Reklam
Sağlık

Hiperemezis gravidarum Nedir? Hamilelik Bulantıları Neden Geçmez?

Reklam

Hiperemezis gravidarum Nedir? Hamilelik Bulantıları Neden Geçmez? Bilimsel adı hiperemezis gravidarum olan hamilelik bulantıları, hamilelik döneminde yaşanan uzun süreli mide bulantılarını ifade eder. Hiperemezis gravidarum, hamilelikte ilk üç ayda görülen mide bulantılarının aksine 20 hafta ve daha uzun süre yaşanan bulantı sorunlarıdır. {1*}

Yaz Aylarında Mide Bulantısı Nedenleri❗Youtube Videomuzu İzleyerek Bilgi Alabilirsiniz.

Hamile kadınların yaklaşık %80’i hamilelikleri sırasında mide bulantısı ve kusma yaşar. Sabah bulantısı, genellikle kusmanın eşlik ettiği mide bulantısını içerir. Bu bulantılar hamileliğin yaklaşık 12. Haftasında veya daha erken bir dönemde azalır. Hiperemezis gravidarum ise şiddetli kusmanın eşlik ettiği ve hiç azalmayan mide bulantılarının olduğu bir rahatsızlıktır.

Reklam

Hiperemezis gravidarum ayrıca ciddi dehidrasyona neden olur. Bu bağlamda hamileler vücut ağırlıklarının %5’ini veya daha fazlasını kaybedebilir. Hamile kadınların yaklaşık %2’si hiperemezis gravidarumdan şikâyetçidir. Bu rahatsızlığı yaşayan kadınların çalışıyorlarsa izin almaları ve şiddetli şikayetler sebebiyle hastaneye yatmaları gerekir. Bazı kadınlar, hiperemezis yaşadıklarında iyileşmeye ihtiyaç duydukları süre nedeniyle işlerini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya gelir. Üstelik hiperemezis gravidarum yaşayan kadınlar, diğer insanlar bu rahatsızlığın psikolojik olduğunu varsayma eğiliminde olduklarından, kendilerinin hastalık tarafından damgalandıkları hissine sahip olur. {2*}

Hiperemezis Gravidarum (Gebelikte Bulantı) Belirtileri Nelerdir?

Dikkat edilmezse, hiperemezis gravidarum yetersiz beslenme, elektrolit dengesizliği, tromboz, depresyon ve başka büyük sorunlara yol açar. Bu durumun belirtileri genellikle hamileliğin 4-6 haftasında başlar, 9. haftada zirve yapar ve yaklaşık 20. haftada azalır. Ayrıca, hiperemezisli kadınların yarısından azında semptomlar tüm hamilelik boyunca devam eder.

Hiperemezis gravidarumun en sık görülen semptomu şiddetli bulantı ve kusmadır. Bu durumdan etkilenen kadınların çoğu, gün boyunca pek çok kez kusma nöbeti geçirir. Bu, özellikle hamileliğin ilk 3-4 ayında yaşanır.

Hiperemezis gravidarumun en yaygın belirtileri: {3*}

Reklam
  • Şiddetli mide bulantısı ve kusma
  • Dehidrasyon
  • Elektrolit dengesizliği
  • Besin eksiklikleri
  • İdrarda azalma
  • Baş dönmesi
  • Bayılma
  • Aşırı yorgunluk
  • Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
  • Kilo kaybı (gebelik öncesindeki ağırlığın %5’i veya daha fazlasının kaybedilmesi)
  • İştah kaybı
  • Baş ağrısı
  • Sarılık
  • Cilt esnekliğinin bozulması
  • Düşük kan basıncı
  • Hızlı kalp atışı (taşikardi)
  • Günlük aktiviteleri gerçekleştirmede zorluk

Bazı araştırmalar, hiperemezis gravidarumun erken doğum, yeni doğan bebeğin kilosunun az olması gibi olumsuz gebelik sonuçları ile ilişkili olduğunu gösterir. Bu sorunlar, anne çok kilo verdiğinde ve uzun süreli mide bulantısı ve kusmadan şikayetçi olduğunda büyük bir tehdittir. Tıbbi müdahalenin gecikmesi veya yetersiz olması durumunda komplikasyon riski de artar.

