Uçucu yağ çeşitleri içerisinde en güzel kokulardan birisine sahip olan Portakal Çiçeği Yağı, diğer adıyla Neroli, elle seçilerek hazırlanmış bin kadar çiçeğin özünden çıkarılmaktadır. Narenciye ve çiçek aromasını içinde barındıran bu yağ, kokusu kadar sağlığa olan etkileri ile oldukça özel bir uçucu yağ kategorisindedir.
Sinir sistemini rahatlatması, mutsuzluk ve depresif duyguların giderilmesi gibi psikolojik faydalarının yanı sıra kan basıncını düşürmek için kullanılmaktadır. Ayrıca stres hormonu olarak da bilinen kortizolun daha az salgılanmasını sağlamaktadır. {1*}
Portakal Çiçeği Yağı Nedir?
Portakal çiçeği yağı, acı portakal ağacının çiçeklerinden elde edilen uçucu yağlardan birisidir. Güzel kokusu ve vitamin deposu olan bu ağacın, adını aldığı acı ve olgunlaşmış meyvelerinden portakal yağı, yapraklarından ise turunç yağı çıkarılmaktadır. Acı portakal ağacının kökenleri ise Afrika ve Asya’ya dayanırken günümüzde özellikle Akdeniz bölgesinin en gözde ağaç sistemlerinden birisini oluşturmaktadır. Amerika kıtasında ise Florida ve Kaliforniya gibi ılıman iklim kuşağına sahip bölgelerinde yetiştirilmektedir. Baharın başlamasıyla birlikte canlanan ağacın mayıs ayından itibaren çiçekleri açmaya başlar. İşte portakal çiçeği yağı, baharla birlikte ortaya çıkan bu çiçeklerden yapılmaktadır.
Dikkat edilmesi gereken en önemli detay, çiçeklerin toplandıktan hemen sonra yağının çıkarılması için işleme alınmasıdır. Koparıldıktan çok kısa bir süre sonra içindeki yağ oranını kaybetmeye başlayan çiçekler için zamanlamaya dikkat edilmelidir. Ayrıca içeriğinin kalitesini koruması için de çiçeklerin elle toplanması ve mümkün olduğu kadar ezilmemesine özen gösterilmesi gerekmektedir.
Bu kadar hassas koşullarda üretilen portakal çiçeği yağının içindeki ana bileşenler ise şu şekildedir:
- % 28 oranında linalool (sakinleştirici, stres önleyici bileşik)
- % 19 oranında linalil asetat (kaygı giderici ve uyku getirici bileşik)
- % 9 oranında nerolidol (ağrı giderici bileşik)
- % 9 oranında e-farnesol (anti bakteriyel öz)
- % 5 oranında a-terpineol (burun tıkanıklığı ve nezle gibi durumlarda etkilidir)
- % 4 oranında limonen (antioksidan özelliğe sahip bir bileşen)
Portakal Çiçeği Yağının Faydaları Nelerdir?
Acı portakal ağacının mucizevi çiçeklerinden, buharlı damıtma yöntemiyle elde edilen bu özel, uçucu yağın sağlık açısından birçok olumlu etkisi bulunmaktadır. Ağrı ve iltihapları engellerken stres gibi sinir sistemini etkileyen sorunları en aza indirmektedir. Menopoz dönemlerinde tercih edilen bu yağın kolesterolü düşürmesinin yanı sıra antioksidan etkisi bulunmaktadır. Cilt bakımında da tercih edilen portakal çiçeği yağının faydalarını daha detaylı bir şekilde aşağıda bulabilirsiniz.
