İdrar Rengi Nasıl Olmalı? 💛

İdrar renginizin gerçekten ne kadar normal olduğunu düşünüyorsunuz? İdrar renginiz ve idrara çıkma sıklığınız, bu durum hakkında aslında oldukça bilgi vermektedir. İdrar renginiz vücudunuzdaki hidrasyon seviyenizin durumunu sizlere gösterir ve hatta potansiyel sağlık sorunlarının bir işareti olarak da tanımlanabilir.

Susuz kaldığınızda idrarınız açık sarı ya da açık sarıya yakın bir renkte olabilir. Bu durumda idrarınızın derin bir kehribar veya açık kahverengiye dönüştüğünü fark edeceksiniz. Yediğiniz yiyeceklerdeki veya içtiğiniz ilaçlardaki farklı pigmentler boşaltım sisteminize taşınabilir ve idrarınızın rengini değiştirebilir.

İdrar renginizdeki değişimler sizlere önemsiz görünebilir ancak bu değişimleri fark ettiğinizde mutlaka bir doktora gitmelisiniz.

İdrar Nedir?

İdrar, vücuttan çıkmadan önce idrar yolundan geçen sıvı bir atıktır. Su, tuz, elektrolitler ve kimyasallardan oluşur.

İşte idrarın vücutta dolaştığı ve vücuttan atılana kadar geçtiği süreçler;

• Böbrekler: Kanımızdaki atıkları ve toksinleri filtreler ve idrar üretir.
• Üreter: İdrarı böbrekten mesaneye götürür.
• Mesane: İdrarın depolandığı kesedir.
• Üretra: Üretra ya da bir diğer adıyla dış idrar kanalı, idrar torbasında toplanarak biriken idrarın vücut dışına atılmasını sağlayan ve boru şeklinde olan bir organdır.

Doğal filtrasyon işlemi yapan böbrekler düzgün çalışmadığında, vücutta toksinler birikebilir ve bu durum sağlığınızı olumsuz etkileyebilir.

İdrar Rengi ve Anlamları

İdrarınızın rengi aslında size sağlığınız ve hidrasyon seviyeleriniz hakkında pek çok şey söyleyebilir. Standart ve olması gereken idrar rengi, ürokrom adı verilen bir renk maddesi nedeniyle oluşan açık sarı bir renktir. Bu madde, protein metabolizmasının bir ürünüdür ve idrarda normal ve doğal sarı pigmenti oluşturur.

Ek Bilgi: Araştırmacılar , idrarın anormal renkte olma sebebinin çoğunun iyi huylu olduğunu belirtiyor. Diyet yapılması, ilaç kullanılması, sağlık durumunuzda değişikliklerin yaşanması ve tükettiğiniz sıvı miktarı gibi birkaç faktör nedeniyle idrarınızın rengi değişebilmektedir. [1*]

İdrar Renkleri

İdrarın rengi size sağlığınız ve hidrasyon seviyesiniz hakkında fikir verebilir. İdrar rengi, ne kadar su içtiğinize bağlı olarak değişir. Sıvılar idrardaki sarı pigmentleri seyreltir, böylece ne kadar çok sıvı tüketirseniz idrarınız o kadar berrak görünecektir. Daha az sıvı tükettiğinizde idrar rengi daha konsantre hale gelir. Dehidrasyon, idrarın kehribar renginde olmasına yol açacaktır. Ancak idrar, beyaz, kırmızı, pembe, mavi, yeşil, açık sarı, koyu kahverengi ve bulutlu (köpüklü) beyaz dahil olmak üzere pek çok farklı renkte olabilir.

Beyaz (Berrak) İdrar

Beyaz renkte ya da temiz görünümlü bir idrar günlük ihtiyacınız olan su miktarından daha fazla su tükettiğinizi göstermektedir. Su içmek iyi bir şey olsa da fazlası vücudunuzu elektrolitlerden yoksun bırakabilir. İdrarınız temiz görünüyorsa paniğe kapılacak bir şey yoktur; ancak her zaman açık renkte olan idrar, ne kadar su içtiğinizi anlamınıza yardımcı olabilir. İdrar renginiz çok açık ise içilen su miktarını azaltmak ya da olması gereken miktara indirmek durumu çözebilir.

