Fosfatidilserin Nedir? Faydaları Nelerdir?

Fosfatidilserin nedir? Faydaları nelerdir? Fosfatidilserin, vücut dokuları ve organları için birçok hayati işleve sahiptir ancak en önemlisi beyindeki milyarlarca hücre için önemli bir yapı taşıdır. Fosfatidilserin vücut tarafından üretilir, ancak bu maddeyi çoğu zaman yiyeceklerden alırız. Yeteri kadar gıda alımı olmadığında veya bu hayati moleküle daha fazla ihtiyacımız olduğunda, takviye kullanmak gerekir.

Fosfatidilserin, Alzheimer hastalığı ve ayrıca yaşa bağlı bilişsel gerileme, depresyon, DEHB ve atletik performansı iyileştirme için doğal bir tedavi olarak kullanılır. Fosfatidilserin (PS), hem amino asitleri hem de yağ asitlerini içeren bir fosfolipittir. Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA, sağlıklı hücre zarları için yapı taşları sağlamak üzere PS ile sinerjik olarak çalışır.

İnsan vücudu fosfatidilserin üretebilir ancak ihtiyaç duyduğu fosfatidilserinin çoğunu yiyeceklerden karşılar.
Tüm hücrelerimizi çevreleyen fosfolipitler, hücresel yapı ve koruma sağlayan temel moleküllerdir. Bir fosfolipit molekülü olarak fosfatidilserin yapısı dört bileşenden oluşur: {1*}

• Yağ asitleri
• Yağ asitlerinin bağlı olduğu bir platform
• Bir fosfat
• Fosfata bağlı bir alkol

Fosfolipitler sıralanırlar ve kendilerini fosfolipit çift tabakası olarak bilinen iki paralel tabaka halinde düzenlerler. Bu, hücre zarlarınızı oluşturan katmandır ve her bir hücrenin işlev görme yeteneği için kritik öneme sahiptir.

Fosfatidilserin Ne İşe Yarar?

Fosfatidilserin, özellikle beyindeki tüm hücresel aktivitenin sürdürülmesi için kritik öneme sahiptir.
Araştırmalar, ayrıca çeşitli işlevler için de önemli olduğunu söylemektedir:

• Kemik matrisi oluşumu
• Bağışıklık sistemi tarafından hücre onarımı ve uzaklaştırılması
• Kalp atışı koordinasyonu
• Adrenal bezler tarafından hormon salgılanması
• Testis fonksiyonu

Fosfatidilserinin Faydaları Nelerdir?

Fosfatidilserinin insan sağlığınına birçok faydası bulunur.

Alzheimer Hastalığı Belirtilerini İyileştirir

Alzheimer hastalığı, insanları net bir şekilde düşünme, günlük görevleri yerine getirme ve nihayetinde kim olduklarını hatırlama yeteneğini çalabilen bir bunama şeklidir. Fosfatidilserin nootropik takviyeleri, hafıza ile ilgili beyin kimyasallarının seviyelerini artırır ve beyin hücresi iletişimini iyileştirir. Bir tedavi olmamasına rağmen, fosfatidilserin almak, bazıları için Alzheimer hastalığı ve bunama semptomlarını iyileştirmektedir.

Yapılan bir deneye göre, sekiz hafta boyunca günde 300 miligram PS alan Alzheimer hastası kişiler, plasebo alanlara göre genel olarak daha fazla iyileşme göstermiştir ancak zihinsel işlev testlerinde önemli bir fark görülmemiştir. {2*} Daha az şiddetli semptomları olan kişilerde daha etkilidir. Bununla birlikte, fosfatidilserinin uzun süreli kullanımda daha az etkili olduğu görülmektedir. Çoğu klinik çalışmada inek beyinlerinden elde edilen fosfatidilserin kullanılmaktadır bu nedenle bitki kaynaklarından yapılan PS’nin Alzheimer hastalığı için aynı olumlu etkilere sahip olup olmadığı net değildir.

