Fesleğen Yağının Faydaları Nelerdir? Fesleğen Yağı Ne İşe Yarar?

Fesleğen yağı, Ocimum basilicum bitkisinden elde edilmekte ve günümüzde pek çok yiyeceğin lezzetini arttırmak amacıyla kullanılmaktadır. Fesleğen yağının geçmişine bakıldığında mutfak dünyasından önce farklı alanlarda kullanıldığını görmek mümkündür. Bazen tatlı fesleğen yağı olarak da adlandırılan fesleğen yağı, yüzyıllardır çeşitli sağlık sorunlarını tedavi etmek amacıyla kullanılmaktadır.

Fesleğen, doğal bir anti-inflamatuar, anti-viral, antibiyotik ve idrar söktürücüdür. Bu nedenle geleneksel Ayurveda tıp uygulamalarında yıllardır kullanılmaktadır. Fesleğen, günümüzde mide spazmlarını gidermek ve iştahsızlık, ödem, soğuk algınlığı ve siğil gibi çeşitli sağlık sorunlarının tedavi edilmesi için tüketilmektedir. Aynı zamanda fesleğen, çeşitli bağırsak enfeksiyonlarının tedavi edilmesi için de oldukça etkilidir.

Fesleğen Yağı Faydaları Nelerdir?

Ocimum basilicum L. (tatlı fesleğen), dünya çapında yetiştirilen fesleğen formlarının yaklaşık 200 türünü içeren Lamiaceae familyasına aittir. Fesleğen yağı hem dahili olarak hem de cilde doğrudan uygulanarak kullanılabilmektedir.

Genel anlamda fesleğen yağının faydaları şunlardır:

• Bakterilerle savaşmaktadır.
• Enfeksiyonlara karşı mücadele etmektedir.
• Hastalığa neden olan iltihabı önemli ölçüde azaltmaktadır.
• Virüslerle mücadele etmektedir.
• Solunum kanallarında meydana gelen tıkanıklığı gidermektedir.
• Ödem atmayı kolaylaştırmaktadır.
• Serbest radikal hasarıyla mücadele etmektedir.
• Sinir sistemini uyarmaktadır.
• Adrenal korteksin uyarılmasını sağlamaktadır.

Taze fesleğen otları da oldukça faydalıdır ve çeşitli tarifleri tatlandırmak amacıyla kullanılmaktadır. Ancak fesleğen yağı konsantre formda olduğu için daha etkili ve güçlüdür. Fesleğen yağının, yüksek oranda antioksidan içermesi ve faydalı fitokimyasallar bakımından zengin olması için taze fesleğen yaprakları, sapları ve çiçekleri buhar yoluyla damıtılmaktadır.

Fesleğenin aromatik özelliği, bitkinin genotipine ve içerdiği ana kimyasal bileşiklere göre belirlenmektedir. Tatlı fesleğenden elde edilen fesleğen yağının 29 farklı bileşikten oluştuğu bilinmektedir. Bu bileşiklerden bazılarının adları ve bitki içerisinde bulunma oranları şu şekildedir:

• Monoterpenler (yüzde 60,7-68,9)
• Seskiterpen hidrokarbonlar (yüzde 16,0-24,3)
• Oksijenli seskiterpenler (yüzde 12,0-14,4)

Her aktif bileşen için belirli bir aralık bulunmaktadır. Bu aralık ise, yağın kimyasal bileşiminin mevsime göre değişmesinden kaynaklanmaktadır. {1*}

Hindistan Tıbbi Araştırma Konseyi’ndeki Fitokimya Departmanı tarafından yayınlanan 2014 tarihli bir incelemede, fesleğen yağının, baş ağrısı, öksürük, ishal, kabızlık, siğil, böbrek bozuklukları ve farklı pek çok rahatsızlığın tedavi edilmesinde etkili olduğundan bahsedilmektedir. {2*} Aynı zamanda fesleğen, gıdalardaki ve ciltteki bakteri ve kötü kokularla savaşma yeteneğine sahiptir. Bu nedenle fesleğen yağı, gıdalarda, içeceklerde, diş ve ağız sağlığı ürünlerinde ve çeşitli kokularda kullanılabilmektedir.

Fesleğen yağı ve tulsi olarak da adlandırılan kutsal fesleğen yağının, bazı ortak kullanım alanları bulunmaktadır ancak buna rağmen kimyasal içerikleri oldukça farklıdır. Ancak genel anlamda fesleğen yağı ve kutsal fesleğen yağı, bakteri, yorgunluk, iltihap ve enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olmaktadır.