Hiperemezis gravidarumun semptomları özellikle gebeliğin ikinci trimesterinde devam ederse, plasenta dekolmanı gibi plasental bozuklukları riski de artar. Ayrıca, gebelik sırasında depresyon, anksiyete, zihinsel sağlık sorunları ve doğum sonrası depresyon riski de artar. Hamilelik sırasındaki bu sorunlara ek olarak, hamilelikten sonra hiperemezis gravidarumdan şikayet eden kadınların kas zayıflığı, araba tutması, otoimmün bozukluk ve travma sonrası stres bozukluğu geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu gösteren araştırmalar vardır. {4*}

Mide bulantısını doğal yollarla geçirmek için Mide Bulantısına İyi Gelen Uçucu Yağlar Hangileridir? yazımızı okuyarak bilgi alabilirsiniz.

Hiperemezis Gravidarum Nedenleri Nelerdir?

Hiperemezis gravidarumun nedeni hala tam olarak bilinmemekle birlikte etiyolojisi ile ilgili çok sayıda teori bulunur. Her yıl  ortaya çıkan yeni bulgular hiperemezisin birçok faktörün neden olduğu karmaşık bir fizyolojik bozukluk olduğunu kanıtlar niteliktedir.

2018’de, UCLA liderliğindeki bir çalışma, hiperemezis gravidarum ile ilişkili iki gen tanımlamıştır. GDF15 ve IGFBP7 olarak bilinen bu genlerin plasentanın gelişiminde ve iştah düzenlenmesinde önemli bir rol oynadığı bulunmuştur. İki gen ayrıca kilo kaybı ve kas kaybı da dahil olmak üzere hiperemezis gravidaruma benzer semptomlara neden olan bir durum olan kaşeksi ile de bağlantılıdır.

Reklam

Bilim insanları, mide bulantısı ve kusması olmayan hamile kadınlardan alınan DNA varyasyonlarını hiperemezis gravidarumlu kadınlarla karşılaştırdıklarında, GDF15 ve IGFBP7 genleri etrafındaki DNA varyasyonunun durumla ilişkili olduğunu tespit etmiştir. Bu bulgular daha sonra hiperemezis gravidarumlu kadınları değerlendiren bağımsız bir çalışmada da doğrulanmıştır.

Şiddetli mide bulantısı ve kusması olan kadınlarda GDF15 ve IGFBP7 proteinlerinin anormal derecede yüksek olduğu görülmektedir. Günümüzde araştırmacılar, bu rahatsızlığın semptomlarını en aza indirmek için gen protein seviyelerinin hamilelik sırasında güvenli bir şekilde değiştirilip değiştirilemeyeceğini belirlemeye çalışır. {5*}

Geçmişte araştırmacılar, hiperemezin nedenleri:

  • Hormon dengesizlikleri
  • Beslenme eksiklikleri
  • Gastrointestinal disfonksiyon
  • Astım
  • Alerjiler
  • Hepatik anormallikler
  • Otonom sinir disfonksiyonu
  • H. pilori enfeksiyonu
  • Psikosomatik nedenler

Uluslararası Kadın Sağlığı Dergisi’nde yayınlanan araştırmaya göre, hiperemezis gravidarum birçok risk faktörü ile ilişkilidir. Örneğin, hamile kadının genç olması, ilk kez hamile kalması ve alkol kullanması bu rahatsızlığa yakalanma olasılığını artırır.

Veriler ayrıca kız bebek bekleyen hamilelerin hiperemezis gravidarum geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu gösterir. Hiperemezisin tek nedeni genetik faktörler değildir. Özellikle gelecekte yapılacak gen protein düzeylerinin hiperemezis prognozu üzerindeki rolüne odaklanan daha fazla araştırmayla, bu durumun nedenleri hakkında daha net bir cevaba ulaşılabilecektir. {6*}

Hiperemezis Gravidarum Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hiperemezis gravidarumun teşhisi genellikle ani oluşan kilo kaybı (gebelik öncesi vücut ağırlığının %5’inden daha fazla bir kilo kaybı yaşamak) ile ortaya çıkar. Ayrıca kusma ile birlikte hastalarda dehidrasyon veya elektrolit dengesizliği meydana gelir. Hiperemezis tanısında kanda biriken keton artışı kontrol edilir ve değerlendirilir.

