Halsizlik, açıkça tanımlanabilir bir nedeni olmayan genel bir rahatsızlık hissini ve kendini iyi hissetmeme, hastalık ve yorgunluk halini tanımlayan, hemen hemen her sağlık durumuna eşlik edebilen bir durumdur. Yorgunluk, enerji veya motivasyon eksikliği ile karıştırılmamalıdır. Her ne kadar yorgunluğa halsizlik eşlik etse de halsizlik, bir şeylerin yolunda gitmediğini hissettiğiniz spesifik olmayan bir semptomdur.
Halsizlik, genellikle teşhis edilmemiş bir hastalığın erken bir göstergesidir. Bazen, halsizlik aniden olabilmektedir. Bazı zamanlarda ise yavaş yavaş gelişebilmekte ve uzun süre devam edebilmektedir. Halsizliğin arkasındaki nedeni belirlemek son derece zor olabilmektedir çünkü halsizlik birçok hastalığın sonucunda görülebilmektedir ve insanların halsizliğe ilişkin deneyimleri ve açıklamaları farklılık gösterme eğilimindedir. Bununla birlikte, doktorunuz halsizliğinizin nedenini teşhis ettiğinde, bu durumu tedavi etmek daha iyi hissetmenize yardımcı olmaktadır.
Kan Şekeri Düşmesi Halsizlik Yapar mı?
Vücuttaki her hücrenin çalışması için enerjiye ihtiyacı vardır ve vücudumuzun ana enerji kaynağı glikozdur. Yeterli kan şekeri seviyeleri beyin, kalp ve sindirim fonksiyonu için gereklidir. Kan şekeri seviyeleri normal aralığın altına yani 70 mg/dL’nin altına düştüğünde hipoglisemi olarak adlandırılmaktadır. Kan şekeri seviyeleri çok düşük olduğunda, ilk olarak, açlık, baş dönmesi, baş ağrısı ve halsizlik gibi belirtiler olmaktadır. Halsizlik, kan şekeri düşüklüğünün ve dolaylı olarak diyabetin yaygın bir belirtisidir. Diyabetin halsizliğe neden olmasının aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok nedeni vardır:
- Kan şekeri seviyelerindeki değişiklikler
- Diğer diyabet belirtileri
- Diyabetten kaynaklanan zihinsel ve duygusal sorunlar
- Aşırı kilolu olmak
Bir kişi yemek yediğinde, vücut yiyecekleri glikoza ayırmaktadır. Enerji sağlamak için hücreler glikozu hücre içine almaktadır ve bu eylem için insüline ihtiyaç vardır. Diyabetli kişilerde pankreas yeterli insülin üretemez veya vücut üretilen insülini etkin bir şekilde kullanamaz. Bu nedenle de hücre içine yeterli glikoz alınamaz ve glikoz kanda birikmektedir. Bu da hücreler yeterli enerji üretemediği için halsizlik ve yorgunluğa neden olmaktadır. İnsülin veya metformin gibi diyabet ilaçları, glikozun hücrelere taşınmasına yardımcı olmakta ve kanda zararlı seviyelere çıkmasını engellemektedir. Diyabet ilaçlarının potansiyel bir yan etkisi ise, kan şekeri seviyelerini çok fazla düşürerek hipoglisemiye neden olmalarıdır.
Bununla birlikte, düşük kan şekerinin diyabet dışında başka olası nedenleri de bulunmaktadır:
- Çok fazla alkol almak
- Böbrek bozuklukları
- Hepatit
- Karaciğer hastalığı
- Anoreksiya nervoza
- Pankreas tümörü
- Adrenal bez bozuklukları
- Sepsis (genellikle çok şiddetli enfeksiyonlarda)
Kollarda ve Bacaklarda Halsizlik Nedenleri
Halsizliğin birçok olası nedeni bulunmaktadır. Vücudunuzda herhangi bir yaralanma veya travma olduğunda halsizlik yaşayabilirsiniz. Bununla birlikte, viral enfeksiyonlar ve kan hastalıklarından organ yetmezliğine ve psikiyatrik bozukluklara kadar çok sayıda hastalık veya bozukluk, farklı derecelerde halsizliğe yol açabilmektedir. Halsizlik vücudun tamamında görülebileceği gibi bazen de kollar ve bacaklar gibi belirli bölgelerde görülebilmektedir.