Sarı İdrar

Normal idrar rengi açık sarı, koyu kehribar rengi arasında bir renktedir. Çok açık sarı renk idrar, aşırı sıvı tüketimini gösterir. Ancak hepatit veya karaciğer sirozu gibi herhangi bir karaciğer hastalığında, diabetes insipidus (yalancı diyabet) veya diabetes mellitus ’da da (şeker hastalığı) açık renk idrar şikâyeti olabilmektedir. Bunun yanı sıra çok açık renk idrar gebelik sırasında da gözlenebilmektedir.

Sarımsıdan Kehribara İdrar Rengi

Tipik idrarın rengi açık sarıdan kehribar rengine dönüktür. İdrarınızda doğal olarak bulunan ürokrom pigmenti su içtikçe daha da seyreltilir. Ürokrom, vücudunuzun kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşıyan protein olan hemoglobinin parçalanması ile üretilir. Çoğu durumda, idrar rengi bu pigmentin ne kadar seyreltilmiş olduğuna bağlı olmaktadır.

Eğer kanınızdaki B vitamini oranı yüksekse idrarınız neon sarısı renginde de görülebilir.

Kahverengi İdrar

İdrarınız kahverengiyse, bu durum yeterince su içmediğinizin bir göstergesidir. Kahverengi ila koyu kahverengi idrar, bazı ilaçlardan veya idrarınızda safra birikmesinden de kaynaklanabilir. Bu durum aynı zamanda karaciğer sorunlarının bir göstergesi olabilmektedir.

İdrarın koyu renk olmasına yol açan bazı ilaçlar vardır. Bu ilaçları yakın zamanda aldıysanız, idrarınızın koyu renk olması son derecede normaldir:

• Sıtma ilaçları olan “klorokin” ve “primakin”
• Antibiyotik ilaçlar olan “metronidazol” ve “nitrofurantoin”
• “Akdiken” ve “Sinameki” içeren müshil ilaçları
• “Methocarbamol” içeren kas gevşetici ilaçlar

Turuncu İdrar

İdrarınızın turuncu renk olması dehidrasyon, enfeksiyon ve karaciğer sorunlarının bir belirtisi olabilir. Aynı zamanda yetişkinlerde sarılık belirtisi de olabilir. Bazı yiyecekler (özellikle gıda boyası olanlar), takviyeler ve ilaçlar idrarınızı geçici olarak turuncu yapabilir. Bu durumun nedeni rifampin, doksorubisin, warfarin gibi kemoterapide kullanılan ilaçlar ve laksatifler (kabızlık giderici) gibi bazı ilaçların tüketimi de olabilir. B kompleks vitaminler ve havuç suyu da turuncu renkli idrarı tetiklemektedir.

Bulutlu İdrar

Bulutlu idrar, özellikle idrarınızda kötü bir koku varsa, idrar yolu enfeksiyonunun habercisi olabilir. Bulutlu idrar ayrıca böbrek sorunlarının, diyabet ve kalp hastalığı gibi belirli hastalıkların, Gonore ve Klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalıkların ve prostat sorunlarının ciddi bir işareti olabilir. İdrarınızın rengi sürekli bulanıksa, doktorunuza başvurmalı ve sebeplerini öğrenmelisiniz..

Kırmızı İdrar

Kırmızı ve hatta pembe renkte olan idrar, pancar ya da yaban mersini gibi fazla pigmentli yiyecekleri tüketmekten de kaynaklanabilir. Nadir olan ya da tek seferlik olan bir durum ise ve idrarınızda kırmızımsı bir renk fark ederseniz, sebebinin bu olup olmadığını belirlemek için en son tükettiğiniz besinleri gözden geçirin ve bir süre öğünlerinize dikkat edin. Bu durum devamlı ya da sık sık oluyorsa bir sağlık uzmanına başvurun.