Laboratuarda test edilebilecek diğer hiperezmesis gravidarum belirtileri arasında karaciğer enzimlerinde artış, anormal tiroid ve paratiroid seviyeleri ve kasılmış kan hacmini ve dehidrasyonu gösteren hematokrit artışı vardır. {7*}

Hiperemezis gravidarumun tedavisi, elektrolit dengesizliği ve dehidrasyonunun düzeltilmesini, beslenme eksikliklerinin giderilmesini, komplikasyonları önlemeyi ve semptomatik rahatlama sağlamayı içerir. Bu rahatsızlığın tedavisinde erken müdahale oldukça önemlidir. Bir hasta hiperemezis gravidarum nedeniyle hastaneye yatırılırsa, genellikle intravenöz sıvılar alır ve bazı durumlarda vücutta eksik olan besin maddelerini tamamlamak için tüple beslenir.

Antiemetikler, diyet önlemleri başarısız olduğunda ve semptomlar devam ettiğinde düşük doz ilaç kullanmayı seçen hastalarda bulantı ve kusmayı kontrol etmek için yaygın olarak kullanılır. Hiperemezis için kullanılan bazı antiemetik ilaç içerikleri; ondansetron, metoklopramid, meklizin ve prometazindir. Proton pompa inhibitörleri ve antihistaminikler de bazen yardımcı tedavi olarak kullanılır. {8*}

Hipermezisi önlemek için kullanılabilecek doğal tedavi yöntemleri ve beslenme değişiklikleri de vardır:

Hiperemezis Gravidarum Diyeti Uygulamak

Yeterli beslenme, hiperemezis gravidarum yaşayan kadınlar için en zorlu konulardan biridir. Hamile bir kadının bebeğinin sağlığı ve düzgün gelişimi için çeşitli besinlere ihtiyacı olmasına rağmen, hiperemezis belirtileri dengeli beslenmeyi imkânsız hale getirir. Obstetrics & Gynecology’de yayınlanan bir araştırmaya göre, gün boyunca tüketilen öğünlerin miktarının ve boyutunun değiştirilmesi belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olabilir. Bu rahatsızlığı yaşayan hamilelerin, günde dolu dolu 2-3 öğün yemek yerine, daha az miktarda yemeleri ve daha çok sıvı tüketmeleri gerekir.

Araştırmacılar ayrıca yağ ve asitten daha çok, karbonhidrat içeren yemeklerin ve protein açısından zengin öğünlerin semptomların azalmasına yardımcı olabileceğini öne sürer. Ayrıca mide bulantısını tetikleyen yiyecekler belirlenmeli ve bunlardan kaçınılmalıdır. {9*}

Hiperemezisli bazı kadınlar için herhangi bir tür yemek yeme fikri mide bulandırıcıdır. Bu gibi durumlarda susuz kalmadan ve yetersiz beslenmeden önce tıbbi bir yardım almak gerekir. Erken müdahale hem kadının hem de bebeğin sağlığı için gereklidir.

Hamilelik dönemi hakkında daha fazla bilgi almak için Hamilelikte Beslenme Nasıl Olmalı? yazımızı okuyabilirsiniz.

Stresten Uzak Durmak

Hiperemezis gravidarum semptomlarından rahatsız olan kadınlar, stresi azaltmak ve mümkün olduğunca fazla dinlenmek için ellerinden geleni yapmalıdır. Bu rahatsızlıkta, uzun süreli yorgunluk yaygındır ve bazen uzun bir süre için yatak istirahati sıklıkla gereklidir. bu durumdaki kadınlar, belirtilerin giderilmesine yardımcı olması için bir psikologdan duygusal destek alabilir. Danışmanlık ve destek forumları, bu sonsuz gibi görünen semptomlar hakkında umutsuz hisseden kadınlar için son derece yararlı olabilir.