Bazı akut viral enfeksiyonlar halsizliğe neden olabilmektedir:
- HIV
- AIDS
- Akut bronşit veya pnömoni
- Grip
- Mononükleoz
- Fibromiyalji
- Lyme hastalığı
- Hepatit
Genel ağrı, yorgunluk ve halsizlik hissi ile karakterize olan bazı kronik durumlar da halsizliğe neden olmaktadır:
- Şiddetli anemi
- Konjestif kalp yetmezliği
- Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)
- Böbrek hastalığı
- Karaciğer hastalığı
- Şeker hastalığı (diyabet)
- Artrit
- Kronik yorgunluk sendromu
Depresyon ve anksiyete gibi zihinsel problemler genellikle halsizliğe yol açabilmektedir. Bununla birlikte, halsizliğiniz varsa, depresyon ve anksiyete belirtileri hissetmeye başlamanız da mümkündür. Halsizliğin mi yoksa depresyonun önce mi meydana geldiğini belirlemek zor olabilmektedir.
Kendinizi daha iyi hissetmek için aldığınız ilaçların bazen yan etkileri olabilmektedir. Yaşınız, cinsiyetiniz ve alerji durumunuz vücudunuzun ilaçlara nasıl tepki vereceğini etkilemektedir.
Halsizliğe neden olabilecek ilaçlar şunlardır:
- Antikonvülsanlar
- Yüksek tansiyon ve kalp hastalığını tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar (özellikle beta blokerler)
- Psikiyatrik bozuklukları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar
- Antihistaminikler
Bazı ilaçlar tek başına kullanımda halsizliğe neden olmayabilir, ancak diğer ilaçlarla birlikte kullanıldığında halsizliğe neden olabilmektedir.
Bununla birlikte halsizliğe neden olabilecek ve değiştirebileceğiniz bazı alışkanlıklarınız olabilir. Örneğin:
- Uyku eksikliği
- Alkol kullanımı
- Sağlıksız diyet
- Çok fazla kafein almak
- Yeterince aktif olmamak
Baş Dönmesi Durumunda Yapılması Gerekenler
Baş dönmesi, farklı insanlar için farklı şeyler ifade edebilmekte ve birden fazla durumdan kaynaklanabilmektedir. Bazı insanlar baş dönmesini sersemlik hissi olarak tanımlarken, bazıları kendilerinde veya çevrelerinde bir hareket hissi olduğunu belirtmektedir. Baş dönmesi yaşayanların bazılarında bulantı, kusma veya bayılma hissi görülmektedir.
Baş dönmesi kendi başına bir hastalık veya durum değil, daha başka bir sorunun erken belirtisidir. Baş dönmesi genellikle zamanla geçmektedir. Ancak bazı durumlarda baş dönmesi kendi kendine geçmez ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Baş dönmesi şiddetliyse veya bir haftadan uzun sürerse, mutlaka doktora gidilmelidir. Başınız dönüyorsa, hemen oturmalı veya uzanmalısınız. Bu, düşme şansınızı azaltacaktır. Vertigonuz varsa, gözleriniz kapalı, karanlık ve sessiz bir ortamda uzanmanız yardımcı olabilmektedir. Özellikle susuz kaldığınız için başınız dönüyorsa, su içmek de size hızlı bir rahatlama sağlayabilmektedir.
Baş dönmesi durumunda yapılması gerekenler:
- Kişi oturmalı veya hareketsiz yatmalıdır.
- Ayağa kalkarken kişinin başı dönüyorsa, kişi yavaşça ayağa kalkmalıdır.
- Ani pozisyon değişikliklerinden kaçınılmalıdır.
- Kişi susadıysa, su içmesi sağlanmalıdır.
- Parlak ışıklardan kaçınılmalıdır.
Kişinin eğer ilk defa başı dönüyorsa veya baş dönmesi öncekilerden farklı ve çabuk geçmiyorsa bir sağlık uzmanı aranmalıdır.