Ağrılara Karşı Etkilidir
Portakal çiçeği yağında bulunan bileşenler, vücutta oluşan ağrıların engellenmesi ve giderilmesinde etkili bir rol oynamaktadır. Özellikle ağrı kaynaklı bölgesel hassasiyet hissini ve genel ağrıları gidermede oldukça etkilidir.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
“Journal of Natural Medicines” isimli dergideki bir araştırmaya göre portakal çiçeği yağının, akut veya kronik olarak vücuttaki bağışıklık kökenli aktiviteleri düzenlediği görülmüştür. Enfeksiyon, yaralanma gibi olağanüstü durumlarda vücudun bağışıklık sisteminin harekete geçmesi olarak adlandırılan inflamasyon etkilerini hafifletmektedir. {2*}
Stresi Azaltır ve Menopozun Olumsuz Etkilerini Engeller
Menopozla birlikte birçok kadın, fiziksel ve psikolojik anlamda çok fazla sorun yaşayabilmektedir. Kadınların hayatını olumsuz etkileyen birçok menopoz semptomunun giderilmesinde, östrojen hormonunun azalmasında ve genel olarak strese dayalı sorunların çözülmesinde portakal çiçeği yağından faydalanılmaktadır.
Kore Üniversitesi Hemşirelik Okulu tarafından 2014 yılında yapılan bir araştırma, menopoz sonraki süreçteki 63 sağlıklı kadın üzerinde yapılmıştır. Bu kadınlar, 5 gün boyunca günde 2 defa, 5 dakikalık sürelerde portakal çiçeği yağı ve badem yağı ile soluma yöntemi şeklinde test edilmiştir.
Araştırma sonucunda, badem yağı soluyan grupla kıyaslandığında portakal çiçeği ile etkileşeme geçen kadınların kan basıncı, nabız hızı, stres seviyesi ve östrojene bağlı konsantrasyon değerlerinde olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilen diğer sonuçlar ise yine portakal çiçeği yağını soluyan kadınların menopoza bağlı sorunlarının hafiflediği, cinsel isteklerinin arttığı ve kan basınçlarının ise düştüğü gözlemlenmiştir. {3*}
Tansiyonu Düşürür, Stresi Azaltır
Yüksek tansiyon problemi olan 83 hasta üzerinde yapılan ve “Kanıta Dayalı Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp” dergisinde yayımlanan bir çalışma dikkat çekicidir. Bu 83 kişi, 24 saat boyunca portakal çiçeği yağı koklatılarak gözlemlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre bu kişilerin kan basıncının ve stres seviyelerinin düştüğü gözlemlenmiştir.
Bu araştırma gösteriyor ki, portakal çiçeği yağının, belirli bir oranda ve dikkatli şekilde solunması sonucunda kan basıncı ve stres değerleri düşmüştür. Bu durum da tansiyon değerlerinin normale dönmesi için oldukça etkilidir. {4*}
Anti-mikrobik ve Antioksidan Etkiye Sahiptir
Acı portakal ağacından toplanan çiçeklerle üretilen bu yağın sadece güzel kokması, tansiyonu dengelemesi ve stresi azaltmasının yanında vücudu korumaya yönelik etkileri de dikkat çekicidir. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, portakal çiçeği yağı aynı zamanda antioksidan ve anti-mikrobik etkilere sahiptir.