Kanlı veya kırmızımsı renkli idrar, böbreklerde doğrudan yaralanma da dahil olmak üzere pek çok olası rahatsızlığın göstergesidir. Verem tedavilerinde kullanılan bir ilaç olan Rifampin (Rifadin, Rimactane) güçlü bir antibiyotiktir. Bu ilaç nedeniyle idrarın renginiz pembe veya kırmızı olabilir. Öte yandan idrar yolundaki yanma, ağrı ve tahrişi azaltmak için kullanılan Phenazopyridine ilacı da idrar rengini değiştirir.

Mavi/Yeşil İdrar

Mavi veya yeşil idrar nadir karşılaşılan bir durumdur ancak bu renkler genellikle gıda renklendiricisi içeren yiyeceklerin tüketilmesinden dolayı görülebilir. Böbrekler ve mesane üzerinde yapılan tıbbi testlerde kullanılan pigmentler de idrar renginin mavi veya yeşil olmasına neden olabilir. Ayrıca bakteriler de idrarın yeşil renkli olmasına yol açabilir. Örneğin Pseudomonas bakterisinin yol açtığı idrar yolu enfeksiyonunda idrar yeşil renkli görülebilir.

Koyu Renk İdrar Neden Olur?

Koyu idrar, genellikle açık sarı renkli idrardan daha derin yani koyu renktedir. Koyu renkli idrar farklı renklerde de olabilir; en sık karşılaşılan renkler kahverengi, koyu sarı veya bordodur.

Koyu idrarın en temel nedeni dehidrasyondur. Yani vücut normalde alması gerekenden çok daha az su aldığı için susuz kalmış demektir. Bununla birlikte, vücutta fazla, olağandışı veya potansiyel olarak tehlikeli atık toksinlerin dolaştığının bir göstergesi olabilir. Örneğin, koyu kahverengi idrar rengi idrarda safra varlığına bağlı karaciğer hastalığına işaret edebilir. Susuz kaldıysanız, koyu idrar dışında ek semptomlarınız da olabilir. Örneğin;

• Baş Dönmesi
• Ağız Kuruluğu
• Kuru Cilt
• Baş Ağrısı
• Susuzluk
• Kabızlık

Koyu renk idrara sebep olan sağlık sorunları da bulunmaktadır. Bu sorunlar nedeniyle idrar renginizde değişiklikler meydana gelmiş olabilir;

İdrar Sorunları ve Belirtileri Nelerdir?

Günlük hayatta yaşadığımız pek çok şey idrar rengi değişimine yol açabilir. Gıdalardan veya ilaçlardan kaynaklanmayan renksiz idrar, idrar rengini etkileyen tıbbi bir durumdan kaynaklanabilir. İdrar rengini etkileyebilecek tıbbi durumlar ya da faktörler şunlardır:

• Yaş: İdrarda kana neden olabilen mesane ve böbrek tümörleri yaşlı kişilerde daha sık görülür. 50 yaşından büyük erkeklerde bazen genişlemiş bir prostat bezi nedeniyle idrarda kan görülebilir.
• Cinsiyet: Kadınların %50’sinde idrar yolu enfeksiyonu görülür. İdrar yolu enfeksiyonu da idrarda kan görülmesine yol açar. Erkeklerde ise kanlı idrar genellikle böbrek veya mesane taşı gibi sorunlardan kaynaklanır. Yapılan araştırmalara göre kadınların idrar yolu enfeksiyonu geçirme oranı erkeklerden 30 kat daha fazladır. [2*]
• Aile Geçmişi: Ailede böbrek hastalığı veya böbrek taşı öyküsü var ise, bu rahatsızlıkların ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Eğer böbrek taşı ya da böbrek hastalığı sorunu yaşıyorsanız bu iki durum da idrarda kan görülmesine yol açabilir.
• Yorucu Egzersiz: Çok ağır egzersiz yapan herkeste idrar kanaması görülebilir. Özellikle uzun mesafe koşusu gibi ağır idman gerektiren sporları yapan kişiler özellikle risk altındadır.

