İnsanların kendilerini düzenli olarak soğuk su ile yıkamalarını öneren birçok sağlıkçı bulunmaktadır. Bu sağlıkçılardan olan Wim Hof, bu görüşü sebebiyle “buz adam” olarak tanınmaktadır. {1*} Soğuk duş almak, stresle baş etmek ve özgüven kazanmak konusunda oldukça faydalıdır. Bu durum, kısa süre için soğuk su kişiyi rahatsız etse de bağışıklık sistemini güçlendirme ve iradeyi arttırma sağlamaktadır.
Güçlü Bir Bağışıklığa Sahip Olmanız İçin Gereken Vitaminler! YouTube Videomuzu İzleyerek Öğrenebilirsiniz.
Ayrıca zihinsel dayanıklılık kazandırarak yorgunluğu da azaltmaktadır. Araştırmalar, soğuk duş almanın uyanıklık, verim arttırma ve egzersiz sonrası rahatlama sağlamak gibi etkileyici faydaları olduğunu kanıtlamaktadır.
İçindekiler
Soğuk Duş ve Faydaları Nelerdir?
Soğuk duş, yaklaşık 15 derece suyla alınan duş olarak tanımlanmaktadır. İnsanlık tarihinin büyük bir bölümünde insanlar soğukla mücadele etmek zorunda kalmıştır.
Aşırı soğuğa maruz kalmak, vücut sistemi için savaşma ya da kaçma tepkisine sebep olmaktadır. Bu durum, gelecekte tekrar aynı durumla karşılaşıldığında, yaşanacak stresle daha etkili baş etmeye yardımcı olmaktadır. Ayrıca kişinin soğuk havadan etkilenme seviyesi azalmakta ve kişi, hava durumuna uyum sağlamaktadır.
Soğuğa maruz kalmak, vücudun stres hormonlarının artmasına sebep olmaktadır. Bu durum, temel vücut fonksiyonları dışındakilerin devre dışı kalmasına neden olmaktadır.
Stres hormonlarının yükselmesi, kısa sürdüğünde ve sonrasında iyileşme sağlandığında faydalı olmaktadır. Bu stres, iyi ya da pozitif stres olarak adlandırılmakta ve egzersiz yapma, oruç tutma gibi durumlarda da karşımıza çıkmaktadır.{2*}
Araştırmalar soğuk duşun faydalarını şu şekilde sıralamaktadır;
Zihinsel Netlik Kazandırır ve Uyanıklık Hissini Arttırır
Soğuk duşlar, sizi ani bir şok ile uyandırma etkisinde bulunmaktadır. Araştırmalar, buz gibi soğuk olan duşa giren kişilerin enerji seviyeleri, odaklanma ve dikkat yetenekleri, üretkenlik, zihinsel ve bilişsel performansları gibi özelliklerin olumlu yönde geliştiğini kanıtlamaktadır.
Bazı uzmanlar da soğuğa maruz kalmak ve iki fincan kahve içmenin aynı canlandırıcı etkiyi yaptığını ifade etmektedir.
İltihapları Azaltır ve Dolaşım Sistemine Fayda Sağlar
Soğuğa maruz kalmak, stres faktörlerine etkide bulunarak vücudun çalışma biçiminde faydalı değişikliklere neden olmaktadır. Vücut, strese uyum sağlamayı ve daha güçlü hale gelmeyi öğrenmektedir.
Soğuk duş almak, kalp sağlığı, kas ve iskelet fonksiyonları, bilişsel yetenekler gibi sistemleri geliştirmektedir. Araştırmalara göre, egzersiz yaptıktan sonra soğuk duş almak, kas ve kalp sağlığında iyileşme sağlamakta, ağrıları azaltmakta ve iltihap oluşumunu önlemektedir. {3*}
Artan kalp hızı, kan akışının hızlanması ve oksijen alımının artması gibi sebeplerle soğuk duş almak iltihap oluşumunu engellemektedir. Ayrıca soğuk duş, sağlıklı kan dolaşımı, kas ve dokuların onarılması gibi faydalar sağlamaktadır. Zorlu egzersizler sonrasında yorgunluğu atmaya da yardımcı olmaktadır.
Araştırmalar ile soğuk duş almanın beyaz kan hücrelerini arttırarak bağışıklık sistemini de olumlu etkilediği kanıtlanmıştır. Düzenli olarak soğuk havada yürüyüş yapmanın hastalıkların iyileşme oranını arttırdığı da yine bu çalışmada görülmüştür.{4*}
Ruh Halinin Düzelmesi ve Güvenin Artması İçin Gereklidir
Soğuk suya dalmak cesaret istemektedir ve çoğu kişi, bu durumu tatsız bulmaktadır. Ancak sonrasında kişilerin kendini daha iyi hissetmeleri söz konusu olmaktadır.
Doğrudan dondurucu soğukla karşılaşma korkunuzu yenerek stresli olduğunuz ya da korktuğunuzda vücudunuzun belirtileri ile daha iyi başa çıkabilirsiniz. Örneğin, stres altındayken nefes alamamak ve titremek gibi olumsuz belirtileri önleyebilirsiniz.
Bazı araştırmalar, soğuk duş terapilerinin depresyon, endişe ve panik atak yaşayan kişilere fayda sağladığını göstermektedir. Kişileri daha uyanık ve heyecanlı hissettiren beyin kimyasalları, ruh halini de olumlu yönde etkilemektedir. {5*} Sinir sistemini iyileştirerek beyne giden uyarıları arttırdığı da bilinmektedir.
