Okaliptüs, tıbbi özellikleri nedeni ile yaygın olarak kullanılan, yaprak dökmeyen bir ağaç türüdür. Avustralya’ya özgü olmasına rağmen, popüler olan okaliptüs ağacı, şu anda dünyanın pek çok bölgesinde yetişmektedir.
Miyalji Nedir? Miyalji Sebepleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Youtube Videomuzu İzleyebilirsiniz.
Okaliptüs, uzun saplara, sakız içeren kabuğa ve bütün olarak yenildiğinde sindirimi oldukça zor olan oval yapraklara sahiptir. Okaliptüs yaprakları kullanılarak demlenen çaylar, bu bitkinin tüketilmesi için önerilen en güvenli yoldur. Buna ek olarak okaliptüs yaprakları, cilt üzerine kullanım veya inhalasyon (soluma) için uçucu yağ haline de getirilebilmektedir.
Okaliptüsün Faydaları Nelerdir?
Taze okaliptüs yaprakları ve bu bitkiden elde edilen doğal yağların insan sağlığına pek çok faydası bulunmaktadır.
Yüksek Antioksidan İçerir
Taze okaliptüs yaprakları yenmese de kurutulmuş yaprakları çay haline getirilerek tüketilebilmektedir. Okaliptüs yaprakları, vücudunuzu oksidatif stres ve serbest radikallerin oluşturabileceği hasarlara karşı koruyan, özellikle flavonoidler olmak üzere pek çok antioksidan içermektedir. Okaliptüs içerisindeki ana flavonoidler arasında kateşinler, isorhamnetin, luteolin, Kaempferol, floretin ve kuersetin bulunmaktadır. Bu bileşikler açısından zengin besinlerin kullanılması bazı kanser türlerine, kalp hastalıklarına ve bunamaya karşı koruma sağlayabilmektedir. {1*} {2*}
Okaliptüs çayı, içerdiği bu faydalı bileşenler sayesinde güçlü bir antioksidan kaynağı olarak bilinmekte ve yetişkinler için güvenli olarak kabul edilmektedir. Ancak çocuklar, okaliptüs toksisitesi açısından yüksek risk altındadır ve okaliptüs çayı tüketilmeden önce mutlaka bir doktordan onay alınmalıdır. {3*}
Okaliptüs çayı tüketilirken, bir araya geldiğinde toksik etkilere sebep olabilecek okaliptüs yağı ile birlikte kullanılmamalıdır.
Soğuk Algınlığı Semptomlarını Hafifletir
Okaliptüs, doğal bir soğuk algınlığı ilacı olarak kullanılmaktadır ve soğuk algınlığı ve öksürük giderici birçok ürün içerisinde kullanılan yaygın bir bileşendir. Yapılan araştırmalar, mukus seviyesini azaltabileceğini ve akciğerlerdeki bronşları ve bronşiyolleri genişletebileceğini göstermektedir. Okaliptüs aynı zamanda doğal bir anti-inflamatuar ajan olarak görev yapmaktadır. {4*} {5*} Bu özelliklerden sorumlu ana bileşen, okaliptüs yağında bulunan bir bileşik olan ve cineole olarak da bilinen bir okaliptoldür. {6*}
Yapılan bazı araştırmalar, okaliptolün inflamasyonu ve mukus birikimini azaltarak öksürük sıklığı, burun tıkanıklığı ve baş ağrısı gibi soğuk algınlığı semptomlarını hafiflettiğini göstermektedir. Ayrıca okaliptol astım semptomlarını iyileştirmede de yardımcı olabilmektedir.
Okaliptüs yağı, kullanılacak bir difüzör yardımı ile solunabilmekte ve soğuk algınlığı semptomlarında bir miktar rahatlama sağlayabilmektedir. Ayrıca cilt üzerine yapılan uygulamalarda da oldukça etkili olduğu bilinmektedir. Ancak okaliptüs yağının ağız yoluyla çok az miktarda dahi tüketilmesi toksik etkilere sebep olabildiğinden, yenmesi ve içecekler ile birlikte tüketilmesi tehlikelidir. {7*}
Okaliptol uygulamadan veya herhangi bir ilaç ile birlikte kullanmadan önce uzman bir doktora danışılması gerekmektedir.
Kuru Cilt Tedavisinde Kullanılır
Okaliptüs kullanımı, vücuttaki seramid içeriğini artırarak kuru cilt rahatsızlıklarını iyileştirebilmektedir. Seramid, cilt bariyerini ve cildin nemini korumaktan sorumlu olan bir tür yağ asididir. Kuru cilt, kepek veya dermatit ve sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıkları yaşayan kişiler genellikle düşük seramid seviyelerine sahiptir. {8*}
Cilt üzerine uygulanabilen okaliptüs yağı ekstresinin ciltte seramid üretimini, cildin su tutma kapasitesini ve cilt bariyeri korumasını artırdığı araştırmalar sonucunda kanıtlanmıştır. Okaliptüs, seramid üretiminde artış sağladığı keşfedilen, makrokarpal A adı verilen bir bileşik içermektedir. {9*}
Seramid içeren pek çok doğal ürünün, saç derisinde oluşan kızarıklığı, kaşıntıyı, kuruluğu ve pul pul dökülmeleri önemli ölçüde azalttığı görülmektedir.
Ağrıları Azaltır
Okaliptüs yağının difüzör yardımı ile solunması vücutta oluşan ağrıları azaltabilmektedir. Okaliptüs, ağrı kesici olarak işlev görebilecek sineole ve limonen gibi birçok anti-inflamatuar bileşik içermektedir. {10*}
Okaliptüs yağı artrit ağrılarının giderilmesinde de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Stresi Azaltarak Rahatlamayı Sağlar
Okaliptüs özlerinin kişilerin stres semptomlarını azalttığı bilinmektedir. Okaliptüs anti-anksiyete özelliklere sahip olduğu tespit edilen okaliptol adlı bileşiği içermektedir.