İdrar Yolu Enfeksiyonu🦠

İdrar yolu enfeksiyonu, idrar yollarındaki bakterilerin artması sonucunda ortaya çıkar ve oldukça yaygındır. Her ne kadar kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu daha yaygın görülse de; erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu oluştuğunda daha ciddi sorunlara yol açabilmektedir. [3*]

Enfeksiyonun bazı belirtileri şunlardır;

• Sık idrara çıkma dürtüsü
• Bulanık idrar
• İdrarda kan
• Kokulu çiş
• İdrar yaparken yanma hissi
• Bel ağrısı
• Ateş

Normal idrar sterildir. Steril olduğu için idrarda herhangi bir virüs, bakteri veya mantar bulunmaz. İdrar yolunun enfeksiyon kapması bu steril yapısının bozulmasına sebep olur. Bu enfeksiyon ise sindirim sistemindeki mikropların idrar yoluna girerek çoğalması sonucu oluşur. Sindirim sisteminde doğal olarak bulunabilen bir bakteri olan koli basili (Escherichia coli) genelde bu enfeksiyonun oluşmasına yol açmaktadır. Araştırmalar bakterilerin idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltmak için sarımsak tüketimini arttırmak gerektiğine işaret etmektedir. [4*]

İdrar yolu enfeksiyonu ilk olarak kendisini idrar rengi değişimi ile gösterecektir. Enfeksiyon oluştuğu takdirde idrar renginde koyulaşma, kan görülmektedir. İdrar yolu enfeksiyonunda bakterileri idrar yolundan temizlemek için ilk olarak antibiyotik kullanımına başvurulmaktadır. Ancak yaşanılan idrar yolu enfeksiyonunun derecesine ve enfeksiyona yol açan bakterinin cinsine göre kullanılacak ilaçlar ve tedavi süreci kişiden kişiye değişebilmektedir.

Antibiyotik ve ilaç tedavisinin yanı sıra böbrek ve idrar yolu sağlığını desteklemek için su tüketimini arttırmanız önerilebilir. İdrar yolu enfeksiyonu riskinizi azaltmak için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

• Su tüketimini arttırmak
• Cinsel ilişki sonrasında mutlaka idrar yapmak. (Araştırmalar kadınlardaki idrar yolu enfeksiyonun cinsel ilişki kaynaklı olabileceğini göstermektedir.) [5*]
• İdrar tutma alışkanlığını bırakmak
• Tuvalet sonrası temizliğine dikkat etmek (Temizliği, ön kısımdan arkaya doğru yapmak)
• Genital bölgeyi temiz tutmak (Özellikle cinsel ilişki öncesinde ve sonrasında genital bölgenin temiz tutulması gerekir.)
• C vitamini tüketimini arttırmak
• Genital bölge temizliğinde sabun kullanımından kaçınmak
• Hijyenik ped kullanıyorsa sık bir şekilde değiştirmek
• Bakterilerin ürememesi için pamuklu iç çamaşırı giymek
• Probiyotik almak (Araştırmalar vücutta yararlı bakteri miktarının artmasının idrar yolu enfeksiyonu riskini azalttığını göstermektedir.) [6*]
• Bakteri ürememesi ve bölgenin hava alması için sıkı, vücuda oturan kıyafetler giymekten kaçınmak.

Ağrılı İdrara Çıkma (Dizüri)

Dizüri yani ağrılı idrara çıkma, yanma ve rahatsızlık durumunda kullanılan tıbbi bir terimdir. Araştırmalar, bu idrara çıkma sorununun şunlardan kaynaklanabileceğini göstermektedir;

• Bazı sabunlar
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Vajinal mantar enfeksiyonu
• Cinsel ilişki esnasında mikrop kapmak
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• Böbrek enfeksiyonu
• Böbrek taşı
• Prostat sorunları
• Üretra iltihabı

Uzun süreli ağrılı idrara çıkma durumunu yaşıyorsanız, bir doktora başvurmanız önerilmektedir.

Ek Bilgi: Cinsel yolla bulaşan, cinsel hastalıklar haricinde mikroplar, mantarlar ve bakteriler de bulunmaktadır. Bu sebeple cinsel ilişki esnasında mutlaka korunmalı ve cinsel ilişki öncesinde ve sonrasında hijyeninize dikkat etmelisiniz.