Cilt ve Saç Sağlığını Olumlu Yönde Etkiler
Soğuk duş almanın cilt için olan faydalarına odaklanan bir çalışma, bu uygulamanın cilt kuruluğunu, iltihaplanmayı ve kaşıntı sorunlarını azalttığını kanıtlamıştır.
Duş alırken ısının yüksek olması, cilt ve saçın nem kaybetmesine dolayısıyla cildi tahriş ederek saçlarda donuk bir görüntüye sebep olmaktadır.
Soğuk duş ise bu sıkıntıları azaltmaktadır. Çünkü soğuk su, ciltteki küçük kan damarlarını daraltmakta gözenekleri sıkılaştırmakta ve daha az iltihap oluşmasını sağlamaktadır. Ancak cilt, soğuk su sebebiyle bir süre kırmızı görünebilmektedir.
Erkeklik Hormonlarını Arttırır
Erkeklerin soğuk su ile duş alması, vücut sıcaklığını düşürerek sperm ve testosteron denilen erkeklik hormonunun üretimini arttırmaktadır.
Sağlıklı Metabolizma İçin Gereklidir
Soğuk suya düzenli olarak maruz kalmak kilo kaybına yardımcı olabilmektedir.
Araştırmalara göre, soğukta bulunmak, vücudu ısıtmak için daha fazla enerji yakan kahverengi yağları harekete geçirmektedir. Bu durum kalorilerin hızlı yakılmasını ve metabolizmanın daha fazla çalışmasını sağlamaktadır.{6*}
Hangi Duş Isısı Daha İyi: Soğuk Duş ve Sıcak Duş
Hangi duş ısısının daha iyi olduğu kişinin amaçlarına göre değişmektedir. Ilık duşlar rahatlama sağladığından yatmadan önce uyku getirmesi ya da kas ağrılarını azaltmak için önerilmektedir.
Buharlı sıcak duşlar ise, solunum yolu tıkanıklıklarını açarak burunda biriken mukusu akıtmak konusunda etkili olmaktadır. Ancak, hassas ve kuru cildi olan kişiler ya da kızarıklık, egzama gibi belirtileri olanlar için çok sıcak duşlar önerilmemektedir.
Yüksek tansiyon hastasıysanız ya da kolaylıkla başınız dönüyorsa da sıcak duştan kaçınmak önemlidir. Geceleri ılık duş, gündüzleri ise soğuk duş alınması önerilmektedir. Çünkü soğuk duşlar, sabahları hızlı uyanmaya yardımcı olmaktadır.
Ruh hali, enerji seviyesi ve kas fonksiyonlarını değiştirmek için farklı ısılarda duş almak tercih edilebilmektedir.
Soğuk Duş Ne Kadar Sürmelidir?
Soğuk duş almaya karar verdiyseniz öncelikle kısa süreli duşlar almak gerekmektedir. Soğuğa alıştıkça süreyi kademeli olarak arttırmak söz konusu olabilmektedir.
- 30 saniyelik soğuk bir duş ile başlayın. Ilık duşa ayakta başlamak ve sıcaklığı su çok soğuk olana kadar ısıyı düşürmek önerilir.
- Soğuğa ve etkilerine alıştıkça soğuk suda kalma sürenizi 2-3 dakika ve fazlasına çıkarmayı deneyin.
- Kontrast duş denilen yöntem: Bir dakika çok soğuk su ve bir dakika ılık/sıcak su arasında gidip gelerek duş almak. Bunu yaklaşık 7 kez yaptığınızda kan damarlarını açması ve kan sisteminin hızlanması söz konusu olacaktır.
- Duş alırken doğrudan duş başlığının altında durabilir ya da suyu gergin kaslarınıza uygulayabilirsiniz. En çok faydayı baş-boyun bölgesi, omuz ve sırta soğuk su uygulayarak elde edebilirsiniz
- Soğuk su ile yıkanırken nefes almayı unutmayın. Bilinçli ve kontrollü olarak derin nefesler almaya çalışın. (5 saniyelik nefes almak derin nefes sayılmaktadır)
- Soğuk alınan duşu ılık su ile bitirmek önerilmektedir.
Soğuk Duş Önerilmeyen Durumlar Nelerdir?
Soğuk duşun birçok faydası bulunmaktadır ancak bazı durumlarda soğuk, kişinin sağlığı için zararlı olabilmektedir. Duştan sonra cildin kızarması kan akışı hızlandığı için normaldir. Ancak bazı sağlık sorunlarına sahipseniz soğuk duş almaktan kaçınmanız gerekmektedir;
- Grip veya soğuk algınlığı
- Düşük kilolu olmak ya da yeme bozukluğuna sahip olmak (çok fazla üşümeye neden olabilir)
- Nefes alıp vermeyi zorlaştıran hassas bir kalp veya solunum hastalığına sahip olmak (önce doktorunuzla konuşun)
- Gebelik durumları
- Hipotermi belirtileri (vücut ısısının normalin altına düşmesi ve üşüme)
Kaynaklar
{1*} https://www.wimhofmethod.com/
{2*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31343603/
{3*}https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4049052/
{4*}https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5025014/
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17993252/
{6*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22269323/
