Gün geçtikçe bağırsak ve beynin karmaşık işlevleri daha iyi anlaşılmaktadır. Bağırsağın temel görevi sindirimdir. Sindirimin kontrolünde ve düzenlenmesinde bağırsaktaki ‘’Enterik Sinir Sistemi (ENS)’’ hücreleri görev alır. Bu hücreler sayesinde bağırsak, sindirimi beyinden bağımsız olarak yönetebilen, ikinci beyin gibi görev yapar. Bu ikinci beyinden çıkan sinyallerle bağırsak ve beyin arasındaki bağlantı kurulmuş olur. Ancak bağırsaktan beyne iletilen sinyaller depresyon, kaygı ve stres gibi bazı zihinsel durumları etkileyebilmektedir. Yine de bağırsak beyin bağlantısını olumlu yönde desteklemek mümkündür. Bağırsak sağlığını koruyan ve zihinsel sağlığı iyileştiren doğal yöntemler bulunmaktadır.
Bağırsak & Beyin Bağlantısı Nedir❓ Youtube Videomuzu İzleyerek Öğrenebilirsiniz
İçindekiler
Bağırsak-Beyin Bağlantısı Nedir?
Bağırsak mikrobiyomu, sindirim ve besin emilimi gibi vücudun günlük işlevlerinde önemli rol oynamaktadır. Bilimsel çalışmalar bağırsağın enterik sinir sistemine(ENS) sahip olduğunu göstermektedir. {1*} Merkezi sinir sisteminden farklı olarak, enterik sinir sisteminin içinde 100 milyondan fazla sinir hücresi bulunmaktadır. Bu hücreler mide bağırsak yolu da denen gastrointestinal sistem üzerinde yer alır. Burada salgılamayı ve kan akışını kontrol ederek yiyeceklerin sindirimine yardımcı olurlar. Yani ENS hücreleri vücutta sindirim sürecini yöneten ikinci bir beyindir.
Yapılan çalışmalar bu ikinci beynin, bağırsak faaliyetlerini beyinden bağımsız olarak kontrol edebileceğini göstermektedir. {2*} Araştırmacılara göre bunun amacı sindirimi daha verimli hale getirmektir. Sindirim sistemi kontrolünü, omurilik ve beyin yoluyla uzaktan sağlamak yerine, bağırsaktaki ikinci beyinle yakından sağlamak daha etkili olacaktır. Bağırsaktaki bu karmaşık sinir ağı ile beyin “iki yönlü” çalışır. Bu durum bağırsaktan çıkan sinyallerin beyinde stres, kaygı ve depresyonu tetikleyebileceği anlamına gelir.
Bağırsak-Beyin Bağlantısının Depresyon Üzerindeki Etkisi
Bağırsak sağlığı depresyonu etkilemektedir. İnflamatuar bağırsak hastalığı görülen kişilerin daha çok depresif davranışlar sergilediği gözlemlenmiştir. Bu durumun bağırsak beyin bağlantısında yer alan yolların düzensizliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Çünkü araştırmalara göre, sağlıklı bağırsak mikroflorasının sinyalleri ile nöron oluşumu ve davranış kontrolü sinyalleri beyne ortak bir yolla iletilir. {3*} Böylece bağırsaktaki bir rahatsızlık zihinsel sağlığı etkileyebilir.
Başka bir çalışmada, huzursuz bağırsak sendromu ve depresyon belirtileri olan hastalarda probiyotiklerin etkisi incelenmiştir. {4*} Hastalara günlük olarak ‘’Bifidobacterium longum NCC3001’’ probiyotiği verilmiştir. Sonuç olarak probiyotik kullananlar hastalarda, depresyon belirtilerinin azaldığı görülmüştür. Gastrointestinal sistemdeki mikrobiyom oranının artması zihinsel sağlığa katkıda bulunmuştur. Bu durum bize bağırsak ve beyin arasındaki sıkı ilişkiyi göstermektedir.