“Pakistan Journal of Biological Sciences” dergisinde yayınlanan bir çalışmada, bu güzel kokulu yağın içeriğinde 6 türde bakteri, 2 türde maya ve 3 türde mantara karşı etkili bileşen bulunmuştur. Bu güçlü bileşenler sayesinde portakal çiçeğinin düzenli kullanımında, bakterilerin neden olduğu bir hastalık olan “Pseudomonas Aeruginosa” enfeksiyonunu engellediği, öte yanda birçok enfeksiyon türünde antibiyotikten daha etkili olduğu gözlemlenmiştir. {5*}
Cildi Onarır ve Gençleştirir
Sağlıklı ve güzel bir cilde sahip olmak için doğal yöntemleri kullanan herkes için bitkisel yağlar önemlidir. Cildin esnekliğini arttırması, cilt hücrelerinin yenilenmesi ve yağ dengesinin korunmasında etkili olan portakal çiçeği yağı, tüm cilt tiplerinde kullanılabilmektedir. Ayrıca bu güzel kokulu yağ, cildin hücresel düzeyde yenilenmesi, kırışıkların engellenmesi ve ciltteki lekelerin giderilmesi için kullanılmaktadır. Önemli bir cilt problemi olan çatlakların oluşumunu engellemektedir. Mikroplara karşı cildi korumasını nedeniyle de kızarıklık veya mikrobik lezyonlara karşı iyi bir koruma sunmaktadır. {6*}
Epilepsi Nöbetlerine Karşı Önleyici Etkiye Sahiptir
Beyindeki normal elektriksel aktivitelerin değişiklik göstermesiyle ortaya çıkan epilepsi nöbetleri, öncesinde bazı semptomlar sergilemekle beraberinde bazen hiç belirti göstermemektedir. Nöbet başladıktan sonra da şiddetli sarsıntı, kontrol kaybı gibi bulgulara rastlanmaktadır. 2014 yılında yapılan bir çalışma, portakal çiçeğinin epilepsi nöbetleri üzerindeki etkisine odaklanmıştır. Çalışma sonundaki bulgulara göre nöbetin engellenmesi ve nöbet anındaki semptomların azaltılması konusunda bu yağın olumlu sonuçları gözlemlenmiştir. {7*}
Portakal Çiçeği Yağı Nasıl Kullanılır?
Portakal çiçeği yağı %100 saf içerikle veya jojoba yağı gibi başka bir yağla seyreltilmiş şekilde satın alınması önerilmektedir. Saf olan içerik, diğer yağlarla yapılan karışıma oranla daha pahalıdır. Bu yağın günlük kullanımındaki bazı öneriler aşağıdadır.
- Rahatlama ve stresten arınma: Yoğun bir günün arından eve dönünce portakal çiçeği yağı koklanabilir. Zihinsel ve bedensel olarak kişide rahatlama hissi yaratırken zihinsel yorgunluğun da giderilmesinde etkilidir.
- Rahat bir uyku için: Uyumadan hemen önce, biraz pamuk üzerine damlatılan bir damla portakal çiçeği yağı damlatarak koklanabilir. Böylece rahat bir uyku çekerek ertesi güne zinde başlamak mümkündür.
- Akne tedavisi: Anti-bakteriyel özelliği sayesinde sivilce tedavisinde, akne oluşumunun engellenmesinde ve oluşan lekelerin giderilmesinde oldukça etkilidir. Hafif ıslatılmış pamuğa birkaç damla portakal çiçeği yağı damlatarak sorunlu bölgelere hafifçe sürmek yeterlidir.
- Temiz hava için: Bulunduğunuz ortamdaki havayı temizlemek, ferah ve huzurlu bir ortam yaratmak için evin farklı köşelerine buhurdanlık veya sprey yoluyla kokusunu yaymak yeterlidir.
- Stresi azaltmak: Birçok nedenle ortaya çıkabilecek stres, kaygı, panik, şok ile depresyon gibi ruhsal sorun yaşayan insanların karşılaştıkları en büyük sorun rahatlayamamaktır. Bu tip sorunlara karşı, portakal çiçeği yağından 3 veya 4 damla eklenmiş suyla banyo yapmak veya ayakların bekletileceği bir su hazırlamak etkili olacaktır.
- Baş ağrılarını hafifletmek: Stres veya yorgunluğa bağlı baş ağrılarında, migren veya benzeri kronik temelli ağrılarda kullanılabilir. Sıcak veya soğuk şekilde başınıza uygulayacağınız bir komprese birkaç damla portakal çiçeği yağı damlatmak yeterlidir.
- Kan basıncını düşürmek: Uçucu yağların su ile karıştırılarak havaya verilmesi veya direk koklama gibi yöntemlerle portakal çiçeği yağını kullanmak, kan basıncını düşürmektedir. Stres hormonu olan kortizol dengesini sağlamak için de aynı yöntemler kullanılabilir.