Antibakteriyel Özellik Gösterir

Fesleğen yağı, gıdalarda bulunan bakteri, maya ve küflere karşı antimikrobiyal aktivite göstermektedir. Yapılan araştırmalar fesleğenin, gıdalarda ortaya çıkan, E.coli olarak bilinen ve oldukça yaygın görülen bir patojene karşı etkili olduğunu göstermektedir. {3*} Başka bir çalışma, Ocimum basilicum yağının, besinleri yıkamak için kullanılan suya dahil edildiğinde patojenlerden kaynaklanan gıda bozulmalarını engellediğini ve bakterilerin azalmasını sağladığını göstermektedir. {4}

Fesleğen yağını mutfak ve banyolarınızdaki bakterileri yok etmek, yüzey kirlenmesini önlemek ve havayı arındırmak için kullanabilirsiniz. Fesleğen yağını, evinizdeki yüzeyleri temizlemek için temizlenecek alana birkaç damla damlatarak ya da bir sprey şişesinde suyla karıştırıp yüzeylere sıkarak kullanabilirsiniz.

Soğuk Algınlığı ve Grip Tedavisinde Kullanılır

Soğuk algınlığı ve grip semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek uçucu yağlar listesinde fesleğen yağını görmeniz pek şaşırtıcı olmayacaktır. Örneğin Reader’s Digest, son dönemlerde fesleğen yağını tam olarak böyle bir listeye dahil etmiştir. Ayrıca yayınladığı çalışmada, buhar olarak solunduğunda veya çayların içerisine karıştırılarak kullanıldığında yağın en iyi sonucu vereceğinden bahsetmektedir.

Soğuk algınlığı ve gribe virüsler neden olmaktadır. Yapılan araştırmalar fesleğen yağının anti-viral özelliklere sahip olduğunu göstermektedir. Bu nedenle fesleğen yağı soğuk algınlığının ve gribin tedavi edilmesi için kullanılabilmektedir. {5*}

Hastaysanız fesleğen yağını, tüm evinize yayarak, banyonuza 1 veya 2 damla ekleyerek veya okaliptüs yağı ile karıştırarak kullanabilirsiniz. Burun tıkanıklığı yaşıyorsanız hava kanallarını açmak için fesleğen yağıyla göğsünüze masaj yapabilirsiniz.

Kötü Kokuları Giderir ve İyi Bir Temizleyicidir

Fesleğen, antibakteriyel ve antifungal özellikleri sayesinde evinizde, arabanızda ve mobilyalarınızda kötü kokuya neden olan bakteri ve mantarları yok etmektedir. {6*} Fesleğen kelimesi, Yunancada “koklamak” anlamına gelen bir kelimeden türetilmiştir. Fesleğen, Hindistan’da kötü kokuları gidermek ve çeşitli mutfak ekipmanlarını temizlemek amacıyla kullanılabilmektedir.

Fesleğen yağı, birkaç damla kabartma tozu ile karıştırılarak tencere ve tavalardaki lekelerin giderilmesi ve bakterilerin öldürülmesi için kullanılabilmektedir. Bakterileri öldürme özelliğine sahip olduğu için tuvaletlere, duşlara ve çöp kutularına püskürtülerek de uygulanabilmektedir.

Yiyeceklerin Lezzetini Arttırır

Sadece birkaç taze fesleğen yaprağını yemeklere eklemek yemekleri oldukça lezzetli hale getirmektedir. Fesleğen yağı da tıpkı fesleğen yaprakları gibi yemeklere, müthiş bir aroma ve tat vermektedir. Yemeklere, meyve sularına, içeceklere ve çeşitli soslara birkaç damla fesleğen yağı ekleyerek yemeklerinizi oldukça lezzetli hale getirebilirsiniz. Ayrıca yemek pişirirken fesleğen yağı kullanmak mutfağınızın harika kokmasını sağlayacak ve gıda kontaminasyonu riskini önemli ölçüde azaltacaktır.

Doğal Bir Kas Gevşeticidir

Fesleğen yağı, anti-inflamatuar özellikleri sayesinde ağrıyan kasların gevşemesine yardımcı olmaktadır. Bu nedenle doğal bir kas gevşetici etkisi göstermektedir. {7*}

Birkaç damla fesleğen yağını, hindistan cevizi yağıyla karıştırarak ağrılı, şişmiş kasların ve eklemlerin bulunduğu bölgeye sürebilirsiniz. Gergin bölgelerin daha kısa sürede rahatlamasını sağlamak için fesleğen yağını, epsom tuzlarını ve lavanta yağını duş alacağınız suya ekleyebilirsiniz. Bu karışım kısa sürede rahatlamanızı sağlayacaktır.