Bağırsak-Beyin Bağlantısının Stres Üzerindeki Etkisi
Araştırmalar, stresin de bağırsaklarla yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. {5*} Vücutta, hipotalamus-hipofiz-adrenal eksen tarafından düzenlenen kortizol seviyeleriyle, strese karşı “savaş ya da kaç” tepkisi verilir. Aniden korkutucu bir şeyle karşılaşıldığında, avuçların terlemesi ve kalp atışlarının hızlanması gibi fiziksel tepkiler oluşur. Stres faktörü ortadan kalktığında vücut normale döner. Ancak sürekli stres altında olan vücut, uzun bir süre boyunca bu “savaş ya da kaç” tepkisi verir. Bu sürekli stres durumu kronik inflamasyona neden olmaktadır. Vücut uzun süre stresi yenmeye çalışır. Bu süreçte bağırsakta bulunan yararlı bakteri türleri bağışıklık tepkilerini düzenlemede görev alır.
Bağırsak-Beyin Bağlantısını Geliştirmenin Doğal Yolları Nelerdir?
Bağırsak sağlığını koruyarak, bağırsak-beyin bağlantısını geliştirmek ve zihinsel sağlığa destek olmak mümkündür. Bunun için uygulayacağınız adımlar şunlardır:
İşlenmiş Gıdalardan Kaçının
Rafine ve işlenmiş gıdaların olduğu bir diyet bağırsağın doğal yapısının bozulmasına neden olur. Sıkça tüketilen beyaz ekmek, cips ve paketli atıştırmalıklar kaçınılması gereken işlenmiş gıdalardandır.
Probiyotik Tüketin
Probiyotikler, sindirimde besin emilimini sağlayan ve bağışıklık sistemini destekleyen yaralı bağırsak bakterileridir. Kefir ve lahana turşusu gibi probiyotik açısından zengin yiyecekler bağırsak sağlığına katkıda bulunur.
Glutenden Uzak Durun
Tahılların daha besleyici ve sindirilebilir olarak üretildiği geleneksel yöntemler günümüzde terk edilmiştir. Bu yüzden gluten tüketimini en aza indirmek bağırsak mikrobiyomu için faydalı olacaktır.
Sağlıklı Yağlar Yiyin
Yağlar beyin gelişimi için gereklidir. Zeytinyağı, yüksek miktarda antioksidan içeriği ile hücreleri hasara karşı korur. Hafızayı ve bilişsel işlevi geliştirmeye yardımcı olur. Ayrıca vücutta iltihap önleyici olarak rol oynar. Avokado yağı ise kalp sağlığını korur, sindirime yardımcı olur ve ruh sağlığını destekler.
Mantar Tüketin
Shiitake mantarı bol miktarda B6 vitamini içerir. B6 vitamini, serotonin ve nörotransmiterlerin üretimine katkıda bulunur. {7*} Bu sayede Shiitake mantarı, ruh sağlığını iyileştirmeye ve stresi azalmaya yardımcı olur.
Kuruyemiş Tüketin
Araştırmalar, badem, kaju fıstığı, ceviz ve Brezilya fıstığı gibi kuruyemişlerin serotonin bakımından oldukça zengin olduğunu göstermektedir. {8*} Böylece zihinsel sağlığa destek olmaktadırlar.
Susam Tohumu Alın
Susam tohumu, tirozin amino asiti içerir. Tirozin, beynin dopamin seviyelerini arttırır. Bu da zihinsel olarak iyi hissetmenizi sağlar.
[accordions title=””] [accordion title=”Kaynaklar” load=”hide”]{1*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24997029/{2*} https://www.scientificamerican.com/article/gut-second-brain/
{3*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7510518/
{4*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28483500/
{5*} https://www.health.harvard.edu/healthbeat/the-gut-brain-connection
{6*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3181830/
{7*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10859691/
{8*} https://www.sciencedaily.com/releases/2011/11/111102125348.htm[/accordion] [/accordions]