Üriner Tereddüt

İdrarda tereddüt, idrar akışını başlatmakta veya sürdürmekte zorluk çekme anlamına gelir. Genişlemiş prostat bezleri olan yaşlı erkeklerde diğer yaş gruplarına göre daha yaygın görülür, ancak idrar yolu enfeksiyonları ve diğer sorunlardan da kaynaklanabilir.

Büyümüş bir prostatın veya idrar yolu enfeksiyonunun neden olduğu diğer bazı üriner tereddüt belirtileri ise, idrar yapma sırasında yanma hissi, bulanık idrar ve ani idrara çıkma hissidir. Bu idrara çıkma sorunu kullanılan bazı ilaçlar, omurilik sorunları, pelvisteki spastik kaslar ve ameliyatlardaki yan etkilerinden de kaynaklanıyor olabilir.

İdrar Tutma

İdrar retansiyonu (Glob Vezika), idrarı mesaneden tamamen boşaltamadığınız zaman yaşanan durumdur. İdrar retansiyonunun şiddeti, ani idrar yapamama ve mesanenin boşaltılmasıyla ilgili kronik sorunları içeren akut vakalara göre değişir.

Araştırmalar,  idrar retansiyonunun mesane sorunları veya idrarın uygun akışını önleyen bir tıkanıklıktan kaynaklanabileceğini gösteriyor.

İdrar Kaçırma (İnkontinans)

İnkontinans, idrarınızı tutmayı kontrol edemediğiniz zaman ortaya çıkar. Bu durum genel olarak mesane kontrolünün kaybı veya zayıf mesane kaslarından kaynaklanır, ancak bazen stresten de kaynaklanabilmektedir.

İdrar kaçırma durumu, öksürme, fazla gülme veya hapşırma sırasında ortaya çıkabilir ve çok ani idrara çıkma hissi yaşayabilirsiniz.

Sık İdrara Çıkma

Sık sık idrara çıkmak, normalden daha fazla idrara çıkma ihtiyacı hissettiğiniz durumdur. Bu soruna genellikle, mesane kası istemsiz olarak kasıldığında, idrar sıkışması adı verilen bir his gerçekleştiğinde rastlanır.

Sık idrara çıkmaya neden olan bazı faktörler:

• Gebelik
• Mesane koşulları ( aşırı aktif mesane gibi )
• Prostat sorunları
• Böbrek koşulları
• Şeker hastalığı
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• Kullanılan bazı ilaçlar

Ayrıca aşırı sıvı tüketimi ve sinirsel enerji sebebiyle de sık sık idrara çıkıyor olabilirsiniz.

İdrar Yolunuzu Nasıl Sağlıklı Tutarsınız🍀

İdrar yolları rahatsızlıkları olan kişilerin bol su içerek mesaneyi düzenli olarak temizlemesi gerekmektedir. Su içmek idrarınızı sulandırmaya ve daha sık idrara çıkmanıza yardımcı olacaktır. Böylelikle bir enfeksiyon oluşmadan önce bakterilerin idrar yolu ile idrar kanalından atılması sağlanabilir. Bu süreçte bitkisel çayların tüketimi de idrar yolları rahatsızlıklarıyla baş etmenin en iyi yöntemlerindendir. Bununla birlikte kahve ve alkol tüketimi azaltılmalıdır.

Yeterince Sıvı Tüketin

Yeterli miktarda su tüketmek mesane sağlığı için çok önemlidir. Normalde içtiğinizden biraz daha fazla su içerek ve bitki çayı gibi diğer sıvı takviyelerini alarak idrar yollarınızı sağlıklı tutabilirsiniz.

Alkol tüketimini sınırlamak ve kahve (veya diğer kafeinli içecekler) tüketimini azaltmak da son derece önemlidir.

Sağlıklı Bir Diyet Uygulayın

Dengeli ve sağlıklı bir diyet programını uygulamak idrar yolunuzun sağlıklı olmasını sağlayarak idrara çıkarken yaşadığınız olumsuz sağlık sorunlarının riskini de azaltacaktır. Sağlıklı bir diyetin olmazsa olmazı, paketlenmiş, işlenmiş gıdalar ve ilave şeker içeren sağlıksız gıdalardan kaçınmaktır. Beslenmenize dikkat etmeniz yaşadığınız sorunları ve riskleri önemli ölçüde azaltır.