Kulak Enfeksiyonlarının Tedavi Edilmesi İçin Etkilidir

Kulak enfeksiyonlarının tedavisinde fesleğen yağı kullanılması tavsiye edilmektedir. Bulaşıcı Hastalıklar Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmada, orta kulak enfeksiyonu olan hastaların fesleğen yağı kullanmalarının olumlu ve olumsuz etkileri araştırılmıştır. Bu araştırma kapsamında hayvan denekler kullanılmış ve fesleğen yağının, H. influenzae bakterisi nedeniyle kulak enfeksiyonu problemiyle karşı karşıya kalan hayvan deneklerin yarısından fazlasını iyileştirdiği gözlemlenmiştir. Plasebo grubundaki deneklerin ise %6’sının iyileştiği rapor edilen bilgiler arasında yer almaktadır. {8*}

Fesleğen yağı, hindistan cevizi yağı ve badem yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile seyreltilerek kullanılabilmektedir. Seyreltilen bu karışımdan birkaç damla alınarak kulakların arkasına ve ayakların altına sürülebilmektedir.

Fesleğen yağının bu şekilde uygulanması ağrı ve şişliğin azalmasına ve kişinin kulak enfeksiyonundan daha kısa sürede kurtulmasına neden olmaktadır.

Ağız Sağlığı İçin Diş Macunu ve Gargaraya Eklenerek Kullanılabilir

Ağzınızdaki bakterileri yok etmek ve ağızda oluşan kötü kokuları gidermek için gargaranıza veya diş macununuza birkaç damla saf fesleğen yağı ekleyebilirsiniz. Fesleğen yağı, antioksidan ve antibakteriyel özellikleri nedeniyle ev yapımı gargaraların ve diş macunlarının içerisine karıştırılarak da kullanılabilmektedir.

Enerji Verici Etkisi Vardır

Fesleğen yağını solumak, sinir sisteminin ve adrenal korteksin uyarılmasına neden olmaktadır. Bu da kişinin enerjisini geri kazanmasını ve yorgunlukla daha kolay şekilde savaşmasını sağlamaktadır. Birçok insan kronik yorgunluğun tedavi edilmesi için fesleğen kullanılmasını faydalı bulmaktadır.

Fesleğen yağını şişeden soluyarak kullanabilirsiniz. Ayrıca birkaç damla fesleğen yağını jojoba yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile birleştirerek bileklerinize sürerek de kullanabilirsiniz.

Sinek ve Böceklerden Korunmayı Sağlar

Yapılan araştırmalar fesleğen yağının, sitronella yağı ve kekik yağı gibi, böcek ısırıklarını önlemeye ve sivrisinekleri uzaklaştırmaya yardımcı olduğunu göstermektedir. Ev yapımı bir böcek spreyi/losyonu kullanmak istiyorsanız birkaç damla fesleğen yağını herhangi bir taşıyıcı yağ ile seyrelterek cildinize uygulayabilirsiniz.{9*}

Akne ve Böcek Isırması İzlerine Karşı Savaşır

Ciltteki pek çok problemin asıl nedeni enfeksiyonlardır. Fesleğen yağı bu nedenle pek çok cilt probleminin tedavi edilmesi için kullanılmaktadır. Fesleğen yağı, akne oluşumuna yol açan cilt patojenlerini öldürme konusunda oldukça etkilidir. Ayrıca böcek ısırıklarının ve yaban arısı sokmalarının tedavi edilmesi için de fesleğen yağı kullanılabilmektedir. {10*}

Yapılan araştırmalar fesleğen yağının çok az yan etkiyle akne izlerini temizlemeye yardımcı olduğunu göstermektedir. İnsanlar üzerinde yapılan deneyler, fesleğen yağının kullanılmasından sonra ortaya çıkan kızarıklık ve yanma hissinin, birkaç dakika içinde ortadan kaybolduğunu göstermektedir. {11*}

Cildinizdeki sorunlardan kurtulmak istiyorsanız fesleğen yağını, hindistancevizi veya jojoba yağı ile karıştırarak bir pamuk yardımıyla sorun yaşadığınız bölgeye uygulayabilirsiniz.

