Bilek incinmesi ve bilek burkulması oldukça acı verici ve can sıkıcı bir durumdur. Elde olan mevcut veriler, her yıl yaklaşık 1 milyondan fazla kişinin, acil servislere bilek burkulması ve incinmesi nedeniyle başvurduğunu göstermektedir. Bu nedenle burkulmalar ve incinmeler hakkında detaylı bilgi sahibi olmak kişinin hayatını kolaylaştırabilmekte ve burkulmaların ve incinmelerin önlenmesine yardımcı olabilmektedir.
Burkulma ve İncinme Arasındaki Fark Nedir?
Burkulmaların ve incinmelerin ortak noktası, her 2 durumda da dokuların gerilmesi veya yırtılmasıdır. Burkulma ve incinmelerin farklı adlandırılmasının ve farklı değerlendirilmesinin nedeni, etkiledikleri doku tipinin farklı olmasıdır.
Bağ doku (hücreler arası boşukları doldurur) yırtıldığında burkulma meydana gelmektedir. İncinmeler ise genellikle kas veya tendonla (kasları kemiğe bağlayan sert lifler) ilgilidir. İlk bakışta burkulma ve incinmeler aynı gibi görülmektedir ancak semptomları ve ortaya çıkma nedenleri farklıdır.
Burkulmalar ve İncinmeler Vücudun Hangi Bölgelerinde Olur?
Burkulmalar en sık ayak bileklerinde görülmektedir. Ancak el, bilek veya başparmakta da burkulma olabilmektedir. Genellikle fiziksel aktivite esnasında burkulmalar yaşanmaktadır. Bu nedenle hangi bölgede burkulma görüleceği kişinin ilgilendiği spora bağlı olarak da değişebilmektedir.
Örneğin tenisçilerde sıklıkla bilek burkulmaları görülmektedir. Bu durum kişinin, tenis oynarken bilek bölgesini daha fazla kullanmasından kaynaklanmaktadır.
İncinmeler ise vücudun sıkça kullanılan bölgelerini, özellikle de kasları ve tendonları, etkilemektedir. İncinme, vücudun hemen hemen her yerinde görülebilmektedir ancak sırtta ve hamstring bölgesinde daha fazla görülmektedir. Futbol ve futbol gibi koşmayı gerektiren sporlar, zorlanmaya neden olmakta ve bu nedenle kasların ve tendonların incinmesine sebebiyet vermektedir.
Burkulma ve İncinme Belirtileri Nelerdir?
Burkulmalar ve incinmeler farklı dokuları etkilemekte bu nedenle de farklı ağrılara neden olmaktadır. Her iki durumda da ağrı hissedilmekte ve kişinin hareketleri kısıtlanmaktadır.
Burkulmalarda şişme, sertlik ve morarma görülürken incinmelerde, şişme, sertlik, kramp ve kas spazmları görülmektedir. İncinmeler, kasları ve tendonları etkilediğinden dolayı kas kramplarına ve kas spazmlarına neden olmaktadır. Burkulmalar ise eklem bölgesinde gerçekleşmekte ve bundan dolayı hassasiyet oluşumuna neden olmaktadır.
Burkulma ve İncinmenin Nedeni Nedir?
Burkulmalar ve incinmeler, sıklıkla fiziksel aktivitelerden dolayı ortaya çıkmaktadır. Spor esnasında kişinin darbe alması, eklemlerin yerinden çıkmasına neden olabilmekte ve kasların bükülerek zorlanmasına sebep olabilmektedir.
Ancak günlük aktiviteler esnasında da burkulma ve incinmeler yaşanabilmektedir. Bazı durumlarda kişiler ev ortamında bir yere takılarak da ayak bileklerini burkabilmektedirler.
Burkulmalar ve incinmeler genellikle, ağır bir şey kaldırıldığında, aynı aktivite sık sık yapıldığında ve kaslar aşırı derecede gerildiğinde ortaya çıkmaktadır.
Mayo Clinic’e göre, vücudun farklı bölgelerinde meydana gelen burkulmaların nedenleri genellikle şunlardır:
- Ayak bileğinde oluşan burkulmalar, düz olmayan yüzeylerde koşulmasından dolayı ve kişinin zıpladıktan sonra yere dengeli bir şekilde inememesinden dolayı ortaya çıkmaktadır.
