlu telkinlerde bulunması oldukça sağlıklı ve gerekli olsa da bu durumun aşırı hale gelmesi toksik pozitiflik olarak tanımlanmaktadır.
Sizi Gün İçinde Daha Enerjik ve İyi Hissettirecek Doğal Detoks Tarifi. Doğal Detoks Kürü Tarifi İçin Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
İçindekiler
Toksik Pozitiflik Nedir?
Psychology Today, toksik pozitifliği, sürekli olumlu olmak, her durum ve olay karşısında pozitif davranmak ve hayatta izlenecek doğru yolun bu olduğuna inanmak olarak tanımlamaktadır. Bu da yalnızca olumlu şeylere odaklanmak ve olumsuz duyguları tetikleyebilecek her şeyi reddetmek anlamına gelmektedir.
Toksik pozitiflik zorunlu pozitiflik olarak da adlandırılmaktadır. Toksik pozitiflik şu şekilde de tanımlanabilmektedir:
Hayata pozitif şekilde yaklaşmak birtakım faydalar sağlasa da hayatın inişli çıkışlı temposunda farklı duygulara da yer vermek oldukça önemlidir. Olumlu ve olumsuz tüm duygular arasında denge kurmak kişinin ruh sağlığı açısından gereklidir.
Uzmanlar, çok fazla pozitif olmanın zararlı olduğunu düşünmektedir. Bu düşünce kişinin ruhsal gelişiminde olumlu ve olumsuz tüm duyguların aynı role ve öneme sahip olmasından kaynaklanmaktadır.
Toksik Pozitifliğin Belirtileri
Toksik pozitifliğe sahip olan kişilerin temel sorunu olumsuz duygular hissettiklerinde suçluluk duymalarıdır. Suçluluk duygusu kısa süre içerisinde çözülmezse aylarca ve yıllarca sürebilmekte ve bu durum kronik stres rahatsızlığının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
Kişilerde olumsuz duyguların inkar edilmesinden dolayı ortaya çıkan diğer semptomlar ise şunlardır:
- Kişi gerçekte nasıl hissettiğiyle ilgili kendisine baskı yapar ve kendine bu konuda yalan söyler. Bu durum uzun vadede kişinin kendinden şüphe duymasına neden olur.
- Kişi kendinden daha mutlu görünen kişileri kıskanır.
- Kişi hayata ve insanlara karşı küskün hisseder.
- Kişi hayata karşı oldukça öfke duyar.
- Depresyon ve anksiyete belirtileri artış gösterir.
- Kişi gerçek duygularını yaşayamadığı için sosyal yaşamdan izole olur.
- Kişi sürekli mutlu ve minnettar görünmek istediği için kendisine baskı yapar.
- İkili ilişkilerinde sorunlar yaşar ve ilişkilerinin kalitesinde düşüş meydana gelir.
- Kişinin özgüveni düşüktür ve benlik saygısı yok denecek derecede azdır.
- Kişi iştah problemleriyle karşı karşıya gelir.
- Kişinin uyku düzeninde ve enerji seviyesinde birtakım değişiklikler meydana gelir.
Toksik Pozitiflik Sendromunun Tehlikeleri Nelerdir?
Kişi kendini sürekli olayların iyi tarafından bakmaya zorladığı takdirde yaşam içerisindeki önemli bilgileri, yaşam derslerini ve anlamlı ilişkileri kaçırabilmektedir
Toksik pozitifliğin tehlikeleri ve dezavantajları şunlardır:
- Kişi hayatın olumsuz yönlerini inkâr ettiğinden dolayı ruhsal açıdan büyüme ve olgunlaşma şansını elinin tersiyle itmiş olur. Kişi hayatın rahatsız edici yönlerini siler ve bu nedenle kazanabileceği insani deneyimleri kazanma şansını kaybeder. İyi ve kötü tüm duygular, kişilerin hayatı anlamlandırmasına yardımcı olur. Kişinin hata yaptığını inkâr etmesi, deneyimle ve kendini sorgulayarak öğrenebileceği önemli hayat derslerini öğrenmesine engel olur.
- Toksik pozitiflik sendromuna sahip olan kişiler ikili birlikteliklerinde sığ ilişkiler kurmaya başlar. Bu mantığa aykırı bir durum olsa da kişiler, karşısındaki insanların kusurlarını ortaya çıkarmalarını daha fazla isterler. İlişkiler, kişilerin nasıl hissettiğini göstermekten kaçındığı mutluluk sergileme performanslarına döner.