Yaşa Bağlı Bilişsel Gerilemeyi Yavaşlatır

Yapılan bir çalışmada, bilişsel bozukluğu olan 494 yaşlı hasta üzerinde altı aylık fosfatidilserin takviyesinin etkisi değerlendirilmiştir. Araştırmacılar, fosfatidilserinin üç ay sonra ve altı ay sonra davranışsal ve bilişsel olarak anlamlı iyileşmeler ürettiğini gözlemlemiştir. {3*}

Journal of Clinical Biochemistry and Nutrition’da yayınlanan 2010 tarihli bir çalışmada ise, hafif bilişsel bozukluğu olan 78 yaşlı, altı ay boyunca soya türevi fosfatidilserin takviyeleri ve plasebo almıştır. Altı ay sonra, çalışmanın başlangıcında düşük hafıza puanları olan denekler, hafızada önemli bir gelişme gösterirken, plasebo grubunun puanları değişmemiştir. {4*}

Depresyonla Mücadele Eder

Araştırmalar, bir dizi depresyonlu hastanın, beyin bölgesinde kan akışını tehlikeye attığını göstermektedir.
Omega-3 eksikliğine sahip olmak, beyne giden normal kan akışını azaltan bir sağlık durumudur. Omega-3 eksikliği ayrıca beyin fosfatidilserin seviyelerinde yüzde 35’lik bir azalmaya neden olur.

Bir kişi depresyonda olduğunda, genellikle fosfatidilserinin yanı sıra omega-3 miktarı da düşüktür. Gıda veya takviye yoluyla fosfatidilserin alımındaki artışın depresyonla mücadeleye yardımcı olabileceği kanıtlanmıştır.
Fosfatidilserin ayrıca beyindeki ruh hali ile ilgili nörotransmitter seviyelerini de etkiler ve araştırmalar, depresyonun şiddetini azaltabileceğini göstermiştir.

2015 yılında yayınlanan bir çalışmada, araştırmacılar, en az altı ay boyunca antidepresan tedavisinden sonuç alamamış majör depresyonlu 18 yaşlı denek üzerinde fosfatidilserinin etkilerini değerlendirmiştir. Denekler, günde üç kez 100 miligram PS, 119 miligram DHA ve 70 miligram EPA içeren bir takviye almıştır. {5*}

12 hafta sonra, takviyeyi alan tüm depresif denekler, 17 maddelik Hamilton depresyon ölçeğindeki puanlarını önemli ölçüde iyileştirmiştir. Bazı araştırmalar, ayrıca fosfatidilserinin vücudun kortizol tepkisini azaltarak kaygı ve stresi azalttığını göstermektedir. {6*}

Omega-3 eksikliği yaşıyorsanız Omega 3 İçeren Besinler yazımızı okuyabilirsiniz.

Parkinson Hastalığı Belirtilerini Hafifletir

Parkinson hastalığı, kısıtlı hareket kaybıyla sonuçlanan bir sinir sistemi hastalığıdır. Genel olarak, Parkinson hastaları düzgün konuşma yeteneğini kaybeder, yürümekte zorluk çeker ve ayrıca titreme yaşayabilir.
Bilinen belirli bir neden yoktur, ancak Parkinson hastaları, beynin hareketle ilgili bölgelerine sinyal göndermekten sorumlu olan dopamin üreten beyin hücrelerinde bir ölüm yaşarlar. Bu beyin hücreleri öldüğünde, beyin vücuda ne zaman ve nasıl hareket edeceğini söyleme yeteneğini kaybetmeye başlar ve bu da Parkinson semptomlarına yol açar.

Fosfatidilserin, uygun beyin fonksiyonunun anahtarıdır ve Parkinson hastaları genellikle düşük fosfatidilserin seviyelerine sahiptir. Yapılan bir çalışmada, günde üç kez 100 miligram fosfatidilserin almak, Parkinson hastalarında ruh halini ve beyin fonksiyonlarını iyileştirdiği görülmüştür. {7*} Bu denemede kullanılan fosfatidilserin, inek beyninden elde edilmiştir.

2018’de hayvan denekler kullanılarak yapılan araştırmalar, bir Parkinson hastasının diyetine fosfatidilserin eklenmesinin kötü uyku gibi semptomlara nasıl yardımcı olabileceğini göstermiştir. Meyve sineklerinde Parkinson hastalığı modeli kullanan araştırmacılar, fosfatidilserin takviyesinden birkaç gün sonra deneklerin uykularında bir iyileşme görmüştür. {8*} Bazı Parkinson hastaları için, fosfatidilserin alırken uyku sorunu düzelebilir ancak insanlar için ideal dozaj hakkında hala bir netlik yoktur.

DEHB Belirtilerini İyileştirir

Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk çağının en sık görülen nörogelişimsel bozukluklarından biridir. DEHB’li çocuklar tipik olarak dürtüsel davranışları odaklamakta ve kontrol etmekte güçlük çekerler ve aşırı aktiftirler.

DEHB yetişkinleri de etkileyebilmektedir. Bilimsel araştırmalar, fosfatidilserin ve kortizol regülasyonu arasında özellikle DEHB olan kişiler için faydalı olabilecek bir bağlantı ortaya çıkarmıştır. DEHB teşhisi konan kişiler için fosfatidilserinin zihinsel odaklanmayı artırarak, hafızayı ve bilişi teşvik ederek, ruh halini güçlendirerek ve kortizol seviyelerini azaltarak, stresi azaltmaya yardımcı olduğu görülmüştür.