Kayropraktik Tedavisi Almak

Kayropraktik bakım ve masaj terapisi, kas-iskelet sistemi değişiklikleri ve hareketsizlik nedeniyle ağrı yaşayan hamile kadınlara yardımcı olur. Bu tür bir bakım, kas gevşemesine ve toksin salınımına da yardımcı olur. Ayrıca, İsveç’te yapılan bir araştırmaya göre masajın, hamilelik sırasında şiddetli mide bulantısı ve kusma semptomlarının giderilmesine yararlı olduğu bulunmuştur. {10*}, {11*}

Fizik Tedavi Almak

Hiperemezis gravidarum belirtilerinin şiddeti nedeniyle uzun süre yatakta kalmak zorunda olan kadınlar için fizik tedavi faydalıdır. Annenin esnekliğini korumasına yardımcı olacak basit egzersizleri öğrenmek, hareketsizliğin etkisini azaltmaya yardımcı olabilir. Fizik tedavi, özellikle hiperemezisten etkilenen ve genellikle postural stabilitesi ve dengesi zayıf olan hamile kadınlara önerilir. {12*}

Zencefil Tüketmek

Zencefil, mide bulantısına neden olan gastrointestinal etkileri bloke eder. Araştırmalar, zencefilin sağlık yararlarının, özellikle hafif-orta vakalarda, hiperemezis gravidarumlu bazı kadınlara yardımcı olabileceğini göstermiştir. Bazı araştırmalar ise zencefil almanın hiperemezis semptomlarını daha da kötüleştirebileceğini düşündürtmektedir. Bu bağlamda hamile kadınların önce az bir miktarda başlayıp zamanla zencefil alımlarını arttırmaları önerilir. Ayrıca zencefil yağı veya zencefil çayını denemeleri de önerilir. {13*}

B6 Vitamini Almak

Çalışmalar, özellikle daha yüksek dozlarda, B6 vitamininin hiperemezis semptomlarının şiddetini azaltmada plasebodan daha etkili olabileceğini göstermektedir. Hafif ila orta şiddette hiperemezis semptomları için B6 vitamini alan katılımcıları içeren beş çalışmayı değerlendiren bir makalede, B6 vitamini, özellikle daha şiddetli semptomları olan kadınlarda, kusma ve mide bulantısı gibi belirtileri azaltır.

Genellikle günde üç kez 25-50 miligram B6 vitamini takviyesi yapmak bulantı ve kusmayı azaltmaya yardımcı olmaktadır. B6 vitamini en çok; yumurta, süt, kuru baklagil, balık, muz, avakado, havuç, ıspanak, beyaz ve kırmızı ette bulunmaktadır. {14*}

B vitamini hakkında daha fazla bilgi almak ve hangi besinlerde bulunduğunu öğrenmek için B-Kompleks Vitaminleri Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Akupunktur

Hiperemezis gravidarum tedavisinde akupunkturun etkinliğine ilişkin araştırmalar karışık olsa da bu terapi biçiminin hamilelik sırasında şiddetli mide bulantısı ve kusma yaşayan bazı kadınlar için yararlı olduğuna dair kanıtlar bulunur.

Hırvatistan’da yapılan bir araştırmaya göre, akupunktur ve akupresürün antiemetik etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmaya hiperemezis gravidarumlu 36 hamile kadın katılmıştır. Araştırmacılar, PC6 noktasının (iç önkolda bileğin üstünde) akupunkturla tedavisinin %90 etkili olduğunu ve PC6’nın akupresürle tedavisinin etkinliğinin %63 olduğunu tespit etmiştir. Bu sonuçlar, %12,5 ve %0 etkili olan plasebo tedavisine kıyasla daha etkilidir. {15*}

Hipnoterapi

Hipnoterapi, bireyi rahatlatan terapötik bir araçtır. Journal of Obstetrics and Gynecology’de yayınlanan bilimsel bir araştırmaya göre, hiperemezis gravidarum tedavisinde hipnozun kullanıldığı altı çalışma analiz edilmiştir. Analize göre hipnoterapinin hamilelikte kusma ve bulantı durumlarını engellemeye yararlı olduğu ortaya çıkmıştır.

Kaynaklar

  1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28641304/
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4130712/
  3. https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/pregnancy-complications/hyperemesis-gravidarum/
  4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4130712/
  5. https://www.nature.com/articles/s41467-018-03258-0
  6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4130712/
  7. https://www.hyperemesis.org/hyperemesis-gravidarum/diagnosis/lab-findings.php
  8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2913953/
  9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3410506/
  10. https://www.hyperemesis.org/hyperemesis-gravidarum/treatments/complementary-alternative/chiropractic.php
  11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16756522/
  12. https://www.longdom.org/proceedings/postural-balance-in-pregnancies-complicated-by-hyperemesis-gravidarum-48368.html
  13. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3410506/
  14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK390512/
  15. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15004444/

Reklam

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu