Tripofobi Nedir? Tripofobi Belirtileri Nelerdir? Tripofobi, küçük delik kümelerine karşı hissedilen korku olarak tanımlanmaktadır. Tripofobi terimi Yunanca delik anlamına gelen “tripta” ve korku anlamına gelen “phobos” kelimelerinden türetilmiştir.
Tripofobi, birbirine yakın birçok küçük deliğe karşı hissedilen korku ve tiksinme duygusudur. Birbirine çok yakın farklı boyutlardaki deliklere bakan ve tripofobisi olan insanlarda yaygın olarak görülen ilk semptom mide bulantısıdır.
Tripofobi ile ilgili yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu sebeple tripofobiye hangi durumların sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir.
Tripofobiyle ilgili pek fazla bilgi olmamasına karşın genellikle bu fobiyi tetiklediği gözlemlenen durumlar şunlardır;
- Lotus (nilüfer) tohumu
- Bal petekleri
- Çilek
- Nar
- Kavun
- Mercanlar
- Alüminyum metal köpük
- Sabun köpükleri ve kabarcıklar
- Gözler
Böcekler, amfibi canlılar, memeliler ve derileri veya kürkleri benekli diğer canlılar ve hayvanlar da Tripofobi semptomlarını tetikleyebilmektedir.
Tripofobi Belirtileri Nelerdir?
Tripofobisi olan kişiler küçük delikli kümeler veya deliklere benzeyen farklı şekiller gördüklerinde Tripofobi semptomlarının tetiklendiğini belirtmektedirler. Bu kişiler mide bulantısı, tiksinme ve korku ile beraber farklı semptomlar da gösterebilmektedir. Diğer semptomlar şunlardır;
- Tüylerin diken diken olması
- Bakılan nesnenin kişiye itici gelmesi
- Rahatsız hissetmek
- Göz yorgunluğu, şaşı görme veya yanılsamalar gibi görsel rahatsızlıklar.
- Sıkıntı hissetmek
- Cilde bir şeyin temas ettiğini hissetmek
- Panik atak geçirmek
- Terlemek
- Mide bulantısı
- Baş dönmesi ve ayakta durmada güçlük.
Çok geniş çaplı araştırmalar olmaması sebebiyle araştırmacılar, tripofobiyi gerçek bir fobi olarak sınıflandırıp sınıflandırmamak konusunda zır düşmektedirler. 2013’te Tripofobi üzerine yapılan bir çalışmada, kişilerin tehlikeli bir görüntüye sahip olan biyolojik canlılardan tiksindikleri bu sebeple de bir süre sonra bu canlılara karşı korku hissettikleri gözlemlenmiştir. Araştırmacılar özellikle tripofobiyi tetikleyen biyolojik canlıların ve diğer nesnelerin yüksek kontrastlı renklere sahip olduğunu söylemektedir. Tripofobisi olan insanların, nilüfer tohumu gibi zararsız nesneleri, mavi halkalı ahtapot gibi tehlikeli hayvanlarla bilinçaltında ilişkilendirdikleri de iddia edilmektedir. [1*]
Araştırmacılar, tripofobiye sahip kişilerin delikli nesneler görme korkusunun, tehlikeli hayvanlardan korkmakla veya farklı görsel özelliklere sahip olan nesnelere verilen tepkiler ile alakalı olup olmadığını anlamak için okul öncesi çocuklar üzerinde araştırmalar yapmışlardır. Elde ettikleri sonuçlar, tripofobisi olan kişilerin, zehirli ya da tehlikeli canlılara karşı bir korkuya sahip olmadığını göstermiştir. Tripofobinin, kişilerin gördükleri nesnelerin delikli olması sebebiyle korktukları ve bu sebeple tetiklendiği anlaşılmıştır. [2*]
Amerikan Psikiyatri Birliği’nin “Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı” tripofobiyi gerçek bir fobi olarak tanımlamamaktadır. Tripofobinin tüm belirti ve nedenlerini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Tripofobi Risk Faktörleri
Tripofobi ile bağlantılı herhangi bir risk faktörü bulunmamaktadır. Ancak 2017 yılında yapılan bir araştırmada tripofobi ile majör depresif bozukluk ve panik atak (anksiyete) bozukluğu arasında bir bağlantı kurulmuştur. Araştırmacılara göre, tripofobisi olan kişilerin majör depresif bozukluk veya yaygın anksiyete bozukluğu yaşama olasılığı daha yüksektir. [3*] 2016 yılında yapılan başka bir çalışmada ise sosyal kaygı ve tripofobi arasında bir bağlantı olduğu belirlenmiştir. [4*]
Tripofobi (Delik Fobisi) Nasıl Teşhis Edilir?
Tripofobiyi teşhis etmek için doktorunuz size belirtileriniz hakkında bir dizi soru soracaktır. Ayrıca tıbbi, psikiyatrik ve sosyal geçmişiniz ile ilgili de sorular soracaktır. Tripofobi aslında teşhis edilebilecek bir durum değildir çünkü tripofobi, tıp ve ruh sağlığı dernekleri tarafından resmi bir fobi olarak tanınmamaktadır.
Tripofobi Tedavisi Nedir? Tripofobi Nasıl Tedavi Edilir?
Bir fobiyi tedavi etmenin birçok farklı yolu bulunmaktadır. En etkili tedavi yöntemlerinden birisi maruz bırakma terapisidir. Bu tedavi yönteminde kişi, korktuğu nesnelere ve durumlara maruz bırakılır ve bu durumlara verdiği tepkileri değiştirmesini sağlayacak psikoterapik yöntemler uygulanır.
Fobilerin tedavi edilmesi için uygulanan bir diğer yöntem ise bilişsel davranışçı terapi (CBT) yöntemidir. CBT, kaygıyı yönetmeyi ve düşünceleri kontrol altına almayı sağlayan, maruz bırakma gibi diğer terapi yöntemleri ile birlikte uygulanan oldukça etkili bir tedavi yöntemidir.
Fobilerin tedavisinde kullanılan diğer yöntemler şunlardır;
- Bir psikiyatrist veya danışman ile yapılan konuşma terapisi
- Anksiyete ve panik atak semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilecek doğal yöntemler
- Derin nefes alma ve yoga gibi rahatlama teknikleri
- Kaygıyı azaltmak için yapılan fiziksel aktivite ve egzersizler
- Stresle başa çıkmaya yardımcı olacak nefes alma, gözlemleme, dinleme ve diğer yöntemler.
Anksiyete bozuklukları için ilaç kullanımı yaygın olsa da tripofobide ilaç etkinlikleri hakkında pek fazla bilgi bulunmamaktadır. İlaç kullanımını tercih etmeden önce psikiyatrist ve danışmanlar ile tripofobi tedavisi için çalışmalar yapılmalıdır. Tedavi için kullanılan ilaçların faydalı etkilerinin yanı sıra oldukça fazla yan etkilerinin olduğu da unutulmamalıdır. Bu sebeple ilaç kullanmadan önce tüm doğal tedavi yöntemleri denenmelidir.
Tripofobi ve diğer fobilerin tedavisi için deneyebileceğiniz diğer yöntemler;
- Yeterince dinlenin ve uyku düzeninize dikkat edin
- Sağlıklı ve dengeli beslenin
- Kaygı ve depresyon gibi problemleri tetikleyecek kafein ve bunun gibi ürünleri tüketmekten kaçının
- Sizlerle aynı problemleri yaşayan insanlarla görüşün ve danışın.
- Korktuğunuz nesnelerle ve durumlarla yüzleşin. Korkularınızın üstüne giderek bu fobileri yenmeye çalışın.
Tripofobi resmi olarak onaylanmış bir fobi değildir. Araştırmacılar tripofobinin bir şekilde var olduğuna ve bu fobinin tetiklenmesine sebep olan durumlara maruz kalındığında, günlük yaşamı olumsuz yönde etkileyecek gerçek semptomlar gösterdiğine dair kanıtlar bulmuşlardır.
Tripofobiniz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzla ve bir psikiyatri uzmanı ile görüşmelisiniz.