Sindirim Güçlendirici Özelliğe Sahiptir

Fesleğen yağı, sindirim sistemini uyarmakta ve kabızlık probleminin çözülmesine yardımcı olmaktadır. Saf fesleğen yağını, ılık suya veya çaya bir veya iki damla ekleyerek kullanabilirsiniz. Ayrıca isteğe bağlı olarak yağı direkt soluyarak veya karın ve bel bölgesine masaj yaparak uygulayabilirsiniz.

Stresle Savaşır

Fesleğen yağı canlandırıcı ve yenileyici etkilere sahiptir. Bu da yağın, korku, sinir, endişe gibi çeşitli ruhsal sorunlarla savaşmasına neden olmaktadır. Fesleğen yağı, insanların olumsuz düşüncelerle daha kolay şekilde baş etmesini sağlamak için yıllardır kullanılmaktadır. Fesleğen yağı aynı zamanda baş ağrısını hafifletmek için kullanılmaktadır.

Tüm bu faydalarını gösterebilmesi için fesleğen yağının, her gece 1 veya 2 damla taşıyıcı yağ ile karıştırılarak ayak bölgesine uygulanması önerilmektedir.

Saçları Güçlendirir

Saçlarınızdaki fazla yağı ve kiri temizlemesi için şampuanınıza bir veya iki damla fesleğen yağı ekleyebilirsiniz. Fesleğen yağı, kafa derisinin pH’ının dengelenmesi için kabartma tozu ve elma sirkesiyle karıştırılarak da kullanılabilmektedir.

Fesleğen Yağının Kullanımı ve Fesleğen Yağı Tarifleri

Fesleğen yağını çeşitli formlarda kullanabilirsiniz. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Aromatik Kullanımı: Fesleğen yağı, bir yağ difüzörü veya buharlaştırıcı kullanılarak evin her yerine yayılabilmektedir. Ayrıca doğrudan şişeden solunabilmekte veya kişi avuçlarına birkaç damla fesleğen yağı damlatarak avuçlarını ovalayabilmekte ve sonrasında eli yüzüne götürerek yağı soluyabilmektedir.
• Cilde Doğrudan Uygulanması: Fesleğen yağı, doğrudan cilde uygulanmamalıdır. Uygulamadan önce hindistancevizi yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile 1’e 1 oranında seyreltilmesi gerekmektedir. Güçlü bir yağ olduğundan dolayı başlarda oldukça düşük miktarlarda kullanılması önerilmektedir. Fesleğen yağı, nadiren de olsa hassas cilde sahip olan kişilerde çeşitli cilt reaksiyonlarının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle yağın, tüm vücutta olumlu tepki verdiğinden emin olmadan yüz, göğüs ve boyun bölgesinde kullanılmaması gerekmektedir.
• Dahili Kullanımı: FDA, saf fesleğen yağını tüketim açısında güvenli olarak kabul etmektedir. Ancak bu yalnızca yüksek kaliteli yağ markaları için geçerlidir. Yağı bilinen ve saygın bir markadan almanız ve içeriğini dikkatlice okumanız tavsiye edilmektedir. Sadece Ocimum basilicum’dan yapılmış yağları satın almanız önerilmektedir. Satın aldığınız yağı içeceklerinize ekleyebilir veya çiğ bal ile karıştırarak tüketebilirsiniz.

Fesleğen yağı, bergamot yağı, karabiber yağı, sedir ağacı yağı, rezene yağı, zencefil yağı, sardunya yağı, greyfurt yağı, lavanta yağı, limon yağı, mercanköşk yağı ve neroli yağı gibi çeşitli uçucu yağlar ile birlikte kullanılabilmektedir.

Fesleğen Yağının Zararları Nelerdir?

Fesleğen yağı, hormon dengesini ve kas ve sinir fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenle fesleğen yağının hamilelik döneminde kullanılmaması tavsiye edilmektedir. Ayrıca epilepsi hastası kişilerin fesleğen yağı kullanmaları tavsiye edilmemektedir.

Fesleğen yağının da diğer tüm uçucu yağlar gibi kullanılmadan önce test edilmesi gerekmektedir. Yağın, kızarıklık, yanma, kurdeşen veya çeşitli alerjik reaksiyonlara yol açmadığından emin olmak için cildinizin hassas bölgeleri üzerinde (bilekler veya ayak bölgesi) test etmeniz tavsiye edilmektedir. Ayrıca fesleğen yağının gözlere temas etmemesine ve kulak veya burunun iç kısmına gelmemesine dikkat edilmesi gerekmektedir.