İdrar yolu sağlığı için diyetinize eklemeniz gereken iki harika yiyecek kızılcık ve sarımsaktır. Kızılcık suyu, özellikle kronik idrar yolu enfeksiyonu olan kadınlar için, bir yıl içinde enfeksiyon miktarını ciddi ölçüde azaltan ilaç niteliğinde bir içecektir.

Yapılan çalışmalar göstermektedir ki bir diğer harika yiyecek olan sarımsak, idrar yolu enfeksiyonuna neden olan bakterilere karşı güçlü bir antibakteriyel özelliği göstermektedir.

Vücut Direncini Arttırmak İçin Vitamin Alın

İdrar yolu rahatsızlıklarının ilerleyişini engellemek için kullanılan probiyotikler, kronikleşen idrar yolu enfeksiyonunu önlemeye yardımcı olabilmektedir. Bazı araştırmalara göre kızılcık, enfeksiyon riskini yüzde 50 azaltmaktadır. Son olarak, C vitamini, idrarı daha asidik hale getirir ve bu da bakteri üremesini engeller.

Sindirim Sisteminizi Destekleyin

Sindirim sistemimiz vücutta bulunması gerekli olmayan atıkları yok etmek için çalışır. Kabız olduğunuzda, vücut bu atıkları gerektiği gibi dışarıya atamaz ve bu da idrar yolunuzun sağlığını etkileyebilir. Kabızlığı önlemek için yüksek lifli yiyecekler yiyin ve bol sıvı tüketin.

Düzenli Egzersiz Yapın

Düzenli fiziksel egzersiz, mesanenizin sağlığını destekler ve bedensel sağlığınızı olumlu yönde etkiler. Dışarıda yürüyüş yapmak veya evde yoga yapmak bile olsa, hareketli bir yaşam biçimini günlük rutininizin bir parçası haline getirmelisiniz.

İdrarınızı Tutmayın

Gerektiğinde idrara çıkmanız önemlidir ki bu her üç ila dört saatte bir olmalıdır. İdrarınızı tutarsanız mesane kaslarınızı zayıflar ve bu da mesane enfeksiyonu riskini artırır. Ayrıca idrarını uzun süre tutan insanlarda idrar yolu enfeksiyonu gelişme riski de çok fazladır. İdrarınızda kötü koku, idrar yaparken yanma hissi ve renk değişimleri de meydana gelebilir.

Kegel Egzersizleri Yapın

Kegel egzersizleri, idrar yolunun işlevini destekleyen pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yardımcı olan bir egzersiz türüdür. Bu kaslar mesanenin düzgün çalışmasını sağlar.

Kegel egzersizleri, üriner inkontinansı(idrar kaçırma problemi) olan kişilere ve hamilelik sırasında idrar tutma sorunu yaşayan kadınlara yardımcı olabilir.

Cinsel İlişki Sonrasında İdrara Çıkın

Potansiyel bakterileri dışarı atmak ve üretraya girmesini önlemek için cinsel ilişkiden sonra idrar yapmak çok önemlidir. Bu, idrar yollarında oluşabilmesi muhtemel olan bir enfeksiyondan kaçınmanıza yardımcı olur.

Dar Giysiler Giymekten Kaçının

Üretranızın (idrarın vücuttan atıldığı uç nokta) etrafındaki alanı kuru tutmaya yardımcı olmak için mümkün oldukça bol giysiler giymeniz faydalı olacaktır. Pantolonlar, kot pantolonlar ve iç çamaşırları dar olduğunda idrar yolu ve üretrada nemlilik meydana gelir ve bu da bakteri, mantar ve bilumum bakterinin üremesine yol açar.

Özet Bilgi: Mesane ve idrar sağlığınızı desteklemek için sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, gerektiğinde idrar yapmak, cinsel ilişkiden sonra idrara çıkmak, bol giysiler giymek, probiyotik almak ve susuz kalmamak önemlidir.