- Araştırmacılar toksik pozitiflik sendromuna sahip hastaların depresyona yakalanma riskinin, normal insanlara kıyasen daha yüksek olduğunu ifade etmektedir. Yapılan araştırmalar, olumsuz duygulardan kaçınmak yerine onları kabul etmenin psikolojik sağlık açısından oldukça faydalı olduğunu göstermektedir. {1*} Zihinsel sağlık üzerine yapılan 2018 tarihli bir araştırmada bu duruma duygusal kabul adı verilmiştir. Çalışma insanların olumsuz duyguları inkâr ettiklerinde ve bu duyguları bastırdıklarında, bu duygularla doğrudan başa çıktıklarından daha mutsuz olduklarını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmaya benzer şekilde 2 ayrı çalışma yapılmış ve bu çalışmalarda da olumsuz duyguları reddetmek yerine bu duygularla yüzleşen kişilerin depresyona yakalanma risklerinin oldukça düşük olduğu ve kendilerine karşı daha şefkatli oldukları ortaya çıkmıştır. {2*}
- Toksik pozitifliğe sahip olan kişilerin problem çözme konusunda diğer insanlara kıyasen daha zayıf oldukları gözlemlenmektedir. Olumsuz duyguları kabul etmek ve zorluklarla mücadele etmek, kişiyi mental açıdan güçlendirmektedir. Toksik pozitif olan insanlar sorunlardan ve problemlerden kaçındıkları için bu kişilerin problem çözme yetenekleri de oldukça zayıftır. Uzmanlar duyguların evcilleştirilebilmesi için adlandırılmaları gerektiğini ifade etmektedir. Duyguların adlandırılmasının duyguların üzerinde çalışabilmek için oldukça önemli olduğunu belirtmektedirler.
- Bilimsel araştırmaların önemli bir kısmı, olumsuz duyguların bastırılmasının çare olmadığını ve bastırılmış duyguların kaybolmadığını göstermektedir. Araştırmacılar olumsuz duyguların kişinin bilinçaltında ya da bedeninde kaldığını ve uzun vadede çeşitli sağlık sorunlarıyla ortaya çıktıklarını ifade etmektedir. Yapılan çalışmalar sempatik sinir sisteminin duyguları bastırmaya katkı sağladığını ortaya çıkarmıştır. {3*} Çözülmemiş ve bastırılmış sorunlar kişinin duygusal stres yaşamasına ve uzun vadede baş ağrısı, kas ağrısı, uykusuzluk, hazımsızlık ve kalp hastalıklarıyla karşıya kalmasına neden olmaktadır.
- Son yıllarda yapılan araştırmalar, çalışanların özellikle pandemi nedeniyle benzeri görülmemiş problemlerle karşı karşıya kaldığını ve bu durumun uzun vadede toksik pozitiflik gibi çeşitli sorunlara yol açtığını ortaya çıkarmaktadır. Yapılan araştırmalar özellikle iş yerlerindeki liderlerin zorluklar konusunda dürüst olduklarında ve problemleri çalışanlara karşı şeffaf şekilde çözmeye çalıştıklarında çalışanlar tarafından daha başarılı liderler olarak görüldüklerini göstermektedir. {4*} İş yerlerindeki çalışanların, şirketin şeffaflığına ve dürüstlüğüne inandığında iş yerleriyle bağ kurmalarının ve uyum sağlamalarının daha kolay olduğu da yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen bilgiler arasında yer almaktadır.
Hayata Karşı Sağlıklı Bir Şekilde Pozitif Olmak
Toksik pozitifliğin tam tersi ise sağlıklı pozitifliktir. Sağlıklı pozitiflik durumunda kişi, her zaman iyi olmamanın sorun olmadığını bilmektedir. Kişi, acıyı, hüsranı, kaygıyı ve diğer olumsuz duyguları kucaklamakta ve başına gelen olumsuz durumların hayatın normal getirisi olduğunu kabul etmektedir. Pek çok uzman toksik pozitiflikten kurtulmak için kişilerin duygularına ön yargısız şekilde yaklaşmasını ve duygularıyla yüzleşip barışmasını tavsiye etmektedir. Bu duruma öz şefkat adı verilmektedir.
Düzenli şekilde meditasyon yapmak, günlük tutmak ve farkındalığın artmasını sağlayacak tüm uygulamalar kişinin sağlıklı pozitifliğe kavuşması için sıkça tavsiye edilmektedir. Bu tarz uygulamalar kişinin duygularını anlamasına ve duygularını sağlıklı şekilde işlemesine yardımcı olmaktadır. Bu da kişinin kendinin farkına varabilmesi adına oldukça faydalıdır.
Çoğu terapist, hayatın zaman zaman gerçekten zorlaştığını ve bu durumun yanlış ya da olağanüstü bir durum olmadığını ifade etmektedir. Kişinin kendini kötü hissetmesi insani deneyimlerinin normal bir parçasıdır ve kişinin kendini belirli bir dönemde kötü hissetmesi her şeyin kötü olacağı anlamına gelmemektedir.