Fosfatidilserinin nörotransmitterler aracılığıyla artan beyin aktivitesini teşvik ettiği, böylece DEHB hastalarının odaklanma, dürtüleri daha iyi kontrol etme ve kolayca yorulmadan öğrenme yeteneklerini geliştirdiği gösterilmiştir.

İnsan Beslenmesi ve Diyetetik Dergisi’nde yayınlanan 2014 tarihli bir araştırma, soya türevi fosfatidilserin takviyesinin çocuklarda DEHB semptomlarını iyileştirip iyileştirmediğini anlamak için deney yapmıştır. Bu deneyde, daha önce DEHB için herhangi bir ilaç tedavisi almamış, yaşları 4 ila 14 arasında değişen 36 çocuk, iki ay boyunca her gün plasebo veya 200 miligram PS almıştır. {9*} Araştırmacılar, PS ile takviyenin DEHB semptomlarını ve kısa süreli işitsel hafızayı önemli ölçüde iyileştirdiğini gözlemlemişlerdir. PS’nin “DEHB’den muzdarip küçük çocuklarda zihinsel performansı geliştirmek için güvenli ve doğal bir beslenme stratejisi” olabileceği sonucuna varılmıştır.

Odaklanma problemi yaşıyorsanız Odaklanmayı ve Hafızayı Güçlendiren 15 Gıda yazımızı okuyabilirsiniz.

Atletik Performansı Artırır

Geliştirilmiş atletik performans, fosfatidilserinin pek çok faydasından biridir. Ayrıca egzersizin neden olduğu bedensel strese karşı endokrin tepkisini iyileştirirken, kas hasarını azalttığı da gözlemlenmiştir.

Uluslararası Spor Beslenme Derneği Dergisi’nde yayınlanan 2007 tarihli bir araştırma, sağlıklı genç golfçülerde oral fosfatidilserin takviyesinin golf performansı üzerindeki etkisini değerlendirmiştir. Bulgular, istatistiksel olarak anlamlı olmasa da altı haftalık fosfatidilserin takviyesinin golfçülerde algılanan stres seviyelerini iyileştirdiği ve başlama vuruşu sırasında iyi top uçuşlarının sayısını önemli ölçüde artırdığı sonucuna varılmıştır. {10*}

Başka bir çalışmada ise, 10 gün boyunca 750 miligram soya fasulyesinden türetilmiş fosfatidilserinin günlük takviyesini aktif erkek bisikletçiler üzerindeki etkilerini incelenmiştir. Araştırmacılar, PS takviyesinin, egzersiz süresini önemli ölçüde artırdığını gözlemlemiştir. {11*}

VO2 max, bir kişinin yoğun egzersiz sırasında kullanabileceği maksimum oksijen miktarıdır. Bir sporcunun sürekli egzersiz yapma kapasitesini belirleyebilen ve genel aerobik dayanıklılıkla bağlantılı bir faktördür. {12*} Bu çalışma, fosfatidilserinin fiziksel performansı artırma potansiyelini göstermektedir.

Fosfatidilserinin Yan Etkileri Nelerdir?

Fosfatidilserin, uygun dozlarda ağızdan alındığında güvenli kabul edilir. Çoğu çalışmada, altı aya kadar kullanılmıştır.

Özellikle 300 miligramın üzerindeki dozlarda, uykusuzluk ve mide rahatsızlığı, fosfatidilserinin yan etkileri arasında yer alır.

Herhangi bir tür kan sulandırıcı kullanıyorsanız fosfatidilserin almamanız gerekir. Ayrıca doğal kan inceltici takviyeler ile beraber kullanırken dikkatli olunması gerekir.

Fosfatidilserin Düzeyini Doğal Olarak Artırma Yöntemleri Nelerdir?

Fosfatidilserin seviyelerini azalttığı bilinen dört etken vardır:

• Yaşlanma
• Stres
• Modern diyetler
• Modern gıda üretimi

Yaşlanma, doğal olarak beynin fosfatidilserin ihtiyacını artırır, ancak diğer yandan sindirim ve metabolik yetersizlik yaratmaktadır, bu nedenle diyetinizde yeterli fosfatidilserin almak mümkün değildir. Stres, aynı anda fosfatidilserin gereksinimlerinizi artırır ve fosfatidilserin seviyenizi düşürür.