- Cildin temizlenmesi ve yenilenmesi: Bir veya iki damla portakal çiçeği yağının, yüz kremi ve argan, jojoba gibi yağlarla karıştırılmasıyla elde edilen kremi düzenli olarak cildinize uygulayabilirsiniz. Dikkat edilmesi gereken önemli nokta, yüz kreminin kokusuz olmasıdır.
- Kramp şikâyetlerini ortadan kaldırmak: Özellikle “Premenstrüel Sendrom” olarak bilinen ve kişinin belirli dış etkenler veya fiziksel değişimler sonucunda ruh halindeki sorunlarla ortaya çıkan kramp, ağrı benzeri huzursuzluk gibi sendromlarda portakal çiçeği yağı kullanılabilir. Banyo suyuna birkaç damla ekleyerek düzenli kullanıldığında kramplara bağlı sorunların azaldığı görülecektir.
- Spazmlara bağlı şikayetleri geçirmek: İster doğrudan cilde uygulayarak isterse su ile havada solunmasını sağlayarak kullanılan portakal çiçeği yağı, özellikle iç organlardaki kasılmaları azaltmaktadır. Kolon problemlerinde, ishal ve benzeri bağırsak sorunlarında, sinirsel gerginliklerde rahatlamak için karın bölgesine bu yağı sürmek yeterlidir.
- Doğum sancılarını rahatlatmak: Doğum anı kuşkusuz kadınlar için zorlu bir süreç olmakla beraber takviyelerle birlikte birçok ağrılı durum azaltılabilir. Korku ve endişe gibi duyguları gidermek, stresi düşürmek için portakal çiçeği yağı koklanabileceği gibi sırtın alt bölgelerine masaj yapılarak da sürülebilir.
- Çatlakların azaltılması: Ciltteki çatlak oluşumları ve zamanla oluşan kılcal damar kırılmalarında bu yağı krem veya losyon olarak kullanmak birçok şikayeti azaltacaktır.
Portakal Çiçeği Yağı İçin Pratik Tarifler
Güzel bir aromaya sahip olan portakal çiçeği yağı tek başına kullanılabileceği gibi papatya, zencefil, yasemin, ardıç, lavanta, gül, sandal ağacı, mandalina gibi diğer yağlarla da karışımı mümkündür. Birçok alanda kullanılan bu hoş aromalı yağ, evde yapacağınız bir deodorant için de ideal bir seçimdir. Teninizde uzun süreli güzel bir koku bırakmasının yanında işlevsel olarak da terlemeye karşı etkilidir.
Portakal Çiçeği Yağından Vücut ve Oda Spreyi Tarifi:
Malzemeler:
- 25 damla portakal çiçeği yağı
- Yarım su bardağı içme suyu
Yapılışı:
- Portakal çiçeği yağını ve suyu tercihen bir sprey şişesinde karıştırın.
- İyice karıştığından emin olana kadar çalkalayın.
- İster cildinize ister evinizdeki her köşede güvenle kullanabilirsiniz.
Portakal Çiçeği Yağının Zararları Nelerdir?
Doğadaki her besin maddesi ve bitki gibi portakal çiçeği yağının da kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Öncelikle bu yağı su ile seyrelterek kullanmak önemlidir. Göz veya burun gibi bölgelerde, direk temasından kaçınmak gerekmektedir. %100 saf içeriğinden emin olunmayan portakal çiçeği yağı, dahili olarak tüketilmemelidir. Diğer tüm uçucu yağlar gibi bu yağın da çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklanması tavsiye edilmektedir.
Olası bir alerjik reaksiyona karşı portakal çiçeği yağını, ön üst kol gibi hassas olmayan bir bölgede, minimum seviyede denenmesi önerilmektedir. Genel olarak bu yağ ciltte tahriş edici veya hassasiyet yaratan bir yağ olmadığı için alerjik bir durum olup olmadığından veya yağ içeriğinin güvenirliğinden emin olmak gerekmektedir.
Kaynaklar
{1*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23259002/
{2*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25762161/
{3*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25024731/
{4*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23259002/
{5*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24163946/
{6*} https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2459252/
{7*} https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25532295/