Toksik Pozitiflikle Nasıl Mücadele Edilir?
Toksik pozitiflik ile mücadele etmenin yolları, birkaç adımdan oluşmaktadır. Toksik pozitifliği aşabilmek için yapılması gerekenler ise şunlardır;
Savunmasız Olmaktan ve Destek Aramaktan Korkmayın
Kişinin durumun bilincinde olması ve savunmasız olmaktan, destek aramaktan korkmaması gerekmektedir. Kişinin duygularını dürüstçe ifade etmesi yakınlık kurmanın ilk ve en önemli adımıdır. Toksik pozitiflik durumunda kişi insanların nasıl tepki vereceği konusunda endişeli olabilir ancak bunu aşması ve yardım aramaktan çekinmemesi gerekmektedir.
Kişi üzüntüsünü ifade ettiğinde kendisini neşelendirmeye çalışan ve duruma iyimser şekilde yaklaşan kişilerle karşılaşabilir. Bu şekilde yaklaşan kişiler iyi niyetli olsalar bile yaklaşım tarzları yanlıştır ve özellikle toksik pozitiflik sendromundan muzdarip birine bu şekilde yaklaşmak oldukça hatalıdır. Kişinin çevresinde bu tarz kişiler varsa onları kibarca uyarması ve sürekli iyi tarafından bakmanın pek bir işe yaramadığını ifade etmesi gerekmektedir.
Gerçekleri Duymaktan Çekinmeyin
Toksik pozitiflikten kurtulmak isteyen kişi, karşısındakinin gerçekleri ifade edebilmesi için gerekli olan alanı sağlaması gerekmektedir. Hayatında zor zamanlardan geçtiğini ifade eden kişileri sürekli desteklemek ve moral motivasyon konuşmaları yapmak esasen oldukça yanlıştır. Bu kişinin sorunlarıyla yüzleşmesini zorlaştırır ve kendini değersiz hissetmesine, sorunlarını görmezden gelmesine neden olmaktadır.
Herhangi bir problemi veya olumsuzluğu anlatan kişilerin karşısında bazen yalnızca dinlemek ve çözüm önerisi vermeden bu sorunları rahatça ifade etmesini sağlamak gerekmektedir. Kişinin kendini özgürce ifade etmesine ve hatta ağlamak istiyorsa ağlayarak sesini duyurmasına izin vermek oldukça önemlidir.
Karşıdaki kişi benzer bir durumla karşılaşmışsa bunu ifade edebilmesi de fayda sağlamaktadır. Çünkü bu paylaşım, kişinin bu durumla karşılaşan ilk insan olmadığını anlamasına yardımcı olmaktadır. Dinleyen kişinin olay ve konu hakkında çeşitli sorular sorabilmesi de önemlidir. Bu kişinin karşısındakinin kendisini dinlediğini anlamasını sağlamaktadır. Aynı zamanda bu sorularla kişi duygularını daha iyi anlamakta ve duyguları netlik kazanmaktadır.
Sosyal Medya Kullanımını Sınırlayın
Toksik pozitif olan kişinin sosyal medya kullanımını sınırlandırması ve sosyal medyadan uzak durması gerekmektedir. Bu sayede kişi sosyal medyada mutlu olmayan ama mutlu gibi davranan kişilerden uzak durmaktadır. Kişinin dijital detoks yapması ve telefon bilgisayar gibi dijital araçlar yerine kitap okuyup günlük tutması tavsiye edilmektedir.
Toksik Pozitifliğin Çözümü Nedir?
Toksik pozitiflik durumunda kişi kendini mutlu ve pozitifmiş gibi hissetmeye zorlamakta ve bunun bir sorun olduğunu kabul etmemektedir. Kişi bir olay karşısında gerçekten üzüldüğünde ya da incindiğinde bile bunu ifade etmemekte ve mutluymuş gibi davranmaya devam etmektedir. Bu oldukça yanlış bir durumdur. Çünkü kişi büyümek için gerekli olan üzüntü, endişe, suçluluk acı gibi duygu ve deneyimleri hissetmeyi reddetmektedir.
Sürekli pozitif hissetmek kişinin sığ ilişkiler kurmasına, işiyle daha az ilgilenmesine, depresyon riskinin artmasına ve kişinin benlik saygısının yok olmasına neden olmaktadır.
Toksik pozitiflik ile başa çıkmak için kişinin hem kendisine hem de karşısındaki kişilere karşı şefkatli olması ve olumsuz duyguları yargılamadan gizlemeden ve hatta belki de yaşamın olgunlaşması için ona gönderdiği birer sınav olarak görerek minnettarlıkla benimsemesi gerekmektedir.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3035563/
{2*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21787076/
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16173853/
{4*} https://hbr.org/2014/12/what-bosses-gain-by-being-vulnerable