Modern katı ve sıvı yağ üretimi, fosfatidilserin dahil olmak üzere doğal fosfolipit içeriğini azaltır. Modern düşük kolesterollü ve az yağlı diyetler, günde 150 miligrama kadar fosfatidilserinden yoksunken, vejeteryan bir diyet günde 200 ila 250 miligrama kadar fosfatidilserinden yoksun kalır.

En yüksek besin kaynağı, soya fasulyesinden elde edilen soya lesitinidir. İnek beyni ise bir sonraki en yüksek kaynaktır ancak deli dana hastalığı riski nedeniyle tüketilmesi risklidir. İşte en iyi fosfatidilserin kaynaklarından bazıları şunlardır (100 gramda miligram PS olarak ölçülür):

• Soya lesitini: 5,900
• Sığır beyni: 713
• Atlantik uskumru: 480
• Tavuk kalbi: 414
• Atlantik ringa balığı: 360
• Ton balığı: 194
• Tavuk budu, derili, kemiksiz: 134
• Tavuk karaciğeri: 123
• Beyaz fasulye: 107
• Tavuk göğsü (deri ile): 85
• Kefal: 76
• Dana eti: 72
• Sığır eti: 69
• Hindi budu (derisiz veya kemiksiz): 50
• Hindi göğsü (derisiz): 45
• Atlantik morina balığı: 28
• Hamsi: 25
• Tam tahıllı arpa: 20
• Sardalya: 16
• Alabalık: 14
• Pirinç (cilasız): 3
• Havuç: 2
• Koyun sütü: 2
• İnek sütü (tam, yüzde 3,5 yağ): 1
• Patates: 1

Fosfatidilserin Ne Kadar Alınmalıdır?

Yakın bir zamana kadar, hafıza ve diğer sağlık sorunları için fosfatidilserin takviyeleri inek beyninden yapılmaktaydı ancak bu hayvan kaynaklı takviyelerin tüketicilerde deli dana hastalığına neden olabileceğine dair endişeler vardı, bu nedenle sığır fosfatidilserin şu anda Amerika Birleşik Devletleri’nde mevcut değildir.

Fosfatidilserin artık soya lesitinden elde edilen bir besin takviyesi olarak mevcuttur. Lahana veya ayçiçeğinden de yapılabilmektedir. Bu, potansiyel fosfatidilserin faydalarından yararlanmanın çok daha güvenli bir yoludur. fosfatidilserin takviyeleri, yerel sağlık mağazanızda veya çevrimiçi olarak bulunabilir.

PS100 veya PS 100, porsiyon veya kapsül başına 100 miligram fosfatidilserin içeren bir fosfatidilserin takviyesidir. Fosfatidilserin kompleksi takviyeleri tipik olarak sadece bir kapsülde en az 500 miligram fosfatidilserin içerir ve ayrıca ek fosfolipitler içermektedir.

Bilişsel gelişim, birçok potansiyel fosfatidilserin faydasından biridir, bu nedenle fosfatidilserin genellikle en iyi bellek takviyelerinden biri olarak pazarlanmaktadır. Bununla birlikte, şu anda herhangi bir koşul için standartlaştırılmış veya optimal fosfatidilserin dozu bulunmamaktadır.

Alzheimer hastalığı ve yaşa bağlı diğer düşünme veya hafıza bozuklukları için bilimsel araştırmalar, fosfatidilserin dozunu, altı aya kadar günde üç kez 100 miligram olarak önermektedir. {13*}

Bazı araştırmalar, PS’nin hafif Alzheimer semptomları olan kişilerde en iyi şekilde çalıştığını ancak yaklaşık 16 hafta sonra çalışmayı bırakabileceğini göstermiştir. Ruh hali için, fosfatidilserin tipik olarak en az 200 miligram EPA ve 200 miligram DHA ile alınmaktadır.

Dikkat Edilecek Noktalar Nelerdir?

Kronik bir tıbbi durumunuz varsa veya hamile kalmaya çalışıyorsanız, hamileyseniz, emziriyorsanız, 18 yaşın altındaysanız veya başka ilaçlar alıyorsanız, fosfatidilserin almadan önce doktorunuzla konuşmanız önerilir.
fosfatidilserini diğer ilaçlar veya takviyeler, özellikle kan incelticiler, iltihap önleyici ilaçlar, performans arttırıcı ilaçlar, asetilkolinesteraz (AChE) inhibitörleri, antikolinerjik ilaçlar ve glokom, Alzheimer hastalığı için kullanılan kolinerjik ilaçlar ile birleştirmeden önce sağlık uzmanınızla konuşmanız gerekir.