62 sağlıklı insan üzerinde yapılan çalışmada, kişilerin okaliptüs yağını teneffüs ettikten sonra ameliyat öncesi yaşadıkları stres ve kaygı seviyelerinde önemli ölçüde azalma gözlenmiştir. {11*}
Okaliptüs yağı kan basıncını düşürmeye ve kaygı semptomlarını azaltmaya yardımcı olmaktadır.
Diş Sağlığını Korur
Okaliptol olarak bilinen okaliptüs yağı ekstresi diş sağlığını korumada oldukça etkilidir. Okaliptüs yaprakları yüksek miktarda etanol ve bir tür polifenol olan makrokarpal C içermektedir. Bu bileşikler, dişlerdeki çürüklere ve diş eti hastalığına neden olabilen bakterilerin oluşmasını önemli ölçüde azaltmaktadır. {12*}
Okaliptüs yağı ekstresi ile yapılan sakızları çiğnemenin, dişlerde plak oluşumunu ve diş eti hastalığı belirtilerini önemli ölçüde azalttığı kanıtlanmıştır. Bu sebeple okaliptüs ekstreleri, gargara ve diğer ağız sağlığı ürünlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Doğal Bir Böcek Kovucudur
Okaliptüs yağı, esas olarak okaliptol içeriği nedeniyle doğal bir böcek kovucudur. Araştırmalar, cilt üzerine yapılan uygulamalarda en az sekiz saate kadar sivrisinekleri ve diğer böcek türlerini uzak tutmada etkili olduğunu kanıtlamaktadır. Okaliptüs yağının okaliptol içeriği ne kadar yüksek olursa, böcek kovucu olarak o kadar uzun süreli etki göstermektedir. {13*}
Ek olarak okaliptüs yağı, saçlarda oluşan bitleri temizleme konusunda da oldukça etkilidir.
Sivrisinek ve böcek kovucu olarak kullanılan okaliptüs yağı, 3 yaşından küçük çocuklarda kullanılmamalıdır.
Okaliptüs Nasıl Kullanılır?
Okaliptüs yaprakları, okaliptüs yağları ve çayları pek çok yerden kolaylıkla temin edilebilmektedir. Okaliptüs çeşitli şekillerde kullanılabilmektedir. Bu kullanım yöntemlerinden bazıları şunlardır;
- Okaliptüs Çayı: Öğütülmüş okaliptüs yapraklarından elde edilmiş poşet çaylar kullanılabilir.
- Aromaterapi: Bir difüzör veya buhar kabına birkaç damla okaliptüs yağı ekleyebilir ve solunum yolları sağlığı için okaliptüs yağı faydalarından yararlanabilirsiniz.
- Okaliptüs Yaprakları: Okaliptüs yapraklarını spalarda ya da banyonuzda rahatlatıcı etkilerinden yararlanmak için kullanabilirsiniz.
- Böcek Savar: Okaliptüs yağını cilt üzerinde kullanarak sivrisinek ve diğer böceklerden korunabilirsiniz.
- Cilt Üzerine Uygulama: Hindistan cevizi yağı gibi taşıyıcı bir yağ içerisine birkaç damla okaliptüs yağı ekleyerek ve göğüs bölgenize uygulayarak, göğüs tıkanıklıklarını hafifletebilirsiniz.,
Okaliptüs Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Okaliptüs yaprakları genel olarak güvenli kabul edilirken, okaliptüs yağı tüketiminin bazı ciddi sağlık riskleri bulunmaktadır. Çocukların okaliptüse karşı yüksek toksisite riski bulunmaktadır. Çocuklarda okaliptüs yağı kullanımı, nöbetler, nefes almada zorluk, bilinç kaybı ve hatta ölüm ile sonuçlanan bazı durumlara sebep olabilmektedir. {14*} {15*}
Hamile veya emziren kadınlar için okaliptüs yağının güvenli olup olmadığı henüz bilimsel veriler ile kanıtlanmamıştır. Bu sebeple, bir uzmandan yardım alınmadan okaliptüs yağı kullanımından kaçınılmalıdır.
Bazı kişiler, cilt üzerine okaliptüs yağı uyguladıklarında kontakt dermatit yaşamaktadır. Cildin tahriş olma riskini azaltmak için hindistan cevizi yağı veya jojoba yağı gibi taşıyıcı bir yağ ile karıştırılarak kullanılması önerilmektedir. Okaliptüs yağını kullanmadan önce alerjik reaksiyon geçirmeyeceğinizden emin olmak için, dirseğinizin iç kısmına bir miktar okaliptüs yağı sürerek alerjiniz olup olmadığını test etmelisiniz. {16*}
Okaliptüs yağı, diyabet, yüksek kolesterol, asidik reflü ve psikiyatrik bozukluklar gibi rahatsızlıklar için kullanılan bazı ilaçlarla etkileşime girebilmektedir. Kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalı ve güvenilir olduğuna emin olduktan sonra uygulamaya başlamalısınız.
Kaynaklar
{1*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30249328
{2*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28620474
{3*} https://medlineplus.gov/druginfo/natural/700.html
{4*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24261680
{5*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15064633
{6*} https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Eucalyptol
{7*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20359267
{8*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21696405
{9*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21696405
{10*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23853660
{11*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25028591
{12*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18672986
{13*} https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378112708006166
{14*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4721170/
{15*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12048025
{16*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25752915