- Dizde oluşan burkulmalar, kişinin spor esnasında ani şekilde dönmesinden dolayı ortaya çıkmaktadır.
- El bileğinin burkulması, genellikle kişinin ani şekilde düşmesinden dolayı ortaya çıkmaktadır.
- Başparmağın burkulması özellikle raket sporlarıyla ilgilenen kişilerde başparmağının ani darbe alması sonucunda ortaya çıkmaktadır.
Kişi burkulma veya incinme semptomları yaşadığını düşünüyorsa muhakkak bir doktora danışmalıdır. Doktorlar etkilenen bölgeyi muayene etmekte ve kırık olup olmadığını anlamak amacıyla röntgen çekmektedir. Bazı durumlarda teşhisi doğrulamak amacıyla doktorlar MRI çekmek isteyebilmektedir. Bu sayede doktorlar, bölgedeki dokuları ve bağları daha net görebilmekte ve duruma uygun bir tedavi yöntemi belirleyebilmektedir.
Ayak bileğini burktuğunu veya kırdığını düşünen kişilerin muhakkak bir doktora danışması ve muayene olması tavsiye edilmektedir.
Burkulma ve İncinme Riskini Arttıran Durumlar Nelerdir?
Burkulma ve incinmelerin, daha ağır yaralanmalarla sonuçlanmasına neden olan bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bu durumlar bireyle ilgili faktörler ve çevreyle ilgili faktörler olmak üzere 2 grupta ele alınmaktadır. Bireyle ilgili faktörler şunlardır:
- Aynı bölgenin daha önceden burkulması ve incinmesi
- Ayak tipi ve boyutu
- Kronik ayak bileği dengesizliği
- Kasların zayıf olması
- Atlama ve koşma gerektiren sporların yapılması (voleybol, basketbol veya futbol gibi)
Burkulma ve incinmelerin daha kötü sonuçlara yol açmasına neden olabilmektedir.
Çevre ile ilgili faktörler ise şunlardır:
- Yüzeyin atletik aktivite açısından uygun olmaması (kaygan veya engebeli olması)
- Aktiviteye uygun ve sağlam ekipmanların kullanılmaması
Burkulma ve incinmelerin daha kötü sonuçlara yol açmasına neden olabilmektedir.
Burkulma ve İncinmenin Tedavi Edilebilmesi İçin Doğal Tedavi Yöntemleri
Hafif ve orta şiddetteki burkulmaların ve incinmelerin tedavi edilebilmesi için bazı pratik yöntemler uygulanabilmektedir. Bu pratik yöntemler, ağrının azalmasını sağlamakta ve bölgenin iyileşme sürecini hızlandırmaktadır. Ancak şiddetli burkulma ve incinmelerde bu pratik yöntemler yeterli gelmemekte ve kişinin muhakkak bir doktora görünmesi gerekmektedir.
Burkulma ve incinmelerin, iyileşmesine yardımcı olacak pratik tedavi yöntemleri şunlardır:
- Burkulmanın veya incinmenin olduğu bölgeye yüklenmemeli ve bolca dinlenmelisiniz. Eğer ayak bileğinizi burktuysanız veya incittiyseniz bir süre yürümemeniz ve ayak bileğinizi sabitlemek için turnike kullanmanız önerilmektedir.
- Etkilenen bölgeye 20 dakika boyunca soğuk kompres uygulamak tavsiye edilmektedir. Bu durum, bölgenin şişmesine engel olmakta ya da bölgede meydana gelen şişliklerin azalmasına yardımcı olmaktadır.
- Etkilenen bölgenin iyileşmesini hızlandırmak amacıyla, bölgeyi bandajla sarabilirsiniz.
- Kan akışını kolaylaştırmak amacıyla, ayaklarınızı yukarıya doğru kaldırıp kısa bir süre bu şekilde bekleyebilirsiniz.
Özellikle ayak bölgesindeki yaralanmaların, daha kısa sürede iyileşmesi için koltuk değneği kullanabilirsiniz.
Burkulma ve İncinmeler Ne kadar Sürede İyileşir?
Çoğu zaman burkulmaların iyileşmesi, birkaç hafta sürmektedir. Bazı durumlarda ise orta şiddetli ve şiddetli burkulmaların iyileşmesi aylarca sürebilmektedir.
Burkulma ve incinmelerin iyileşme süresi kişinin sağlık durumuna göre değişmektedir. Kişinin iyileşme süresi hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için doktoruna danışması tavsiye edilmektedir.
Burkulmuş veya İncinmiş Bölge Nasıl Güçlendirilebilir?
Burkulma veya incinmenin ağrısı geçtiğinde bölgenin, eskisi gibi rahat hareket edebilmesi için esneme hareketleri yapılabilir. Bölge, geniş bir hareket aralığına sahip hale geldiğinde güçlendirme egzersizlerine başlanabilir. Bu egzersizlerin günde 1 veya 2 kez yapılması tavsiye edilmektedir.
Kişiler bu egzersizleri uygulayarak etkilenen bölgenin esnemesini ve güçlenmesini sağlayabilir.
Yaralanmalar Nasıl Engellenebilir?
Burkulma ve incinmeler birkaç farklı yöntemle tedavi edilebilmektedir. Ancak kişinin daha hızlı iyileşebilmek amacıyla farklı yollar denemesi tavsiye edilmemektedir. Çünkü kişinin kısa süre içerisinde iyileşmeye çalışması, yeniden yaralanmasına neden olabilmektedir.
İyileşmek için bolca dinlenmek, yaralanan bölgeyi sabit tutmak ve bazı esneme ve güçlendirme egzersizlerini uygulamak yeterlidir.
İyileştikten sonra, yeniden yaralanmamak için bazı durumlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Fiziksel aktivite öncesinde ve sonrasında ısınma ve soğuma egzersizleri yapmak
- Kondisyon programları doğrultusunda hareket etmek
- Yüksek kaliteli ayakkabı ve ekipman kullanmak
- Esneklik kazanmak ve güçlenmek amacıyla egzersiz yapmak
- Güvenli ve düz zeminlerde egzersiz yapmak
- Ağrı hissedildiğinde egzersizi bırakmak
- Denge ve güçlendirme egzersizleri için bir fizyoterapistle çalışmak
Burkulmayı ve İncinmeyi Engellemek için Hayat Tarzında Hangi Değişiklikler Yapılmalıdır?
Yeniden yaralanmamak için hayatınızda, genel sağlık durumunuzu iyileştirecek bazı değişiklikler yapabilirsiniz. Bu değişikliklerden biri, ideal kilonuza gelmek ve kilonuzu korumaktır. Fazla kilo eklemlere fazladan baskı uygulanmasına neden olmakta ve bu nedenle yaralanma riskini arttırmaktadır.
Bunun yanı sıra, düşmeye neden olabilecek durumları önlemeye çalışmalısınız. Bunun için merdivenlere kaymayı engelleyen bant yapıştırabilir ve evinizde kaymaz halılar kullanmayı tercih edebilirsiniz.
Son olarak, kaslarınızı güçlü ve sağlıklı tutmak amacıyla egzersizler yapmalı ve beslenme düzeninize dikkat etmelisiniz. Bol miktarda taze meyve ve sebze tüketmek uzmanlar tarafından sıkça tavsiye edilmektedir.
Ayrıca burkulma ve incinmelere karşı daha güçlü bir vücut savunmasına sahip olmak için anti-inflamatuar diyetlerde sıklıkla tavsiye edilmektedir. Bu diyetler, balık, fındık, zeytinyağı, meyve ve sebze ağırlıklı beslenmeyi ve işlenmiş gıda tüketimini tamamen kesmeyi hedeflemektedir. Bundan dolayı vücut savunmasının güçlenmesini ve yaralanmaların neden olduğu ağrıların azalmasını sağlamaktadır.
Uzman Bir Fizyoterapistten Yardım Almak
Burkulma ve incinme ağrılarından kurtulmak ve daha kısa sürede iyileşmek için bir fizyoterapistten yardım almanız tavsiye edilmektedir.
Fizyoterapistler, hastanın durumuna göre hastaya özel egzersizler yaptırmakta ve bu sayede hastanın daha rahat hareket etmesini sağlamaktadır. Bu durum, burkulma ve incinmelerin kısa sürede iyileşmesine neden olmakta ve kişinin tekrardan yaralanması riskini azaltmaktadır.
